Адар

«Пез» кӧ Мәтта 25:31-36-да те готьне бь симболик тенә һʹәсабе кәсед рʹаст, йед кӧ рʹожед ахьрийеда дьжин у һивийа жийина сәр әʹрде нә. Әԝ бь амьни аликʹарийе дьдьн бьред Иса йед бь рʹӧһʹ кʹьфшкьри, кӧ һе сәр әʹрде нә, ԝәки әԝана шьхӧле бәлакьрьна мьзгине сәр тʹәмамийа дьнйайе биньн сәри (Мәтта 24:14; 28:19, 20). Һәр сал, һʹәфтийед пешийа Биранине, пәзед дьн тʹәви бьред Мәсиһ сәр тʹәмамийа дьнйайе, гази мәрьва дькьн, ԝәки әԝана бенә сәр Биранине. Һʹәчʹи зәʹф щьватада, кәсед бь рʹӧһʹ кʹьфшкьри тʹӧнә нә. Ле диса жи, пәзед дьн һәр тьшти дькьн, ԝәки Биранин  һʹәму щьватада сәр тʹәмамийа дьнйайе бе дәрбазкьрьне. Бь ви щурʹәйи, әԝана пьштгьрийа бьред Иса Мәсиһ дькьн. Әԝана заньн кӧ гава бона бьред бь рʹӧһʹ кʹьфшкьри ԛәнщийе дькьн, Иса һʹәсаб дькә, ԝәки әԝана рʹастә-рʹаст бона ԝи ԛәнщийе дькьн (Мәтта 25:37-40). w22.01 22 ¶11-12

Ԝе баш бә кӧ әм чʹәʹв бьдьнә рʹабун-рʹуньштьна Иса Мәсиһ. Мәсәлә, дьле ԝи бь мерәки кʹоти, бь жьнькәкә нәхԝәш у бь кәсед кӧ шине дькьр, шәԝьти. Гава әм чʹәʹв дьдьнә Иса, әм ӧса жи чʹәʹв дьдьнә Йаһоԝа (Марԛос 1:40, 41; 5:25-34; Йуһʹәнна 11:33-35). Чьԛас зедә әм чʹәʹв бьдьнә хәйсәт-һʹӧнӧред Йаһоԝа, һаԛас һе зедә әме незики ԝи бьн. Һәгәр әм пʹегәһа Исада һәрʹьн, әв йәк ԝе али мә бькә кӧ әм нәкʹәвьн бәр байе ве дьнйа хьраб. Ль шәва пашьн пешийа мьрьна хԝә, Иса Мәсиһ ӧса гот: «Мьн дьнйа кьрә бьндәсте хԝә» (Йуһʹәнна 16:33). Демәк, әԝ нәкʹәтә бьн һʹӧкӧме фькьр, нет у кьрьнед ве дьнйайе. Әԝи тʹӧ щара бир нәдькьр кӧ әԝ һатә дьнйайе сәва кӧ наве Йаһоԝа пироз бькә. Ве дьнйайеда, гәләк тьшт дькарьн дина мә бькʹьшиньн сәр хԝә. Ле һәгәр әм мина Иса Мәсиһ дина хԝә бьдьн ԛьрара Хԝәде, әме жи ве дьнйайе «бьндәст» бькьн (1 Йуһʹәнна 5:5). w21.04 3-4 ¶7-8

Паԝлос шанди рʹьнд заньбу кӧ Иса готьбу ԝәки «һәр кәсе кӧ ԝи баԝәр бькә ӧнда нәбә, ле жийина ԝийә һʹәта-һʹәтайе һәбә» (Йуһʹәнна 3:16; Рʹомайи 6:23). Паԝлос бешьк баԝәрийа хԝә кʹьрʹине дьани. Әԝ баԝәр бу кӧ һәгәр кәсәки гӧнәки гьран кьрьбә жи, һәгәр әԝ жь дьл тʹобә бькә, Йаһоԝа һазьр ә кӧ бьбахшинә ԝи (Зәбур 86:5). Ӧса жи, Паԝлосе шанди бь ԛәԝата һʹьзкьрьна кӧ Хԝәде бь дәсте Мәсиһ әʹйан кьрьбу, баԝәр бу. Дина хԝә бьдә готьнед Паԝлос йед жь Галати 2:20 хьлазийа рʹезе әԝ ӧса дьбежә: «Кӧрʹе Хԝәде . . . әз һʹьз кьрьм у щанийа хԝә бона мьн да дәр». Паԝлос нәдьфькьри кӧ һʹьзкьрьна Хԝәде бьсинор ә, у әԝ нәдьфькьри кӧ Йаһоԝа хушк-бьра һʹьз дькә, ле ԝи һʹьз накә. Паԝлос хушк у бьред ль Рʹомайерʹа ӧса гот: «Гава әмә һе гӧнәкʹар бун, Мәсиһ бона мә мьр» (Рʹомайи 5:8). Бәле, синоред һʹьзкьрьна Хԝәде тʹӧнә! Паԝлосе шанди һʹьзкьрьна Хԝәдеда баԝәр бу. Паԝлос заньбу кӧ Йаһоԝа чаԝа сәбра хԝә мьләте Исраелрʹа нишан кьрьбу. w21.04 22 ¶8-10

Чахе һинбуна Кʹьтеба Пироз дәрбаз дьки, али хԝәндәкʹаре хԝә бькә кӧ әԝ Йаһоԝа һʹьз бькә. Гәло чаԝа? Дина хԝәндәкʹар бькʹьшинә сәр һʹӧнӧред Йаһоԝа. Нишани ԝи бькә кӧ Йаһоԝа Хԝәдейе хԝәзьли йә, йе кӧ пьштгьрийа хьзмәткʹаред хԝә дькә (1 Тимотʹейо 1:11; Ибрани 11:6). Ӧса жи, дина хԝәндәкʹар бькʹьшинә сәр кʹара принсипед Кʹьтеба Пироз у нишани ԝи бькә кӧ Кʹьтеба Пироз һʹьзкьрьна Йаһоԝа чаԝа әʹйан дькә (Ишайа 48:17, 18). Чьԛас зедә хԝәндәкʹар Йаһоԝа һʹьз бькә, әԝе һаԛас һе зедә бьхԝазә жийина хԝә бьгӧһезә. Сәва кӧ хԝәндәкʹаред Кʹьтеба Пироз бәрбь ньхӧмандьнева пешда һәрʹьн, лазьм ә кӧ әԝана һьнә ԛӧрбана бькьн. Дьбәкә лазьм бә һьнә хԝәндәкʹаред мә жи алийед тьштед материалида ԛӧрбана бькьн. Йан жи, ԝе дьбәкә лазьм бә кӧ әԝана һәләԛәтийа хԝә тʹәви һәвалед хԝә йед бәре бьԛәтиньн, йед кӧ Йаһоԝа һʹьз накьн. Ӧса жи, һьнә мәрьвед хԝәндәкʹаред мә пьшта хԝә дьдьнә ԝан, чьмки әԝана Шәʹдед Йаһоԝа нәфрʹәт дькьн. Иса соз дабу ԝәки йед кӧ пәй ԝи дьчьн ԝе бенә кʹәрәмкьрьне у ԝе бьбьн пʹара малбәтәкә рʹӧһʹани (Марԛос 10:29, 30). w21.06 4 ¶8-9

Паԝлосе шанди шьхӧле мә бәрамбәри шьхӧле щоткʹарийе кьр. Бәс нинә кӧ щоткʹар тʹохьма тʹәне бьчинә. Паԝлос ӧса гот: «Мьн дачʹьканд, Аполо авда . . . һун жи зәвийа Хԝәде нә» (1 Корьнтʹи 3:6-9). Бәле, әм хәбаткʹаред «зәвийа Хԝәде» нә, ләма жи бәс нинә ԝәки әм тʹәне тʹохьмед рʹастийе бьчиньн. Гәрәке әм бәрдәԝам бькьн дина хԝә бьдьн, һәла тʹохьмед кӧ мә чандьнә чь һʹалида нә у чаԝа мәзьн дьбьн. Әм һьлбәт заньн, ԝәки йе кӧ тʹохьма мәзьн дькә, Хԝәде йә. Чьԛас ԛәдрәки мәзьн ә кӧ әм мьзгине бәла дькьн у мәрьва һин дькьн! Әв шьхӧл дьле мә гәләк ша дькә. Паԝлосе шанди, йе кӧ али гәләк кәсед ль бажаре Тʹесалонике кьрьбу, ԝәки әԝана бьбьн шагьртед Иса, ӧса гот: «Кʹи йә гӧмана мә, йан жи шабун, йан әԝ кʹофийа әм пе дьфьрʹьн, бәр Хӧдане мә Иса, ԝи зәмане һатьна ԝида, һәгәр нә һун? Рʹаст һун ьн әԝ рʹуспити у шабуна мә» (1 Тʹесалоники 2:19, 20; Кʹаред Шандийа 17:1-4). w21.07 3 ¶5; 7 ¶17

Йаһоԝа һәр кәси жь мә кʹьшандийә бал хԝә (Йуһʹәнна 6:44). Бьфькьрә әв йәк чь те һʹәсабе: Бь милйарда мәрьв бәр чʹәʹве Йаһоԝа нә, у әԝ дьле ԝан леколин дькә. Әԝи дит кӧ тӧ йәки дьлпʹак и у һазьр и ԝи нас бьки у ԝи һʹьз бьки (1 Дирок 28:9). Бәле, Йаһоԝа тә нас дькә, фәʹм дькә у тә һʹьз дькә. Гәло әв йәк дьле тә гәрм накә? Йаһоԝа ча бона тә хәм дькә, әԝ ӧса жи бона һʹәму хьзмәткʹаред хԝә йед дьн жи хәм дькә. Иса әв йәк бь сайа мәсәләке зәлал кьр. Әԝи гот кӧ Йаһоԝа мина шьванәки йә. Һәгәр 100 пәзед шьван һәбьн у йәк жь ԝан ӧнда бә, гәло әԝ ԝе чь бькә? Әԝ ԝе 99 пәзед хԝә чʹийабанийа бьһелә у һәрʹә кӧ йа ӧндабуйи бьгәрʹә. Гава әԝ ве пәзе бьвинә, әԝе сәр ве һерс нәкʹәвә, ле жерʹа ша бә. Әв мәсәлә чь мә һин дькә? Йаһоԝа һʹәму пәзед хԝә ԛимәт дькә. Иса ӧса гот: «Баве ԝәйи әʹзмана нахԝазә кӧ жь ван бьчʹука йәк ӧнда бә» (Мәтта 18:12-14). w21.06 20 ¶1-2

Гава әм дәрһәԛа һʹьзкьрьна Йаһоԝа дьфькьрьн, әм дьһа незики ԝи дьбьн (Рʹомайи 8:38, 39). Хԝәстьна мә зедә дьбә, ԝәки чʹәʹв бьдьнә Иса (1 Пәтрус 2:21). Рʹожед пешийа Биранине, әм дьфькьрьн дәрһәԛа һʹәфтийа пашьн йа жийина Исайә сәр әʹрде, у ӧса жи дәрһәԛа мьрьн у рʹабуна ԝи жь мьрьне. Паше, готара кӧ сәр Евара Биранине те хԝәндьне, тинә бира мә ԝәки Иса чьԛас мә һʹьз дькә (Әфәси 5:2; 1 Йуһʹәнна 3:16). Чахе әм дәрһәԛа ԛӧрбана Иса дьхуньн у кʹур сәр дьфькьрьн, хԝәстьна мә зедә дьбә кӧ ӧса бьжин «чаԝа Иса жит» (1 Йуһʹәнна 2:6). Әм һе зедә дьхԝазьн нава һʹьзкьрьна Хԝәдеда бьминьн (Щьһуда 20, 21). Сәва кӧ әм нава һʹьзкьрьна Хԝәдеда бьминьн, гәрәке әм чь жь дәсте мә те бькьн, ԝәки гӧһ бьдьн Хԝәде, наве ԝи пироз кьн у дьле ԝи ша кьн (Мәтʹәлок 27:11; Мәтта 6:9; 1 Йуһʹәнна 5:3). Евара Биранине мә һелан дькә һәр рʹож ль гора хԝәстьна Йаһоԝа ӧса бьжин, кӧ те бежи әм ԝирʹа дьбежьн: «Әз дьхԝазьм һʹәта-һʹәтайе һʹьзкьрьна тәда бьминьм!». w22.01 23 ¶17; 25 ¶18-19

Йаһоԝа азайа бьжартьне дайә мә. Әв йәк те һʹәсабе, ԝәки әм дькарьн хԝәха сафи кьн чаԝа бьжин. Гава әм сафи дькьн Хԝәдерʹа хьзмәт кьн, дьле ԝи гәләк ша дьбә (Зәбур 84:11; Мәтʹәлок 27:11). Бь сайа азайа бьжартьне, әм дькарьн гәләк сафикьрьнед баш бькьн. Мина Иса Мәсиһ, әм жи дькарьн сафи кьн кӧ бькʹәвьнә һʹәйра мәрьва у ԝана сәр хԝәрʹа бьгьрьн. Щарәке, гава Иса у шагьртед ԝи гәләк ԝәстийайи бун, ԝана щики рʹьһʹәт дьгәрʹийа, ԝәки һʹәвәки һеса бьн. Ле әԝана нькарьбун һеса буна, чьмки әʹлаләтәкә мәзьн пәй ԝан чу у дьхԝәстьн, ԝәки Иса ԝана һин кә. Дәԝса кӧ әʹщьз бә, дьле Иса сәр ԝан шәԝьти. Ләма жи әԝи «дәстпекьр гәләк тьшт әԝ һин кьрьн» (Марԛос 6:30-34). Һәгәр әм жи мина Иса ԝәʹдә у ԛәԝата хԝә бона һʹалхԝәшийа кәсед дьн хәрщ бькьн, әме бь ве йәке наве Баве хԝәйи әʹзмана рʹумәт кьн (Мәтта 5:14-16). w21.08 3 ¶7-8

Тʹәбийәт рʹәнг-рʹәнги у щурʹә-щурʹә йә у мәрьв жи ӧса ньн. Һәр кәс жь мә жь һәв щӧда дьбә. Ләма жи Йаһоԝа мә тʹӧ щара бәрамбәри тʹӧ кәси накә. Әԝ нә кӧ рʹәнг-рʹуйе мә, ле дьле мә дьньһерʹә (1 Самуйел 16:7). Гава әԝ тьштәки жь мә дәʹԝа дькә, әԝ алийед мәйә сьст у ԛәԝи, у ӧса жи әʹсьл у култура мә һьлдьдә һʹәсаб. Гәрәке әм чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа у бь ньһерʹандьна ԝи сәр хԝә бьньһерʹьн. Ӧса әме рʹаст дәрһәԛа хԝә бьфькьрьн, у әме нә бьльнд нә жи ньмьз хԝә һʹәсаб кьн (Рʹомайи 12:3). Ԝе баш бә, ԝәки әм хушк-бьред амьн, йед кӧ хьзмәтеда пешдачуйи нә, хԝәрʹа бькьнә мәсәлә (Ибрани 13:7). Бь ԝе йәке, әме һин бьн кӧ чаԝа хьзмәтеда дьһа хирәт у пешдачуйи бьн (Филипи 3:17). Ле әв йәк кӧ әм чʹәʹв дьдьнә кәсәки найе һʹәсабе, ԝәки әм гәрәке хԝә бәрамбәри ԝи кәси бькьн. w21.07 20 ¶1-2

Һәгәр тӧ дина хԝә бьди һʹәйԝан, шинкайи у стәйрка, баԝәрийа тә ԝе һьндава Әʹфрандар дьһа ԛәԝи бә (Зәбур 19:1). Чьԛас тӧ тьштед ӧса леколин бьки, тӧйе дьһа зедә баԝәр би ԝәки һәр тьшт чекьрьна дәсте Йаһоԝа йә. Чахе тӧ тʹәбийәте леколин дьки, дина хԝә бьде кӧ тʹәбийәт дәрһәԛа Хԝәде чь әшкәрә дькә (Рʹомайи 1:20). Мәсәлә, әм заньн кӧ бе рʹонайи у гәрмайа тәʹве, жийин ԝе тʹӧнә буйа. Жь алийе дьнва, шәԝԛед ултравиолет дькарьн зийане бьдьн мә. Ләма жи лазьм ә кӧ мәрьв жь ван шәԝԛа бенә хԝәйкьрьне. У әм жь ван шәԝԛа бь рʹасти хԝәйкьри нә. Гәло чаԝа? Атмосфереда газа озоне һәйә, йа кӧ радиасийа филтр дькә у мә жь зийане хԝәй дькә. Чьԛас шәԝԛед ултравиолет зедә дьбьн, һаԛас озон жи зедә дьбә. Ле гәло тӧ ԛәбул дьки ԝәки әв йәк билани у һʹьзкьрьна Хԝәде әʹйан дькә? w21.08 17 ¶9-10

Паши кӧ кәсәк бе ньхӧмандьне жи, гәрәке әм бәрдәԝам кьн ԝи һʹьз бькьн у ԛәдре ԝи бьгьрьн (1 Йуһʹәнна 4:20). Гәло әм чаԝа дькарьн ве йәке бькьн? Мәсәлә, гәрәке әм нетед ԝи нәкьнә бьн шьке. Һәгәр әм кьред ԝи фәʹм нәкьн жи, гәрәке әм нәфькьрьн кӧ нета ԝи хьраб ә. Гәрәке әм ԛәдьре һәвдӧ бьзаньбьн у кәсед дьн сәр хԝәрʹа бьгьрьн (Рʹомайи 12:10; Филипи 2:3). Әм гәрәке һьндава кәсед дьн дьлрʹәʹм у ԛәнщ бьн. Һәгәр әм дьхԝазьн бьбьн пʹара малбәта Йаһоԝа, гәрәке әм ль гора Хәбәра ԝи бьжин. Мәсәлә, Иса һин дькьр ԝәки әм гәрәке һьндава һʹәму мәрьва у һәла һе дьжмьнед хԝәда жи, дьлрʹәʹм у ԛәнщ бьн (Луԛа 6:32-36). Һәгәр әв йәк мә зор те, ԝе баш бә кӧ әм фькьр у кьред Иса хԝәрʹа бькьн мәсәлә. Гава әм чь жь дәсте мә те дькьн кӧ һьм гӧһ бьдьн Йаһоԝа һьм жи чʹәʹв бьдьнә Иса, әм нишан дькьн ԝәки дьхԝазьн бьбьн пʹара малбәта Баве хԝәйә әʹзмана. w21.08 6 ¶14-15

Итʹбарийа хԝә Йаһоԝа бинә. Әԝи соз дайә кӧ һәгәр әм бь дьл у щан ԝирʹа хьзмәт бькьн, әԝе кʹәрәма сәр мәда бьбаринә. Кʹьтеба Пироз бәʹса гәләк кәса дькә, йед кӧ бь дьл у щан Йаһоԝарʹа хьзмәт дькьрьн. Гәләк щара лазьм бу, ԝәки ԝана гава пешьн бавитана, сәва кʹәрәмед Йаһоԝа бьстандана. Мәсәлә, Бьраһим рʹе кʹәт «ле ньзаньбу жи кʹӧда дьчә» у паши ве йәке жь Йаһоԝа кʹәрәмед мәзьн станд (Ибрани 11:8). Аԛуб паши кӧ тʹәви мәләкәки гӧлаш гьрт, кʹәрәмәкә мәхсус станд (Дәстпебун 32:24-30). Гава мьләте Исраел гәрәке бькʹәта Әʹрде Создайи, ԝана тʹәне паши ве йәке ча кʹаһина ньгед хԝә кьрьнә Чʹәме Урдӧне, дькарьбун чʹәмрʹа дәрбаз бьбуна (Йешу 3:14-16). Ӧса жи, тӧ дькари жь сәрһатийед хушк у бьред иройин, йед кӧ итʹбарийа хԝә Йаһоԝа анинә у хьзмәта хԝә зедә кьрьнә, кʹаре бьстини. w21.08 29-30 ¶12-14

Хушк-бьред әʹмьрда мәзьн, һун методед бәре заньн, ле һун ӧса жи фәʹм дькьн ԝәки щарна лазьм ә ида һини һʹале хԝәйә тʹәзә бьн. Һун жи, йед кӧ әʹмьре хԝәйи мәзьнда һатьнә ньхӧмандьне, дькарьн щаһьла гәләк тьштед ԛимәт һин кьн. Хушк-бьред щаһьл дькарьн жь сәрһатийед әʹмьре ԝә гәләк кʹаре бьстиньн. Һәгәр һун дәрсед кӧ ԝә жь әʹмьре хԝә һин бунә, бь мәрʹдани щаһьларʹа гьли кьн, һуне жь Йаһоԝа гәләк кʹәрәма бьстиньн (Луԛа 6:38). Чьԛас йед әʹмьрда мәзьн у йед щаһьл һәврʹа һәвалтийе бькьн, әԝана ԝе бькарьбьн пьштгьрийа һәв бькьн (Рʹомайи 1:12). Бал һәр кәси тьштәки ԛимәт һәйә, кӧ бал кәсед дьн тʹӧнә йә. Мәсәлә, кәсед әʹмьрда мәзьн бь сала гәләк билани ԛазанщ кьрьнә. Бал кәсед щаһьл жи ԛәԝат һәйә. Һәвкʹарийа кәсед щаһьл тʹәви кәсед әʹмьрда мәзьн һьм Йаһоԝа хԝәш те, һьм жи бона щьвате гәләк керһати йә. w21.09 8 ¶3; 13 ¶17-18

Әв йәк кӧ Иса Мәсиһ ль сәр стуна щәфайе һат кӧштьн, Щьһуйарʹа бу мәʹни кӧ бьлькʹӧмьн. Гәло чьрʹа? Чьмки Иса ль сәр стуне һат мьхкьрьн, бона ԝан әԝ нә кӧ ча Мәсиһ, ле ча ԛачах у гӧнәкʹарәк һатә кʹьфше (Ԛануна Дӧщари 21:22, 23). Щьһуйед кӧ Иса Мәсиһ инкʹар дькьрьн, фәʹм нәдькьрьн кӧ әԝ бесущ ә. Иса бь нәһәԛи һат диԝанкьрьн. Диԝана бьльнд йа Щьһуйа бь ләз ль һәв тʹоп бун, у диԝанкьрьна Иса Мәсиһ бь щурʹәки нәԛануни һат дәрбаз кьрьн (Луԛа 22:54; Йуһʹәнна 18:24). Бь рʹасти дәԝса кӧ һʹакьма дина хԝә бьдана избаткьрьна у бь һәԛи диԝана Иса бькьрана, ԝана «ль шәʹдәтикә мьԛабьли Иса дьгәрʹийан, ԝәки ԝи бькӧжьн» (Мәтта 26:59; Марԛос 14:55-64). Ӧса жи, паши кӧ Иса Мәсиһ жь мьрьне рʹабу, ван һʹакьмед хьраб «гәләк пʹәрә» данә нобәдаред Рʹомайи, йед кӧ ль бәр тʹьрба ԝи сәкьнибун, ԝәки әԝана дәрәԝәке бәла бькьн кӧ тʹьрбә чьма вала бу (Мәтта 28:11-15). w21.05 11 ¶12-13

Баве мәйи әʹзмана бь һʹәзара сала бәр проблемед мәзьн сәбьр дькә. Жь сәбра ԝи әм гәләк кʹаре дьстиньн. Һʹәму зарʹед Адәм у Һеԝайе ԛьсурдар ьн. Диса жи, Йаһоԝа ԝана һʹьз дькә у бона ԝана хәм дькә (1 Йуһʹәнна 4:19). Ле Йаһоԝа рʹожәк кʹьфш кьрийә кӧ һʹәму кӧл-дәрдед мәрьва кʹокева бьдә һьлдане. Һәгәр Йаһоԝа мә ӧса ԛайим һʹьз дькә у сәбьр дькә, гәло нә лазьм ә кӧ әм жи сәбьр бькьн? Йаһоԝа жь алийе сәбрева мәсәла һәри баш ә. Иса чʹәʹв дьда сәбра Баве хԝә. Гава Иса сәр әʹрде бу, әԝи беһӧрмәти, шәрми у мьрьне сәр стуна щәфе, сәбьр кьр (Ибрани 12:2, 3). Сәбра Йаһоԝа бешьк али Иса дькьр кӧ әԝ сәбьр бькә, у сәбра Йаһоԝа дькарә али мә бькә кӧ әм жи сәбьр кьн. w21.07 12-13 ¶15-17

Әм рʹәʹма Баве хԝәйи әʹзмана һәр рʹож дьвиньн (Зәбур 103:10-14). Мәрьвед кӧ пәй Иса Мәсиһ дьчун, гӧнәкʹар бун, диса жи әԝи бь дьлрʹәʹми дьбахшандә ԝан. Сәрда жи, Иса бь рʹәзәдьли әʹмьре хԝә ԛӧрбан кьр, ԝәки гӧнед мә бенә бахшандьне (1 Йуһʹәнна 2:1, 2). Гава әм һәвдӧ жь дьл дьбахшиньн, һʹьзкьрьна нав мәда дьһа ԛәԝи дьбә (Әфәси 4:32). Һьлбәт щарна нә һеса йә кӧ әм кәсед дьн бьбахшиньн, ләма бь рʹасти жи лазьм ә әм сәр хԝә бьхәбьтьн. Хушкәкә мә дәрһәԛа бахшандьне жь готара «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» бь наве «Жь Дьл Һәв Бьбахшиньн», гәләк кʹар станд. Әԝ дьбежә: «Әв готар нишан дькә, ԝәки бахшандьн найе һʹәсабе кӧ әм чʹәʹве хԝә сәр шашийед кәсед дьн дадьдьн, йан зьрара кӧ мә рʹуйе ԝанда стандийә, бьчʹук һʹәсаб дькьн. На, бахшандьн те һʹәсабе ԝәки әм кʹине нажон у дьлрʹьһʹәтийа хԝә ӧнда накьн». Чахе әм жь дьл дьбахшиньн хушк-бьра, әм нишан дькьн кӧ әм ԝана һʹьз дькьн у чʹәʹв дьдьнә Баве хԝә Йаһоԝа. w21.09 23-24 ¶15-16

Иса рʹастийе, демәк рʹастийа дәрһәԛа Хԝәде у ԛьраред Ԝи, һʹьз дькьр. Иса ль гора ве рʹастийе дьжит у ве рʹастийе кәсед дьнрʹа жи әʹлам дькьр (Йуһʹәнна 18:37). Пәйчуйед Иса жи рʹастийе һʹьз дькьрьн (Йуһʹәнна 4:23). Пәтрусе шанди баԝәрийа Мәсиһийа ча «рʹийа рʹастийе» нав кьр (2 Пәтрус 2:2). Жь бо ԝе йәке кӧ Мәсиһийед пешьн рʹастийе гәләк һʹьз дькьрьн, ԝана һʹәму әʹрф-әʹдәтед религийа у ньһерʹандьнед мәрьва, йед кӧ мьԛабьли рʹастийе дәрдькʹәтьн, инкʹар дькьрьн (Колоси 2:8). Иро жи Мәсиһийед рʹаст һʹәму тьшти дькьн, ԝәки «нава рʹастийеда» бьжин. Бона ԝе йәке әԝана ԛәԝате дьдьнә хәбате, сәва кӧ һʹәму һинкьрьнед ԝан у жийина ԝан ль гора Кʹьтеба Пироз бьн (3 Йуһʹәнна 3, 4). Хьзмәткʹаред Хԝәде набежьн, ԝәки әԝана рʹастийа Кʹьтеба Пироз бь тʹәмами заньн. Щарна ԝана һьнә һинкьрьнед Кʹьтеба Пироз шаш фәʹм дькьрьн у щьват нәрʹаст организә дькьрьн. Чахе ԝана дьдит кӧ лазьм ә һьнә тьшт бенә рʹасткьрьне, ԝана дәрберʹа ӧса дькьр. w21.10 21-22 ¶11-12

Чаԝа ԝәʹде бәре, бажар бь сура дьһатьн парастьн, һʹьзкьрьна Йаһоԝайә амьн жи дора мә дьгьрә у мә жь тьштед кӧ дькарьн амьнийа мә ӧнда бькьн, хԝәй дькә. Ӧса жи, жь бо һʹьзкьрьна амьн, Йаһоԝа мә дькʹьшинә бал хԝә (Йерәмийа 31:3). Даԝьд бь мәсәләкә дьн жи зәлал дькә, ԝәки Хԝәде хьзмәткʹаред хԝә ча хԝәй дькә. Әԝи гот: «Херхԝазе мьн у кәла мьн, сьтʹара мьн у хьлазкьре мьн, мәртʹала мьн, кӧ хԝә дьсперьмә Ԝи» (Зәбур 59:17; 144:2). Гәло әв йәк кӧ Йаһоԝа «сьтʹар» у «кәла» мә йә, чаԝа һʹьзкьрьна ԝийә амьнва гьредайи йә? Әм кʹидәре бьн жи, һʹәта кӧ әм Йаһоԝарʹа хьзмәт бькьн, әԝе мә бьпарезә, ԝәки әм бькарьбьн достийа хԝә тʹәви ԝи хԝәй кьн. w21.11 6 ¶14-15

Гава Иса у шагьртед ԝи бәреда ԛәйькеда бун, «фьртонәкә мәзьн» рʹабу. Иса әв дәрәщә да хәбате, ԝәки әԝана баԝәрийа хԝә дьһа бьшьдиньн (Мәтта 8:23-26). Фьртонә чьԛас дьчу дьһа мәзьн дьбу у ԛәйьк бь аве тʹьжә дьбу, ле Иса кʹәтьбу хәԝәкә кʹур. Гава шандийа тьрса әԝ һʹьшйар кьрьн у же һиви кьрьн ԝәки ԝана хьлаз кә, Иса гот: «Чьма һун ӧса тьрсонәк ьн кембаԝәрно?» Гәло жийина тәда жи «фьртонәкә мәзьн» рʹабуйә? Дьбәкә тӧ жь бо тʹәшԛәләкә тʹәбийәте кʹәти тәнгасийе. Йан жи, дьбәкә тӧ сәва нәхԝәшикә хԝәйә гьран дьлтәнг дьби у ньзани чь бьки. Һәгәр тӧ щарна бәрхԝә дькʹәви жи, нәһелә ԝәки хәмед тә баԝәрийа тә сьст кьн. Бь сайа дӧа незики Йаһоԝа бә. Сәва кӧ баԝәрийа тә һе ԛәԝи бә, бьфькьрә кӧ Йаһоԝа бәре ча али тә дькьр (Зәбур 77:11). Баԝәр бә кӧ әԝ ԝе тʹӧ щар тә нәһелә, нә ньһа, нә жи ахьрийе! w21.11 22 ¶7, 10

Дьԛәԝьмә һьнә кәс дьфькьрин, ԝәки дьзикьрьн тʹәне әв ә, гава ԝи тьшти хԝәрʹа һьлдьди, чь кӧ йа тә нинә. Ле ль гора ви сәри, дьзикьрьн нә тʹәне әв ә. Мәсәлә, кәсәки кӧ кәвьре мезине нәрʹаст дьда хәбате, ԝәки мьштәрийед хԝә бьхапинә, бь рʹасти дьзийа ԝан дькьр. Ԛануна Кʹаһинтийе 19:13 ӧса дьбежә: «Дьле кәсәки нәешини у тʹалан нәки». Демәк, ԛәлпи у һьләкʹари бь рʹасти дьзийева гьредайи нә. Бь сайа әʹламәтийа жь кʹьтеба Ԛануна Кʹаһинтийе, әм дьһа рʹьнд фәʹм бькьн кӧ тʹәмийа һʹәйшта, йа кӧ дьзийе ԛәдәхә дькә, чь те һʹәсабе. Ԝе баш бә кӧ әм сәр ньһерʹандьна Йаһоԝа һьндава ԛәлпи у дьзикьрьне, бьфькьрьн. Жь хԝә бьпьрсә: «Гәло әз хәбатеда йан жи арш-вершийеда һʹәлал ьм? Гава әз сәр Ԛануна Кʹаһинтийе 19:11-13 дьфькьрьм, гәло әз дьвиньм ԝәки әз гәрәке хԝә һьнә алийава рʹаст бькьм?» w21.12 9-10 ¶6-8

Дӧайед хԝәйә шәхсида, бинә бира хԝә кӧ тә ԝе рʹожеда чь шаши кьрьнә, у жь Йаһоԝа бахшандьне бьхԝазә. Һәгәр тә гӧнәки гьран кьрьбә, һьлбәт лазьм ә кӧ тӧ аликʹарийа рʹуспийа жи бьхԝази. Әԝана ԝе гӧһ бьдьн тә у бь дьловани жь Кʹьтеба Пироз ширәте бьдьн тә. Әԝана ԝе тʹәви тә дӧа бькьн у жь Йаһоԝа рʹәща бькьн кӧ әԝ ль сәр һʹиме кʹьрʹине бьбахшинә тә, ԝәки тӧ жь алийе рʹӧһʹанива ԛәнщ бьби (Аԛуб 5:14-16). Ӧса жи ԝе баш бә сәр кʹьрʹине кʹур бьфькьри. Дьԛәԝьмә дьле тә дьшәԝьтә у тә зор те кӧ тӧ еш у щәфе Иса бини бәр чʹәʹве хԝә. Ле чьԛас кӧ тӧ сәр ԛӧрбана Иса Мәсиһ кʹур бьфькьри, һаԛас зедә тӧйе ԝи у Баве ԝи һʹьз бьки. Әм һәр сал дьчьн сәр Биранина Мьрьна Иса Мәсиһ, у әм кәсед дьн жи тʹәглиф дькьн кӧ әԝана жи бен сәр Биранине. Бь ви щурʹәйи, әм рʹазибуна хԝә бона ԛӧрбане дьһа зедә дькьн. Бәле, әв йәк кӧ Йаһоԝа изне дьдә ԝәки әм кәсед дьн дәрһәԛа кʹьрʹине һин бькьн, ԛәдьрәки гәләк мәзьн ә! w21.04 18-19 ¶13-16

Щарәке бәр чʹийаки, гәләк мәрьв һатьн кӧ Иса бьвиньн. Әԝи тʹәмамийа шәве дӧа кьрьбу. Дьбәкә әԝ гәләк ԝәстийайи бу, ле гава әԝи әв мәрьвед нәхԝәш у бәләнгаз дитьн, дьле ԝи сәр ԝан шәԝьти. Иса әԝ һьм ԛәнщ кьрьн һьм жи бь сайа готара хԝәйә мәхсус, йа кӧ әм нав дькьн Хьзмәта сәр Чʹийе, гәләк тьшт әԝ һин кьрьн (Луԛа 6:12-20). Иса һазьр бу кӧ ԝәʹде хԝә бона кәсед дьн хәрщ бькә. Бинә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ гава Йуһʹәннайе Ньхӧмдар һатә кӧштьне, Иса чьԛас хәмгин бу. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Гава Иса әв йәк бьһист, жь ԝе дәре бь ԛәйьке тʹәне чу щики хәԝлә» (Мәтта 14:10-13). Ле әʹлаләтәкә мәзьн пешийа ԝи чу ԝедәре» (Марԛос 6:31-33). Иса дит кӧ әԝана рʹӧһʹанида бьрʹчи бун у һʹәԝще бәрдьлийе бун, ләма жи әԝ һазьр бу али ԝан бькә (Луԛа 9:10, 11). w22.02 21 ¶4, 6

Һәгәр мә дьле хушк йан бьраки ешандийә, гәрәке әм чь бькьн? Гәрәке әм бь дьл Йаһоԝарʹа дӧа бькьн, ԝәки әԝ хирәта мә кʹәрәм кә, сәва әм хушк йан бьре хԝәрʹа ль һәв бен. Ӧса жи, ԝе баш бә кӧ әм хԝә бьщерʹьбиньн. Мәсәлә, әм дькарьн жь хԝә бьпьрсьн: «Гәло әз һазьр ьм кӧ шашийа хԝә ԛәбул бькьм, бь мьлукти бахшандьне бьхԝазьм у хушк йан бьре хԝәрʹа ль һәв бем? Һәгәр әз гава пешьн бавежьм ԝәки хушк йан бьре хԝәрʹа ль һәв бем, Йаһоԝа у Иса ԝе сәр мьн чаԝа бьньһерʹьн?» Щабед ван пьрса дькарьн хԝәстьна мә зедә бькьн ԝәки әм гӧһ бьдьн Иса у бь мьлукти хушк йан бьре хԝәрʹа ль һәв бен. Гава әм дьчьн бал кәсәки ԝәки проблемәке сафи бькьн, лазьм ә кӧ әм мьлук бьн (Әфәси 4:2, 3). Гава әм дьчьн бал кәсе хәйиди, гәрәке нета мә әв бә кӧ әм дьле ԝи бькʹьрʹьн. Бир нәкә кӧ тьште һәри фәрз нә әв ә кӧ кʹе рʹаст ә, кʹе нәһәԛ ә, ле әв ә кӧ нав мәда әʹдьлайи һәбә (1 Корьнтʹи 6:7). w21.12 26 ¶13-16

Иса хәмгин бу, чьмки әԝи заньбу кӧ һʹәчʹи зәʹф Щьһу ԝе мьзгинийа Пʹадшатийе инкʹар кьн. Ахьрийеда, Оршәлим ԝе бьһата ԝеранкьрьне, у кәсед кӧ ԝе сах бьмана ԝе бьбуна дил (Луԛа 21:20-24). Сәд һʹәйф кӧ ча Иса пешда готьбу, һʹәчʹи зәʹф мәрьва әԝ инкʹар кьрьн. Ле мәрьвед мьһала тәда мьзгинийа Пʹадшатийе ԛәбул дькьн? Һәгәр ниве зәʹф жь ԝана гӧһ надьнә тә, у тӧ дьфькьри ԝәки ԛәԝата тә бадиһәԝа йә, гәло тӧ дькари жь һесьред Иса чь һин би? Йаһоԝа бона мәрьва хәм дькә. Һесьред Иса тиньн бира мә, ԝәки Йаһоԝа чьԛас бона мәрьва хәм дькә. Әԝ «нахԝазә тʹӧ кәс ӧнда бә, ле дьхԝазә ԝәки һʹәму жь гӧнәкьрьне вәгәрʹьн» (2 Пәтрус 3:9). Гава әм тьштәк жь хԝә кем дькьн у бь хирәт мьзгинийе дьгьһиньнә дьле мәрьва, әм нишан дькьн кӧ әм ԝана һʹьз дькьн (Мәтта 22:39). w22.01 16 ¶10-12

Һәгәр тӧ бьфькьри ԝәки Йаһоԝа бона хьзмәткʹаред хԝә чь кьрийә у ӧса жи хут бона тә чь кьрийә, баԝәрийа тә ԝе дьһа ԛәԝи бә. Ле лапи фәрз әв ә, ԝәки тӧйе Йаһоԝа һе зедә һʹьз бьки. Жь һәр тьшти зедәтьр, һʹьзкьрьн ԝе мә һелан кә, ԝәки әм гӧһ бьдьн Йаһоԝа, һазьр бьн һәр тьшти бькьн, кӧ дьле ԝи ша кьн у бәр тәнгасийа сәбьр кьн (Мәтта 22:37-39; 1 Корьнтʹи 13:4, 7; 1 Йуһʹәнна 5:3). Бәле, достийа мә тʹәви Йаһоԝа жь һәр тьшти ԛимәттьр ә! (Зәбур 63:1-7). Бир нәкә ԝәки дӧа, леколин у фькьрандьна кʹур пʹара һʹәбандьна мә йә. Мина Иса, хԝәрʹа щики башԛә у рʹьһʹәт бьвинә, ԝәки тʹәне тʹәви Йаһоԝа бьмини у достийа хԝә тʹәви ԝи ԛәԝи ки. Фәсал бә, ԝәки тʹӧ тьшт һʹьш-аԛьле тә нәрʹәвинә. Гава тӧ шьхӧлед рʹӧһʹанива мьжул дьби, аликʹарийе жь Йаһоԝа бьхԝазә, ԝәки тӧ бькарьби дина хԝә бьди ԝан тьшта. Һәгәр тӧ ԝәʹде хԝә рʹаст бьди хәбате, Йаһоԝа ԝе дьнйа тʹәзәда әʹмьре һʹәта-һʹәтайе бьдә тә (Марԛос 4:24). w22.01 31 ¶18-20

Һʹьше хԝә бьпарезә. Фькред мә ль сәр кьред мә һʹӧкӧм дькьн. Ләма жи Иса готьбу кӧ гәрәке әм фькред хьраб, йед кӧ дькарьн бьбьнә сәбәб кӧ әм гӧнед гьран бькьн, жь һʹьше хԝә дәрхьн (Мәтта 5:21, 22, 28, 29). Һәгәр әм дьхԝазьн дьле Баве хԝәйи әʹзмана ша кьн, гәләк фәрз ә ԝәки әм һʹьше хԝә жь фькред хьраб хԝәй кьн. Хәбәрдана хԝә контрол кә. Иса ӧса готьбу: «Тьштед кӧ жь дев дәртен, әԝ жь дьл дәртен» (Мәтта 15:18). Бәле, хәбәрдана мә нишан дькә кӧ дьле мәда чь һәйә. Жь хԝә бьпьрсә: «Чьԛас зор бә жи, гәло әз һәртʹьм рʹастийе дьбежьм? Һәгәр әз зәԝьщи йан меркьри мә, гәло әз хԝә жь флирте хԝәй дькьм? Гәло мьн бь тʹәмами тʹәрка хәбәрдана нәщайиз дайә? Гава кәсәк дьле мьн дешинә, гәло әз диса жи рʹьһʹәт щаба ԝи дьдьм?» Ԝе баш бә кӧ тӧ сәр ван пьрса бьфькьри. Һәгәр тӧ хирәт бьки кӧ дәрәԝа, хәбәрдана сәрт у бенамус, бьтʹәрькини, тәрʹа ԝе дьһа һеса бә «мәрьве кәвьн» жь хԝә бехи. w22.03 5 ¶12-14

Мәрьвед кӧ һивийе ниньн, ԝәки кәсәк ширәте бьдә ԝан, ле хԝәха ширәте дьхԝазә, щарна жь алийе рʹӧһʹанива дьһа зу пешда дьчьн. Ләма жи гава пешьн бавежә у ширәте бьхԝазә! Гәло ԝе кʹәнге баш бә, кӧ әм жь хушк у бьра ширәте бьхԝазьн? Ван мәсәла бьдә бәр чʹәʹве хԝә: (1) Мьзгинванәк, хушкәкә щерʹьбанди гази сәр һинбуна хԝә дькә у паше жь ԝе дьпьрсә, кӧ әԝ чаԝа дькарә бьбә дәрсдарәкә дьһа баш. (2) Хушкәкә азәп жь хушкәкә гьһишти дьпьрсә һәла бь дитьна ԝе, кʹьнщед кӧ әԝ дьхԝазә хԝәрʹа бькʹьрʹә, щайиз ьн йан на. (3) Пешийа кӧ бьрак щара пешьн готаре бьхунә, әԝ жь готарванәки щерʹьбанди һиви дькә, ԝәки гӧһ бьдә готара ԝи у һьнә ширәта бьде. Һьлбәт бьраки кӧ гәләк сала готара дьхунә жи, дькарә жь ширәта готарванед щерʹьбанди кʹаре бьстинә (Мәтʹәлок 19:20). w22.02 13 ¶15-17

Гава Иса сәр әʹрде бу, Йаһоԝа һʹьзкьрьна хԝә жерʹа әʹйан дькьр у бона ԝи хәм дькьр, у әԝ мә жи һʹьз дькә у бона мә хәм дькә (Йуһʹәнна 5:20). Йаһоԝа бона һʹәԝщед Исайә рʹӧһʹани, емосийали у физики хәм дькьр. Ӧса жи, Йаһоԝа рʹастә-рʹаст әʹйан кьр кӧ әԝ Кӧрʹе хԝә һʹьз дькә у жь ԝи рʹази йә (Мәтта 3:16, 17). Иса заньбу ԝәки Баве ԝи кʹеләка ԝи йә, ләма жи әԝи хԝә тʹӧ щар тʹәне тʹәхмин нәдькьр. Мина Иса, мә жи һʹьзкьрьна Йаһоԝа гәләк щар тʹәхмин кьрийә, ӧса нинә? Һәла бьфькьрә: Йаһоԝа әм кʹьшандьнә бал хԝә, у әԝи әм кьрьн пʹара малбәтәкә дьлгәрм, ԝәки әм бәхтәԝар бьн у бькарьбьн рʹожед чәтьнда аликʹарийе бьстиньн (Йуһʹәнна 6:44). Ӧса жи, Йаһоԝа тʹер-тʹьжә хԝарьна рʹӧһʹани дьдә мә. Сәрда жи, әԝ али мә дькә ԝәки әм бькарьбьн әʹбура хԝә бькьн (Мәтта 6:31, 32). Гава әм дьфькьрьн кӧ Йаһоԝа чьԛас мә һʹьз дькә, һʹьзкьрьна мә жи һьндава ԝи дьһа ԛәԝи дьбә. w21.09 22 ¶8-9

Пешийа кӧ тә тʹәви Шәʹдед Йаһоԝа һинбуна Кʹьтеба Пироз дәстпекьрьбу, жийина тә чь щурʹәйи бу? Дьԛәԝьмә тӧ нә жи дьхԝази жийина хԝәйә бәре бини бира хԝә. Дьбәкә фькьр у ньһерʹандьна ве дьнйайе сәр хәйсәт-һʹӧнӧр у ньһерʹандьна тә һʹӧкӧм кьрьнә. Һʹале мә гәләка ӧса бу. Әм «ве дьнеда . . . бе гӧман у бе Хԝәде бун» (Әфәси 2:12). Ле гава тә Кʹьтеба Пироз леколин дькьр, тә дит кӧ Баве тәйи әʹзмана тә гәләк һʹьз дькә. Тә фәʹм кьр ԝәки сәва кӧ тӧ ԛәбулкьрьна Йаһоԝа бьстини у бьби пʹара малбәта ԝи, лазьм ә кӧ тӧ жийин, ньһерʹандьн у фькред хԝә бьгӧһези у ль гора ԛанунед ԝи бьжи (Әфәси 5:3-5). Йаһоԝа Баве мәйи әʹзмана йә. Әԝи әм әʹфьрандьнә, ләма жи изна ԝи һәйә ԝәки бона мә ԛәйд-ԛануна дайнә. Әԝ дьхԝазә ԝәки пешийа ньхӧмандьне әм сәр хԝә бьхәбьтьн, ԝәки «мәрьве кәвьн» жь хԝә бехьн. w22.03 2 ¶1-3

Пәзед дьн жи ча тʹәмашәван тенә сәр Биранине у кʹур дьфькьрьн дәрһәԛа һевийа хԝә. Әԝана гәләк һивийа ве готаре нә, кӧ сәр Биранине ԝе бе хԝәндьне. Әв готар зәлал дькә, ԝәки Иса у 144 000 һәмпʹадшед ԝи, ԝе ԝәʹде Сәрԝертийа Һʹәзарсали бона мәрьвед амьн чь бькьн. Бьн рʹебәрийа Исада, сәрԝеред әʹзмани ԝе тʹәмамийа дьнйайе бькьн щьнәт у али мәрьвед гӧһдар бькьн бьгьһижьн беԛьсуртийе. Бь милйона кәсед кӧ тенә сәр Биранине, тиньн бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки созед Хԝәде, мәсәлә созед жь Ишайа 35:5, 6; 65:21-23 у Әʹйанти 21:3, 4, ԝе ча бенә сери. Гава әԝана дьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, ԝәки жийина дьнйа тʹәзәда ԝе чьԛас хԝәш бә, һеви у хԝәстьна ԝан кӧ тʹӧ щар тʹәрка хьзмәта Йаһоԝа нәдьн, дьһа ԛәԝи дьбә (Мәтта 24:13; Галати 6:9). w22.01 21 ¶5-7

Гәло кʹьрʹин чь йә? Һәԛе кӧ Иса Мәсиһ да, сәва кӧ вәгәрʹинә ве йәке чь кӧ Адәм ӧнда кьрьбу (1 Корьнтʹи 15:22). Гәло әм чьрʹа һʹәԝщәйи кʹьрʹине нә? Ча Ԛануна Мусада һатьбу готьн, ль гора принсипа Йаһоԝа дәрһәԛа һәԛийе, лазьм бу кӧ «әʹмьр жь бәр әʹмьрва» бьһата дайин (Дәркʹәтьн 21:23, 24). Адәм жийина беԛьсур ӧнда кьрьбу. Ләма сәва кӧ һәԛийа Хԝәде бьһата сери, Иса жийана хԝәйә беԛьсур ԛӧрбан кьр (Рʹомайи 5:17). Бь ви щурʹәйи Иса бона һʹәму кәсед кӧ баԝәрийа хԝә ԛӧрбане тиньн, дьбә «Баве Һʹәта-Һʹәтайе» (Ишайа 9:6, ДТʹ; Рʹомайи 3:23, 24). Иса Баве хԝә у мә һаԛас һʹьз дькә кӧ әԝ һазьр бу жийина хԝә ԛӧрбан бькә (Йуһʹәнна 14:31; 15:13). Бь сайа ве һʹьзкьрьне, Иса хԝәстьна Баве хԝә ани сери у һʹәта мьрьне амьн ма. Ахьрийеда, нета Хԝәде йа пешьн бона инсана у бона әʹрде ԝе бе сери. w21.04 14 ¶2-3