ŨTHUTHURIA INTANETI-INĨ
Ũthuthuria
INTANETI-INĨ
Gĩkũyũ
ũ
  • ĩ
  • ũ
  • BIBILIA
  • MABUKU
  • MĨCEMANIO
  • bt gĩc. 8 kar. 67-75
  • Kĩũngano Gĩkĩgĩa na “Ihinda rĩa Thayũ”

Hatirĩ video.

Tũrekere, nĩ hagĩa thĩna kũhingũra video ĩyo.

  • Kĩũngano Gĩkĩgĩa na “Ihinda rĩa Thayũ”
  • ‘Kũruta Ũira Kĩhinyioʼ Wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai
  • Ciongo Nini
  • Ũhoro Ũhaanaine
  • “Ũraanyarira Nĩkĩ?” (Atũmwo 9:1-5)
  • “Mũrũ wa Ithe Witũ Saulu, Mwathani . . . Nĩwe Wandũma” (Atũmwo 9:6-17)
  • “Akĩambĩrĩria Kũhunjia . . . Ũhoro Wĩgiĩ Jesu” (Atũmwo 9:18-30)
  • “Andũ Aingĩ Magĩtĩkia Mwathani” (Atũmwo 9:31-43)
  • Jesu Gũthuura Saulu
    Maũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
  • Daudi na Saulu
    Maũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
  • Kristo Arĩ Guoko-inĩ kwa Ũrĩo kwa Ngai
    Jesu—Nĩwe Njĩra, Ma, na Muoyo
  • Mũthamaki wa Mbere wa Isiraeli
    Maũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
‘Kũruta Ũira Kĩhinyioʼ Wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai
bt gĩc. 8 kar. 67-75

GĨCUNJĨ GĨA 8

Kĩũngano Gĩkĩgĩa na “Ihinda rĩa Thayũ”

Saulu ũrĩa wanyariraga Akristiano mũno gũtuĩka mũhunjia ũrĩ kĩyo

Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩĩhocetie harĩ Atũmwo 9:1-43

1, 2. Saulu aabangĩte gwĩka atĩa Dameski?

GĨKUNDI kĩmwe kĩa andũ kĩerekeire Dameski, kũrĩa kĩbangĩte gwĩka ũndũ mũũru. Mekũrutũrũra arutwo a Jesu mĩciĩ-inĩ yao, mamohe, mamaconorithie, na mamatware Jerusalemu makaherithio nĩ Sanhedrini.

2 Saulu mũtongoria wa gĩkundi kĩu nĩ erĩga kũnyitanĩra harĩ kũũraga mũndũ.a Eeroreire Stefano, ũrĩa warĩ mũrutwo mwĩhokeku wa Jesu, akĩũragwo na njĩra ya kũhũũrũo na mahinga. (Atũm. 7:57–8:1) Thutha ũcio Saulu akambĩrĩria kũnyarira arũmĩrĩri a Jesu arĩa maikaraga Jerusalemu, na nginya agathiĩ kũnyarirana icigo-inĩ ingĩ. Arenda kũniina biũ gĩkundi kĩrĩa gĩtheremete gĩtagwo “Njĩra Ĩrĩa.”—Atũm. 9:1, 2; rora gathandũkũ ka, “Rũtha Rũrĩa Saulu Aaheirũo Rwĩgiĩ Dameski.”

3, 4. (a) Gwathiire atĩa harĩ Saulu? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?

3 O rĩmwe, ũtheri mũnene ũkamũrĩka Saulu mĩena yothe. Andũ arĩa maratwarana nake makona ũtheri ũcio, no magakira ki mamakĩte. Saulu agatumumara na akagwa thĩ. Agacoka akaigua mũgambo kuuma igũrũ ũkiuga: “Saulu, Saulu, ũraanyarira nĩkĩ?” Saulu akoria ũũ amakĩte: “Nĩ we ũ, Mwathani?” No mũhaka akorũo Saulu nĩ amaka mũno rĩrĩa acokerio ũũ: “Nĩ niĩ Jesu ũrĩa ũranyarira.”—Atũm. 9:3-5; 22:9.

4 Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ciugo cia mbere iria Jesu eerire Saulu? Tũngĩgunĩka atĩa tũngĩthuthuria maũndũ marĩa meekĩkire ihinda rĩrĩa Saulu aatuĩkire Mũkristiano? Na nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na ũrĩa kĩũngano kĩahũthĩrire ihinda rĩa thayũ rĩrĩa rĩagĩire kuo thutha wa Saulu gũtuĩka Mũkristiano?

RŨTHA RŨRĨA SAULU AAHEIRŨO RWĨGIĨ DAMESKI

Saulu aarutire kũ rũtha rwa kũnyita Akristiano itũũra-inĩ rĩngĩ? Sanhedrini hamwe na mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene nĩo maaheanaga mawatho megiĩ wega na ũũru ma kũrũmĩrĩrũo nĩ Ayahudi kũndũ guothe, na no kũhoteke wathani ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene aarĩ naguo nĩ wahutĩtie nginya kũheana rũtha rwa gũthamĩria eki-naĩ kũndũ kũngĩ. Kwoguo, marũa moimĩte kũrĩ mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene nĩ mangĩatũmire athuri a thunagogi cia Dameski manyitanĩre ũndũ-inĩ ũcio.—Atũm. 9:1, 2.

Ningĩ Aroma nĩ meetĩkĩrĩtie Ayahudi gwĩtuĩra maciira mao. Nĩkĩo Ayahudi mangĩahũũrire mũtũmwo Paulo maita matano “iboko 40 hatarĩ kĩmwe.” (2 Kor. 11:24) Ibuku rĩa 1 Makabayo nĩ rĩgwetete marũa maandĩkirũo nĩ barũthi Mũroma kũrĩ Ptolemy VIII wa Misiri mwaka wa 138 M.M.M., marĩa maugĩte ũũ: “Angĩkorũo mwĩki-naĩ o wothe nĩ orĩire kwanyu kuuma bũrũri-inĩ wa kwao [Judea], mũneanei kũrĩ Simoni mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, nĩguo aherithio kũringana na watho wa kwao.” (1 Maka. 15:21) Mwaka-inĩ wa 47 M.M.M., Juliasi Kaisari nĩ ekĩrire mũkonde wathani ũrĩa mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene aahetwo, nginya wathani wa gũcokia ciũria ingĩyumĩria ciĩgiĩ ũndũire wa Ayahudi.

“Ũraanyarira Nĩkĩ?” (Atũmwo 9:1-5)

5, 6. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ciugo iria Jesu eerire Saulu?

5 Rĩrĩa Jesu aarũgamirie Saulu barabara-inĩ ya gũthiĩ Dameski, ndoririe ũũ: “Ũranyarira arutwo akwa nĩkĩ?” No o ta ũrĩa hekũgwetetwo, ooririe ũũ: “Ũraanyarira nĩkĩ?” (Atũm. 9:4) Kwoguo, Jesu nĩ ahutagio ĩmwe kwa ĩmwe nĩ magerio marĩa arũmĩrĩri ake mageragĩra.—Mat. 25:34-40, 45.

6 Angĩkorũo nĩ ũranyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio waku harĩ Kristo, korũo na ma atĩ Jehova na Jesu nĩ maramenya ũndũ ũcio ũragerera. (Mat. 10:22, 28-31) Ihinda-inĩ rĩrĩ, Jehova no age gũkwehereria igerio rĩu. Ririkana atĩ Jesu nĩ oonire Saulu akĩnyita mbaru kũũragwo gwa Stefano, na akĩona Saulu akĩrutũrũra arutwo ehokeku kuuma mĩciĩ-inĩ yao Jerusalemu. (Atũm. 8:3) O na kũrĩ ũguo, Jesu ndoire ikinya hĩndĩ ĩyo. No Jehova, kũgerera Jesu Kristo, nĩ aaheire Stefano na arutwo arĩa angĩ hinya ũrĩa maabataraga nĩguo matũũre marĩ ehokeku.

7. Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo ũhote gũkirĩrĩria rĩrĩa ũranyarirũo?

7 O nawe no ũhote gũkirĩrĩria rĩrĩa ũranyarirũo ũngĩka maũndũ maya: (1) Tua itua rĩa gũtũũra ũrĩ mwĩhokeku, gũtekũmakania igerio rĩrĩa ũragerera. (2) Hoyaga ũteithio kuuma kũrĩ Jehova. (Afil. 4:6, 7) (3) Rekaga Jehova akũrĩhanagĩrie. (Rom. 12:17-21) (4) Wĩhokage atĩ Jehova nĩ arĩkũheaga hinya wa gũkirĩrĩria nginya rĩrĩa arĩona arĩ wega gũkwehereria igerio rĩu.—Afil. 4:12, 13.

“Mũrũ wa Ithe Witũ Saulu, Mwathani . . . Nĩwe Wandũma” (Atũmwo 9:6-17)

8, 9. Hihi Anania angĩkorũo aaiguire atĩa nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa aaheirũo?

8 Thutha wa Jesu gũcokeria Saulu rĩrĩa aamũũririe, “Nĩ we ũ, Mwathani?” aacokire akĩmwĩra: “Ũkĩra ũtonye thĩinĩ wa itũũra, na nĩ ũkwĩrũo ũrĩa wagĩrĩirũo gwĩka.” (Atũm. 9:6) Saulu agĩtwarũo Dameski atekuona, akĩĩhinga kũrĩa na akĩhoya kwa ihinda rĩa thikũ ithatũ. Ihinda-inĩ rĩu, Jesu akĩheana ũhoro wĩgiĩ Saulu kũrĩ mũrutwo waikaraga itũũra-inĩ rĩu wetagwo Anania, ũrĩa “[wagaathagĩrĩrio] nĩ Ayahudi othe” arĩa maaikaraga kũu Dameski.—Atũm. 22:12.

9 Ta wĩcirie ũrĩa Anania aatukanĩirũo nĩ ũhoro ũcio! Mũtwe wa kĩũngano, Jesu Kristo, nĩwe wamwaragĩria, akĩmũthuura akarute wĩra wa mwanya. Kĩu kĩarĩ gĩtĩo kĩa mwanya, no wĩra ũcio aahetwo ndwarĩ mũhũthũ! Rĩrĩa Anania eerirũo atĩ no mũhaka arie na Saulu, aaugire ũũ: “Mwathani, nĩ njiguĩte kuuma kũrĩ andũ aingĩ ũhoro wa mũndũ ũcio, ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa mothe moru ekĩte andũ aku arĩa aamũre thĩinĩ wa Jerusalemu. Na okĩte arĩ na wathani kuuma kũrĩ anene a athĩnjĩri-Ngai wa kũnyita andũ arĩa othe makayagĩra rĩĩtwa rĩaku.”—Atũm. 9:13, 14.

10. Tũreruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jesu kuumana na ũrĩa aarũmbũyanirie na Anania?

10 Jesu ndarũngire Anania nĩ ũndũ wa kũmwĩra ũndũ ũrĩa wamũtangaga. No aamũtaarĩirie wega ũndũ ũrĩa aagĩrĩirũo gwĩka, na akĩmuonia gĩtĩo na njĩra ya kũmwĩra kĩrĩa gĩatũmĩte amũhe wĩra ũcio wa mwanya. Jesu aamwĩrire ũũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ Saulu: “Mũndũ ũcio nĩ kĩndũ kĩrĩa ndĩthuurĩire, wa gũtwara rĩĩtwa rĩakwa kũrĩ ndũrĩrĩ, na kũrĩ athamaki, o na kũrĩ ariũ a Isiraeli. Tondũ nĩ ngũmũmenyithia wega mathĩna marĩa mothe egũcemania namo nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa.” (Atũm. 9:15, 16) Anania nĩ aathĩkĩire Jesu atekũmaĩrĩria. Agĩthiĩ kũrĩ Saulu ũrĩa wanyariranaga na akĩmwĩra ũũ: “Mũrũ wa Ithe witũ Saulu, Mwathani Jesu ũrĩa wakuumĩrĩire ũrĩ njĩra-inĩ ũgĩũka nĩwe wandũma nĩguo ũhote kuona rĩngĩ na ũiyũrũo nĩ roho mũtheru.”—Atũm. 9:17.

11, 12. Tũreruta atĩa kuumana na rũgano rwĩgiĩ Jesu, Anania, na Saulu?

11 Harĩ maũndũ tũrataũkĩrũo nĩmo kuumana na rũgano rwĩgiĩ Jesu, Anania, na Saulu. Kwa ngerekano, Jesu nĩwe ũtongoragia wĩra wa kũhunjia, o ta ũrĩa eeranĩire angĩgeka. (Mat. 28:20) O na gũtuĩka ũmũthĩ gũtirĩ andũ aragĩria ĩmwe kwa ĩmwe, Jesu atongoragia wĩra wa kũhunjia akĩhũthĩra ngombo ĩrĩa njĩhokeku, ĩrĩa amũrĩte ĩrũgamagĩrĩre andũ a nyũmba yake. (Mat. 24:45-47) Kũgerera Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia, ahunjia na mapainia nĩ matũmagwo magacarie andũ arĩa mendaga kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Kristo. O ta ũrĩa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩhĩtũku kĩonanĩtie, nĩ kũrĩ andũ aingĩ ta acio manahoya ũtongoria wa Ngai, na Aira a Jehova magathiĩ kũmahunjĩria.—Atũm. 9:11.

12 Anania nĩ aathĩkire na agĩtĩkĩra wĩra ũcio, na akĩrathimwo nĩ ũndũ ũcio. Hihi wee nĩ wathĩkagĩra rĩathani rĩa kũruta ũira kĩhinyio o na angĩkorũo wĩra ũcio nĩ ũtũmaga wĩtigĩre? Amwe no metigĩre gũthiĩ nyũmba kwa nyũmba na kũhunjĩria andũ matoĩ. Angĩ nao nĩ monaga ũrĩ ũndũ mũritũ kũhunjĩria andũ kũndũ kwa biacara, barabara-inĩ, kũgerera thimũ kana marũa. Anania nĩ aatooririe guoya wake, na akĩgĩa na mweke wa gũteithia Saulu kwamũkĩra roho mũtheru.b Anania aagaacĩrire tondũ nĩ eehokire Jesu na nĩ oonaga Saulu arĩ mũndũ ũngĩtuĩka Mũkristiano. No tũtoorie guoya witũ, angĩkorũo o ta Anania, nĩ tũkwĩhoka atĩ Jesu nĩwe ũratongoria wĩra wa kũhunjia, tũiguagĩre andũ arĩa angĩ tha, na tuonage andũ nginya arĩa mangĩĩtigĩrũo matariĩ ta andũ mangĩtuĩka aarĩ na ariũ a Ithe witũ.—Mat. 9:36.

“Akĩambĩrĩria Kũhunjia . . . Ũhoro Wĩgiĩ Jesu” (Atũmwo 9:18-30)

13, 14. Angĩkorũo nĩ ũreruta Bibilia no ndũbatithĩtio-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩĩruta kuumana na kĩonereria kĩa Saulu?

13 Saulu nĩ aarũmĩrĩire o na ihenya maũndũ marĩa eerutire. Thutha wa kũhonio, nĩ eetĩkĩrire kũbatithio na akĩambĩrĩria kũnyitanĩra na arutwo kũu Dameski. No nĩ eekire ũndũ ũngĩ makĩria. “O hĩndĩ ĩyo akĩambĩrĩria kũhunjia thĩinĩ wa thunagogi ũhoro wĩgiĩ Jesu, atĩ nĩwe Mũrũ wa Ngai.”—Atũm. 9:20.

14 Angĩkorũo nĩ ũreruta Bibilia na ndũbatithĩtio-rĩ, hihi nĩ ũkwĩgerekania na Saulu woe makinya ma na ihenya ma kũrũmĩrĩra maũndũ marĩa ũreruta? Nĩ ma, Saulu nĩ eeyoneire kĩama kĩaringirũo nĩ Kristo, na hatarĩ nganja ũndũ ũcio nĩ wamũteithĩrĩirie kuoya ikinya. No nĩ kũrĩ andũ angĩ meeyoneire Jesu akĩringa ciama. Kwa ngerekano, gĩkundi kĩmwe kĩa Afarisai nĩ kĩeyoneire akĩhonia mũndũ warĩ muonju guoko, na Ayahudi aingĩ nĩ maamenyaga atĩ Jesu nĩ aariũkirie Lazaro. O na kũrĩ ũguo, aingĩ ao matietĩkirie ciama icio, na o na angĩ nĩ maakararirie Jesu. (Mar. 3:1-6; Joh. 12: 9, 10) Ngũrani nao, Saulu nĩ aagarũrũkire. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Saulu acenjie o na gũtuĩka arĩa angĩ matiacenjirie? Tondũ nĩ eetigĩrĩte Ngai gũkĩra andũ, na nĩ aakenire mũno nĩ ũndũ wa kuonio tha nĩ Jesu Kristo. (Afil. 3:8) O nawe ũngĩka ũguo, gũtirĩ kĩndũ kĩngĩkũgirĩrĩria kũhunjia na kwagĩrĩra kũbatithio.

15, 16. Saulu eekire atĩa thunagogi-inĩ, na Ayahudi arĩa maaikaraga Dameski maaiyũkirie ũndũ ũcio atĩa?

15 Ta hũũra mbica ũrĩa kĩrĩndĩ kĩamakire na gĩkĩrakara rĩrĩa Saulu aambĩrĩirie kũhunjia thunagogi-inĩ ũhoro wĩgiĩ Jesu! Kĩoragia atĩrĩ: “Githĩ ũyũ ti mũndũ ũrĩa ũratharĩkagĩra arĩa makayagĩra rĩĩtwa rĩu thĩinĩ wa Jerusalemu?” (Atũm. 9:21) Rĩrĩa aataragĩria kĩrĩa gĩatũmĩte acenjie mawoni make megiĩ Jesu, nĩ aamonirie “athingatanĩtie wega atĩ Jesu nĩwe Kristo.” (Atũm. 9:22) No ti andũ othe metĩkagĩra ũndũ o na angĩkorũo nĩ ũrataũkĩka wega. Ndũngĩcenjia muonere wa andũ arĩa manyitagĩrĩra maũndũ ma ũndũire, kana arĩa makoragwo na mwĩtĩo. O na kũrĩ ũguo, Saulu ndakuire ngoro.

16 Mĩaka ĩtatũ thutha ũcio, Ayahudi arĩa maaikaraga Dameski no maakararagia Saulu. Thutha-inĩ, makĩbanga njama ya kũmũũraga. (Atũm. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18) Rĩrĩa njama ĩyo yamenyekire, Saulu nĩ ooimire itũũra-inĩ rĩu atekũmenyeka, na njĩra ya gũikũrũkĩrio ndirica-inĩ ya rũthingo rwa itũũra arĩ gĩkabũ-inĩ. Luka aataarĩirie atĩ arĩa maateithirie Saulu kũũra ũtukũ ũcio maarĩ “arutwo [a Saulu].” (Atũm. 9:25) Ciugo icio ironania atĩ nĩ kũrĩ andũ anini maaiguire Saulu akĩhunjia Dameski na magĩtĩkĩra ndũmĩrĩri yake, magĩtuĩka arũmĩrĩri a Kristo.

17. (a) Andũ maiyũkagia ma cia Bibilia na njĩra irĩkũ? (b) Twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gwĩka atĩa, na nĩkĩ?

17 Rĩrĩa waambĩrĩirie kwĩra andũ anyu a famĩlĩ, arata, na andũ angĩ maũndũ mega marĩa werutaga, no kũhoteke werĩgagĩrĩra atĩ andũ othe nĩ megwĩtĩkĩra ma icio cia Bibilia tondũ nĩ itaũkĩkaga wega. No gũkorũo amwe nĩ meetĩkĩrire, no aingĩ makĩrega. Makĩria ma ũguo, no kũhoteke andũ a famĩlĩ yanyu nĩ magũtuĩte thũ yao. (Mat. 10:32-38) No ũngĩthiĩ na mbere kwagagĩria ũhoti waku wa kũhũthĩra ihooto ciumĩte maandĩko-inĩ na ũtũũrie mĩthiĩre mĩega ya Gĩkristiano, o na acio magũkararagia, thutha-inĩ no magarũrĩre mawoni mao.—Atũm. 17:2; 1 Pet. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Gwathiire atĩa rĩrĩa Baranaba eekĩrire mũkonde atĩ Saulu nĩ aatuĩkĩte mũrutwo? (b) Tũngĩĩgerekania atĩa na Baranaba na Saulu?

18 Ti ũndũ wa kũgegania kuona atĩ rĩrĩa Saulu aathiire Jerusalemu, arutwo arĩa angĩ matietĩkagia atĩ nĩ aatuĩkĩte mũrutwo. No rĩrĩa Baranaba eekĩrire mũkonde atĩ Saulu nĩ aatuĩkĩte mũrutwo, atũmwo makĩmwamũkĩra na agĩikara hamwe nao kwa ihinda. (Atũm. 9:26-28) Saulu nĩ eemenyagĩrĩra, no ndaaconokagĩra ũhoro ũrĩa mwega. (Rom. 1:16) Nĩ aahunjirie arĩ na ũcamba thĩinĩ wa Jerusalemu, o kuo kũrĩa aanyariraga arutwo a Jesu. Ayahudi a kũu Jerusalemu nĩ maamakire mamenya atĩ mũndũ ũrĩa meeciragia angĩatongoririe kũniina Akristiano nĩ atuĩkĩte Mũkristiano, na kwoguo makĩbanga kũmũũraga. Bibilia yugaga ũũ: “Rĩrĩa ariũ a Ithe witũ maamenyire ũhoro ũcio, makĩmũikũrũkia Kaisarea na makĩmwĩra athiĩ Tariso.” (Atũm. 9:30) Saulu nĩ eenyihĩirie ũtongoria wa Jesu ũrĩa aaheirũo kũgerera kĩũngano. Saulu hamwe na kĩũngano nĩ maagunĩkire nĩ ũndũ ũcio.

19 Rora wone atĩ Baranaba nĩ ooire ikinya rĩa mbere gũteithĩrĩria Saulu. Hatarĩ nganja gĩĩko kĩu kĩa wendo nĩ gĩatũmire ndungata icio cia Jehova igĩe na ũrata wa hakuhĩ. Hihi nĩ wĩkaga ta Baranaba, ũgateithĩrĩria arĩa erũ kĩũngano-inĩ na njĩra ya kũhunjia hamwe nao na kũmateithia gũkũra kĩĩroho? Nĩ ũrĩrathimagwo mũno weka ũguo. Angĩkorũo wĩ mũhunjia mwerũ wa ũhoro ũrĩa mwega-rĩ, hihi nĩ wĩkaga ta Paulo, ũgetĩkĩra ũteithio ũrĩa waheo? Ũngĩrutithanagia wĩra hamwe na ahunjia marĩ na ũmenyeru, nĩ ũkwagagĩria ũhoti waku wa kũhunjia, gĩkeno gĩaku nĩ gĩkuongerereka, na ũgĩe na arata a gũtũũra.

“Andũ Aingĩ Magĩtĩkia Mwathani” (Atũmwo 9:31-43)

20, 21. Ndungata cia Ngai cia mahinda ma tene na mahinda maya ihũthĩrĩte atĩa “ihinda rĩa thayũ”?

20 Thutha wa Saulu gũtuĩka Mũkristiano na gũthiĩ kũndũ kũngĩ, gũkĩgĩa “ihinda rĩa thayũ kĩũngano-inĩ kĩa Judea guothe na Galili, na Samaria.” (Atũm. 9:31) Arutwo maahũthĩrire atĩa ihinda rĩu rĩagĩrĩru? (2 Tim. 4:2) Maandĩko monanagia atĩ nĩ maathiire na mbere “kũgĩa na hinya.” Atũmwo na ariũ a Ithe witũ angĩ agĩrĩru nĩ meekĩrire hinya wĩtĩkio wa arutwo na magĩtongoria kĩũngano. Nĩ ũndũ ũcio ‘gĩgĩĩtigĩra Jehova na gĩkĩũmĩrĩrio nĩ roho mũtheru.’ Kwa ngerekano, Petero nĩ aahũthĩrire ihinda rĩu gwĩkĩra hinya arutwo arĩa maaikaraga itũũra-inĩ rĩa Lida na Sharoni. Nĩ ũndũ wa kĩyo gĩake, andũ aingĩ arĩa maaikaraga kũu “makĩgarũrũkĩra Mwathani.” (Atũm. 9:32-35) Arutwo matietĩkĩrire kũhĩngĩcwo nĩ mĩoroto yao ene, no maathiire na mbere kũrũmbũyania na kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega. Nĩ ũndũ ũcio, kĩũngano nĩ gĩathiire “na mbere kuongerereka.”

21 Mũthia-inĩ wa karine ya 20, Aira a Jehova mabũrũri-inĩ maingĩ nĩ maagĩire na ‘ihinda ta rĩu rĩa thayũ.’ Thirikari iria ciahinyĩrĩirie andũ a Ngai kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ nĩ ciathirire, na ũgĩkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũhunjia mabũrũri-inĩ marĩa wĩra wa kũhunjia wahũũrĩtwo marubuku, na o na kũmwe mĩhĩnga ĩyo ĩkĩeherio biũ. Aira a Jehova makiri maingĩ nĩ maahũthĩrire mweke ũcio kũhunjia kũndũ kwa mũingĩ na makĩgĩa na maumĩrĩro mega.

22. Hihi ũngĩhũthĩra wega atĩa wĩyathi ũrĩa ũkoragwo naguo?

22 Hihi wee nĩ ũhũthagĩra wega wĩyathi ũrĩa wĩ naguo? Angĩkorũo ũikaraga bũrũri wĩ na wĩyathi wa ũthathaiya, Shaitani no ende gũkũgeria nĩguo ũthingate maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ handũ ha maũndũ ma Ũthamaki. (Mat. 13:22) Ndũgetĩkĩre kũhĩngĩcwo. Hũthagĩra wega mahinda o mothe ma thayũ ũngĩkorũo namo rĩu. Monage marĩ mĩeke ya kũruta ũira kĩhinyio na gwaka kĩũngano. Ririkana atĩ maũndũ maku no macenjie o rĩmwe.

23, 24. (a) Tũreruta maũndũ marĩkũ kuumana na rũgano rwĩgiĩ Tabitha? (b) Twagĩrĩirũo gũtua itua rĩrĩkũ?

23 Ta wĩcirie ũndũ ũyũ wekĩkire harĩ mũrutwo ũmwe wetagwo Tabitha, kana Dorokasi. Aaikaraga Jopa, itũũra rĩarĩ hakuhĩ na Lida. Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio mwĩhokeku aahũthagĩra mahinda make na indo ciake na njĩra ya ũũgĩ. “Eekaga maũndũ maingĩ mega na nĩ aaheanaga iheo cia tha.” No hĩndĩ ĩmwe, akĩgĩa ndwari ya na ihenya na agĩkua.c Arutwo arĩa maarĩ Jopa nĩ maagĩire na kĩeha kĩnene nĩ ũndũ wa gĩkuũ gĩake, makĩria atumia a ndigwa arĩa eekĩire ciĩko cia tha. Rĩrĩa Petero aakinyire kũrĩa mwĩrĩ wa Tabitha wahaaragĩrio nĩguo ũthikwo, akĩringa kĩama kĩarĩ kĩa magegania harĩ atũmwo a Kristo. Petero aahoire, agĩcoka akĩriũkia Tabitha! Ta hũũra mbica gĩkeno kĩrĩa atumia acio a ndigwa na arutwo angĩ maagĩire nakĩo rĩrĩa Petero aameetire rumu-inĩ ĩyo na akĩneana Tabitha kũrĩ o arĩ muoyo! No mũhaka akorũo maũndũ macio nĩ maamaheire hinya wa gwĩtiria magerio marĩa maarĩ mbere! Kĩama kĩu “[kĩamenyekire] Jopa guothe, na andũ aingĩ magĩtĩkia Mwathani.”—Atũm. 9:36-42.

Mwarĩ wa Ithe witũ akĩhe mwarĩ wa Ithe witũ mũkũrũ mahũa.

Ũngĩĩgerekania atĩa na Tabitha?

24 Nĩ harĩ maũndũ merĩ ma bata tũreruta kuumana na rũgano rũu rwa kũhutia ngoro rwĩgiĩ Tabitha. (1) Ũtũũro nĩ mũkuhĩ. Kwoguo-rĩ, nĩ ũndũ wa bata gwĩthondekera rĩĩtwa rĩega hamwe na Ngai rĩrĩa tũrĩ na ũhoti wa gwĩka ũguo! (Koh. 7:1) (2) Kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ũriũkio nĩ kĩa ma. Jehova nĩ oonire ciĩko nyingĩ cia tha iria Tabitha eekĩte, na akĩmũrathima. Nĩ akaaririkana wĩra witũ, na nĩ agaatũriũkia tũngĩgaakua mbere ya Hari–Magedoni gũkinya. (Ahib. 6:10) Kwoguo akorũo tũrakirĩrĩria ‘mahinda maritũ’ ihinda-inĩ rĩrĩ kana tũrakenera “ihinda rĩa thayũ,” rekei tũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria kũruta ũira kĩhinyio harĩ Kristo.—2 Tim. 4:2.

SAULU ŨRĨA MŨFARISAI

“Mwanake wetagwo Saulu,” ũrĩa ũgwetetwo ibuku-inĩ rĩa Atũmwo rũgano-inĩ rwĩgiĩ Stefano akĩhũũrũo na mahiga, aaumĩte itũũra rĩa Tariso. Rĩarĩ itũũra inene rĩa gĩcigo gĩa Kilikia kĩa Roma, rĩrĩa rĩarĩ mwena wa mũhuro wa kũrĩa rĩu gwĩtagwo Turkey. (Atũm. 7:58) Ayahudi aingĩ nĩ maaikaraga itũũra-inĩ rĩu. Saulu aandĩkire ũũ igũrũ rĩake mwene: “Ndaruire mũthenya wa kanana, ndĩ wa rũrĩrĩ rwa Isiraeli, kuuma mũhĩrĩga wa Benjamini, Mũhibirania ũciarĩtwo nĩ Ahibirania; ũhoro-inĩ wĩgiĩ watho, ndĩ Mũfarisai.” Nĩ ũndũ ũcio, no kũhoteke aarĩ Mũyahudi waheetwo gĩtĩo mũno.—Afil. 3:5.

Saulu arĩ Mũfarisai.

Itũũra rĩu Saulu maaikaraga rĩarĩ inene, nĩ rĩagaacĩrĩte maũndũ-inĩ ma wonjoria, na rĩgakorũo na maũndũ maingĩ ma ũndũire wa Angiriki. Tondũ Saulu aarereirũo Tariso, nĩ ooĩ Kĩngiriki. No kũhoteke aagĩire gĩthomo gĩake kĩa mũthingi cukuru-inĩ ya Kĩyahudi. Saulu nĩ eerutire gũthondeka hema, wĩra ũrĩa andũ aingĩ a itũũra rĩao maarutaga. Kwahoteka Saulu aarutirũo wĩra ũcio nĩ ithe, rĩrĩa aarĩ mwĩthĩ.—Atũm. 18:2, 3.

Ibuku rĩa Atũmwo ningĩ nĩ rĩonanagia atĩ Saulu aaciarirũo arĩ raia wa Roma. (Atũm. 22:25-28) Ũndũ ũcio ũronania atĩ nĩ kũrĩ andũ ao a tene maatuĩkĩte raia a Roma. No gũtiũĩkaine ũrĩa famĩlĩ yao maatuĩkire raia a Roma. O ũrĩa kũrĩ, mweke ũcio nĩ ũngĩatũmire makorũo marĩ a kĩrathi kĩa igũrũ gĩcigo-inĩ kĩao. Mũrerere wa Saulu na gĩthomo kĩrĩa aagĩire nakĩo, nĩ ciamũteithirie gũtaũkĩrũo wega nĩ ũndũire wa Ayahudi, Angiriki, na Aroma.

No kũhoteke Saulu arĩ na kĩndũ mĩaka 13 nĩ aathamĩire Jerusalemu, kilomita 840 kuuma kwao, nĩguo athiĩ na mbere na gĩthomo. Itũũra-inĩ rĩu, Saulu aathomithĩirio magũrũ-inĩ ma Gamalieli, mũrutani waheetwo gĩtĩo mũno ũndũire-inĩ wa Afarisai.—Atũm. 22:3.

Gĩthomo kĩu, kĩrĩa kĩngĩringithanio na gũthiĩ yunivasĩtĩ, kĩahutĩtie kũrutwo na gũteithio kũnyita Maandĩko hamwe na mawatho ma Kĩyahudi marĩa maakinyanagĩrio na kanua. Mũrutwo mwega wa Gamalieli nĩ eerĩgagĩrĩrũo kũgĩa na wĩra mwega, na no kũhoteke Saulu nĩguo aatariĩ. Thutha-inĩ aandĩkire ũũ: “Nĩ ndathiaga na mbere mũno maũndũ-inĩ ma ndini ya Ayahudi gũkĩra andũ aingĩ a riika rĩakwa thĩinĩ wa rũrĩrĩ rwitũ, nĩ gũkorũo ndarĩ na kĩyo kĩnene makĩria harĩ irĩra cia maithe maitũ.” (Gal. 1:14) Kĩyo kĩu Saulu aarĩ nakĩo harĩ irĩra cia maithe mao nĩkĩo gĩatũmire aambĩrĩrie kũnyarira kĩũngano gĩa Gĩkristiano kĩrĩa gĩakoretwo kĩambĩrĩrio.

TABITHA—“EEKAGA MAŨNDŨ MAINGĨ MEGA”

Tabitha akĩhe mũndũ kĩheo.

Tabitha aarĩ Mũkristiano wa kĩũngano kĩarĩ Jopa, itũũra rĩarĩ hakuhĩ na gĩcukĩro kĩa meri. Akristiano arĩa angĩ nĩ maamwendete tondũ nĩ “eekaga maũndũ maingĩ mega na nĩ aaheanaga iheo cia tha.” (Atũm. 9:36) O ta Ayahudi arĩa maaikaraga icigo-inĩ iria ciatukanĩte Ayahudi na Andũ a Ndũrĩrĩ, Tabitha aarĩ na marĩĩtwa merĩ—rĩmwe rĩa Kĩhibirania kana Kĩaramu na rĩngĩ rĩa Kĩngiriki kana Kĩlatini. Rĩĩtwa rĩake rĩa Kĩngiriki, Dorokasi, rĩataũragwo “Tabitha” na Kĩaramu. Marĩĩtwa macio meerĩ maugĩte “Thiya.”

Kũroneka atĩ Tabitha aagĩire na ndwari ya na ihenya na agĩkua. O ta ũrĩa warĩ mũtugo wao, mwĩrĩ wake ũgĩthambio nĩguo ũhaarĩrio nĩ ũndũ wa gũthikwo. Ũgĩkomio rumu ya igũrũ, hihi gwake nyũmba. Tondũ wa ũrugarĩ ũrĩa ũkoragwo Asia ya Gatagatĩ, mũndũ akua abataraga gũthikwo o mũthenya ũcio kana ũrĩa ũrũmĩrĩire. Akristiano a Jopa nĩ maaiguĩte atĩ mũtũmwo Petero aarĩ itũũra-inĩ rĩrĩa rĩarĩ hakuhĩ rĩa Lida. Tondũ Jopa yarĩ kilomita 18 kuuma Lida, handũ ha mathaa ta mana gũthiĩ magũrũ, Petero aarĩ na ihinda rĩiganu rĩa gũkinya Jopa Tabitha atanathikwo. Kwoguo kĩũngano kĩu gĩgĩtũma andũ erĩ kũrĩ Petero makamũthaithe oke narua. (Atũm. 9:37, 38) Mũthomi ũmwe aaugire ũũ: “Warĩ ũndũ wamenyeretwo harĩ ndini ya Ayahudi gũtũma andũ erĩ magatware ndũmĩrĩri, gĩtũmi kĩmwe kĩrĩ nĩgetha hakorũo na mũndũ wa gwĩkĩra mũkonde ndũmĩrĩri ĩyo.”

Gwathiire atĩa Petero akinya? Bibilia yugaga ũũ: “Makĩmũtwara rumu ĩyo ya igũrũ; nao atumia a ndigwa othe magĩthiĩ harĩ we makĩrĩraga na makĩmuonagia nguo nyingĩ na kanjũ iria Dorokasi aatumĩte hĩndĩ ĩrĩa aarĩ hamwe nao.” (Atũm. 9:39) Ũndũ ũmwe watũmĩte Tabitha endwo nĩ andũ a kĩũngano kĩao nĩ atĩ nĩ aamenyerete kũmatumagĩra nguo na kanjũ. Bibilia ndiugĩte kana Tabitha nĩwe wagũraga indo cia gũtuma nguo icio kana we no gũtuma aatumagĩra andũ. O ũrĩa kũrĩ, nĩ eendetwo nĩ ũndũ wa ũtugi wake na kũheana “iheo cia tha.”

No mũhaka akorũo Petero nĩ aahutirio mũno nĩ ũndũ ũrĩa oonire rumu-inĩ ĩyo ya igũrũ. Mũthomi ũmwe wĩtagwo Richard Lenski aaugire ũũ: “Kĩrĩro kĩu kĩarĩ ngũrani na kĩrĩa kĩarĩ mũciĩ kwa Jairo, kũrĩa kwarĩ na inegene inene, na atumia maakomboretwo a kũrĩra, na ahuuhi a mĩtũrirũ. Kĩrĩro kĩu gĩtiarĩ gĩa gwĩtua ta kĩrĩa kĩarĩ kwa Jairo.” (Mat. 9:23) Kĩarĩ kĩrĩro gĩa kuuma ngoro. Gũkorũo atĩ hatirĩ handũ hagwetete atĩ Tabitha aarĩ na mũthuri gũtũmaga andũ aingĩ mecirie atĩ ndaarĩ mũhiku.

Rĩrĩa Jesu aatũmire atũmwo ake, nĩ aamaheire hinya wa “[kũriũkia] arĩa akuũ.” (Mat. 10:8) Petero nĩ oonete Jesu akĩringa ciama ta icio, ta rĩrĩa aariũkirie kairĩtu ka Jairo, no gũtirĩ handũ Bibilia yonanĩtie atĩ nĩ kũrĩ mũtũmwo wariũkĩtie mũndũ mbere ĩyo. (Mar. 5:21-24, 35-43) Petero eerire andũ moime rumu ĩyo ya igũrũ, agĩcoka akĩhoya, na thutha ũcio Tabitha akĩhingũria maitho na agĩikara thĩ. No mũhaka akorũo Akristiano acio a Jopa nĩ maakenire mũno rĩrĩa Petero aariũkirie Tabitha!—Atũm. 9:40-42.

a Rora gathandũkũ ka, “Saulu Ũrĩa Mũfarisai.”

b Kaingĩ iheo cia roho mũtheru ciaheanagwo kũgerera atũmwo. No ihinda-inĩ rĩrĩ rĩa mwanya, kũroneka atĩ Jesu eerire Anania ahe Saulu iheo icio cia roho mũtheru. Thutha wa gũtuĩka Mũkristiano, Saulu nĩ aaikarire kwa ihinda iraihu matonanĩte na atũmwo arĩa 12. O na kũrĩ ũguo, no kũhoteke no aahunjagia ihinda-inĩ rĩu rĩothe. Kwoguo, kũroneka atĩ Jesu nĩ aatigĩrĩire atĩ Saulu arĩ na hinya ũrĩa arabatara nĩguo ahingie wĩra ũcio wa kũhunjia.

c Rora gathandũkũ ka, “Tabitha—‘Eekaga Maũndũ Maingĩ Mega.’”

    Mabuku ma Gĩkũyũ (1991-2025)
    Uma
    Ingĩra
    • Gĩkũyũ
    • Tũma
    • Thondeka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mawatho ma Ũhũthĩri
    • Ũigi wa Hitho
    • Mpangilio wa Faragha
    • JW.ORG
    • Ingĩra
    Tũma