Ku Mwenyu Wetu Twene mu Dilonga Kyavulu Bhukaxi ka Mulongexi Wetu Wonene

O PHANGU YAMBOTE YA JITATA JAMI

Ku disukilu dya muvu wa 1950 jitata jami atundu mu ixi ya Itália, ya ayi mu ixi ya Canadá, mu mbanza ya Saskatchewan. Mu kubhita kakithangana, ene amateka kudilonga o Bibidya ni kusidivila Jihova. Kiki kyexile o kima kyabeta-kota ku mwenyu wetu. Ngilembalala kwila kyoso kingexile ngi mona-ndenge, ngexile muboka kyavulu ni mwiji wami. Ngitonoka ni akwetu mu kwa atangela kwila ngakituka ngi muboki wa ithangana ni ithangana kyoso kingexile ni dinake dya mivu.

O jitata jami exile jingadyama, né kiki exile mubhanga nguzu yavulu phala kuta ku pholo o kikalakalu kya Jihova. Ene angixila phangu yambote. Mu kifika, ku muvu wa 1963 jitata jami asumbisa ima yavulu phala kukala ni kitadi kyasoko phala kuya mu kyonge kya jixi javulu. O kyonge kiki kya bhiti mu mbanza ya Califórnia, mu ixi ya Estados Unidos. Ku muvu wa 1972, twayi mu mbanza ya Colúmbia Britânica, mu ixi ya Canadá, phala kubokela o athu exile muzwela o dimi dya Italiano. Ku twexile phala kubhixila mu mbanza yiyi, kwabhingi kwenda midi ya jikilométulu. Tat’etu wexile mukalakala mu diloja. Koko wexile muzelesa ni kuyudika o ima. Mwene kaxikinine kukala phatala, mukonda wamesenene kudikwatenena mu ima mu nzumbi.

Ngi sanguluka kyavulu ni phangu yatuxisa o jitata jetu, phala eme ni jiphange jami jitatu. Ene amateka ku ngilonga o milongi ya Jihova, o milongi yiyi yangikwatekesa kate lelu: Se ngisota kuta ku pholo o Utiminu wa Nzambi, Jihova wanda ngilanga jinga.—Mat. 6:33.

KUFIKISA KUBOKONA MU SIDIVISU YA KATUNDA

Ku muvu wa 1980, eme ngakazala ni mana Debbie, muhatu wafwama o pholo, wakulu mu nzumbi. Twamesenene kubokona mu sidivilu ya katundu. Mu kubhita mbeji jitatu tunde ki twakazala, kazola kami mana Debbie wamateka o sidivisu ya thembu yoso. Mu kubhita muvo umoxi twayi mu kilunga mwabhindamene dingi aboki, eme ngamateka we kusidivila kala ngi muboki wa thembu yoso.

Ku pholo dya kwenda kitwexile dingi musanguluka ni sidivisu ya thembu yoso itwexile mubhanga, twexile mubanza kuvutuka ku bhata. Maji ande dya kuvutuka twayi muzwela ni kafunga ka ilunga yalungu ni maka enya. Mwene watutambulula ni henda yoso, maji mwene wambe we: “O kama ala mwene nenu. Enu mwamudikwatenena kyavulu mu ibhidi yenu. Se musota ima yanda misangulukisa mu kikalakalu kyenu, mwanda kisanga.” (Jisá. 141:5) Ni lusolo lwoso twalungulula o ukexilu wetu wa kuxinganeka, etu twamono kwila sayiko ima yavulu yawabha itutena kubhanga mu kikalakalu kyetu. Avulu mu kilunga amesenene kubhanga dingi mu sidivisu ya Jihova, kala o ana ndenge ni jiphange ja ahatu exile ni mayala-ma kexile jimbangi ja Jihova. O yiyi yexile phangu yambote phala etu. Kiki kya tukwatekesa kudikwatenena ku ima yambote ni kumona kwila Jihova utena kutukwatekesa kyoso kitwamudibhana ni ibhidi. (Mik. 7:7) Twamateka kukala dingi ni kisangusangu mu kikalakalu kyetu ni kwila o ima yexile mukwenda kyambote.

O alongexi a xikola yetu yadyanga ya thembu yoso exile akunji a jixi jengi. Ene atulondekesa o jifoto jâ ya atutangela we o mabesá ni ibhidi yexile mudibhana nayu mu kikalakalu kyâ. Kiki kyatubhangesa we kukala ni hanji yakukala tu akunji ajixi jengi. Mu kiki etu twasolo kusuwa o mbambe yiyi.

Phala kulondekesa kwila twamesenene kukala kala tu akunji a jixi jenge, ku muvu wa 1984 twayi mutunga mu mbanza ya Quebec, mu mbanza yiyi, o athu azwela o dimi dya francês. Ku twakexile phala kubhixila mu mbanza ya Quebec, twabhingi kwenda midi jiwana ja jikilometulu. Ku Quebec twabhingile kudilonga ijila ya ubhe ni dimi dyengi. O kibhidi kyamukwa mu ithangana yavulu kitwakexile ni kitadi. Sayi ithangana twexile ngo mudya jimbonzo jexile mutubhana o kidimakaji. O jimbonzo jiji jene jexile mu subhuka mu dibhya dyê. Mana Debbie wexile mulamba kudya kwambote ni jimbonzo jojo! Sumbala ni ibhidi yiyi twexile mukolokota ni kusanguluka. O kyabeta dingi kota twexile mumona Jihova kutukwatekesa mu maukexilu avulu.—Jisá. 64:10.

Sayi kizuwa atuxindila ya atwixana phala kusidivila ku Betele ya Canadá. Twasangulukile, maji twaluwalele we mukonda twadisonekesene phala kudilonga mu xikola ya Ngiliyade. Né kiki twaxikina kuya ku Betele. Kyoso kitwabhixila-ku twebhwidisa ku phange Kenneth Little, watokalele mu kibuka kya filiyale: “Se atwixana mu xikola ya Ngiliyade, twanda bhanga kyebhi?” Mwene watutambwijila: “Kanenu ngo kutandanganya. Twanda tena kubatula o maka enyá, se amixana.”

Mu kubhita semana imoxi, twatambula o mukanda phala kuya mu xikola ya Ngiliyade. Twabhingile kusola se kwebhi kutweji kala. Phange Kenneth wambe: “Kabasa kima ki usola, wanda mesena kusola kima kyengi. Kima ki kyatúndu o kima kyamukwá, Jihova utena kubesowala kima kyoso-kyoso ki usola.” Twaxikina o kixanu phala kuya mu xikola ya Ngiliyade. Mu mivu yavulu twamono kwila o izwelu ya phange Kenneth, kidi mwene. Ni izwelu yiyi, twexile muswinisa jiphange abhingile kusola o kikalakalu kyeji xikina mu kilunga kya Jihova.

KUKALAKALA MU JIXI JENGI

Twasangulukile mu kukala mwaxaxi ka 24 kya maxibulu mu xikola 83 ya Ngiliyade. O xikola yiyi yabhiti ku Nova York, mu mbeji ya Kasamanu ka 1987. O phange Ulysses Glass ni phange Jack Redford ene exile o alongexi etu adyanga. O jimbeji jitanu jabhiti ni lusolo, o xikola yabhu mu kizuwa kya 6 kya Katutu ka 1987. Atutumikisa mu ixi ya Haiti, kumoxi ni phange John Goode ni muhatu wê mana Marie.

Tunde ku muvu wa 1962 kexile dingi mutumikisa akunji a jixi jengi ku Haiti. Kyoso kitwazubha o xikola ya Ngiliyade, mu kubhita semana jitatu twamateka kukalakala mu ixi ya Haiti. Mu kilunga kyetu mwexile 35 kya aboki, kyexile mu maxokololo ku mbandu ya milundu. Twexile tu minzangala, twabhingile kudilonga ima yavulu, étu ngo twatungile mu inzo ya akunji a jixi jengi. Kwenyoko o athu exile jingadyama, avulu kejidile kutanga. Kyoso kitwexile-bhu twamono athu kubhanga jimvunda mukonda dya jinguvulu, asoto ndunge phala kujibha o jinguvulu, koko kwexile kitembu kyexile mubhusa ni nguzu yoso.

Twadilongo kyavulu mu kumona kwila, sumbala ni ibhidi yoso yiyi o jiphange ku Haiti akolokotele, asangulukile we kyavulu. Ene azolele kyavulu Jihova ni ukunji wâ. Ngilembalala phange ya muhatu wakukile kya, wexile we mutudi, kejidile kutanga, maji wejidile 150 a jivelusu ja Bibidya. O hadi mu ixi yoyo yatubhangesa kukala dingi ni hanji ya kuboka o njimbu yambote ya Utuminu wa Nzambi, mukonda o Utuminu yú wene ngo wanda batula o maka ala mu ngongo. Twasangulukile kyavulu mu kumona kwila amoxi ku maxibulu metu adyanga akituka aboki a thembu yoso, aboki a katunda ni tufunga.

Kyoso kingexile ku Haiti, ngejidile munzangala amwixana Trevor, mwene wexile mukunji wa ngeleja yengi. Sayi ithangana twexile mudizwelesa yalungu ni Bibidya. Mu kubhita mivu, mwene wangitumikisa mukanda yu, wambele: “Anda ngibatizala mu kyonge kya ilunga! Ngamesena kuvutuka ku Haiti, phala kukala ngi muboki wa katunda mu ixi mu ngexile ngi mukunji wa ngeleja yengi.” Kyene kyabhange mwene ni muhatu wê mu mivu yavulu.

KUSIDIVILA KU EUROPA NI KU ÁFRICA

Sayi jixi ku Europa, kexile dingi mufidisa o kikalakalu kya Jimbangi ja Jihova, mu kiki kwene kwa tutumikisa. Ku muvu wa 1992 twabhixila mu mbanza Liubliana, mu ixi ya Eslovênia. O mbanza yiyi yazukamene mu mbanza kwakudila o jitata jami ande dya kuya ku Itália. Mu kithangana kyenyokyo o ixi ya Iugoslávia yexile ni ita. O Betele ya Áustria, ya Croácia ni ya Sérvia, jene jexile mulanga o kikalakalu ku Eslovênia. Mu kithangana kyenyokyo kala ixi yeji kala kya ni Betele yê.

Mukonda dya kukala ku Eslovênia, twabhingile kudilonga dimi dya ubhe ni ijila ya ubhe. Koko o athu exile muzwela: “Jezik je težek.” O izwelu yiyi ilombolola “o dimi dyabhonzo.” Mu kidi dyatubhonzele mwene! Twawabhela kyavulu mu kumona kwila o jiphange exile polondo phala kukumbidila o milongi yoso yexile mutambula mu kilunga kya Jihova ni kumona kyebhi Jihova kyexile mwa abesowala. Twamono dingi kwila Jihova utubazela ni henda yoso ni mu kithangana kyatokala. Ima yavulu i twadilongo mu sidivisu ya Jihova yatukwatekesa kukolokota mu ixi ya Eslovênia. Kwenyoko twadilongo we ima yavulu.

O ima yalunguluka dingi. Ku muvu wa 2000, atutumikisa mu ixi ya Costa do Marfim. Mu mbeji ya Kamoxi ka 2002, twalengela mu ixi ya Serra Leoa, mukonda dya ita. Kwenyoko kwatululukile mukonda o ita yabhwile. O ita yanangenena 11 kya mivu. Kyatubhonzele kuxisa ni lusolo o ixi ya Costa do Marfim. Maji o madisá utwadilongo kwenyoko, atukwatekesa kusuluka ni kisangu-sangu.

Mu ixi ya Serra Leoa, athu avulu amesenene kudilonga o kidi. O jiphange exile akwa henda, akolokotele mu mivu yavulu mu ita. Mu kiki, twamesenene ngo kudikwatenena mu ima yambote. Sumbala o jiphange exile jingadyama, maji exile akwa kubhana. Sayi phange ya muhatu wabhana izwatu kwa mana Debbie, maji mwene wexile ni jisonyi ja ku itambula. Maji o phange yú wamesenene kyavulu ku mubhana o izwatu, yu wambe: “Mu kithangana kya ita, o jiphange akwa jixi jengi exile mutukwatekesa, kindala kyene o kithangana kyetu kya kukwatekesa we.” Eme ni mana Debbie twamesenene kukayela o phangu yâ.

Mu kubhita kithangana, twavutuka mu ixi ya Costa do Marfim. Maji kwenyoko o jimvunda javutuka dingi. Mu kiki mu mbeji ya Kamoxi ka 2004, twatokalele kulenga dingi. Twayi ni kiphululu (helicóptero) katé bhu kididi bhwakexile masoladi akwa França. Twambatele ngo mbwenga jiyadi jofele. Twazekele bhoxi. Mu kizuwa kya kayela, twayi mu ixi ya Suiça. Twabhixila ku Betele mu kaxi ka usuku, né kiki atutambulula kyambote ku akwa kibuka kya Filiyale, ku alongexi a Xikola ya Akunji a Nzambi, kumoxi ni ahatu’â. Ene atundwakuna, atubhana we kudya. Kiki kya tutula ku muxima.

Atutumikisa mu ixi ya Gana. Kyoso o jimvunda jasosoloka ku ixi ya Costa do Marfim, twavutuka-ku dingi. O henda ya jiphange yatukwatekesa kudibhana ni ibhidi yiyi mu kikalakalu kyetu. Eme ni mana Debbie twamono kwila o jiphange jetu mu ngongo yoso ene mulondekesa o henda yiyi. Mu kiki eme ni mana Debbie twamono kwila twatokala kubhanga o mbandu yetu phala kulondekesa we o henda yiyi. Mu kusuluka, twamono kwila o ibhidi yoso yiyi yatukwatekesa kyavulu ku mwenyu wetu.

ATUTUMUKISA KU ORIENTE MÉDIO

Ku muvu wa 2006 twatambula mukanda wa mbonge yetu, wambele kwila twatokalele kusidivila ku Oriente Médio. Lwamukwa dingi tweji dibhana ni ibhidi ya ubhe, kudilonga madimi a ubhe ni ijila ya ubhe. Twejidile kwila tweji dilonga ima yavulu mu ixi mwala kavwanza kavulu mukonda dya jinguvulu ni jingeleja ja makutu. Twasangulukile kyavulu mu kumona ilunga mu madimi avulu ni kumona kwila enyoso exile mu kayela o itendelesu ya kilunga kya Jihova. Kiki kya akwatekesa kukala ni muxima umoxi. Twadiwana kyavulu mu kumona kwila o jiphange jetu aswinine kyavulu sumbala ni izukutisu ya mwiji, ya jivizinyu jâ, ya jikoleka jâ ja salu ni ja xikola.

Ku muvu wa 2012, twayi mu kyônge kya katunda mu mbanza ya Tel Aviv, ku Izalayele. Kyokyo kyexile o kyonge kyabeta dingi kota kya mundu wa Jihova, tunde o Fesa ya Pendekoxi ya 33 ya K.K. O kyonge kyokyo twakiwabhelele kyavulu!

Mu mivu mutwasidivila kwenyoko, twakundu ixi mwala ufolo wofele phala o Jimbangi ja Jihova. Twambata madivulu, twaboko ni jiphange twabhange we yonge yofele ya ilunga. Ku jimbandu joso twamono masoladi avulu ni a xiku dya ngoji exile mutokwesa o akwa jixi jengi. Maji, kuma twexile mudilanga ni kukala ni jiphange jetu, kiki kyatukwatekesa kudivwa kyambote.

TWAVUTUKA MU ÁFRICA

Ku muvu wa 2013, atutumikisa mu filiyale ya Kinshasa, ku Congo. O ixi ya Congo, ixi yonene, mwala mixitu yafwama kyavulu, maji mwala we wadyama wavulu ni ita yavulu. Ku dimatekenu twabanze kiki: “Twatungile kya mu África, ki kyandatubhonza kukala mu ixi ya Congo.” Maji twadilongo ima yavulu mu ixi yiyi, benge-benge kyoso kitwexile mu kwenda njila, mukonda mu ixi yiyi kimwexile milonde yavulu ni ikoka yavulu ayudika kyambote. Twamono ima yavulu yambote. Mu kifika, o jiphange exile mukolokota ni kisangu-sangu kyoso, sumbala kexile ni kitadi, né kiki azolele o kuboka, exile we mubhanga nguzu phala kuya mu yonge mu kilunga ni mu yonge ya ilunga. Twamono kwila o athu exile ngo muxikina o kidi mukonda dya mabesá a Jihova. Mu mivu yoso itwexile ku Congo twabhange makamba avulu, ene akituka jindandu jetu.

Ku disukilu dya muvu wa 2017, atutumikisa ku filiyale ya África do Sul. Mu jifiliyale mu twasidivila, yiyi o filiyale yadikota. Twatambula ikalakalu ya ubhe. Lwa mukwa dingi, twabhingile kudilonga ima yavulu. Maji o ima i twadilongele yatukwatekesa mu kikalakalu kiki kya ubhe. Bhabha tudilonga kyavulu ni jiphange amusidivila kya Jihova mu mivu yavulu. Sumbala ene atundu mu jixi javulu, maji enyoso akalakala ni muxima umoxi. O jiselevende ja Jihova abhanga nguzu phala kukala ni ukexile wa ubhe ni kukayela o itumu ya Bibidya, mu kiki, Jihova wene mwa abesowala.

Mu mivu yoso yiyi, eme ni mana Debbie twatambula ikalakalu yavulu, twadilongo we madimi avulu. Sayi bhabha, kyatubhonzele. Maji bhukaxi ka jiphange jetu ni kilunga kyê, Jihova walondekesa kwila watuzolo kyavulu. (Jisá. 144:2) Twadyelela kwila o sidivisu ya thembu yoso yatukwatekesa kusidivila kyambote Jihova.

Ngisakidila yoso yangilongo o jitata jami, o kikwatekesu kya kazola kami mana Debbie, ngisakidila we o phangu yangibhana o jiphange mu ididi mu twasidivila. Mu kuxinganeka ku ima yanda bhita ku hadya, eme ni kazola kami twamesena kwehela o Mulongexi wetu Wonene kusuluka mu kutulonga.