Gũtooria Mbaara ya Meciria Maku

Mũtũmwo Paulo nĩ aamenyaga ũgwati ũrĩa mũhuhu wa Shaitani warehaga, no ti Akristiano othe maamenyaga ũgwati ũcio. Kwa ngerekano, andũ amwe thĩinĩ wa Korintho nĩ meĩtĩkĩtie mũno, mageciria atĩ nĩ mehandĩte wega ũhoro-inĩ wa ma na atĩ matingĩagũire. (1 Kor. 10:12) Nĩkĩo Paulo aaheanire mũkaana ũyũ: “Ndĩ na guoya atĩ, o ta ũrĩa nyoka yahenereirie Hawa na wara wayo, meciria manyu mahota gũthũkio mũtigane na wĩhokeku na ũthingu ũrĩa wagĩrĩire Kristo.”—2 Kor. 11:3.

Ciugo icio cia Paulo cionanagia atĩ mũndũ agĩrĩirũo kuoya ũndũ ũcio na ũritũ mũno. Nĩguo ũtoorie mbaara ĩrĩa meciria maku mararũa, no mũhaka ũmenye ũgwati ũrĩa mũhuhu ũrehaga na wĩgitĩre kuumana naguo.

MŨHUHU NĨ ŨGWATI NĨKĨ?

Mũhuhu nĩ kĩĩ? Ũhoro-inĩ ũyũ, mũhuhu nĩ kũhũthĩra ũhoro ũtarĩ mwega kana wa kũhĩtithia andũ nĩguo mũndũ atũme mecirie na meke ũrĩa arenda. Andũ amwe moigaga mũhuhu nĩ ũndũ ũmwe na “maheeni, kũgarũra ndeto, kũhũthĩra wara, gũtũma andũ mecirie kana meke ũrĩa mũndũ arenda, gũtongoria meciria ma mũndũ kana ma andũ, [na] mbaara ya meciria” na maringithanagia ũndũ ũcio na “ũndũ ũtarĩ mwĩtĩkĩrĩku, mũũru, na kũhũthĩra njĩra cia wara itarĩ cia kĩhooto.”—Propaganda and Persuasion.

Mũhuhu nĩ mũũru na gĩkĩro kĩrĩkũ? Nĩ mũũru mũno tondũ ũtheremaga ũtekuoneka, ta rĩera rĩũru rĩrĩ na thumu rĩrĩa rĩtonekaga na rĩtanungaga, na ũthiaga ũingĩrĩte o kahora meciria-inĩ maitũ. Tondũ no twage kũmenya ũrĩa mũhuhu ũkoragwo ũtariĩ, mũtaaramu ũmwe wĩtagwo Vance Packard oigire ũũ: “Aingĩ aitũ nĩ tũrahutio na mwĩcirĩrie witũ ũgatongorio kũringana na ũrĩa mũndũ ũngĩ arenda—o na gũkĩra ũrĩa tũngĩciria.” Mũthomi ũmwe oigire atĩ nĩ ũndũ wa mũhuhu, athuri na atumia “nĩ mahenereirio na njĩra hũthũ meke maũndũ moru mũno matarĩ ma ũũgĩ”—ta ‘njũragano cia kĩĩrũrĩrĩ, mbaara, ũkabira, rũmena rwa kĩĩndini na mĩtugo ĩngĩ mĩingĩ mĩũru.’—Easily Led—A History of Propaganda.

Angĩkorũo andũ no matũheenie na mũhuhu wao-rĩ, na githĩ Shaitani to ahote gwĩka ũguo o na makĩria? Nĩ athomete mĩtugo ya andũ kuuma rĩrĩa mũndũ ombirũo. “Thĩ yothe” rĩu ĩrĩ rungu rwake. No ahũthĩre gĩcunjĩ o gĩothe gĩa thĩ yake gũtheremia maheeni make. (1 Joh. 5:19; Joh. 8:44) Shaitani nĩ ahotete na gĩkĩro kĩnene ‘gũtumumarĩa meciria ma andũ,’ ũũ atĩ rĩu ‘ahĩtithagia thĩ yothe.’ (2 Kor. 4:4; Kũg. 12:9) Ũngĩregana atĩa na mũhuhu wake?

WĨGITĨRE

Jesu oigire ũndũ ũyũ mũhũthũ wa gũteithia kũregana na mũhuhu: “Nĩ mũkũmenya ũhoro ũrĩa wa ma, naguo ũhoro ũrĩa wa ma ũmũkũũre ũkombo-inĩ.” (Joh. 8:31, 32) No tondũ ũhoro wa ma nĩguo wambaga gũtharĩkĩrũo, o nawe, ta mũthigari ũrĩ mbaara-inĩ ĩcacĩte, nĩ ũbataraga kĩhumo kĩega na gĩa kwĩhokeka kĩa ũhoro nĩguo ũgirĩrĩrie thũ gũgũthakĩra meciria. Jehova nĩ aheanĩte kĩhumo kĩu. Thĩinĩ wa Bibilia no wone kĩrĩa gĩothe ũngĩbatara nĩguo ũtoorie mũhuhu wa Shaitani.—2 Tim. 3:16, 17.

Hatarĩ nganja, Shaitani, mũtheremia ũrĩa mũnene wa mũhuhu, nĩ oĩ ũguo. Nĩ ũndũ ũcio ahũthagĩra mũtabarĩre wake wa maũndũ kũraga andũ ngoro matigathome kana merute Bibilia. Ndũgetĩkĩre mawara make makũheenererie! (Ef. 6:11) Reke ‘ũhote biũ gũtaũkĩrũo wega’ nĩ ũhoro wa ma na njĩra ndikĩru. (Ef. 3:18) Ũndũ ũcio nĩ ũkũbatara wĩkĩre kĩyo. No ririkana ũndũ ũyũ wataarĩirio nĩ mwandĩki ũmwe wa mabuku wĩtagwo Noam Chomsky: “Gũtiri mũndũ ũngĩitĩrĩra ũhoro wa ma tombo-inĩ waku. Kĩu nĩ kĩndũ wagĩrĩirũo gwĩcarĩria.” Kwoguo, ‘wĩcarĩrie’ na njĩra ya gũkorũo na kĩyo ‘gũthuthuragia Maandĩko o mũthenya na njĩra ndikĩru.’—Atũm. 17:11.

Ririkana atĩ Shaitani ndendaga wĩciragie na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire kana wĩcũranagie maũndũ wega. Nĩkĩ? Tondũ riboti ĩmwe yugaga atĩ mũhuhu “no ũkorũo na moimĩrĩro mega makĩria angĩkorũo andũ . . . nĩ mekũragwo ngoro matigecirie na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire.”(Media and Society in the Twentieth Century) Nĩ ũndũ ũcio, ndũkaiganĩre na o ũrĩa waigua kana wĩtĩkĩre ũndũ ũtambĩte gwĩciria. (Thim. 14:15) Hũthagĩra ũhoti waku wa gwĩciria ũrĩa ũheetwo nĩ Ngai nĩguo wĩyendere ũhoro ũrĩa wa ma kuuma ngoro.—Thim. 2:10-15; Rom. 12:1, 2.

NDŨKEYEHERANIE

Arĩa mabangaga mbaara cia kĩnjeshi nĩ mahũthagĩra mũhuhu nĩguo maniine hinya arĩa mararũa nao. No maheenererie thũ ciao ciambĩrĩrie kũrũa cio nyene kana maheenererie amwe gĩkundi-inĩ gĩa thũ mehere gĩkundi-inĩ. Kwĩragwo atĩ, mũnene ũmwe wa njeshi ya Njĩrĩmani nĩ eetĩkĩrire atĩ gĩtũmi kĩmwe gĩatũmire mahootwo hĩndĩ ya Mbaara ya Mbere ya Thĩ nĩ tondũ andũ “nĩ maamakirio makĩgegeario nĩ mũhuhu wa thũ o ta ũrĩa mbũkũ ĩmakagio nĩ nyoka ĩkanyitwo.” Shaitani ahũthagĩra njĩra o ta icio akĩgeria kũgayũkania na gũtooria andũ, kwa ngerekano akageria kũrehe nyamũkano gatagatĩ-inĩ ka aarĩ na ariũ a Ithe witũ kana kũgeria kũmaheenereria meyeheranie na ithondeka rĩa Jehova tondũ wa kuona ta kwĩ maũndũ mamwe matarĩ ma kĩhooto marekwo kana matekirũo na njĩra njega.

Ndũkaheneke! Reke Kiugo kĩa Ngai gĩgũtongoragie. Kwa ngerekano, ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũtũũria ũrũmwe gatagatĩ ka aarĩ na ariũ a Ithe witũ, Bibilia ĩgwĩkagĩra ngoro ũthiĩ na mbere ‘kuohanagĩra wĩyendeire’ na kũniina maũndũ marĩa mũtaraiguithania na ihenya. (Kol. 3:13, 14; Mat. 5:23, 24) Nĩ ĩtũheaga mũkaana mũrũmu wĩgiĩ kwĩyeherania na kĩũngano. (Thim. 18:1) Geria hinya waku wa gũtooria mũhuhu wa Shaitani. Wĩyũrie ũũ: ‘Nĩ kĩĩ gĩatongoririe mwĩcirĩrie wakwa rĩrĩa ndacemanirie na ũndũ ta ũcio? Nĩ roho wa gũkũ thĩ kana nĩ roho wa Ngai?—Gal. 5:16-26; Ef. 2:2, 3.

NDŨKANAREKE WĨHOKEKU WAKU ŨTHŨKIO

Mũthigari ũtarĩ na wĩtĩkio na mũtongoria wake ndangĩrũa wega. Nĩ ũndũ ũcio, arĩa matheremagia mũhuhu mageragia gũthũkia wĩhokeku ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ ka mũthigari na mũnene wake na gũtũma mũthigari ũcio age gwĩtĩkia mũnene wake. No mahũthĩre mũhuhu ta ũyũ: “Anene anyu ti a kwĩhokeka!” na “Mũtigetĩkĩrie mamũingĩrie thĩna-inĩ!” Nĩguo magerie kuonania atĩ ũhoro ũcio nĩ wa ma, no mahũthĩre na njĩra ya wara mahĩtia o mothe atongoria acio mangĩka. Shaitani noguo ekaga. Ndatigaga kũgeria gũtũma wage mwĩhoko na ũtongoria ũrĩa Jehova aheanĩte.

Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kwĩgitĩra? Tua itua rĩa kũnyitana biũ na ithondeka rĩa Jehova na ũnyite mbaru ũtongoria ũrĩa aheanĩte ũrĩ na wĩhokeku gũtekũmakania kwaga gũkinyanĩra kũrĩa kungĩyumĩria. (1 Thes. 5:12, 13) ‘Ndũkahiũhe kwenyenyio kuuma harĩ ũndũ ũrĩa wĩtĩkĩtie’ rĩrĩa wacemania na maũndũ maroneka ta mangĩthũkia meciria maku kuuma kũrĩ aregenyũki kana ahenania angĩ ta acio, o na mangĩkorũo makĩoneka ta maroiga ũrĩa kũrĩ. (2 Thes. 2:2; Tit. 1:10) Rũmĩrĩra ũtaaro ũrĩa waheirũo Timotheo arĩ mwĩthĩ. Ndũkanatige ũhoro wa ma ũrĩa werutire na ũririkanage werutire kuuma kũ. (2 Tim. 3:14, 15) Hatarĩ nganja, harĩ na ũira mũiganu wa gũtũma wĩhoke njĩra ĩrĩa Jehova akoretwo akĩhũthĩra kwa ihinda rĩa hakuhĩ mĩaka igana rĩmwe rĩu gũtũtongoria ũhoro-inĩ wa ma.—Mat. 24:45-47; Ahib. 13:7, 17.

NDŨGETĨKĨRE GWĨKĨRŨO GUOYA

O na kũrĩ ũguo, ririkanaga atĩ mũhuhu wa Shaitani ndũkoragwo wĩhithanĩtie hĩndĩ ciothe. Rĩmwe ahũthagĩra guoya—“ĩmwe ya njĩra iria cia tene mũno cia mũhuhu.”(Easily Led—A History of Propaganda) Kwa ngerekano, profesa ũmwe wa Ngeretha wĩtagwo Philip M. Taylor aandĩkire atĩ Aashuri maahootaga thũ ciao na njĩra ya “kũhũthĩra guoya hamwe na mũhuhu.” Shaitani no ahũthĩre guoya wa gwĩtigĩra andũ, gwĩtigĩra kũnyarirũo, gwĩtigĩra gĩkuũ, kana guoya ũngĩ o wothe ũtarĩ mwega akĩgeria gũgũtooria na gũtũma ũcoke na thutha ũtige gũtungatĩra Jehova.—Isa. 8:12; Jer. 42:11; Ahib. 2:15.

Ndũgetĩkĩrie Shaitani ahũthĩre guoya atũme wage hinya na ũtiganĩrie wĩkindĩru waku. Jesu oigire ũũ: “Mũtigetigĩre arĩa moragaga mwĩrĩ na thutha ũcio matirĩ ũndũ ũngĩ mangĩhota gwĩka.” (Luk. 12:4) Korũo na ma biũ na kĩĩranĩro kĩa Jehova gĩa gũkũgitĩra, gũkũhe “hinya ũrĩa ũkĩrĩte wa ndũire,” na gũgũteithia wĩtiirie magerio o mothe ma Shaitani ma gũkũiguithia guoya nĩguo wĩke ũrĩa arenda.—2 Kor. 4:7-9; 1 Pet. 3:14.

O na kũrĩ ũguo no ũcemanie na maũndũ ma gũkũmakia marĩa mangĩtũma ũthirũo nĩ hinya. No ririkanaga ciugo ici Jehova eerire Joshua akĩmũũmĩrĩria: “Wee gĩta o kũgĩa na hinya, na ũũmĩrĩrie mũno; ndũkanetigĩre, o na kana ũmake, nĩ ũndũ Jehova Ngai waku e hamwe nawe handũ o hothe harĩa ũrĩthiaga.” (Josh. 1:9) Rĩrĩa wanyitwo nĩ mĩtangĩko, hoyaga Jehova o rĩo na ũmwĩre maũndũ mothe marĩa maragũtanga. No ũkorũo na ma atĩ ‘thayũ wa Ngai nĩ ũrĩgitagĩra ngoro yaku na meciria maku’ nĩgetha ũgakoragwo na hinya wa kũregana na mũhuhu wothe wa Shaitani.—Afil. 4:6, 7, 13.

Hihi nĩ ũririkanaga mũhuhu ũrĩa wahũthĩrirũo nĩ Rabishake ũrĩa watũmĩtwo nĩ Aashuri kũrĩ andũ a Ngai? Nĩ ta eeraga Ayahudi, ‘Gũtirĩ kĩndũ kĩngĩmũkũũra kuuma moko-inĩ ma Aashuri. O na Ngai wanyu Jehova gũtirĩ ũndũ angĩmwĩkĩra.’ Agĩcoka akĩongerera ũũ arĩ na ũcamba: ‘Jehova nĩwe watwĩrire tũhũũre bũrũri ũyũ tũũnine.’ No Jehova oigire atĩa nĩ ũndũ wa ciugo icio? “Menya wĩtigĩre ciugo icio ũiguĩte, o icio ndungata cia mũthamaki wa Ashuri inumĩte nacio.” (2 Ath. 18:22-25; 19:6) Aacokire agĩtũma mũraika ũrĩa woragire Aashuri 185,000 ũtukũ ũmwe!—2 Ath. 19:35.

KORAGWO NA ŨŨGĨ—HĨNDĨ CIOTHE THIKAGĨRĨRIA JEHOVA

Hihi nĩ ũrĩ werorera thenema na ũkona atĩ thenema-inĩ ĩyo harĩ na mũndũ ũraheenio na ũratongorio nĩ mũndũ ũngĩ nĩguo eke ũrĩa mũndũ ũcio arenda? Hihi nĩ wekorire ũgĩciria ũũ: ‘Ndũgetĩkie! Nĩ gũkũheenia marakũheenia!’ Ta hũũra mbica araika magĩkwĩra ũndũ ta ũcio: “Ndũgetĩkĩre kũhĩngĩcwo nĩ maheeni ma Shaitani!”

Nĩ ũndũ ũcio, hinga matũ maku ndũkaigue mũhuhu wa Shaitani. (Thim. 26:24, 25) Thikagĩrĩria Jehova na ũmwĩhoke biũ maũndũ-inĩ marĩa mothe wĩkaga. (Thim. 3:5-7) Ĩtĩkĩra ũndũ ũyũ wa wendo akwĩrĩte: “Mũrũ wakwa, tuĩka mũndũ mũũgĩ, ũgĩkenagie ngoro yakwa.” (Thim. 27:11) Weka ũguo, nĩ ũgũtooria mbaara ĩrĩa meciria maku mararũa!