Пьрсед ХWәндәвана

Чь дькарә али Мәсиһийа бькә кӧ сафи кьн, һәла изьн һәйә пʹешкʹеша йан пʹәра бьдьнә хьзмәткʹаред дәwләте?

Ве дәрәщеда Мәсиһи һьнә тьшт гәрәке һьлдә һʹәсаб. Мәсиһи гәрәке рʹаст у нәqәлп бьн. Әwана борщдар ьн бьн qанунед wе дәwләтеда бьн, кʹидәре әwана дьжин, һәрге әw qанун мьqабьли qанунед Йаһоwа ниньн (Мәт. 22:21; Рʹом. 13:1, 2; Ибрн. 13:18). Ӧса жи, әwана qәдьре әʹдәтед wи wәлати дьгьрьн у «һәвале хwә wәкә хwә һʹьз» дькьн (Мәт. 22:39; Рʹом. 12:17, 18; 1 Тʹеслн. 4:11, 12). Әw принсип дькарьн һʹӧкӧм бьн сәр ньһерʹандьна Мәсиһийа дәрһәqа дайина пʹешкʹеша у пʹәра.

Гәләк щийада, qәйдә нинә кӧ бажарван пʹәра йан пʹешкʹеш бьдьнә хьзмәткʹаред дәwләте, сәва шьхӧле кӧ әwана гәрәке бь qануни бькьн. Чьмки әw хьзмәткʹар, һәqе хwә жь дәwләте дьстиньн. Ләма әwана нә жи дәʹwа дькьн у нә жи һивийе нә, кӧ сәва хәбата хwә һәqе зедә бьстиньн. Гәләк wәлатада, һәла һе qәдәхә йә кӧ хьзмәткʹаред дәwләте бона хәбата хwә, бьхwазьн йан qәбул кьн пʹәра йан пʹешкʹеша. Ләма һәрге кәсәк пʹәра йан пʹешкʹеша дьдә wан, әw дькарә бе һʹәсабе ча рʹӧшәт. Wан дәрәщада, Мәсиһи qә нә жи гәрәке бьфькьрә пʹәра бьдә йан на, пьрсе ӧса нә жи гәрәке пешда бен. Чьмки пʹешкʹешед ӧса нәрʹаст ьн.

Ле, һьнә wәлатада хьзмәткʹаред дәwләте дьфькьрьн, кӧ проблем нинә һәрге пʹешкʹеша йан пʹәра һьлдьн, чьмки wәлатда әв qанун тʹӧнә йан жи жь wана найе дәʹwакьрьне кӧ һьлнәдьн. Һьнә wәлатада, мәрьвед кӧ qӧльха бьльндда ньн, һʹӧкӧмәтийа хwә бона кʹара хwә дьдьнә хәбате, мәсәлә сәва жь мәрьва пʹәра бьстиньн. У щара әwана нә жи борщдарийа хwә дькьн, һʹәта кӧ пʹешкʹеша йан пʹәра нәстиньн. Мәсәлә, мәрьвед кӧ зәwаще qануни дькьн, йан йед кӧ хәрще дәwләте жь мәрьва һьлдьдьн, йан кʹижан кӧ изьне дьдьн бона тьштәки ава кьн. Чахе пʹәра надьнә wан, әwана щара әwи шьхӧле хwә әглә дькьн, йан нә жи дькьн. Дәрһәqа wәлатәки һәла һе һатә готьне, кӧ агьрвес һʹәта епʹещә пʹәрә нәстинә, аве накә сәр агьр.

Тьштед wи щурʹәйи гәләк wәлатада бәлабуйи нә. Ләма гәләк дьфькьрьн кӧ набә wәки пʹәра нәдьн. Wан дәрәщада, Мәсиһи дькарә wан пʹәре зедә, һʹәсаб кә ча һәqе зедә, кʹижан кӧ лазьм ә бьдьн сәва тьштәки бь qануни qазанщ кьн. Ле wан wәлатада кʹидәре кӧ корупсийа, демәк рʹӧшәт бәлабуйийә, Мәсиһи гәрәке фәсал бә. Әw гәрәке тедәрхә чʹәʹве Хwәдеда чь рʹаст ә чь на, сәва исафа wи тʹәмьз бә. Мәсиһи гәрәке фәʹм бькә, кӧ әw тьштәки башqә йә кӧ пʹәре зедә бьдьн wи кәси, кʹе бь qануни борщдар ә шьхӧле хwә бькә. Ле чахе пʹәра дьди бона кʹара хwә, сәва әв мәрьв бона тә нәqануни шьхӧл бькә, әw ида тьштәки башqә йә. Wан щийада кʹидәре корупсийа бәлабуйи йә, һьнә мәрьв пʹәре зедә дьдьн сәва кӧ кәсәк wанрʹа шьхӧләки бькә, ле бь qануни изьна wи тʹӧнә кӧ әwи шьхӧли бькә. Һьнәк жи «пʹәре зедә» дьдьнә полиса йан мәрьвед кӧ контрол дькьн, сәва кӧ хwә хwәй кьн жь щәзакьрьне у жь щьрме кӧ wанрʹа дькʹәвә. Бәле, «пʹешкʹеша» ӧса бьдьнә кәсәки йан жь кәсәки һьлдьн, һәqийе надә кʹьфше (Дәркʹ. 23:8; Qан. Дщр. 16:19; Мәтʹлк. 17:23).

Һьнә хьзмәткʹаред дәwләте жь мәрьва дьхwазьн, кӧ һьнә пʹәрә зедә бьдьнә wан, сәва хәбата wан. Исафа һьнә Мәсиһийа кӧ сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз һинкьри йә, изьне надә wан, кӧ пʹәре зедә бьдьнә хьзмәткʹаред дәwләте. Чьмки әwана дьфькьрьн, кӧ һәрге әwана пʹәра бьдьн, бь ве йәке пьштгьрийа корупсийайе дькьн. Ләма әwана инкʹар дькьн кӧ пʹешкʹеша йан пʹәра бьдьнә хьзмәткʹаред дәwләте.

Чахе Мәсиһи пʹешкʹеша дьдә, сәва кӧ нәqануни тьштәки бьстинә, әw фәʹм дькә кӧ дькарә бе һʹәсабе рʹӧшәт. Ле һьнә Мәсиһи изьне дьдьнә хwә, кӧ пʹешкʹешед бьчʹук бьдьн хьзмәткʹаред дәwләте, сәва рʹазибуна хwә бьдьнә кʹьфше бона хәбата wан. Чьмки wәлате wанда әw йәк нормал ә. Һьнәк жи пʹәра йан пʹешкʹеша дьдьн, чьмки һәрге нәдьн, шьхӧле wан әглә дькьн. Мәсәлә, һьнә Мәсиһи, чахе бепʹәрә нәхwәшханеда хwә qәнщ дькьн, пʹешкʹеша дьдьнә һʹәкима йан аликʹарчийед һʹәкима, сәва рʹазибуна хwә бьдьнә кʹьфше. Әwана һеса әве йәке дькьн, паши qәнщкьрьне, нә кӧ пешийе. Чьмки һәрге әwана пешийа qәнщкьрьне пʹешкʹеша йан пʹәра бьдьн, әw дькарә бе һʹәсабе ча рʹӧшәт йан жи кӧ әwана дьхwазьн wәки бь мәхсуси мьqати wан бьн.

Әм нькарьн шеwьр кьн дәрһәqа һәр дәрәща, һәр wәлатада. Фьрqи тʹӧнә чь qәйдә нә wи wәлатида, йәкә, Мәсиһи гәрәке ӧса бькә, кӧ исафа wи тʹәмьз бьминә (Рʹом. 14:1-6). Мәсиһи гәрәке кьред ӧса нәкә, кʹижан кӧ нәqануни нә (Рʹом. 13:1-7). Әwана гәрәке хwә жь һәр тьшти дур бьгьрьн, кʹижан кӧ дькарьн наве Йаһоwа ньмьз кьн, йан жи бьбьнә кәвьре лькʹӧмандьне бона йед майин (Мәт. 6:9; 1 Корн. 10:32). Сафикьрьна Мәсиһийа тʹьме гәрәке нишан кә, кӧ әw мәрьва һʹьз дькьн (Марq. 12:31).

Ча щьват дькарә шабуне бьдә кʹьфше, чахе щьватеда те әʹламкьрьне, кӧ кәсәк йе кӧ жь щьвате һатьбу дәрхьстьне, диса вәгәрʹийа щьвате?

Луqа сәре 15-да, Иса дәрһәqа мәрьвәки мәсәлә ани, щәм кʹижана һәбу 100 пәз. Чахе пәзәк ӧнда бу, әwи мәрьви 99 пәз һишт у чу чоле, у әw һʹәта әw пәза ӧндабуйи нәдит, вәнәгәрʹийа. Паше Иса бәрдәwам дькә: «Гава бьбинә, wе жь шабуна дайнә сәр мьле хwә, вәгәрʹә мале, гази дәр у щинара кә у wанрʹа бежә: ‹Тʹәви мьн ша бьн! Мьн пәза хwәйә ӧндабуйи дит›». Хьлазийе, Иса гот: «Әз wәрʹа дьбежьм, ӧса жи ль әʹзмен бона гӧнәкʹарәки кӧ тʹобә дькә, һе wе бьбә шабунәкә мәзьн, нә кӧ бона нод нәһед рʹаст, кʹижанарʹа тʹобәкьрьн нә һʹәwщә йә» (Луqа 15:4-7).

Контекста wан рʹеза, дьдә кʹьфше кӧ Иса әw гьли гот, сәва кӧ ньһерʹандьна Ферьсийа у qанунзана бьгӧһезә. Чьмки wана Иса сущдар дькьр, кӧ әw тʹәви хәрщгьра у мәрьвед кӧ гӧнә дькьрьн хәбәрдьда (Луqа 15:1-3). Иса әʹйан кьр кӧ чахе гӧнәкʹар гӧне хwә тинә рʹуйе хwә, шабун дькʹәвә әʹзмана. Ньһа пьрс пешда те: «Һәрге сәр әʹзмана шабун ә, нә сәр әʹрде жи гәрәке шабун һәбә чахе гӧнәкʹар гӧне хwә анийә рʹуйе хwә, у ньгед хwә авитийә рʹийа рʹаст?» (Һәбаqум. 12:13).

Чахе кәсәки кӧ жь щьвате һатьбу дәрхьстьне, у диса вәгәрʹийа щьвате, мәʹнийа мәйә баш һәйә кӧ ша бьн. Әw мәрьв диса гәрәке бәрдәwам бькә амьнийа хwә һьндава Хwәде хwәй кә. Ле әw гәрәке гӧне хwә бинә рʹуйе хwә, сәва кӧ диса вәгәрʹә ль щьвате, у әм ша дьбьн кӧ әw пʹошман бу. Ләма, чахе рʹуспи сәр щьвате әʹлам дькьн, кӧ кәсәк вәгәрʹийа щьвате, хушк-бьред щьватеда дькарьн бь лайиqи дәсте хwә һәвхьн, һәрге әwана хwәха дьхwазьн.

Чь дькарьбу бьбуйа мәʹни кӧ ава һʹәwза Оршәлиме, бь наве Бәйтһаста, ль һәв дькʹәт?

Wәʹде Иса, бажарванед Оршәлиме дьфь­кьрин, кӧ чахе һʹәwза Бәйтһастайе ль һәв дькʹәт, әw ав дькарьбу нәхwәшийа qәнщ кьра (Йуһʹн. 5:1-7). Ләма жи, мәрьв ль wе дәре тʹоп дьбун сәва кӧ qәнщ бьн.

Ава һʹәwзе, тʹьжә дьбу бь сайа резервуаре, йе кӧ пʹара ве һʹәwзе бу. Әw һʹәwз у резервуар кʹеләка һәв бун. Археолога тедәрхьстьн кӧ ортʹа wан диwар һәбу. Чахе дәргәһед ве диwаре вәдьбун, жь резервуаре, ав жерʹера дькʹәтә һʹәwзе. Һәма wи wәʹдәйи ава һʹәwз дькарьбу бьләqийа.

Һьнә wәлгәрʹандьнада, Йуһʹәнна 5:4-да, те готьне кӧ мьлйакʹәт ава һʹәwз ль һәв дьхьст. Ле гәләк фәрз ә кӧ дина хwә бьдьн, кӧ әw фькьр тʹӧнә йә манускриптед Йунанийә бәре, мәсәлә Кодекса Синайтикус йа qьрʹна чара. Рʹаст ә, Иса Бәйтһастайеда мәрьв qәнщ кьр, кʹижан кӧ 38 са­ла нәхwәш бу, ле әw мәрьв нәкʹәтә һʹәwз. Иса әw мәрьв хwәха qәнщ кьр.