Hihi nĩ Harĩ Maũndũ Merũ Ũngĩĩruta na Morutani Mahũthũ ma Bibilia?

1. Ũtũũro waku wacenjirie atĩa rĩrĩa werutire morutani mahũthũ ma Bibilia?

MORUTANI mahũthũ ma Bibilia marĩa twaambire kwĩruta nĩ magarũrĩte ũtũũro witũ. Kwa ngerekano, rĩrĩa twerutire atĩ Ngai etagwo Jehova, nĩ tuooire ikinya rĩa kũmũkuhĩrĩria. (Isa. 42:8) Ningĩ rĩrĩa twerutire ũhoro wa ma wĩgiĩ ũrĩa akuũ matariĩ, nĩ twatigire gũtangĩka tũkĩĩyũria kana endwa aitũ arĩa makuĩte nĩ marathĩnĩka. (Koh. 9:10) Na rĩrĩa twerutire ũhoro wĩgiĩ kĩĩranĩro kĩa Ngai gĩa gũtua thĩ Paradiso, nĩ twatigire kwĩyũria ũrĩa ihinda rĩũkĩte rĩgaakorũo rĩhaana. Nĩ twagĩire na ma atĩ ũtũũro witũ to wa ihinda inini, ta wa mĩaka 70 kana 80, ĩndĩ no tũtũũre tene na tene.—Thab. 37:29; 90:10.

2. Rĩandĩko rĩa 2 Petero 1:​12, 13 rĩronania atĩa atĩ o na Akristiano agimaru kĩĩroho no magunĩke kuumana na morutani mahũthũ ma Bibilia?

² Tũtiagĩrĩirũo kũhũthia o na hanini morutani mahũthũ ma Bibilia marĩa twerutire. Marũa ma kerĩ marĩa mũtũmwo Petero aandĩkire, aandĩkagĩra Akristiano ‘meehandĩte wega ũhoro-inĩ wa ma.’ (Thoma 2 Petero 1:​12, 13.) No ihinda-inĩ rĩu, kĩũngano-inĩ kĩu nĩ kwarĩ na arutani a maheeni na arũme mateetigĩrĩte Ngai, arĩa mangĩahĩtithirie Akristiano acio. (2 Pet. 2:​1-3) Kwoguo Petero nĩ eendaga gwĩkĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio hinya, nĩguo mahote kũregana na maheeni ma andũ acio. Eekire ũguo na njĩra ya kũmaririkania morutani mamwe meerutĩte. Morutani macio nĩ mangĩamateithirie gũikara marĩ ehokeku harĩ Jehova.

3. Akristiano othe magĩrĩirũo gwĩcũranagia morutani mahũthũ ma Bibilia nĩkĩ? Heana ngerekano.

³ O na angĩkorũo tũkoretwo ũhoro-inĩ wa ma kwa ihinda iraihu, kũrĩ o na maũndũ merũ tũngĩĩruta kuumana na morutani mahũthũ ma Bibilia. Ta wĩcirie ngerekano ĩno: Mũrugi ũrĩ na ũmenyeru na mũrugi ũtarĩ na ũmenyeru no maruge irio cia mũthemba mũna makĩhũthĩra indo ihaanaine. No mũrugi ũcio ũrĩ na ũmenyeru nĩ erutĩte kwa ihinda kũhũthĩra indo icio kũruga irio itiganĩte irĩ na mĩcamo ngũrani. Na njĩra o ta ĩyo, maũndũ marĩa Mũkristiano ũtungatĩire Jehova kwa ihinda iraihu angĩĩruta kuumana na ũrutani mũna wa Bibilia, no makorũo marĩ ngũrani na marĩa mũrutwo wa Bibilia angĩĩruta kuumana na ũrutani oro ũcio. Kwahoteka maũndũ maitũ kana mĩeke ĩrĩa twĩ nayo ya ũtungata nĩ ĩcenjetie kuuma rĩrĩa twabatithirio. Kwoguo tũngĩĩcũrania morutani ma Bibilia marĩa twerutire tene, no tuone ũrĩa tũngĩmahũthĩra kũhiũrania na maũndũ marĩa tũragerera. Rekei tuone maũndũ marĩa Akristiano agimaru kĩĩroho mangĩĩruta kuumana na morutani matatũ mahũthũ ma Bibilia.

JEHOVA NĨWE MŨŨMBI

4. Kũmenya atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi gũtũhutĩtie na njĩra ĩrĩkũ?

⁴ Nĩ tũĩ atĩ thĩ o hamwe na indo iria ciothe irĩ muoyo ciaumanire na Mũũmbi ũrĩ hinya na ũũgĩ mũingĩ. Bibilia yugaga ũũ: “Ũrĩa waakire indo ciothe nĩ Ngai.” (Ahib. 3:4) Nĩ harĩ maũndũ maingĩ tũngĩĩruta kuumana na ũndũ ũcio. Tondũ Jehova nĩwe watũmbire, nĩ atũĩ wega. Ningĩ nĩ atũrũmbũyagia na nĩ oĩ kĩrĩa kĩega na ithuĩ. Kwoguo kũmenya ũrutani ũcio wa Bibilia wa atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi, nĩ gũcenjetie ũtũũro witũ na njĩra nyingĩ njega na gũgatũteithia kũgĩa na ũtũũro ũrĩ na muoroto.

5. Nĩ ũrutani ũrĩkũ ũngĩtũteithia gũkũria wĩnyihia? (Isaia 45:​9-12)

⁵ Ũrutani wa atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi no ũtũrute atĩ nĩ twagĩrĩirũo gũkorũo na wĩnyihia. Kwa ngerekano, kũrĩ hĩndĩ Ayubu aaririe maũndũ matarĩ mega igũrũ rĩgiĩ Jehova na akĩgeria kuonania atĩ we nĩ mũthingu, ĩndĩ Jehova akĩmũririkania atĩ we nĩwe Mũũmbi mwene hinya wothe. (Ayub. 38:​1-4) Ũndũ ũcio nĩ wateithirie Ayubu kũmenya atĩ ũndũ o wothe Jehova ekaga, ũkoragwo ũrĩ mwagĩrĩru. Ũndũ ũcio nĩ ũratwarana na ciugo ici mũnabii Isaia aandĩkire thutha-inĩ: “Hihi rĩũmba no rĩũrie Mũũmbi ũũ: ‘Nĩ kĩĩ ũrathondeka?’”—Thoma Isaia 45:​9-12.

6. Nĩ hĩndĩ ta ĩrĩkũ arĩ ũndũ wa bata gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ ũnene na ũũgĩ wa Mũũmbi witũ? (Ningĩ rora mbica.)

⁶ Mũkristiano ũtungatĩire Jehova kwa ihinda iraihu, no ambĩrĩrie kwĩhoka mwĩcirĩrie wake handũ ha gũcaria ũtongoria harĩ Jehova na Kiugo gĩake. (Ayub. 37:​23, 24) No mũndũ angĩteithĩka atĩa angĩĩcũrania na njĩra ndikĩru ũrĩa Mũũmbi witũ akoragwo na ũnene na ũũgĩ mũingĩ? (Isa. 40:22; 55:​8, 9) Ũrutani ũcio wa bata no ũmũteithie gũikara arĩ mwĩnyihia na kwaga kuona ta mwĩcirĩrie wake ũrĩ wa bata mũno.

7. Rahela eekire atĩa nĩguo ahote gwĩtĩkĩra ũtongoria mwerũ?

⁷ Rahela, ũrĩa ũikaraga Slovenia, nĩ onete atĩ gwĩciria ũhoro wĩgiĩ Mũũmbi nĩ kũmũteithĩtie gwĩtĩkĩra mogarũrũku marĩa mekagwo ithondeka-inĩ rĩa Jehova. Aaugire ũũ: “Rĩmwe nĩ nditũhagĩrũo gwĩtĩkĩra matua marĩa matuĩtwo nĩ arĩa matongoragia maũndũ ithondeka-inĩ. Kwa ngerekano, o na thutha wa kwĩrorera Riboti ya 8 ya Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia ya 2023, nĩ ndamakire mũno rĩa mbere ndona mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na nderu akĩruta mĩario. Kwoguo nĩ ndahoire Jehova andeithie gwĩtĩkĩra ũgarũrũku ũcio.” Rahela nĩ oonire atĩ tondũ Jehova nĩwe Mũũmbi wa igũrũ na thĩ, arĩ na ũhoti wa gũtongoria ithondeka rĩake na njĩra ĩrĩa njega biũ. Angĩkorũo o nawe nĩ ũritũhagĩrũo gwĩtĩkĩra ũtaũku mwerũ kana ũtongoria mwerũ, na githĩ to wĩcũranie na njĩra ndikĩru ũrĩa Mũũmbi witũ akoragwo na ũhoti na ũũgĩ mũingĩ?—Rom. 11:​33-36.

NGAI ETĨKAGĨRIA MATHĨNA NĨKĨ?

8. Tũgunĩkĩte atĩa nĩ ũndũ wa kũmenya kĩrĩa gĩtũmĩte Ngai etĩkĩrie mathĩna?

⁸ Ngai etĩkagĩria mathĩna nĩkĩ? Andũ amwe arĩa matoĩ macokio ma kĩũria kĩu nĩ marakarĩire Ngai, kana ona magetĩkia atĩ gũtirĩ Ngai. (Thim. 19:3) Ngũrani nao, wee nĩ wĩrutĩte atĩ Jehova tiwe ũtũmaga tũthĩnĩke, no tũthĩnĩkaga nĩ ũndũ wa mehia marĩa twagaire na kwaga gũkinyanĩra. Ningĩ nĩ wĩrutĩte atĩ nĩ ũndũ wa wetereri wa Jehova, andũ milioni nyingĩ nĩ mahotete kũmũmenya na makeruta ũrĩa akaaniina mathĩna kaimana. (2 Pet. 3:​9, 15) Kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga Ngai etĩkĩrie mathĩna hatarĩ nganja nĩ gũkũũmĩrĩirie na gũgatũma ũmũkuhĩrĩrie o na makĩria.

9. Nĩ mahinda-inĩ ta marĩkũ tũngĩbatara gwĩcũrania kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etĩkĩrie mathĩna?

⁹ Kamũira Jehova aniinĩte mathĩna, nĩ tũĩ atĩ nĩ tũrabatara gũkorũo na ngumo ya wetereri. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa twakuĩrũo nĩ mũndũ twendete, kana rĩrĩa ithuĩ kana andũ aitũ a famĩlĩ twagerera ũndũ mũritũ kana ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, no twambĩrĩrie kwĩyũria kĩrĩa kĩratũma Jehova age kuoya ikinya na ihenya. (Hab. 1:​2, 3) Mahinda-inĩ ta macio, nĩ wega gwĩcũrania kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etĩkĩrie andũ athingu macemanie na mathĩna.a (Thab. 34:19) Ningĩ no twĩcũranie kĩĩranĩro gĩake gĩa gũkeeheria mathĩna tene na tene.

10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũmagĩrĩria Anne nĩ ũndũ wa gũkuĩrũo nĩ mami wao?

¹⁰ Kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etĩkĩrie mathĩna no gũtũteithie gũkirĩrĩria. Anne, ũrĩa ũikaraga gĩcigĩrĩra-inĩ kĩa Mayotte, kĩrĩa gĩkoragwo iria-inĩ rĩa Indian Ocean, aaugire ũũ: “Kuuma rĩrĩa mami aakuuire mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku nĩ ngoragwo na kĩeha kĩnene. No nĩ ndĩririkanagia kaingĩ atĩ Jehova tiwe ũtũrehagĩra mathĩna. Nĩ eriragĩria mũno gũtũniinĩra mathĩna marĩa mothe tũcemanagia namo na kũriũkia endwa aitũ. Gwĩcũrania ũhoro ũcio nĩ kũũheaga thayũ wa meciria na njĩra itangĩhota gũtaarĩria.”

11. Kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etĩkĩrie mathĩna gũtũteithagia atĩa gũthiĩ na mbere kũhunjia?

¹¹ Kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga Jehova etĩkĩrie mathĩna, no gũtũtindĩke gũthiĩ na mbere kũhunjia. Thutha wa Petero gũtaarĩria atĩ Jehova akoragwo na wetereri tondũ endaga andũ merire nĩguo makaahonoka, aacokire akĩandĩka ũũ: “Mwĩciriei mwagĩrĩirũo gũkorũo mũrĩ andũ a mũthemba ũrĩkũ mĩthiĩre-inĩ ya ũtheru na ciĩko cia wĩrutĩri Ngai.” (2 Pet. 3:11) “Ciĩko cia wĩrutĩri Ngai” nĩ hamwe na wĩra witũ wa kũhunjia. O ta Ithe witũ Jehova, nĩ twendete andũ. Nĩ twendaga magaatũũra thĩinĩ wa thĩ njerũ ya Ngai. Jehova arĩ na wetereri nĩ arahe andũ a gĩcigo kĩanyu mweke wa kũmũmenya. Na githĩ ti gĩtĩo kĩnene kũrutithania wĩra na Ngai harĩ gũteithia andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka kũmũmenya mũico ũtanakinya?—1 Kor. 3:9.

TŨRATŨŨRA “MATUKŨ-INĨ MA KŨRIGĨRĨRIA”

12. Kũmenya atĩ tũratũũra “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria” gũtũteithĩtie atĩa?

¹² Bibilia nĩ yarathĩte ĩtekũhĩtia ũrĩa andũ mangĩgaakorũo mahaana “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria.” (2 Tim. 3:​1-5) Tũngĩrora mĩthiĩre ya andũ arĩa matũrigicĩirie, no tuone ũrĩa ũrathi ũcio ũrahinga. Tuona ũrĩa mĩerekera na mĩthiĩre ya andũ ĩrathiĩ ĩthũkĩte, nĩ tũgĩaga na ma biũ atĩ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩa kwĩhokeka.—2 Tim. 3:​13-15.

13. Ngerekano ya Jesu ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Luka 12:​15-21 ĩngĩtũteithia atĩa?

¹³ Kũmenya atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria no gũtũteithie kũiga mbere maũndũ marĩa ma bata makĩria. No twĩrute bata wa gwĩka ũguo kuumana na ngerekano ya Jesu ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Luka 12:​15-21. (Thoma.) Mũndũ ũcio warĩ mũtongu eetirũo “kĩrimũ” tondũ maũndũ marĩa aaigĩte mbere timo maarĩ ma bata makĩria. Mũndũ ũcio eeigĩire “mũthithũ nĩ ũndũ wake mwene no [ndaarĩ] mũtongu maitho-inĩ ma Ngai.” Aabatiĩ kũiga mbere maũndũ marĩa ma bata makĩria nĩkĩ? Ngai aamwĩrire ũũ: “Ũtukũ ũyũ nĩ marenda gũkũruta muoyo.” Tũreruta atĩa? O ũrĩa mũthia ũrakuhĩrĩria, no twĩyũrie ũũ: ‘Hihi mĩoroto yakwa nĩ ĩronania atĩ nĩ ndĩraiga mbere maũndũ marĩa ma bata makĩria? Hihi nĩ mĩoroto ĩrĩkũ ndĩrateithia ciana ciakwa kwĩigĩra? Hihi hũthagĩra hinya wakwa, mahinda makwa, na mbeca ciakwa kwĩigĩra mĩthithũ nĩ ũndũ wakwa mwene-ĩ, kana kũiga mĩthithũ kũrĩa igũrũ?’

14. Kĩonereria kĩa Miki kĩratũteithia atĩa kuona bata wa gwĩcũranagia maũndũ marĩa maronania atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria?

¹⁴ Gwĩcũrania maũndũ marĩa maronania atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria no gũtũteithie kũhũthĩra ũtũũro witũ na njĩra ĩrĩa njega biũ. Ũguo nĩguo gwathiire harĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Miki. Aaugire: “Rĩrĩa ndarĩkirie cukuru ya sekondarĩ, ndendaga gũthiĩ yunivasĩtĩ ngathomere ũhoro wĩgiĩ nyamũ. No ningĩ nĩ ndendaga gũtuĩka painia wa hĩndĩ ciothe na gũthamĩra kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. Arata agimaru kĩĩroho nĩ maanjĩrire ndĩcũranie na kinyi ũritũ ũrĩa ũngĩkorũo ho ingĩgeria gũthingata gĩthomo kĩu na ihinda-inĩ o rĩu thingate mĩoroto yakwa ya kĩĩroho. Nĩ maandirikanirie atĩ mũtabarĩre ũyũ ũrĩ hakuhĩ gũthira, na atĩ twaingĩra thĩ njerũ nĩ ngakorũo na mĩaka mĩingĩ ya kwĩruta ũhoro wa nyamũ iria ciothe ingĩenda. Nĩ ũndũ ũcio ngĩthuura gũthomera ũndũ ũtangĩoire mahinda makwa maingĩ, na wahotithirie kuona wĩra wandeithirie gũtuĩka painia wa hĩndĩ ciothe, na thutha-inĩ ngĩthamĩra Ecuador, kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia.” Ihinda-inĩ rĩrĩ, Miki na mũthuri wake matungataga wĩra-inĩ wa gũceerera ciũngano bũrũri-inĩ ũcio.

15. Nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo kũnoga kũhunjĩria arĩa mataretĩkĩra ũhoro ũrĩa mwega? Heana ngerekano. (Ningĩ rora mbica.)

¹⁵ Tũtiagĩrĩirũo gũkua ngoro andũ mangĩaga gũthikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega, tondũ thutha-inĩ no macenjie. Ta wĩcirie ũhoro wa Jakubu, mũrũ wa nyina na Jesu. Nĩ eeyoneire Jesu akĩneneha, agĩtuĩka Mesia, na akĩrutana na njĩra ya ũũgĩ gũkĩra mũndũ ũngĩ o wothe. No ihinda-inĩ rĩu rĩothe, ndatuĩkire mũrũmĩrĩri wa Jesu. Aacokire gũtuĩka mũrutwo thutha wa Jesu kũriũkio, na aarĩ na kĩyo mũno.b (Joh. 7:5; Gal. 2:9) Kwoguo ndũkanoge kũhunjĩria andũ anyu a famĩlĩ arĩa matarakenio nĩ ũhoro, o hamwe na andũ angĩ arĩa maregaga gũthikĩrĩria ũhoro wa Ũthamaki. Ririkana atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria na kwoguo nĩ twagĩrĩirũo gwĩkĩrĩra mũno wĩra wa kũhunjia. Mahota gũkaaririkana maũndũ marĩa ũrameera ihinda-inĩ rĩrĩ, na moe ikinya hihi o na thutha wa thĩna ũrĩa mũnene kwambĩrĩria.c

ONANAGIA NGATHO NĨ ŨNDŨ WA IRIRIKANIA CIA JEHOVA

16. Ũgunĩkĩte atĩa kuumana na iririkania cia Jehova? (Ningĩ rora gathandũkũ, “Cihũthagĩre Gũteithia Arĩa Angĩ.”)

¹⁶ Irio imwe cia kĩĩroho twamũkagĩra ikoragwo ihaarĩirio nĩ ũndũ wa arĩa matoĩ ũhoro mũingĩ wĩgiĩ Bibilia. Kwa ngerekano, mĩario ya andũ othe, icunjĩ na video imwe iria irĩ thĩinĩ wa jw.org, na ngathĩti imwe citũ, ikoragwo ihaarĩirio nĩ ũndũ wa andũ arĩa matarĩ Aira a Jehova. O na kũrĩ ũguo, nĩ tũgunĩkaga kuumana na iririkania icio. Nĩ itũmaga wendo witũ harĩ Jehova wongerereke, igekĩra hinya wĩtĩkio witũ harĩ Kiugo kĩa Ngai, na igatũteithia gũtuĩka arutani ega a Bibilia.—Thab. 19:7.

17. Nĩ mahinda-inĩ ta marĩkũ tũngĩbatara gwĩcũrania morutani mahũthũ ma Bibilia?

¹⁷ Tũrĩ Aira a Jehova, nĩ tũkenaga rĩrĩa twamũkĩra ũtaũku mwerũ wa ma cia Bibilia. Ĩndĩ no tũkoragwo na ngatho nyingĩ nĩ ũndũ wa morutani ma mũthingi ma Bibilia marĩa twambire kwĩruta na magĩtũteithia gũka ũhoro-inĩ wa ma. O ta ũrĩa tweruta, morutani macio no matũteithie nginya ihinda-inĩ rĩrĩ. Tũngĩamũkĩra ũtongoria kuuma kũrĩ ithondeka rĩa Jehova, na tuone atĩ nĩ tũranyitĩrĩra mawoni maitũ kana njĩra itũ ya gwĩka maũndũ, nĩ wega kũririkana tũrĩ na wĩnyihia atĩ ithondeka rĩrĩ rĩratongorio nĩ Mũũmbi witũ, o we mwene hinya wothe na ũrĩ ũũgĩ mũingĩ. Ningĩ rĩrĩa mũndũ twendete kana ithuĩ twagerera ũndũ mũritũ, nĩ wega tũkorũo na wetereri na twĩcũranie kĩrĩa gĩtũmĩte Jehova etĩkĩrie mathĩna. Na rĩrĩa tũratua ũrĩa tũkũhũthĩra mahinda na indo citũ, nĩ wega kũririkana atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria, na atĩ ihinda rĩrĩa itigaru nĩ inini mũno. Nĩ ũndũ ũcio, tũrothiĩ na mbere gũteithio nĩ iririkania cia Jehova gũtuĩka andũ ogĩ na kũmũtungatĩra tũrĩ ehokeku.