Nghee oita nosho yo omapiyaano e tu kuma atushe
“Mounyuni omwa kala mu yadi neenghono omapiyaano okudja pOita Itivali yOunyuni, novanhu omabiliyona 2, ile tu tye oshitine shovanhu oshi li moitukulwa omo mu na omapiyaano a tya ngaho.”
Omupedu wahamushangandjai wOiwana ya Hangana, Amina J. Mohammed, 26 Januali 2023.
Oita nomapiyaano otai dulu okuhovela ombaadilila meenhele omo ino teelela i hovele. Nokuli novanhu ovo ve li kokule naako ku na oita otashi dulika va kumwe, molwaashi kunena ounyuni owa kwatafana meenghedi di lili noku lili. Konima eshi oita ya xula, oidjemo oyo ya etifa ohai kwata efimbo lile. Natu ka taleni koihopaenenwa imwe yo muyo:
Oita ohai etifa omhumbwe yoikulya. She likolelela kolaporta yEhangano lokuyandja Oikulya mOunyuni, “oita oyo unene tai etifa ondjala. Ovanhu vahapu, ovo vehe na oikulya ya wana, ove li moitukulwa omo mu na oita.”
Oita ohai etifa oupyakadi wopalutu nowopamadiladilo. Ovanhu ohava kwatwa koshisho nosho yo kepolimano, ngeenge ova mono kutya moshitukulwa shavo otashi dulika mu holoke oita. Ovanhu, ovo ve li moshitukulwa omo mu na oita, ihava ehamekwa ashike palutu, ndele ohava hangwa yo koupyakadi wopamadiladilo. Shinyikifa oluhodi, luhapu ihava mono ekwafo lopaunamiti olo va pumbwa.
Oita ohai ningifa ovanhu va fiye po omaumbo avo. O-United Nations High Commissioner for Refugees, oya ti: Okudja muSeptemba 2023, ovanhu ve dulife peemiliyona 114 mounyuni aushe ova fiya po omaumbo avo. Naasho osha li sha etifwa unene koita nosho yo komapiyaano.
Oita ohai naipike ouxupilo. Oita luhapu ohai ningifa ouxupilo u kale tau kande omapunya, pashihopaenenwa, oinima ohai kala i na ondilo neenghono shi dulife nale. Ovanhu otashi dulika va mone oixuna, molwaashi epangelo otali longifa oimaliwa ihapu moukwaita, ponhele yo ku i longifa mouhaku nosho yo mehongo. Ngeenge oita ya xulu, ohashi pula oimaliwa ihapu okutungulula oinima oyo ya hanaunwa po.
Oita ohai nyonauna po omudingonoko. Ovanhu ohava mono oixuna, ngeenge eedjo dopaushitwe odo ve likolelela mudo oda hanaunwa po. Omeva a kaka, omhepo nosho yo edu otai dulu okweetifa omikifi domaludi mahapu, novanhu otava dulu okumonifwa oshiponga keeboma odo da fyaala medu konima eshi oita ya xula.
Nopehe na omalimbililo, oita ohai hanauna nohai pula ku longifwe oshimaliwa shihapu.