Milongi Phala o Yônge, Ukexilu wa Ukidistá ni Ukunji Wetu
5-11 YA KAMOXI
O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | NZWÁ 20-21
“Eye wa Beta ku Ngi Zola Eme, o Ima Yiyi Ndenge?”
(Nzwá 21:1-3) Kya bhiti kiki, Jezú u tukulukila dingi jixibulu jê bhu mbandu ya kizanga kya Tibeliyade. 2 Wa a tukulukila kiki; Ximá Phetele, ni Tomé, a mu ixana Akwa-ndumba (Dídimu), ni Natanayele mukwa Kaná mu Ngalileya, ni an’a Zebedewu, ni xibulu jamukwá jiyadi ja Jezú, ji kala bhwamoxi. 3 Ximá Phetele anga wambela akwá, wixi: Eme ngiya mù tamba. Exi: Etu wetu tuya mù tamba ni eye. Anga ene oso a tunda, a di longa mu bote. Maji usuku wosu’ó-phe, ka kwata kima.
(Nzwá 21:4-14) Kúkya ni kimene-phe, Jezú wemana ku ndundu. Jixibulu-phe ka k’ijiya kwila Jezú. 5 Jezú anga wa ambela, wixi: Enu an’a, mu kutamba kwenu, mwa kwata kama koso-koso? Exi: Kana! 6 Mwene wixi: Kuzenu wanda ku mbandu ya kadilu ya bote, mu kwate. Ene anga a u kuza, anga a lémbwa ku u sungila mu bote, mukonda dya jimbiji kuvula! 7 Xibulu a mu zola kwala Jezú, anga wambela Phetele, wixi: Yó Ngana Jezú! Ximá Phetele kya k’ivu kwila mwène Ngana, u zwata kazaku kê, u di kuta, (mukonda wa kexile tuxi) anga u di ta ku menya. 8 Jixibulu ja mukwá-phe, eza mu bote yòfele, ni kusunga o wanda wezala jimbiji, mbata kibumu a ki songoloka ngó háma jiyadi ja kóvado. 9 O kya zubha kutomboka ku kanga, a sanga túbhya twa makala ma wama, ni mbiji yi’di zuza, ni mbolo. 10 Jezú wixi: Bekenu-ku, ku jimbiji ji mwa kwata kindala. 11 Ximá Phetele anga u di longa, hé u sunga o wanda ku kanga. Wene wezala jimbiji ja makota, ham’a mbiji ni makwinyi a tanu ni jitanu. Sumbala-phe ja vulu kiki, o wanda ki wa tanduka. 12 Jezú anga wa ambela, wixi: Zenu mu dyawúle. Kana xibulu-phe ya bhumina ku mu ibhudisa, kwila: Eye nanyi? Mukonda a mu ijiya kuma mwène Ngana. 13 Jezú anga wiza, u katula mbolo, wa bhana-yu, ni mbiji we kyòmwene. 14 Lulu tatu kyá, Jezú kutukulukila o jixibulu jê, tunde kya fukunuka mu afi.
(Nzwá 21:15-19) Bhenyobho kya zubha kudyawúla, Jezú wambela Ximá Phetele wixi: Ximá, mon’a Jona, eye wa tundu yá mu ku ngi zola? Mwéne wixi: Ewe, Ngana! Eye wa k’ijiya, kuma nga ku zola. Kwala Jezú: Disa o tumbudi twami. 16 Anga u mu ambela lwa kayadi, wixi: Ximá, mon’a Jona, eye wa ngi zola? Mwène wixi: Ewe, Ngana! Eye wa k’ijiya kuma nga ku zola. Kwala Jezú: Enga jimbudi jami. 17 Anga u mu ambela lwa katatu, wixi: Ximá, mon’a Jona, eye wa ngi zola? Phetele anga u kenanana, mukonda tatu kyá ni ku mu ibhula: Eye wa ngi zola? Anga witaya, wixi: Ngana, eye wejiya ima yoso, wa k’ijiya kuma eme nga ku zola! Kwala Jezú: Disa jimbudi jami. 18 Kidi kyene ngi ku ambela: Ki wa kexile u munzangala, u muthu wa ku di kuta o phonda, anga uya mu kwenda kwoso ku wa mesena. Maji ki wa ká kuka-phe, wa kà leka o maku, mukwenu hé u ku kuta, anga u ku bheka kuma ku mesena kuya-ku. 19 Mwene wa zwela kiki, mu kwidikisa o ufwilu woso wà kà fwa Phetele, mu kufumanesa Nzambi. O kya zubha ku ki zwela, u mu ambela, wixi: Ngi kayele eme.
milongi phala kutokwesa Nz 21:15, 17
Jezú wambela Ximá Phetele wixi: Kyoso Jezú kya té o maka yá ni Phetele, kwa bhitile ngó tu izuwa, kyoso Phetele kya ditunu Jezú mu veji jitatu. Jezú wa bhangele ibhwidisu itatu kwa Phetele, phala kumona se wa mu zolele mwene, mukonda dya kiki, ‘Phetele wa kenana.’ (Nz 21:17) Mu divulu dya Nzwá 21:15-17, Nzwá wa tumbula o kizwelu, mu Ngeleku, ‘kuzola,’ mu mawukexilu ayadi: a·ga·paʹo, kilombolola henda, ni phi·leʹo, kilombolola kukwatela henda. Jezú webhula Phetele mu veji jiyadi: “Eye wa ngi zola?” Mu veji jiyadi Phetele wa tambwijila ni kidi kyoso kwila ‘wa zolo’ Jezú. Ku disukilu, Jezú wa mwibhula dingi: “Eye wa ngi zola?” Lwa mukwa, Phetele wa tambwijile kwila kyene. Mu jiveji joso ja tambwijila Phetele, Jezú wa mu londekesa kwila, o henda yê kwa mwene, ya tokalele ku mu bhangesa kulanga ni kudisa o maxibulu mê mu nzumbi, a a tumbula bhabha kala o tumbudi twê, mba “jimbudi.” (Nz 21:16, 17; 1Ph 5:1-3) Jezú wa bhana kithangana kwa Phetele phala kuzwela mu veji jitatu kwila, wa mu zolele. Mu kusuluka, wa mu bhana o kikalakalu kya kulanga o jimbudi. Mu kubhanga kiki, Jezú ka xisa phata kwila, wa loloka Phetele, kyoso kya mu ditunu mu veji jitatu.
eye wa tundu yá mu ku ngi zola?: O izwelu “wa tundu yá,” a tena ku i tendela mu mawukexilu avulu. Sayi jingijiye a tendela o izwelu yiyi, mu ukexilu yú: “Eye wa beta dingi ku ngi zola, inga wa zolo dingi o maxibulu yá?” mba “eye wa tundu o maxibulu yá mu ku ngi zola?” Maji mu kidi, tu mona kala, o izwelu yiyi ilombolola, “eye wa ngi zolo dingi, o ima yiyi ndenge?” O ima yiyi, o jimbiji mba ima ya lungu ni wenji wa jimbiji. Mu kiki, mu kutokwesa o ima yoso, twa mono kwila, o izwelu yiyi, nange ilombolola: ‘Eye wa ngi zolo dingi, o jimbongo ndenge? Se kyene, disa o tumbudi twami.’ O kibhwidisu kiki kya tokalele, mukonda dya ima ya bhangele Phetele. Sumbala Phetele wexile bhu kaxi ka yó a dyangele kukala maxibulu a Jezú (Nz 1:35-42), ku dimatekenu, mwene ka kayela Jezú ni muxima woso. Mukonda dya kiki, mwene wa vutukila mu kikalakalu kyê kya kutamba. Mu kubhita jimbeji, Jezú wexana Phetele, phala kukala ‘mutambi wa athu.’ (Mat 4:18-20; Lu 5:1-11) Lwa mukwa dingi, mu kubhita tu izuwa kyoso kyafu Jezú, Phetele wa tangela akwâ kwila, wa-ndaya mu tamba, anga o maxibulu a mukwá a mu kayela we. (Nz 21:2, 3) Tu mona kwila, bhabha, Jezú wexile mu kwatekesa Phetele kumona kwila, mwene wa tokalele kusola ngó kima kimoxi: Se weji ta ku pholo, o kikalakalu kyê kya kutamba o jimbiji, mba weji ta ku pholo, o kikalakalu kya kudisa o jimbudi mba akayedi a Jezú.—Nz 21:4-8.
lwa katatu: Phetele wa ditunu Ngana yê mu veji jitatu; Jezú-phe wa bhana kithangana kwa Phetele phala kuzwela mu veji jitatu kwila, wa mu zolele. Kyoso Phetele kya zwela kiki, Jezú wa mwambela kwila, wa tokalele kulondekesa o henda yiyi, mu kuta o sidivisu ya Nzambi ku pholo. Kumoxi ni jiphange ja mukwá, Phetele weji disa, kuswinisa, ni kulanga o kilunga kya akayedi a fiyele a Kidistu. Ene a undile kyá, maji a bhingile hanji kwa disa mu nzumbi.—Lu 22:32.
Tokwesa o Milongi ya Nzambi
(Nzwá 20:17) Jezú u mu ambela, wixi: Ku ngi kwate; kuma ki ngi bande luwa kwa Tat’a yami. Ndé-phe ku jiphange jami kà ambele kuma eme nga-nda kubanda kwa Tat’a yami, kwa Tat’a yenu; kwa Nzambi yami, kwa Nzambi yenu.
milongi phala kutokwesa Nz 20:17
Ku ngi kwate: O kizwelu mu Ngeleku haʹpto·mai, ki tena kulombolola “kukwata” mba “kukwatenena; kunyenganana.” Mu jibibidya ja mukwá, a lungulula o izwelu ya Jezú: “Kana ku ngi kwata.” Jezú ka kexile mu fidisa Madiya dya Manda ku mu kwata, mukonda mwene ka fidisa o ahatu a mukwá “a mu kwata mu inama,” kyoso kya mu fukununa. (Mat 28:9) Kuma wa banzele kwila Jezú weji ya kyá ku dyulu, nange Madiya dya Manda wa kexile ni wôma wa ku mu xisa. Mukonda dya hanji yê ya kukala ni Ngana yê, mwene wa kwatenena kwa Jezú, ka xikina ku mweha. Phala ku mu tululukisa, ni ku mu xikinisa kwila keji ya luwa ku dyulu, Jezú wa bhingi kwa Madiya phala ka mu nyenganane, yu wa mu tumu kuya mu tangela o maxibulu mê kwila, a mu fukununa.
(Nzwá 20:28) Tomé wetaya, wixi: Ngana yami, Nzambi yami!
milongi phala kutokwesa Nz 20:28
Ngana yami, Nzambi yami!: Sayi jingijiye a mona kwila, o izwelu yiyi, a i zwelela Jezú, maji mu kidi, a i zwelela Nzambi, Tat’ê. A mukwá a zwela kwila, o ukexilu wa tumbula o izwelu yiyi mu Ngeleku, u londekesa kwila, yexile phala Jezú. Né mwene se kiki kidi, tu tena kutendela kyambote o izwelu “Ngana yami, Nzambi yami,” se tu tongolola kyambote o ibatulu ya mukwá ya Bibidya. Kuma o musoso u londekesa kwila Jezú wa tumikisine kyá njimbu ku maxibulu mê mu kwila, “eme nga-nda kubanda kwa Tat’a yami, kwa Tat’a yenu; kwa Nzambi yami, kwa Nzambi yenu,” ki bhwala kima ki tu xikinisa kwila, Tomé wa banzele kuma, Jezú mwéne Nzambi, Muteni-a-Yoso. (Tala o milongi phala kutokwesa Nz 20:17.) Tomé wevwile Jezú kusamba kwa “Tat’ê,” ni ku mwixana “Nzambi ya kidi imoxi-èlele.” (Nz 17:1-3) Nange Tomé wexana Jezú kala “Nzambi yami,” mukonda mwene wa kexile mu mona we Jezú kala “nzambi,” maji kexile mu mu mona kala Nzambi, Muteni-a-Yoso. (Tala milongi phala kutokwesa Nz 1:1.) Mba nange wexana Jezú mu ukexilu wa kexile mu bhanga o jiselevende ja Nzambi m’ukulu, kyoso kya kexile mu tambulula o ji-anju ja Jihova, kala kyo soneke mu Mikanda ya Hebalayku. Nange Tomé wejidile o ukexilu wexile mu zwela o athu m’ukulu, katé mwene ni asoneki a Bibidya, kyoso kyexile mu tambulula o ji-anju. Ene exile mu zwela ni ji-anju, kala a mu zwela ni Jihova Nzambi. (Sokesa ni Di 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Af 6:11-15; 13:20-22.) Mu kiki, nange Tomé wexana Jezú “Nzambi yami,” mu kwijiya kwila, Jezú wexile mukunji wa Nzambi.
Kuma o kizwelu (o) mu Ngeleku, ki moneka ande dya izwelu “ngana” ni “nzambi,” sayi athu a zwela kwila, o izwelu yiyi ya lungu ni Nzambi, o Muteni-a-Yoso. Maji bhabha, o kizwelu (o) kya mu londekesa ngó o ukexilu wa kusoneka mu dimi dya Ngeleku. Maji sayi majina a ujitu a mateka ni kizwelu (o) mu Ngeleku, a lungulula kala kya a tumbula mu jivelusu jiji: Luka 12:32 (“o kakilunga kófele,”) ni Kolose 3:18–4:1 (o ahatu”; “o mala”; “o an’a”; “o jitat’a”; “o abhika”; “o jingana”). Kyene we kimoxi, se a lungulwile o divulu dya 1 Phtele 3:7 mu ukexilu wa tumbula o izwelu mu Ngeleku, o izwelu yeji kala kiki: “O mala.” Mu kiki, o kizwelu (o) bhabha, ki ki kwatekesa kutongolola o kima kya kexile mu banza Tomé, kyoso kyexana Jezú mu ukexilu yú.
Kitangelu Kya Bibidya
(Nzwá 20:1-18) Kizuwa kya Lumingu, kizuwa kya dyanga kya Semana, Madiya dya Manda, uya bhu mbila mu kimene-mene kwila hanji kwa vundu, anga u mona ditadi a di katula kyá ku mbila. 2 Mwéne anga u lenga, uya kwa Ximá Phetele, ni xibulu yamukwá a mu zola kwala Jezú, wa ambela, wixi: Ngana Jezú a mu katula mu mbila, ki twejiya kwoso kwa mu bhake! 3 Phetele anga u katuka, ni xibulu ya mukwá, aya ku mbila. 4 Anga a lenga, kiyadi kyâ bhwa moxi. O xibulu yamukwá anga u-xa Phetele mu kulenga, hé u dyanga kubhixila bhu mbila. 5 O kya bhetama, anga u zongola-mu, u mona milele ya kyaku yi bhoxi, maji ka bokona. 6 Ximá Phetele, wa mu kayela, anga u tula, u bokona mu mbila. 7 U mona o milele ya kyaku yi bhoxi, ni dilesu dya mu tele ku mútwe. O dilesu ki dyala bhwamoxi ni milele, maji dyòfute ni kididi kyê. 8 Xibulu yamukwá, wa dyangele kubhixila bhu mbila, anga u bokona kiwa. U mona, anga u xikana. 9 (Mukonda ene o maka mòsoneke mu Mikanda Ikôla ka m’ejidile luwa, kwila Jezú wa bhingi u fukunuka mu afi.) 10 Jixibulu anga ji tunda-ku, jiya ku bhata. 11 Madiya dya Manda-phe hanji wemana bhu mbandu ya mbila, wala mù dila. O kyala mù dila, anga u bhetama, u zongola mu mbila. 12 Anga u mona ji-anjo jiyadi, ja zwata izwatu izela, ja xikama bhwa kexile o mukutu wa Jezú, yú ku mútwe, yú ku inama. 13 Jene ji mu ibhula, exi: Muhatu, wa-lu didila-hi? Mwène wixi: Mukonda o Ngana yami a mu katula-bhu, ki ng’ejiya kwoso kwa mu bhake! 14 Kyene kya zwela kiki, u sakuka, anga u mona Jezú wemana, maji ka mu ijiya kwila mwène Jezú. 15 Jezú anga u mu ibhula, wixi: Muhatu wa-lu didila-hi? Nanyi wa mu mu sota? Mwène kuma wa fika mwène mudimi a kadibhya, wixi: Ngana, se eye-mwène wa mu katula-bhu, ngi tangele kwoso ku wa mu bhake, eme ni ngi mu ambate, ngiye-nê kididi kyengi. 16 Kwala Jezú: Madiya! Mwène wa sakuka, anga u mu vutwila mu Hebelewu, wixi: Laboni (Mu ku jimbulula wedi, Mesene yami.) 17 Jezú u mu ambela, wixi: Ku ngi kwate; kuma ki ngi bande luwa kwa Tat’a yami. Ndé-phe ku jiphange jami kà ambele kuma eme nga-nda kubanda kwa Tat’a yami, kwa Tat’a yenu; kwa Nzambi yami, kwa Nzambi yenu. 18 Madiya dya Manda, anga uya, u tudila o jixibulu, wixi: Ngana nga mu mono! Anga u a jimbwila yoso ya mu tangela Jezú.
12-18 YA KAMOXI
O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | IKALAKALU 1-3
“O Nzumbi Ikola a i Lundulwila mu Kilunga Kya Jikidistá”
(Ikalakalu 2:1-8) Kizuwa kya Pendekoxi ki kya zubhile kubhixila, ene oso a kala bhu kididi kimoxi ni muxima umoxi. 2 Anga a tukumuka ku dyulu kwa d’ivisa kala kitembu kyaswina kyala mu tuluka ni kwona, anga k’izalesa onzo yoso mwa xikama. 3 Kwa a tukulukila ni madimi ma di wanununa kala túbhya twala kulekujuka, kala muthu kwa mu tula o dyê ku thandu, ene oso a sokelá-ku. 4 Ene oso anga ezala ni nzumbi ikôla, hé a kwata kutanga madimi mengi, kala kyoso Nzambi kya a bhana kuzwela. 5 Kyenyókyo mu Jeluzaleme mwa tula Jijudé, akwa ujitu wa Nzambi a tundu mu jixi joso bhoxi’a dyulu. 6 O kyen’iki ki kya fumana, kifuxi ki bhongoloka, anga a bhuwama, mukonda kala muthu wevu kwila o Jixibulu ja Jezú ala mu tanga o maka mu dimi dyê-mwène. 7 Ene oso anga a bhana mu kanu, a diwana, exi: Talenu, o yá ki akwa Ngalileya oso ala kuzwela? 8 Twala mu kwivwa-phe kyebhi, yú mu dimi dyê, yú mu dimi dyê dyoso dya mu vwala na-dyu?
(Ikalakalu 2:14) Phetele-phe ki emana ni akwâ, o kwinyi dya Poxolo ni imoxi, wa ambela ni dízwi dya swina, wixi: enu akwa Judeya, ni enu oso mwa tungu mu Jeluzaleme, bhanenu mátwi, mu ívwe maka mami u nganda ku mi tangela:
(Ikalakalu 2:37, 38) Ene-phe ki evu kiki, kya a talakanya ku mixima, anga ambela Phetele ni jipoxolo jamukwá, exi: Akwetu, etu tu bhanga-phe kyebhi? 38 Kwala Phetele: Dyelenu, nda a mi batizale en’wenu oso, mu dijina dya Jezú Kidistu, phala o ituxi yenu a mi loloke-yu, anga mu tambula kwa Tat’a o ujitu wa nzumbi ikôla.
(Ikalakalu 2:41) Bhenyobho-phe avulu a tambulula o njimbu ya Phetele, anga a a batizala. Ku yá a mu kayela Jezú, anga ku di banda kwa ene kizuwa kyenyokyo, manyi mba midi jitatu ja myenyu ya athu.
(Ikalakalu 2:42-47) Ene oso anga a kolokota mu ulongelu wa jipoxolo, ni mu ukamba mudyâ, anga a kala mu kubhongoloka jinga kumoxi mu kubukula o mbolo, ni mu kusamba. 43 Kana mwenyu bhenyobho wa kambe kukala ni wôma mba ujitu wa jipoxolo. O ene anga a kala mu bhanga isuma ni ijimbwete yavulu. 44 Ene oso a xikama hé a kala kumoxi, o imbamba yâ yoso ya kisangela. 45 O jixi jâ, ni jimbongo, a ji sumbisa, anga a di wanena oso mudyâ, kala muthu kyoso kya soko o kubhindama kwê. 46 Izuwa yoso a jiza ni muxima umoxi o kubhongoloka jinga mu Tembulu ni kubukula o mbolo ku bhata, hé a kwata kúdya jinga kumoxi ni kusanguluka ni kubatama muxima. 47 Mu yoso a kala mu ximana Nzambi, o mundu wene woso u a tumbula. Ngana anga u kala mù bandekeza izuwa yoso o kibuka kya yó oso ala kwenda ni kubhuluka.
Sentinela 01/12/86 pág. 29 parág. 4-5, 7
Kusangela Kusangulukisa o Muxima
Mu kizuwa kya dyanga kya mateka o kilunga kya Jikidistá, ku muvu wa 33 K. K., 3.000 ja athu a batizalele kindala, akexile mu ‘bhongoloka kumoxi mu kubukula o mbolo, ni mu kusamba.’ Mukonda dyahi a bhangele kiki? A bhangele kiki, phala kukolokotesa o kixikanu kyâ mu ‘kolokota mu ulongelu wa jipoxolo.’—Ikalakalu 2:41, 42.
O Jijudé ni yó kexile Jijudé, a ile mu Jeluzaleme, phala kubhita-mu o izuwa ya Fesa ya Pendekoxi. Maji o yó a kitukile Jikidistá, a mesenene kubhita-mu dingi thembu, phala kukolesa o kixikanu kyâ. Mukonda dya kiki, a bhindamene kudya kwa soko ni jinzo phala kukala-mu. Sayi yá, ka kexile ni kudya kwa soko, maji a mukwá, exile ni kudya kwavulu. Mu kiki, a sangela kudya, phala ku ku wanena yó a bhindamene.—Ikalakalu 2:43-47.
O jiphange akexile mu sumbisa o ima ni ku i sangela mu vondadi yâ. Se-ku muthu akexile mu mu jijidika kusumbisa mba kubhana o ima yê. O jipoxolo ka mesenene kwila, o yó exile jimvwama, a sumbisa o ima yâ yoso, katé kya kituka jingadyama. Maji mukonda dya henda ya jiphange jiji ku Jikidistá ni akwá a bhindamene, ene a sumbisa o ima yâ phala kwa kwatekesa, ni kukwatekesa we o ikalakalu ya Utuminu.—Sokesa ni 2 Kolindo 8:12-15.
Tokwesa o Milongi ya Nzambi
(Ikalakalu 3:15) Mon’a Ngana wa bhanga o mwenyu mwa mu jibhenu. Maji Nzambi-phe wa mu fukununa ku’alunga, o jimbangi jê et’wene.
Perspicaz vol. 2 pág. 543 parág. 1
Jezú Kidistu
“Mon’a Ngana wa bhanga o mwenyu.” Mukonda dya henda ya Tat’ê, Jezú Kidistu wa bhana o mwenyu wê wa yuka kala sata ya kukula. Kiki kya bhangesa o Jikidistá a a undu, kukala ni ujitu wa kutumina ni mwene ku dyulu. Kiki kya bhangesa we kwila, o athu mu ixi a kala ni mwenyu wa kalela-ku mu Utuminu wê. (Mat 6:10; Nz 3:16; Ef 1:7; Jih 2:5.) Mukonda dya kiki, mwene wa kituka ‘Mon’a Ngana wa bhana o mwenyu,’ mba [“Kilamba,” KJ; JB] kya mwenyu,” phala o mundu woso. (Ik 3:15) O kizwelu kiki mu Ngeleku, kilombolola “mutwameni wa beta kota,” kála Mozé, (Ik 7:27, 35) kyexile o mutwameni mu Izalayele.
(Ikalakalu 3:19) Enu-phe dyelenu, mwenyu wenu u biluke, mu vutuke kwa Nzambi, o mwène ituxi yenu phala a mi jimune-yu.
Achegue-se cap. 26 pág. 265 parág. 14
O Nzambi i “Lenguluka Kuloloka”
14 O ukexilu wa Jihova wa kuloloka, a u jimbulula dingi mu divulu dya Ikalakalu 3:19, dyambe: “Enu-phe dyelenu, mwenyu wenu u bhiluke, mu vutuke kwa Nzambi, o mwène ituxi yenu phala a mi jimune-yu.” O izwelu ya sukina ya velusu yiyi, mu Ngeleku, i tena kulombolola “kujima mba kubwika.” Sayi jingijiye a zwela kwila, o kujima kuku, kwa lungu ni kujima kima kyo soneke ni maku. Kiki ki bhita kyebhi? O tinda ya kexile mu soneka na-yu m’ukulu, akexile mu i bhanga mu kufungisa o makala, wasu ni menya. Mu kubhita kathangana, o muthu u tena kujima o ima ya soneka, ni jiponja jo betese ni menya. Yú wene o ukexilu wa tokala wa kujimbulula o henda ya Jihova. Kyoso kya loloka o ituxi, mwene u bhanga kala o muthu u jima o isoneku ni jiponja.
Kitangelu Kya Bibidya
(Ikalakalu 2:1-21) Kizuwa kya Pendekoxi ki kya zubhile kubhixila, ene oso a kala bhu kididi kimoxi ni muxima umoxi. 2 Anga a tukumuka ku dyulu kwa d’ivisa kala kitembu kyaswina kyala mu tuluka ni kwona, anga k’izalesa onzo yoso mwa xikama. 3 Kwa a tukulukila ni madimi ma di wanununa kala túbhya twala kulekujuka, kala muthu kwa mu tula o dyê ku thandu, ene oso a sokelá-ku. 4 Ene oso anga ezala ni nzumbi ikôla, hé a kwata kutanga madimi mengi, kala kyoso nzumbi kya a bhana kuzwela. 5 Kyenyókyo mu Jeluzaleme mwa tula Jijudé, akwa ujitu wa Nzambi a tundu mu jixi joso bhoxi’a dyulu. 6 O kyen’iki ki kya fumana, kifuxi ki bhongoloka, anga a bhuwama, mukonda kala muthu wevu kwila o Jixibulu ja Jezú ala mu tanga o maka mu dimi dyê-mwène. 7 Ene oso anga a bhana mu kanu, a diwana, exi: Talenu, o yá ki akwa Ngalileya oso ala kuzwela? 8 Twala mu kwivwa-phe kyebhi, yú mu dimi dyê, yú mu dimi dyê dyoso dya mu vwala na-dyu? 9 Sumbala etu oso tweza, twedi ni akwa Partiya, ni akwa Mediya, ni akwa Elame, ni yá a tungu mu Mezopotamiya, mu Judeya ni mu Kapadósya, mu Pontu ni mu Azya, 10 mu Fidíjya ni mu Pamfídya, mu Ijitu ni mu jixi ja Líbya ja zukama mu Silene. Amoxi-mu asonyi a tundu ku Loma, amukwá Jijudé a di bundu ni álungi. 11 Ni akwa Keleta, ni akwa Alábya, etu ene oso twevu mu madimi metu o ima ya makota ya Nzambi! 12 Ene oso anga a diwana, a kwata phata mudyâ, kuma ni kya kuxinganeka ka ki mono, hé a di ambela mudyâ, exi: O ima yosu’iyi, ya lombolola kyebhi? 13 Amoxi-phe a zombala, exi: Mala yá a kodiwa! Mukonda a nu kyavulu vinyu ya wisu! 14 Phetele-phe ki emana ni akwâ, o kwinyi dya Poxolo ni imoxi, wa ambela ni dízwi dya swina, wixi: enu akwa Judeya, ni enu oso mwa tungu mu Jeluzaleme, bhanenu mátwi, mu ívwe maka mami u nganda ku mi tangela: 15 Athu yá mwala ku a fika kwila a kodiwa? Kana! Athu yá ki mu a fike kukodiwa, kuma twala ngó bhu ola ya kàvwa ku kumbi dya kimene. 16 Maji o kya mu bhit’iki-phe, kyene o kimbamba ki a tanga polofeta Jowele, wixi: 17 Talesenu, Nzambi wambe: Mu izuwa ya kà suka-ku, nga kà bhanga kiki: Nga kà lundulula o nzumbi yami ku thandu dya athu oso. An’enu a mala ni an’enu a ahatu a kà tanga o maka mami. Minzangala yenu ya kà mona isumwa, o adyakimi enu a k’ànjiwa jinzoji. 18 Ni ku thandu dya abhika ami a mala ni a ahatu, nga kà lundulula-ku o nzumbi yami, ene wâ, mu izuw’omo, a kà zwela maka mu dijina dyami. 19 Nga k’èdikiza isumwa mu dyulu, ku thandu, ni idiwanu mu ngongo, bhoxi! Kwa kà kala manyinga, túbhya, ni ifuke ya dixi. 20 Dikumbi dya kà kituka usuku, o mbeji ya kà bhiluka manyinga, kyoso o Kizuw’okyo kya dikota, o Kizuwa kya fuma ya Ngana, kiluwa k’iza. 21 Kyenyókyo-phe ki bhita kuma, woso wa kà bhingila dikwatekesu mu dijina dya Ngana, u bhuluka.
19-25 YA KAMOXI
O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | IKALAKALU 4-5
“Ene a Suluka ni Kutanga o Mak’â Nzambi ni Kuswina”
(Ikalakalu 4:5-13) Kúkya ni kimene, afundixi, ni adyakime ku mundu, ni jimesene jene mu longa o Kitumu, a di bhongolola mu Jeluzaleme. 6 Mu Kyônge mwenyomo mweza we mukunji wa dikota Hana, ni Kayafa, ni Nzwá, ni Xandele, ni yá oso a tokala ku mwiji wa mukunji wa dikota. 7 O atumini kya zubha ku bhaka o jipoxolo bhu’axaxe kâ, a ebhula, exi: Enu im’iyi, mwa i bhange kyebhi? O kubhanga kiki, mwa ki bhange ni kutena kwahi, mba mu dijina dya nanyi? 8 Bhenyobho Phetele wezala ni nzumbi ikôla, wixi: Enu mu afundixi, ni adyakime ku mundu! 9 Lelu, enu jingana, mwa mu tu ibhula o mbote i twa bhange ku muthu yú wa kexi kinema ni kyoso mwène kya disanze. 10 Wila kiki, ijiyenu-phe enu-enu oso mu jingana, ni mundu woso wa Izalayele, kuma mu dijina dya Jezú Kidistu dya Nazalé, mwa mu jibhile ku taka, Nzambi anga u mu fukununa ku’alunga, mwene mwa disanzela o muthu yú wemana bhu pholo yenu bhenyabha. 11 Mwen’yó Jezú, a mu tange kwala o Madivulu ma Ngana, kwila: Mwéne o ditadi di mwa tènde enu mu jimesene, dya bhingi dyene di kwatesa bhu thungi. 12 O kubhuluka kikale kwa Mwéne ngó. Kuma o bhoxi dya dyulu’abha, bhu ‘axaxe k’athu, kana-bhu, dingi dijina dyengi dya bhana-bhu, dya tokala di kala dijina dya ku tu bhulula. Kyene kya bhekela kwila o Nzambi dijin’idi wa di tula bhuma bhwa bhingi kana muthu u lémbwa kubhixila-bhu. 13 Kyen’iki o adyakime bhu Kyônge Kya Dikota, kya zubha ku mona o kúbhwa wôma kwa Phetele ni Nzwá, ni ku a tongolola kuma athu akwa-tutu, ka zubha ku dilonga madivulu, a diwana, anga ki a lombolokela kuma ende ni Jezú.
Sentinela 01/09/08 pág. 15, quadro
O Ima ya Zwela, a i Soneka mu Mikanda Ikôla—O Isoneku ni Jikidistá ja Dyanga
O Kwila o Jipoxolo ka di Longele?
Kyoso o jinguvulu ni adyakime mu Jeluzaleme ‘kya zubha kumona o kúbhwa wôma kwa Phetele ni Nzwá, ni ku a tongolola kuma ka di longele, a diwana.’ (Ikalakalu 4:13) O kwila o jipoxolo ka di longele mwene? Ya lungu ni izwelu yiyi, The New Interpreter’s Bible (A Nova Bíblia do Intérprete) i zwela: “O izwelu yiyi ka tokala ku i tendela kala kya i tumbula, mu kubanza kwila, Phetele [ni Nzwá] ka di longele, mba kejidile kusoneka ni kutanga. Ene akexile mu londekesa ngó kwila, o afundixi ni jipoxolo ka sokele mu kwijiya, mukonda o afundixi a di longele kyavulu.”
Sentinela 15/05/08 pág. 30 parág. 6
Kilombolowelu Kya Divulu Dya Ikalakalu
4:13—O kwila Phetele ni Nzwá ka di Longele? Ene a di longele. Maji akexile mwa mona kala ‘ka di longele,’ mukonda ka ile bhu jixikola ja jilabiniku, mwa kexile mu longa o milongi ya ngeleja.
(Ikalakalu 4:18-20) Ene anga a exana, hé a a tendelela, exi: Ki mi kale lumoxi! Kana kutanga mba kulonga mu dijina dya Jezú! 19 Kwala Phetele ni Nzwá-phe: Enu-enu xinganekenu kyoso kya yuka-bhu bhu pholo ya Nzambi: O ku m’ívwa enu, mba kwívwa Nzambi? Tongololenu-kyu! 20 Kuma etu ki tu tena kufula kutanga o ima yoso i twa mono, i twevu.
(Ikalakalu 4:23-31) Kyoso o Phetele ni Nzwá kya zubha ku a eha, eza ku akwá, anga a a jimbwila kyoso kya a tangela o makota ma akunji ni adyakime a mundu. 24 O yá, ki a zubha ku k’ívwa, a zangula dízwi mu kusamba kwa Nzambi ni mwenyu umoxi, exi: Ngana, eye wa bhanga o dyulu ni oxi, ni meny’a kalunga ni yoso yala-mu! 25 Eye-mwène wa tanga kwa nzumbi ikôla mu kanu dya tat’etu Davidi, selevende yé, wixi: Matumbu ma salumukina-hi, mundu anga a kana kima kya ku di metena? 26 Jisobha mu ngongo jemana, atumini a ifuxi a di kase, phala kubhânga ni Ngana, ni Kidistu yê. 27 Kuma ni kidi mwene, mu mbonge’umu o Selevende yé ukôla, Jezú, wa m’undu ni maji phala kukala Kidistu, ni Helode ni Pônsyo Pilatu, ni akwa matumbu, ni mundu wa Izalayele, a mu balukila. 28 Ene a di bhongolola phala n’a bhange kyoso o lúkwaku lwé ni vondadi yé ya lekelela jinga kuma ki bhita. 29 Kiki-phe, Ngana, talesa o jindumu ja tu te. O jiselevende jé u a bhane kúbhwa wôma mu kutanga o maka mé. 30 Eye, Ngana, sununa o lúkwaku lwé ni kusaka, phala a bhange isumwa ni madiwanu mu dijina dya Selevende yé Ukôla, Jezú. 31 Ki a zubha kusamba, o kididi kya di bhongolwela, kya tunguta. Ene oso anga ezala ni nzumbi ikôla, hé andeka kutanga o maka ma Ngana ni kúbhwa wôma.
Perspicaz vol. 1 pág. 159 parág. 8
Jipoxolo
Ikalakalu mu Kilunga Kya Jikidistá. Kyoso kya a lundulwila o nzumbi ikola ya Nzambi mu Pendekoxi, o jipoxolo ja swina dingi. O ibatulu itanu ya dyanga mu divulu dya Ikalakalu ya Jipoxolo, i londekesa o kuswina kwexile na-ku o jipoxolo, mu kutula o njimbu yambote ni njimbu ya difukunukinu dya Jezú, né mwene ni kwa kasa, kwa beta, ni kwa kusa kwila a-nda kwa jibha ku jinguvulu. Mu izuwa ya kayela kyoso kya bhiti o Pendekoxi, o Jipoxolo akexile mu kwendesa o kilunga kya Jikidistá ni kikwatekesu kya nzumbi ikola. Mukonda dya kiki, o kilunga kya kulu dingi. (Ik 2:41; 4:4) Ku dimatekenu, akexile mu boka ngó mu Jeluzaleme, mu kusuluka ayi mu Samádya. Mu kubhita thembu, a boko katé ku maxokololo ma jixi.—Ik 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Tokwesa o Milongi ya Nzambi
(Ikalakalu 4:11) Mwen’yó Jezú, a mu tange kwala o Madivulu ma Ngana, kwila: Mwéne o ditadi di mwa tènde enu mu jimesene, dya bhingi dyene di kwatesa bhu thungi.
Perspicaz vol. 3 pág. 209 parág. 1
Ditadi Dya Beta Kota
O divulu dya Jisálamu 118:22, dilondekesa kwila, o ditadi dya ditunu o jimesene ja kutunga, dyene dyeji kituka o ‘ditadi dya beta kota’ (Heb., roʼsh pin·nahʹ). Jezú wa tumbula o kikanenu kiki, yu wa londekesa kwila, mwene wexile o ‘ditadi dya beta kota’ (Gr., ke·pha·leʹ go·niʹas, ngunji). (Mat 21:42; Mar 12:10, 11; Lu 20:17) Kála o ditadi dyonene di kwata o sabhalalu, Jezú Kidistu mwéne o ditadi dya dikota dya kwata o kilunga kya Jikidistá a a undu, kya sokesa ni thembulu mu nzumbi. Mu kutumbula o divulu dya Jisálamu 118:22, Phetele wa zwela we kwila, Kidistu mwéne ‘o ditadi’ dya ditunu o athu, dya solele Nzambi phala kukala ngunji.—Ik 4:8-12; tala we 1Ph 2:4-7.
(Ikalakalu 5:1) Maji bhu kala diyala dijina dyê Ananiya, ni mukaji’ê Safídya. Diyala hé u sumbisa oxi.
Mulangidi 01/03/13 difwe 15 kaxi 4
Phetele ni Ananiya a Tange Makutu—Ihi i tu Tena o Kudilonga Kwa Ene?
Ananiya ni muhatu’ê, a sumbisa o kibhela kyâ, phala kukwatekesa o jiphange ja ubhe a a batizala. Kyoso Ananiya kya bheka o kitadi ku jipoxolo, mwene wa zwela kwila, kyene ngó kya tundu mu ku sumbisa o kibhela kyâ. Maji kiki kyexile makutu! Mwéne wa bhake-ku mbandu ya kitadi phala mwene! Nzambi anga u ki tangela Phetele, kyenyiki, Phetele wambela Ananiya: ‘Eye o makutu yâ, ku a tela athu, kana! Wa a tela Nzambi!’ Ananiya kyévu o maka enyá, u dibhala bhoxi anga ufwa! Mu ku bhita ola jitatu, o muhatu’ê u bokona. Sé kwijiya ihi ya bhitile ni mwadi wê, mwene u tanga we makutu, mu kithangana kyenyókyo, u dibhala we bhoxi anga ufwa.
Kitangelu Kya Bibidya
(Ikalakalu 5:27-42) O jipoxolo kya zubha kwiza-nâ, a a ta bhu pholo ya Kyônge kya Jitat’a. O Mukunji wa dikota, anga u a kumbulula, wixi: 28 Etu twa mi kidika kyavulu o kulonga mu dijina didi dya muthu yú. Talesa-phe, kyoso ki mwa bhange! Mu ezalesa Jeluzaleme yoso ni kulonga kwenu, enu mwa mesena o kalunga ka muthu yú mu tu tula na-ku ku thandu dyetu! 29 Phetele-phe ni Jipoxolo a vutula exi: Twa bhingi tu tumaka Nzambi, kana athu. 30 O Nzambi ya jitat’a jetu, wa fukununa Jezú, mwa mu jibha enu ni ku mu nyenga ku muxi. 31 Maji o mwen’yú Nzambi wa mu zangeleka, yú wa mu tula ku lúkwaku lwê lwa dilu, mu kukala Musongwedi ni Mubhuludi. Mwène wa ki bhange phala kubhana Izalayele o kithangana kya kudyela, ni kutambula o muloloko wa ituxi yê. 32 Etu twala tu jimbangi ja mak’ama, ni nzumbi ikôla we, yó a mu bhana kwala Nzambi kwa yó oso a mu tumaka. 33 Adyakime-phe bhu Kyônge, ki evu kiki, kya a talakanya. A thathamana kyavulu, anga a kala mu ku a kanena ku a jibha kyá. 34 Bhenyobho-phe, mu jitat’a mu imana muthu, falizewu, dijina dyê Ngamadiyele. Mwen’yú mesene ya Kitumu, muthu a mu ximana kwala o mundu woso. Anga u tuma kutundisa hanji mala yá bhu kanga, mu kakithangana ngó. 35 Anga u ambela o Kyônge kya Jitat’a, wixi: Enu mu akwa Izalayele, alukenu kyoso ki mwanda kubhanga mala kiyadi yá. 36 Kuma mu izuwa ya bhiti, kwa kexile muthu dijina dyê Tewùda. Mwen’yú wa di zangelekele, wixi ngi munène, anga bhu kala athu andumba, hama jiwana ja mala, a di banda-nê. Mwène-phe a mu jibha, ni yó oso a di tumine-nê a mwangana, a jimi, o yoso yeji kubhanga yabhu-ku. 37 Ku izuwa kwa di zangeleka dingi Juda, mukwa Ngalileya, mu thembu ya kusoneka madijimu. Anga u sunga we mundu wavulu a mu kayela; maji mwene we wafu, ni athu oso a di tumine-nê a mwangana. 38 Kala kiki-phe, nga mi ambela: Ambudisenu mala kiyadi yá, kana ku a bhanga kima. Ehenu-u, ayâ. Kuma o kulonga kwenyuku, mba o kukalakal’uku, se kwa tundu ku athu, hinu ku di bhwila. 39 Maji se kwa tundu kwa Nzambi-phe, mu a lémbwa ku a tolola, kuma mu kubhanga kiki, mwanda kusota kubhânga ni Nzambi! Mwene anga a mu xikana. Kyonge kyoso anga k’ivwa kya zwela Ngamadiyele. 40 O ki exana Jipoxolo, a a bhesa jixikote, hé a a kidika exi kana kuzwela mu dijina dya Jezú, anga a eha. 41 Ene kyenyokyo, a tunda bhu pholo ya Kyonge kya Jitat’a ni kusanguluka kwavulu, kuma Nzambi wa a kiti athu a fwama kutambula malebhu mukonda dya dijina didi dya Jezú. 42 Izuwa yoso, ni mu Tembulu, ni ku bhata, ka fulu dingi o kulonga ni kutanga o Njimbu Yambot’iyi, kuma Jezú, mwéne Kidistu.
26 YA KAMOXI–2 YA KAYADI
O VALOLO YA MAK’Â NZAMBI | IKALAKALU 6-8
“O Jikidistá ja Ubhe, a di Bhana ni Jipolova”
(Ikalakalu 6:1) Ki bhwa bhiti izuwa-phe, o mundu wa jixibulu ja Jezú anga a sokoloka dingi kyavulu. Kyen’iki o Jijudé ja xikana Jezú, yó a kexi mu zwela o mbimbi ya Ngeleku, a kwata kulongolola o Jijudé ja kexi mu zwela o dizwi dya Jihebelewu, mukonda akwa mbimbi ya Ngeleku a kexi mu kwamba kuma o atudi’â, ala ku a jimba mu kuwana, yâ a mu a emina, kya mu bhana o kudya izuwa yoso.
Testemunho Cabal Cap. 5 pág. 41 parág. 17
“Twa Bhingi tu Tumaka Nzambi”
17 Mu kilunga kya ubhe kya Jikidistá, mwa moneka kilwezu. Kilwezu kyahi? Maxibulu avulu akexile mwa batizala, ka tungile mu Jeluzaleme. Ene a mesenene kudilonga dingi, ande dya kuvutuka ku mabhata mâ. Athu yá, a bhingile kudya, ni ima ya mukwa dingi. Mukonda dya kiki, o maxibulu a tungile mu Jeluzaleme, a sangela kitadi mu vondadi yâ, phala kulanga o ibhindamu ya athu yó. (Ikalakalu 2:44-46; 4:34-37) Mu kiki, kwa moneka maka a dikota. ‘Mu ku wana o kudya izuwa yoso,’ o atudi akexile mu zwela o dimi dya Ngeleku, ‘akexile mwa jimba.’ (Ikalakalu 6:1) Maji kiki, ki kyexile mu bhita ni atudi akexile mu zwela o dimi dya Hebalayiku. Kiki ki moneka kala, akexile mu bhanga katombo. O katombo ka tena kubhangesa dingi o athu kudiwanuna, o ima ya mukwa ndenge.
(Ikalakalu 6:2-7) Bhenyobho o kwinyi dya Poxolo ni kiyadi, anga exana o mundu woso wa jixibulu, anga a ambela, exi: Ki kya tokala, etu kuxa o maka ma Nzambi ni tu kala mu sedivila meza. Tungulenu-phe, akwetu, mudyenu, sambwadi dya muthu, oso a a tumbula kwala akwâ, ezala ni nzumbi ikôla, ni unjimu, phala tu a bhane o kutambula konda ya sedivisu yiyi. Etu-phe, tu jijila jinga o kusamba, ni ukunji wetu wa ku longa o maka ma Nzambi. Hundu yiyi ya jipoxolo anga i wabhela mundu woso. Anga a sola Xitevá, muthu wezala ni kuxikana, ni nzumbi ikôla. Anga a sola we ni Filipe, ni Polokolo, ni Nikanolo, ni Timono, ni Palameno, ni Nikulá, mulungi, mukwa Andiyoka. Yú sumbala ki judé, maji wa kayela jinga o ubhezelu wa Jijudé. Enyá anga a a bheka bhu pholo ya Jipoxolo, o kya zubha kusamba, a a tula maku ku thandu dyâ. Kyen’iki maka ma Nzambi anga ma kwata ku sambuka. O mundu wa jixibulu hé u sokoloka kyavulu mu Jeluzaleme. Ku kala we ni kibuka kya dikota kya jinganga a xikana kutumaka kixikanu’iki.
Testemunho Cabal Cap. 5 pág. 42 parág. 18
“Twa Bhingi tu Tumaka Nzambi”
18 O jipoxolo, exile o kibuka kya utuminu kya kilunga, a mono kwila, ka tokalele ‘kuxa o maka ma Nzambi phala kuwana kudya.’ (Ikalakalu 6:2) Phala kubatula o maka yá, a tumu o maxibulu kusota sambwadi dya mala “ezala ni nzumbi ikôla, ni unjimu,” phala kutambula “konda ya sedivisu yiyi.” (Ikalakalu 6:3) Kwa bhingile mala ala ni unjimu, mukonda o kikalakalu kiki, ki ki lungile ngó ni kuwana kudya, maji kya lungile we ni kulanga o kitadi, kusumba o ima, ni kusoneka o ima yo sumbe. O mala oso a solo, exile ni majina a Ngeleku. Nange kiki kya bhangesa o atudi akexile mwa jimba, ku dyelela ku mala yá. Kyoso kya a bhekela o sambwadi dya mala yá, o jipoxolo a sambe, ya a tonginina kyambote se ene exile mala a unjimu mba kana, kyene kiwa kya a bhana o kikalakalu kya kutambula “konda ya sedivisu yiyi.”
(Ikalakalu 7:58–8:1) A mu kukila ku kanga dya mbonge, anga a mu bûba ni matadi. O jimbangi anga ji tula izwatu yâ bhu inama ya munzangala dijina dyê Sawúlu. 59 Ene kyoso kya mu bûba Xitevá ni matadi, mwène-phe yú hingila Ngana Jezú, wixi: Ngana Jezú, tambula nzumbi yami! 60 Anga u fukama, u di kola di dizwi dya swina, wixi: Ngana, kana kuta kituxi kiki mu konda yâ! O kya zubha ku ki zwela, u batuka mwenyu.
8 Sawúlu we wa ki mono kuwabha, o kujibha Xitevá. Kizuwa kyenyókyo anga a kwata kuzukutisa kyavulu o kilunga kyala mu Jeluzaleme. O Jikidistá ene oso anga a mwanganena mu jixi ja Judeya ni Samádya, ku xala ngó o jipoxolo.
Tokwesa o Milongi ya Nzambi
(Ikalakalu 6:15) Athu oso a xikama bhu Kyônge kya Jitat’a, kya mu idi swi, a mona kwila o pholo yê ya bhiluka mukwâ ni pholo ya anju.
Testemunho Cabal Cap. 6 pág. 45 parág. 2
Xitevá—“A mu Zediwisa Kwa Nzambi, hé Wizala ni Kutena”
2 Kwa moneka kima ku pholo ya Xitevá mu kithangana kyenyiki. O afundixi a tala kwa mwene, hé a mona o pholo yê “ya bhiluka mukwâ ni pholo ya anju.” (Ikalakalu 6:15) O ji-anju kuma a tula o njimbu ya Jihova Nzambi, ene ka kala ni wôma, a tululuka. Kiki kyene we kya bhiti ni Xitevá;katé mwene ni afundixi a mu zembele, a tena kumona o kidi kiki. Ihi ya mu kwatekesa o kutululuka?
(Ikalakalu 8:26-30) Mukunji wa Ngana-phe u ambela Filipe, wixi: Di yudike, u katuke, uye ku sulu katé mu ikoka ya Jeluzaleme, i kulumuka mu kipheza katé ku Ngaza. (Ikok’iyi-phe athu k’ avulu ala ku i bhita). 27 Mwene u di yudika, anga u katuka mu kwenda. Kwenyoko u sanga-phe muthu, mukwa Etiyopya, Ngolambole ya Kandase, sobha ya Etiyopya ya muhatu, wa tambula konda ya jimbongo jê joso. Mwen’yú wendele mu Jeluzaleme mu kubheza Nzambi; O kiki wala mu kwaluka k’oxi yê. 28 Mwene wa xikama mu dikalu dyê, yú wala mu tanga mu divulu dya polofeta Izaya. 29 Nzumbi ikôla anga yambela Filipe ixi: Bhixila, u kwate dikalu’idi. 30 Filipe anga u lengela ku dikalu, hé u mu ivwa wala mu tanga mu divulu dya polofeta Izaya. Anga Filipe u mu ambela, wixi: Eye ki wala kutanga kya ku jimbulukila?
Testemunho Cabal Cap. 7 pág. 58 parág. 16
U mu Tudila o “Njimbu Yambote ya Jezú”
16 Lelu o Jikidistá ala ni ujitu wa kubhanga o kikalakalu kya bhangele Filipe. Mu veji javulu, o Jikidistá ene mu tula o njimbu ya Utuminu, kyoso ki kumoneka kithangana, kála mu kwenda njila. Misoso yavulu ilondekesa kwila, o ji-anju ja kwatekesa kusanga athu a mesena o kwívwa o njimbu yambote. Ki tu diwana, mukonda o Bibidya i londekesa kwila, o ji-anju jendesa o kikalakalu kya kuboka, phala o njimbu yambote i tule ku “ifuxi yoso, ni miji yoso, ni madimi, ni madyembu.” (Dij 14:6) Kala kya kanene Jezú, o ji-anju ja mu kwendesa o kikalakalu kya kuboka. Mu kifika kya Jezú kya lungu ni jimbutu jambote ni jimbundu ja yangu, mwene wambe kwila, mu thembu ya kubhongolola, mba ku disukilu dya mundu, o “abhongolodi, o ji-anju.” Mwene wambe kwila, o ji-anju jiji, “ja kà bhongolola mu Utuminu wê o ima yoso i bhangesa kudibhala, ni oso a bhanga úsweya.” (Mat. 13:37-41) Mu kithangana kyenyókyo, eji bhongolola we o athu eji bheka Jihova mu kilunga kyê. O athu yá, o Jikidistá a a undu a-ndaya ku dyulu, ni “mundu wavulu” mba “jimbudi jamukwá.”—Dij 7:9; Nz 6:44, 65; 10:16.
Kitangelu Kya Bibidya
(Ikalakalu 6:1-15) Ki bhwa bhiti izuwa-phe, o mundu wa jixibulu ja Jezú anga a sokoloka dingi kyavulu. Kyen’iki o Jijudé ja xikana Jezú, yó a kexi mu zwela o mbimbi ya Ngeleku, a kwata kulongolola o Jijudé ja kexi mu zwela o dizwi dya Jihebelewu, mukonda akwa mbimbi ya Ngeleku a kexi mu kwamba kuma o atudi’â, ala ku a jimba mu kuwana, yâ a mu emina, kya mu bhana o kudya izuwa yoso. 2 Bhenyobyo o kwinyi dya Poxolo ni kiyadi, anga exana o mundu woso wa jixibulu, anga a ambela, exi: Ki kya tokala, etu kuxa o maka ma Nzambi ni tu kala mu sedivila meza. 3 Tungulenu-phe, akwetu, mudyenu, sambwadi dya muthu, oso a a tumbula kwala akwâ, ezala ni nzumbi ikôla, ni unjimu, phala tu a bhane o kutambula konda ya sedivisu yiyi. 4 Etu-phe, tu jijila jinga o kusamba, ni ukunji wetu wa ku longa o maka ma Nzambi. 5 Hundu yiyi ya jipoxolo anga i wabhela mundu woso. Anga a sola Xitevá, muthu wezala ni kuxikana, ni nzumbi ikôla. Anga a sola we ni Filipe, ni Polokolo, ni Nikanolo, ni Timono, ni Palameno, ni Nikulá, mulungi, mukwa Andiyoka. Yú sumbala ki Judé, maji wa kayela jinga o ubhezelu wa Jijudé. 6 Enyá anga a a bheka bhu pholo ya Jipoxolo, o kya zubha kusamba, a a tula maku ku thandu dyâ. 7 Kyen’iki maka ma Nzambi anga ma kwata ku sambuka. O mundu wa jixibulu hé u sokoloka kyavulu mu Jeluzaleme. Ku kala we ni kibuka kya dikota kya akunji a xikana kutumaka kixikanu’iki. 8 Xitevá anga u kala muthu a mu zediwisa kwa Nzambi, hé wizala ni kutena. Mwene hé u kala mu bhanga madiwanu ni isumwa ya makota mu’axaxe ka mundu. 9 Anga ku kala-phe athu amukwâ a mu lungulukila. Enyá, akwa Dilombe dya Jifôlo a tokala ku inzu ya kexi mu sambela o Jijudé ja tundile ku jimbonge ja Silene ni Xandeliya. Enyá-phe kumoxi ni Jijudé ja mukwâ ja tundile ku jimbandu ja Silisya ni ja Azya, a kwata kulwa phata; ni Xitevá! 10 Maji o nzumbi ya Nzambi-phe unjimu wahi ngó wa bhana kwa Xitevá! Mu kuzwela ene oso wa a tolola, o kwejil’uku, kana dingi muthu wa tena ku mu vutwila. 11 Bhenyobho anga a longesa athu phala a tange exi: Etu twa mu ivu kutanga isunji, ni kuxongwena Mozé ni Nzambi! 12 Hé a salumuna o mundu, ni adyakime, ni jimesene ja Kitumu. Anga a sanga Xitevá, hé a mu kwata, a mu bheka bhu pholo ya Kyonge kya Jitat’a. 13 Anga a sota athu phala ku mu tatela, hé a tubhula jimbangi ja makutu, exi: Yal’ú wa jijila kuta maka ma kuxongwena kidid’iki kyangene, (o Tembulu yetu ikôla) ni Kitumu Kya Mozé. 14 Kuma etu twa mu ivu kuzwela kuma Jezú dya Nazalé wandu bhwisa kidid’iki, hé u lungulula ifwa yoso ya tu lekelela Mozé. 15 Athu oso a xikama bhu Kyonge kya Jitat’a, kya mu idi swi, a mona kwila o pholo yê ya bhiluka mukwâ ni pholo ya anju.