Nghee to dulu okuninga oshipopiwadutilo shoye
OVANHU vahapu ngeenge va pewa oipopiwa, ohava shange keshe shimwe okudja ngoo ketwalemo fiyo okexulifo loshipopiwa. Apa va ka manena okulilongekidila oipopiwa yavo, ohava kala va longifa eembapila dihapu, naasho ohashi va pula eevili dihapu.
Mbela naave osho ho lilongekidile oipopiwa yoye ngaho? Mbela owa hala okulihonga onghedi ipu yokulilongekidila oipopiwa? Ngeenge owe lihongo okuninga oshipopiwadutilo, ito ka pumbwa vali okushanga oinima ihapuihapu ngeenge to lilongekidile oshipopiwa shoye. Osho otashi ke ku kwafela u kale u na efimbo lihapu lokulideula nhumbi to ke shi yandja. Itashi ka kala ashike shipu kwoove okuyandja oipopiwa, ndele oipopiwa yoye otai ka kala yo ihokwifa kovapwilikini notai ke va tunga.
Ovo hava yandje oipopiwa yomoipafi meongalo ohava pewa oipopiwadutilo oyo ya longekidwa kehangano. Ndelenee peemhito dihapu, otashi dulika ashike u pewe oshipalanyole ile oshikundafanwa oko kwe likolelela oshipopiwa shoye. Ile otashi dulika oshipopiwa shoye tashi pula u kundafane ouyelele wokondadalunde oo u li moishangomwa yetu. Omafimbo amwe otashi dulika ashike u pewe omalombwelo onhumba. Kashi na nee mbudi kutya oshipopiwa shoye osholudi lilipi, owa pumbwa okuninga oshipopiwadutilo shoye mwene.
Oshihopaenenwa shoshipopiwadutilo osho shi li pepandja 41 otashi ke ku kwafela u mone nghee to dulu okuninga oshipopiwadutilo shoye mwene. Didilika kutya moshipopiwadutilo osho oitwa oyo ya fimana oya hovela komunghulo elela kolumosho noya shangwa meenenendada. Oitwa ikwao oyo tai yambidida oitwa oyo ya fimana oya shangwa pedu layo. Omadiladilo makwao oo taa yambidida oitwa oyo okwa shangwa koshi yayo. Konakona noukeka oshipopiwadutilo osho. Didilika kutya oitwa ivali oyo ya fimanenena oya pambafana filufilu noshipalanyole shoshipopiwa. Didilika yo kutya oitwa oyo i li koshi yoitwa oyo ya fimanenena kai hokwifa ashike, ndele keshe shimwe shomuyo otashi yambidida oitwa oyo ya fimanenena.
Oipopiwadutilo yoye otashi dulika iha kale ya faafana filufilu naasho shi li pepandja 41. Ndele ngeenge owa koneke omafinamhango oo a kwatelwa mokuninga oshipopiwadutilo, otashi ke ku kwafela u unganeke nawa ouyelele woye nou lilongekide oshipopiwa shiwa nopehe na okulongifa efimbo lihapu. Mbela ou na okuhovela nashike tete opo u dute oshipopiwadutilo shoye?
Nongonona, hoolola nokuunganeka ouyelele woye nawa
Tete owa pumbwa oshipalanyole, noshipalanyole osho kashi fi ashike oshikundafanwa osho tashi kundafanwa monghedi ya mbwalangadja, osho hashi dulu okukala nande oshitya shimwe. Oshipalanyole shoye oshi lile po enenediladilo loshipopiwa shoye. Ngeenge owa pewa oshipopiwa osho shi na oshipalanyole, nongonona nawa oitya oyo ya fimana moshipalanyole. Ngeenge oshipalanyole shoye oshe likolelela kouyelele oo wa pewa, eshi to konakona ouyelele oo, kala to lipula kombinga yoshipalanyole osho. Ngeenge owa pewa ashike oshikundafanwa oko kwe likolelela oshipopiwa shoye, ou na okuduta oshipalanyole shoye ove mwene. Ndele fimbo ino ninga ngaho, oshiwa okukonga tete ouyelele wa wedwa po. Ngeenge owa kala to diladila efimbo nefimbo koshipopiwa shoye, otashi ku kwafele u mone oitwa ihokwifa oyo to dulu oku ka longifa.
Eshi to lilongekida, lipula kutya: ‘Omolwashike ouyelele ou wa pumbiwa kovapwilikini? Mbela onda hala okuhanga elalakano lilipi?’ Elalakano letu lokuyandja oipopiwa kali fi ashike okupa ovapwilikini ouyelele ile okuyandja oipopiwa itunhula, ndele okukwafela ovapwilikini va mone ouwa mwaasho hatu kundafana. Ngeenge owa fiki pexulifodiladilo kutya owa hala okuhanga elalakano lilipi, li shanga. Kaleka elalakano la tya ngaho momadiladilo eshi to lilongekidile oshipopiwa shoye.
Konima eshi wa fika pexulifodiladilo kutya owa hala okuhanga elalakano lilipi nowa hoolola oshipalanyole osho tashi tu kumwe nalo (ile wa nongonona nghee oshipalanyole osho wa pewa tashi tu kumwe nelalakano loye), oto dulu okukonga ouyelele wokondadalunde. Konga ouyelele oo tau ka etela ovapwilikini voye ouwa. Ino tula moshipopiwa ouyelele wa wedwa po to ningi ashike shamha wa tula mo, ndele konga oitwa yokondadalunde oyo tai ti sha kovapwilikini notai ke va kwafela shili. Kala u na ondjele ngeenge to hoolola ouyelele oo to ka longifa. Otashi dulika u kale wa konga ouyelele muhapu, ndele owa pumbwa okuhoolola mo ouyelele oo tau wapalele okulongifwa.
Hoolola oitwa ya fimanenena oyo wa pumbwa okukundafana, oyo tai yambidida oshipalanyole shoye notai ku kwafele u hange elalakano loye. Oshipopiwadutilo osho nee hashi ningwa ngaho. Ndele mbela ou na okukala u na oitwa ya fimanenena ingapi? Ngeenge oshipopiwa shoye oshixupi, oitwa ivali otashi dulika i kale ya wana. Ndele ngeenge oshipopiwa shoye otashi kufa ovili, otashi dulika u kale wa pumbwa oitwa itano lwaapo. Ngeenge oitwa ya fimanenena yomoshipopiwa shoye oinini, ovapwilikini otave ke i dimbuluka noupu.
Konima eshi wa duta oshipalanyole shoye nosho yo oitwa oyo ya fimanenena, unganeka nawa omauyelele oo wa konga. Tokola kutya ouyelele ulipi to ka longifa, oo wa pambafana noitwa yoye ya fimanenena. Hoolola omauyelele oo taa ka nyenyepeka oshipopiwa shoye. Nongonona omishangwa odo wa hala oku ka longifa, molwaashi otashi ke ku kwafela u ka divilike nawa omadiladilo opamishangwa oo taa yambidida oitwa oyo ya fimanenena. Tula ouyelele nosho yo omishangwa odo wa hoolola koshi yoitwa ya fimanenena oko tai wapalele. Ngeenge ope na ouyelele oo itau kwatafana noitwa yoye oyo ya fimanenena, u dima mo, nokuli nonande ouhokwifa neenghono ile u u tuvikile opo u ke u longife konahiya. Longifa ashike ouyelele oo tau wapalele. Ngeenge owa kendabala oku ka longifa ouyelele muhapu unene, otashi ke ku ningifa u popye to endelele noito ka yelifa oitwa nawanawa. Mepingafano naasho, oshixwepo okuhoolola oitwa inini oyo ya fimana, noku i yelifa nawanawa. Lungama yo uha pitililife efimbo.
Unganeka ouyelele woye melandulafano, ngeenge ino shi ninga nale. Omushangi wEvangeli Lukas osho a li a ninga ngaho. Konima eshi a ongela ouyelele muhapu u na sha nEvangeli laye, okwa li a hovela okushanga oinima ‘pashikulafano.’ (Luk. 1:3) Oto dulu okuunganeka ouyelele woye palandulafano loiningwanima ile monghedi yendjadjukununo, tashi dulika to kundafana ouyelele oo mokuyelifa oshiningomwa noshietifi shasho, ile oupyakadi nekandulepo lao. Onghedi omo to ka unganeka ouyelele woye oye likolelela kelalakano olo wa hala okuhanga. Oitwa yoye oi na okukala ya kwatakanifwa nawa opo ovapwilikini voye vaha kale va lyalyakana ndele opo va dule okulandula noupu. Henuka okutaulukila koshitwa shipe nopehe na okuulika kutya osha pambafana ngahelipi naasho wa mana okukundafana. Ouyelele oo to yandje ou na okukwafela ovapwilikini va fike pexulifodiladilo lopandunge. Eshi to unganeke oshipopiwa shoye, lipula ngeenge ovapwilikini voye otava ka uda ko ngoo osho to ka yelifa. Mbela otava ka dula ngoo okushikula noupu okutomhafana kwoye? Mbela otave ke linyengifwa ngoo va katuke eenghatu metwokumwe nelalakano olo wa hala okuhanga?
Ngeenge owa mane okuninga oinima aishe oyo ya popiwa metetekelo, longekida etwalemo tali pendula ohokwe moshikundafanwa shoye notali kwafele ovapwilikini va mone kutya osho to ka kundafana navo osha fimana neenghono kuvo. Otashi dulika u kale wa pumbwa okushanga omatumbulo oo to ka popya potete metwalemo loye. Xuuninwa, longekida exulifo loshipopiwa olo tali ladipike noli li metwokumwe nelalakano loye.
Ngeenge owa longekida oshipopiwadutilo shoye kuyele, oto ka kala u na efimbo loku shi vyula nawa fimbo ino yandja oshipopiwa shoye. Otashi dulika u ka mone kutya owa pumbwa okuweda mo omivalu donhumba, omafaneko ile oimoniwa opo u yambidide oitwa yonhumba. Ngeenge owa kwatele moshipopiwa shoye oshiningwanima shonhumba osho opo sha ningwa ile oshinima shonhumba osho shihokwifa kovanhu vomomudingonoko weni, ovapwilikini otava ka mona nghee osho to yelifa tashi dulu oku va kwafela monghalamwenyo yavo. Eshi to endulula moshipopiwa shoye, otashi dulika u ka mone kutya owa pumbwa okuvyula ouyelele woye u kale tau wapalele ovapwilikini. Opo u ka yandje oshipopiwa shiwa, osha fimana okunongonona nawa nokudinda ouyelele oo wa konga.
Ovapopi vamwe ova pumbwa okushanga ouyelele muhapu shi dulife vamwe. Ndele ngeenge owa unganeke nawa ouyelele woye, u na ashike oitwa ya fimanenena inini, to kufa mo ouyelele oo itau yambidida oitwa oyo nokutula ouyelele woye melandulafano, oto ka mona kutya ino pumbwa vali okukala ho shange oinima ihapuihapu ngeenge to ningi oshipopiwadutilo shoye. Osho otashi ka xupifa efimbo, noto ka xwepopaleka onghedi yoye yokuyandja oipopiwa. Otashi ka kala yo shi liwetikile mo nawa kutya oto mono ouwa muhapu mOfikola yOukalele woPauteokratika.