Kũhaarĩria Icunjĩ cia Cukuru

RĨRĨA rĩothe twaheo mĩario thĩinĩ wa cukuru ĩno nĩ tũgĩaga na mweke wa gũkũra kĩĩroho. Wĩrutanĩrie biũ, na kahora kahora ũthii waku wa na mbere nĩ ũrĩonekaga harĩ wee na harĩ arĩa angĩ. (1 Tim. 4:15) Cukuru ĩno nĩ ĩgũgũteithia gũkũria mohoti maku biũ.

Hihi nĩ ũmakaga waigua atĩ no ũheane mĩario kĩũngano-inĩ? Ũcio nĩ ũndũ wa ndũire, o na angĩkorũo ũkoretwo thĩinĩ wa cukuru ĩno kwa ihinda. O na kũrĩ ũguo, nĩ kũrĩ maũndũ mangĩteithia gũkũnyihanyihĩria guoya. Ũrĩ mũciĩ, wĩmenyagĩrie kaingĩ gũthoma na kayũ. Cokagia ciũria kaingĩ mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, na angĩkorũo wĩ mũhunjia, hunjagia kaingĩ. Ũndũ ũcio no ũgũteithie ũgĩe na ũmenyeru wa kwaria mbere ya andũ. Makĩria ma ũguo, haragĩria mĩario yaku o tene, na wĩmenyagĩrie kũmĩruta na kayũ. Ririkana atĩ ũrĩrutaga mĩario mbere ya athikĩrĩria marĩ na ũrata. Ũtanaheana mĩario o yothe, hoya Jehova. Ndungata ciake iria imũhoyaga roho mũtheru, nĩ aciheaga na ũtana.—Luk. 11:13; Afil. 4:6, 7.

Ndũgakĩrie njano harĩ matanya maku. Nĩguo ũgĩe na ũmenyeru ũrĩ mwaria na ũtuĩke mwarimũ mwega, mahinda nĩ marabatarania. (Mik. 6:8) Angĩkorũo no hĩndĩ ũraingĩrire cukuru ĩno, ndũkerĩgĩrĩre kĩambĩrĩria-inĩ kũheana mĩario mĩkinyanĩru. Ithenya rĩa ũguo, rutĩra wĩra ngumo ĩmwe ĩmwe ya mwarĩrie. Thoma gĩcunjĩ kĩa ibuku rĩrĩ kĩrĩa kĩmĩarĩrĩirie. Kũngĩhoteka, wĩmenyerie kũringana na ũrĩa wĩrĩtwo ho. Ũndũ ũcio ũgũkũhe ũmenyeru maũndũ-inĩ makonainie na ngumo ĩrĩa ũheetwo mbere ya kũruta mĩario ĩyo kĩũngano-inĩ. Weka ũguo nĩ ũrĩthiaga na mbere.

Kũhaarĩria Mĩario ya Gũthoma

Kwĩhaarĩria gũthoma mbere ya andũ nĩ makĩria ma gũtamũka ciugo cia ũhoro ũrĩa ũheetwo. Geria mũno gũtaũkĩrũo wega nĩ ũhoro ũcio. Wamenyithio atĩ ũrĩ na mĩario, thoma gĩcunjĩ kĩu o narua ũrĩ na muoroto ũcio. Geria gũtaũkĩrũo nĩ gĩtũmi kĩa mũhari o mũhari na rĩciria rĩrĩa rĩrĩ thĩinĩ wa o kĩbungo nĩguo ũhote gũthoma na njĩra nũngĩrĩru na kuuma ngoro-inĩ. Kũngĩhoteka, ũria arĩa moĩ rũthiomi rũu wega magũteithie kũmenya mũtamũkĩre ũrĩa wagĩrĩire wa ciugo iria ũtoĩ. Menya wega ũhoro ũrĩa ũheetwo. Aciari no mabatare gũteithĩrĩria ciana ciao iria nyinyi gwĩka ũguo.

Hihi nĩ ũheetwo gũthoma gĩcunjĩ kĩa Bibilia kana hihi gũthoma ibungo cia gĩcunjĩ kĩa Mũrangĩri? No ũrie mũndũ ũĩ gũthoma wega athome gĩcunjĩ kĩu na kayũ, nĩguo ũthikĩrĩrie mĩtamũkĩre, mĩbangĩre ya ciugo, ciugo cia gũtĩtĩrithia, na ũrĩa egũthiĩ akĩgarũragĩra mũgambo. Ũcoke ũgerie kũhũthĩra ngumo icio ũgĩthoma.

Ũkĩambĩrĩria kũhaarĩria gĩcunjĩ kĩrĩa ũheetwo, tigĩrĩra nĩ wathoma wega gĩcunjĩ kĩrĩa kĩarĩrĩirie ngumo ya mwarĩrie ĩrĩa ũheetwo. Kũngĩhoteka, cokera gĩcunjĩ kĩu thutha wa kwĩmenyeria gũthoma na kayũ maita maingĩ ũhoro ũrĩa ũheetwo. Wĩrutanĩrie o ũrĩa ũngĩhota kũrũmĩrĩra ngumo ĩyo ya mwarĩrie biũ.

Kwĩmenyeria kũu nĩ kũrĩgũteithagia mũno ũtungata-inĩ waku. Rĩrĩa ũrĩ ũtungata-inĩ, ũkoragwo na mĩeke mĩingĩ ya gũthomera andũ. Tondũ Bibilia nĩ ĩrĩ ũhoti wa kũgarũra mĩtũũrĩre ya andũ, harĩ bata ũmĩthomage wega. (Ahib. 4:12) Ndũgatanye atĩ ũgũtuĩka mũthomi mwega biũ no ũndũ wa kũruta mĩario riita rĩmwe kana merĩ. Akĩandĩkĩra mũthuri wa kĩũngano warĩ na ũmenyeru wa mĩaka mĩingĩ, mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: ‘Rũmanagĩrĩria gũthoma mbere ya andũ.’—1 Tim. 4:13.

Kũhaarĩria Ũheetwo Kĩongo na Gĩikaro

Ũngĩheo mĩario thĩinĩ wa cukuru ĩrabatara gĩikaro kĩna, wagĩrĩirũo nĩ gwĩka atĩa?

Ũrabatara gwĩciria maũndũ matatũ ma bata: (1) kĩongo kĩrĩa ũheetwo, (2) gĩikaro na mũndũ ũrĩa mũkwaranĩria, na (3) ngumo ya mwarĩrie ĩrĩa ũheetwo.

Ũkũbatara gũcaria ũhoro wĩgiĩ kĩongo kĩrĩa ũheetwo. Ũtanathiĩ mũno, wĩcirie na ũritũ ũhoro wa gĩikaro gĩaku o hamwe na mũndũ ũrĩa mũkwaranĩria, tondũ maũndũ macio nĩ megũgũteithia kũmenya mũthemba wa ũhoro ũrĩa ũkwarĩrĩria na njĩra ĩrĩa ũkũhũthĩra kũũheana. Ũkũhũthĩra gĩikaro kĩrĩkũ? Hihi ũgũkorũo ũkĩonania ũrĩa ũngĩhunjĩria mũndũ mũyaine ũhoro ũrĩa mwega? Kana hihi ũkuonania ũrĩa ũngĩka rĩrĩa ũracemania na mũndũ riita rĩa mbere? Hihi nĩ mũndũ mũkũrũ kana nĩ mũnyinyi gũgũkĩra? Hihi angĩkorũo na mwerekera ũrĩkũ ũhoro-inĩ ũrĩa ũrabanga kwarĩrĩria? Hihi nĩ maũndũ maigana atĩa angĩkorũo oĩ ũhoro-inĩ ũcio? Nĩ moimĩrĩro marĩkũ ũrerĩgĩrĩra kuumana na ndeereti yanyu? Macokio ma ciũria icio nĩ megũkũhe ũtongoria wa bata wa kũrũmĩrĩra.

Ũkũruta kũ ũhoro wĩgiĩ kĩongo kĩrĩa ũheetwo? Karatathi-inĩ ka 33 nginya 38 ibuku-inĩ rĩrĩ, harĩ na ũhoro wĩgiĩ “Gwĩka Ũthuthuria.” Thoma ũhoro ũcio, ũcoke ũhũthĩre indo cia ũthuthuria iria ũngĩona. Maita maingĩ ũrĩonaga na ihenya ũhoro ũkĩrĩte ũrĩa ũngĩhũthĩra. Thoma mũigana wa ũhoro ũrĩa ũgũkũhotithia kũmenya kĩrĩa ũrabatara. O na kũrĩ ũguo, ũgĩthoma ririkana gĩikaro kĩrĩa ũkũhũthĩra ũkĩruta mĩario yaku na mũndũ ũrĩa mũkwaranĩria. Kururĩra maũndũ marĩa ũkũhũthĩra.

Mbere ya kũbanga mĩario yaku na gũthuura maũndũ marĩa ũrĩhũthĩra, thoma ngumo ya mĩario ĩrĩa ũheetwo. Kũrutĩra wĩra ngumo ĩyo nĩ kĩmwe gĩa itũmi nene cia kũheo mĩario.

Waruta mĩario yaku na mahinda marĩa ũheetwo, ũgũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gũtiriha wega, tondũ nĩ ũkũhenerio mahinda marĩa ũheetwo mathira. Indĩ, ũtungata-inĩ witũ, ti hingo ciothe tũbataraga kũrora mathaa. Kwoguo ũkĩhaarĩria, rora mahinda marĩa ũheetwo, no ũtigĩrĩre nĩ warutana wega.

Ciikaro. Rora ciikaro karatathi-inĩ ka 82, na ũthuure kĩmwe kĩrĩa ũngĩhũthĩra ũtungata-inĩ na gĩkũhotithie kũhũthĩra ũhoro ũrĩa ũheetwo. Angĩkorũo ũkoretwo thĩinĩ wa cukuru ĩno kwa ihinda, ona ũcio ũrĩ mweke wa gũkũra kĩĩroho na gũkũria ũhoti makĩria ũtungata-inĩ waku.

Mũrori wa Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi angĩkũhe gĩikaro, hũthĩra gĩikaro kĩu. Ciikaro nyingĩ ihutĩtie wĩra wa kũhunjia. Angĩkorũo ndũrĩ wahũthĩra gĩikaro kĩu ũkĩhunjia, caria ũteithio na njĩra ya kwaria na ahunjia arĩa manakĩhũthĩra. Kũngĩhoteka, geria kwĩmenyeria kũruta mĩario ĩrĩa ũheetwo ũrĩ gĩikaro-inĩ kĩrĩa ũkaahũthĩra thĩinĩ wa cukuru. Ũndũ ũcio nĩ ũgũgũteithia kũhingia muoroto wa bata ũrĩ mũrutwo.

Ũhoro Ũkĩheanwo na Njĩra ya Mĩario

Angĩkorũo wĩ mũndũrũme, no ũheo mĩario mĩkuhĩ kĩũngano-inĩ. Mũndũ akĩhaarĩria mĩario ĩyo, maũndũ ma mũthingi marĩa arabatara kũririkana matariĩ o ta ma marĩa magwetetwo megiĩ mĩario ya arutwo ya cionereria. Ngũrani ĩrĩa nene nĩ mũrutĩre wa mĩario ĩyo na arĩa megũthikĩrĩria.

Na njĩra nguhĩ nĩ wega kũhaarĩria mĩario yaku wega nĩgetha athikĩrĩria othe magunĩke. Aingĩ a athikĩrĩria aku nĩ moĩ ma cia mũthingi cia Bibilia. No makorũo moĩ wega ũhoro wĩgiĩ kĩongo kĩrĩa ũheetwo warĩrĩrie. Wĩcirie maũndũ marĩa moĩ megiĩ ũhoro ũcio. Wĩrutanĩrie o ũrĩa ũngĩhota magunĩke nĩ mĩario yaku. Wĩyũrie: ‘Hihi ingĩhũthĩra atĩa mĩario yakwa kũrikĩria ũmenyo wakwa na wa athikĩrĩria akwa harĩ Jehova? Nĩ maũndũ marĩkũ mĩario-inĩ ĩno megũtũteithia gũtaũkĩrũo nĩ wendi wa Ngai? Mĩario ĩno ĩngĩtũteithia atĩa gũtua matua ma ũũgĩ tũrĩ thĩinĩ wa thĩ ĩratongorio nĩ merirĩria ma mwĩrĩ?’ (Ef. 2:3) Macokio mega ma ciũria icio marabatara ũthuthuria. Ũkĩhũthĩra Bibilia, makĩria ma gũthoma mĩhari, taarĩria maandĩko marĩa ũgũthoma, na wonanie ũrĩa marĩ mũthingi wa gũtua matua. (Atũm. 17:2, 3) Ndũkarĩrĩrie ũhoro mũingĩ mũno. Ruta mĩario yaku na njĩra ĩgũkorũo arĩ ũhũthũ kũririkanwo.

Ningĩ kwĩhaarĩria nĩ kwagĩrĩirũo kũhutia gwĩciria ũrĩa ũkaaruta mĩario yaku. Ndũkahũthie ũndũ ũcio. Rĩrĩa ũrahaarĩria, wĩmenyerie kũruta mĩario yaku na kayũ. Kĩyo kĩrĩa ũgũkorũo nakĩo harĩ gũthoma na kũhũthĩra ngumo itiganĩte cia mwarĩrie nĩ gĩgũgũteithia mũno gũthiĩ na mbere. Kana nĩ hingo ũraingĩrire cukuru, kana wĩ na ũmenyeru, haaragĩria wega nĩgetha waragie ũrĩ na ũmĩrĩru na njĩra ĩringanĩte na ũrĩa ũhoro waku ũtariĩ. Ũkĩruta mĩario o yothe thĩinĩ wa cukuru, ririkanaga muoroto wa kũhũthĩra kĩheo gĩaku kĩrĩa ũheetwo nĩ Ngai kũmũtĩithia.—Thab. 150:6.