К′ЬТЕБХАНӘЙА ОНЛАЙН йа Бьрща Qәрәwьлийе
К′ЬТЕБХАНӘЙА ОНЛАЙН
Йа Бьрща Qәрәwьлийе
К′öрди Кöрманщи (Кирили)
ö
  • һ
  • ә
  • w
  • q
  • ö
  • К′ЬТЕБА ПИРОЗ
  • Ә′ДӘБЙӘТ
  • ЩЬВАТ
  • w17 Чьлә рʹупʹ. 17–21
  • Чьрʹа Әм Гәрәке Шкәсти бьн?

Дәрһәqа wе йәке т′ö видео т′öнә

Бьбахшиньн, wәʹде вехьстьна видео шаши пешда һат.

  • Чьрʹа Әм Гәрәке Шкәсти бьн?
  • Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
  • Бьнсәри
  • Т′емед Мина Wе
  • ЧЬРʹА ФӘРЗ Ә ШКӘСТИ БЬН?
  • ЧЬ ТЕ ҺʹӘСАБЕ БЬБЬНӘ ШКӘСТИ?
  • ЩИЙЕ МӘ ТʹӘШКИЛӘТА ХWӘДЕДА
  • ШКӘСТИ БЬН ЧЬ НАЙЕ ҺʹӘСАБЕ?
  • Wәʹде Чәтьнайа Шкәсти Бьминьн
    Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
  • Бь Мьлукти Йаһоԝарʹа Хьзмәт Бькә
    Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2020
  • Рʹуспино жь Мәсәла Гидәон Һин бьн
    Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2023
  • Әм Чь Һин Дьбьн жь Тьштед кӧ Дькʹәтьнә Нава Кʹьнщед Кʹаһина?
    Мина Иса Мәсиһ Бьжин у Хьзмәт кьн—Бәрнама Щьвине 2020
Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
w17 Чьлә рʹупʹ. 17–21
Самуйел, Пʹадша Шаwул һьлте

Чьрʹа Әм Гәрәке Шкәсти бьн?

«Сәрwахти тʹәви шкәстийа йә» (МӘТʹЛК. 11:2).

КʹЬЛАМЕД: 33, 88

ҺУН ДЬКАРЬН ШЬРОВӘКЬН?

  • Чьрʹа фәрз ә wәки әм шкәсти бьн?

  • Ча мьлукти гьредайи йә тʹәви шкәстибуне?

  • Ча әм дькарьн рʹази бьн һәр шьхöле хwәрʹа, кö тʹәшкиләта Хwәдеда әм дькьн?

1, 2. Чьрʹа Хwәде пʹадшати жь Шаwул станд? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.)

ЧАХЕ Шаwул бу пʹадша, әw мәрьвәки шкәсти бу (1 Сам. 9:1, 2, 21; 10:20-24). Ле һьнә wәʹдә шунда, әw бу йәки хwәрʹази у кʹöбар. Мәсәлә, щарәке Филипи мьqабьли Исраелийа дәркʹәтьн. Бона ве йәке, пʹехәмбәре Хwәде Самуйел готә Шаwул, wәки wе бе Гилгале у Йаһоwарʹа qöрбане бьдә. Шаwул һивийа wи бу, ле әw дәрәнги дькʹәт. Һьн жи Исраелийа Шаwул һиштьн, ләма Шаwул тʹәвһәв бу. Дьqәwьмә әw фькьри: «Әз гәрәке тьштәки бькьм, у һьн жи зу». Шаwул һивийа Самуйел нәсәкьни, у хwәха Йаһоwарʹа qöрбан да. Ле изьна wи тʹöнә бу әw йәк бькьра, у ләма Йаһоwа сәр wи һерс кʹәт (1 Сам. 13:5-9).

2 Чахе Самуйел һатә Гилгале, әw ль Шаwул һьлат. Шаwул хwә һәq дәрдьхьст, ле йед майин нәһәq кьр. Әwи нә жи һʹәсаб дькьр wәки әwи шашикә мәзьн кьр (1 Сам. 13:10-14). Жь wи wәʹдәйи дәстпекьри, Шаwул диса гәләк кьред нәрʹаст кьр, у ләма ахьрийеда әwи пʹадшатийа хwә öнда кьр, у һе хьраб, әwи qәбулкьрьна Йаһоwа öнда кьр (1 Сам. 15:22, 23). Дәстпекеда әʹмьре Шаwул баш бу, ле ахьрийа wи гәләк хьраб хьлаз бу (1 Сам. 31:1-6).

3. а) Иро мәри чь дьфькьрьн дәрһәqа шкәстибуне? б) Ве тʹемайеда әме кʹижан пьрса шеwьр кьн?

3 Ве дьнйайеда мәрьв сәва кö пешда һәрʹьн у жь йед дьн баштьр бьн, һәврʹа дькʹәвьнә ләще. Ләма wан мәрьварʹа чәтьн ә шкәсти у мьлук бьн. Мәсәлә, артистәки навдар, кʹижан кö һьн жи буйә политик, щарәке гьлийед öса гот: «Qә һʹьше мьнрʹа дәрбаз набә бьбьмә йәки шкәсти у мьлук, у әз нә жи дьхwазьм бьбьмә йәки öса». Ле чьрʹа фәрз ә wәки Мәсиһи шкәсти бьн? Чь те һʹәсабе у чь найе һʹәсабе бьбьнә мәрьве шкәсти? У әм ча дькарьн шкәсти бьминьн дәрәщед чәтьнда? Ве тʹемайеда әме дö пьрсед пешьн шеwьр кьн. Ле пьрса сьсийа, әме шеwьр кьн тʹема дьнда.

ЧЬРʹА ФӘРЗ Ә ШКӘСТИ БЬН?

4. Чь те һʹәсабе кʹöбари?

4 Кʹьтеба Пироз дьдә кʹьфше фьрqийа ортʹа мәрьвед шкәсти у мәрьвед кʹöбар. Мәрьве кʹöбар гәләк щар хwәрʹа тьштед öса изьне дьдә, кʹижан кö жерʹа накʹәвьн, у дькарьн бежьн әw мәрьв хwәрʹази йә. (Бьхунә Мәтʹәлок 11:2.) Даwьд жь Йаһоwа лава дькьр, wәки әw «жь кʹöбарийе [wи] хwәй кә» (Зәб. 19:13). Ле гәло ча те кʹьфше чахе мәрьв хwәрʹази у кʹöбар ә? Чахе мәрьв бь сәри хwә тьштәки öса дькә чь кö жерʹа изьн тʹöнә, дькарьн бежьн wәки әw кʹöбар ә. Әм гьшк гöнәкʹар ьн, ләма щара әм дькарьн тьшта бь сәри хwә бькьн. Ле һәрге әw мәрʹа дьбә хәйсәт ча дәрәща Шаwулда бу, зу йан дәрәнг әме һәләqәтийа хwә тʹәви Хwәде хьраб кьн. Зәбура 119:21-да, дәрһәqа Йаһоwа те готьне: «Тö кʹöбаред ньфьрʹкьри һьлтейи». Ле гәло чьрʹа Йаһоwа һьндава wанда öса нә?

5. Чьрʹа чахе әм бь сәри хwә тьштәки дькьн әw һе хьраб ә, нә кö беһʹәмде хwә шашийе бькьн?

5 Чахе әм бь сәри хwә тьштәки дькьн әw һе хьраб ә, нә кö беһʹәмде хwә шашийе бькьн. Чьрʹа? Чьмки бь wе йәке, әм беһöрмәтийе дьдьнә кʹьфше һьндава Йаһоwа, йе кö Сәрwере мә йә. Һьн жи, һәрге әм тьштед öса бькьн чь кö изьна мә тʹöнә у мә накʹәвә, һәләqәтийа мә тʹәви мәрьва дькарә хьраб бә (Мәтʹлк. 13:10). Öса жи, чахе мәрьвед дьн пебьһʹәсьн кö жь бо кʹöбарийе мә кьред öса кьрийә, әме шәрми бьн у хwә ньмьз тʹәхмин кьн (Луqа 14:8, 9). Бәле, кʹöбари ахьрийа баш мәрʹа найнә, у ләма чаwа кö Кʹьтеба Пироз дьдә кʹьфше, Хwәде дьхwазә wәки әм шкәсти у мьлук бьн.

ЧЬ ТЕ ҺʹӘСАБЕ БЬБЬНӘ ШКӘСТИ?

6, 7. Чь те һʹәсабе мьлукти, у ча әw гьредайи йә тʹәви шкәстибуне?

6 Шкәстибун у мьлукти гәләк мина һәв ьн. Кʹьтеба Пироз мәрьве мьлук әʹйан дькә ча мәрьве нәqöрʹә у нәхwәрʹази (Фили. 2:3). Мәрьве мьлук шкәсти йә жи. Әw фәʹм дькә кö синоре qәwата wи һәйә, у öса жи шашийед хwә тинә рʹуйе хwә. Мәрьве мьлук тʹьме һазьр ә гöһ бьдә йед дьн у ширәта qәбул дькә. Бәле, мәрьве мьлук дьле Йаһоwа ша дькә.

7 Кʹьтеба Пироз дьдә кʹьфше, wәки мәрьве шкәсти синора qәwата хwә занә у фәʹм дькә кö һәнә тьшт чь изьна wи тʹöнә бькә. Занәбуна ве йәке, али wи дькә wәки qәдьре мәрьвед дьн бьгьрә у һәләqәтийа wи һьндава wанда баш бә.

8. Сәва кö әм шкәсти бьминьн, әм гәрәке жь чь дур бьн?

8 Ча әм дькарьн тедәрхьн wәки әм кʹöбар дьбьн? Дина хwә бьдьнә һьнә wан нишана. Мәсәлә, чахе әм дьле хwәда хwә бьльнд һʹәсаб дькьн, у бь щабдарийед хwә щьватеда хwә qöрʹә дькьн (Рʹом. 12:16). Йан жи чахе әм дина мәрьва дькʹьшиньн сәр хwә (1 Тимтʹ. 2:9, 10). Дьqәwьмә жи, әм фькьред хwә сәр мәрьвава кьн, у бежьн кö әwана чь бькьн у чь нәкьн (1 Корн. 4:6). Чахе әм хwә öса дьдьнә кʹьфше, гәләк щар öса дьqәwьмә wәки әм нә жи тедәрдьхьн кö әм кʹöбар дьбьн.

9. Чьрʹа һьнә мәрьв бунә кʹöбар у хwәрʹази? Биньн мәсәлә жь Кʹьтеба Пироз.

9 Һәр кәс жь мә дькарә тьшта бь сәри хwә бькә, һәрге пәй хwәстьнед бәдәне кʹәвә. Гәләк мәрьв жь бо хwәһʹьзийе, һʹәвсудийе у һерсе, бь сәри хwә гәләк кьред нәрʹаст кьрьнә. Мәсәлә, Кʹьтеба Пирозда те гьликьрьне дәрһәqа Абшалом, Узийа, у Нәбукәднәсәр. Йаһоwа wана ньмьз кьр чьмки әwана кʹöбар бун (2 Сам. 15:1-6; 18:9-17; 2 Дир. 26:16-21; Дан. 5:18-21).

10. Чьрʹа әм гәрәке лома мәрьва нәкьн? Мәсәле жь Кʹьтеба Пироз биньн.

10 Диса һәнә мәʹни кö чьрʹа һьнә мәрьв щара нәмьлуктийе дьдьнә кʹьфше. Дина хwә бьдьнә wан дö сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз, кö Дәстпебун 20:2-7 у Мәтта 26:31-35-да тенә гьликьрьне. Wан сәрһатийада әм дьхуньн дәрһәqа Абимәләх у Пәтрус. Гәло әм дькарьн бежьн wәки wана әw кьред нәрʹаст бь сәри хwә кьрьн, чьмки пәй хwәстьнед нәрʹаст кʹәтьн? Йан wана ньзаньбу дәрһәqа һʹәму дәрәща у wана беһʹәмде хwә шаши кьр? Әм дьла нькарьн бьхуньн, ләма жи wе бь билани бә у бь һʹьзкьрьн бә, һәрге әм лома мәрьва нәкьн. (Бьхунә Аqуб 4:12.)

ЩИЙЕ МӘ ТʹӘШКИЛӘТА ХWӘДЕДА

11. Һәрге әм шкәсти нә, әм чь гәрәке бьзаньбьн дәрһәqа щийе хwә тʹәшкиләта Хwәдеда?

11 Мәрьве шкәсти фәʹм дькә, кö әw чь щийи дьгьрә тʹәшкиләта Хwәдеда. Йаһоwа Хwәдейе тʹәрбәтийе йә, у әw тʹәшкиләта хwәда һәр кәсирʹа шьхöл у щабдарийе дьдә. Щьватеда һәр кәс жь мә щурʹә-щурʹә шьхöл дькә, у әм гьшк лазьм ьн. У Йаһоwа жь qәнщийа хwә мә һәр кәсирʹа пʹешкʹеш дайә, мәсәлә фәрәсәт, һʹöнöр, у талант. Әwан пʹешкʹеша әм дькарьн бьдьнә хәбате сәва wи рʹумәт кьн у кʹаре бьдьнә йед майин (Рʹом. 12:4-8). Йаһоwа qәдьрәки мәзьн дайә мә һәр кәси, кö шьхöл да дәсте мә. Әw мә qимәт дькә у итʹбарийа хwә мә тинә. (Бьхунә 1 Пәтрус 4:10.)

Иса али Хwәде дькә әʹфьрандьнеда, һатә буйине ча мәрьв, шагьртед хwә һин дькә, әʹмьре хwә qöрбан дькә

Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса, чахе щабдарийед мә тенә гöһастьне? (Бьньһерʹә абзаса 12-14)

12, 13. Чьрʹа әм гәрәке әʹщебмайи нәминьн, чахе тʹәшкиләта Хwәдеда щабдарийед мә тенә гöһастьне?

12 Шьхöле мә тʹәшкиләта Хwәдеда щара дькарә бе гöһастьне. Дина хwә бьдьнә мәсәла Иса. Пешийе, әw тʹәне тʹәви Йаһоwа бу (Мәтʹлк. 8:22). Паше, Иса у Йаһоwа тʹәвайи мьлйакʹәт, гәрдун, у мәрьв әʹфьрандьн (Колс. 1:16). Паше, Иса шьхöләкә тʹәзә станд, кö бе сәр әʹрде. Әw гәрәке бьһата буйине ча зарʹок у мәзьн буйа ча мәрьвәки гьһишти (Фили. 2:7). Паше, чахе әwи әʹмьре хwә да ча qöрбан, әw вәгәрʹийа әʹзмана, сәва кö сала 1914-да бьбә Пʹадша Пʹадшатийа Хwәдеда (Ибрн. 2:9). Ле әw һе хьлази нинә. Паши Һʹәзарсалийа Сәрwертийе, Иса wе Пʹадшатийе бьдә дәсте Йаһоwа, сәва кö «һәр тьштида әw бьбә Хwәдейе һәр тьшти» (1 Корн. 15:28).

13 Әм жи әʹмьре хwәда гәләк гöһастьна дькьн. Щара жь бо сафикьрьнед мә щабдарийед мә тенә гöһастьне. Мәсәлә, дьбәкә әм азәп бун, ле паше зәwьщин. Йан дьбәкә ньһа әм зарʹа мәзьн дькьн. Паше, дьбәкә мә сафи кьр wәки әʹмьре хwәда тьштәки бьгöһезьн сәва кö бьбьнә хьзмәткʹаред һәртʹьм. Чахе дәрәщед мә тенә гöһастьне, щара щабдарийед мә жи тенә гöһастьне. У ләма дьбәкә әм бькарьбьн шьхöле Хwәдеда йан һе зедә бькьн йан жи һе кем. Фьрqи тʹöнә әм щаһьл ьн йан әʹмьрда мәзьн ьн, у сьһʹәт-qәwата мә чьqас һәйә, Йаһоwа рʹьнд занә кö һәр кәс жь мә чьqас у чь шьхöли дькарә бькә хьзмәтийеда. Әw жь мә һаqас дәʹwа накә чьqас әм нькарьн бькьн. Әw мә qимәт дькә у дьле wи ша дьбә чахе әw дьвинә, wәки чьqас qәwата мә дьгьһижә әм шьхöле wи дькьн (Ибрн. 6:10).

14. Чьрʹа чахе әм шкәсти нә, әм бәхтәwар ьн?

14 Иса шабун дьстанд жь һәр шьхöли кö Хwәде дьда wи, у әм жи дькарьн шабуне бьстиньн жь шьхöлед хwә кö Хwәде дьдә мә (Мәтʹлк. 8:30, 31). Бона мәрьве шкәсти шьхöл у щабдарйед кö әw щьватеда дькә, баргьрани нинә. Әw щьватеда пәй наве хwә накʹәвә у ша дьбә чахе йед дьн пешда дьчьн. Мәрьве шкәсти фәʹм дькә wәки әw шьхöл Хwәде жерʹа дайә, у әw дина хwә дьде у qәwата хwә хәрщ дькә сәр wан шьхöла. Хенщи ве йәке, әw qәдьре йед дьн дьгьрә чьмки Йаһоwа wанрʹа жи шьхöл дайә у щийе wан жи һәйә тʹәшкиләта Хwәдеда. Бәле, чахе әм шкәсти у мьлук ьн, әм qәдьре йед дьн дьгьрьн у али wан жи дькьн (Рʹом. 12:10).

ШКӘСТИ БЬН ЧЬ НАЙЕ ҺʹӘСАБЕ?

15. Әм чь дькарьн һин бьн жь Гидейоне мьлук?

15 Гидәйон мәрьвәки гәләк шкәсти у мьлук бу у әw мәсәләкә баш ә бона мә. Чахе щара пешьн мьлйакʹәте Йаһоwа жерʹа әʹйан бу у гьлийе Хwәде готә wи, Гидәйон гот wәки бона wи шьхöли әw нәлайиq ә, чьмки әw жь бәрәка һәри бьчʹук ә у нәщерʹьбанди йә (Һʹакьм. 6:15). Паше, чахе әwи qәбул кьр шьхöле кö Йаһоwа жерʹа да, әw дьхwәст баwәр буйа wәки әwи бь тʹәмами фәʹм кьр чь кö Хwәде жь wи дәʹwа дькьр, у әwи дöа дькьр wәки Йаһоwа рʹебәрийе бьдә wи (Һʹакьм. 6:36-40). Гидәйон мәрьвәки мерхас у qәwи бу, ле öса жи әw йәки аqьл у сәрwахт бу (Һʹакьм. 6:11, 27). Әwи әw шьхöл дькьр, нә сәва наве wи бьльнд бә. У чахе әwи ида һʹәму тьшт кьр чь кö Йаһоwа жь wи хwәст, әw бь шабуне вәгәрʹийа мала хwә (Һʹакьм. 8:22, 23, 29).

16, 17. Мәрьве шкәсти чь һьлдьдә һʹәсаб, чахе дьхwазә щабдарийа зедә һьлдә сәр хwә?

16 Һәрге кәсәк дьхwазә wәки щабдарийа тʹәзә бьстинә йан жи пешда һәрә сәва щьватеда һе зедә бькә, әw найе һʹәсабе wәки әw йәки шкәсти нинә. Бь рʹастийе, Кʹьтеба Пироз мә һʹәмушка һелан дькә, wәки хьзмәтийеда пешда һәрʹьн (1 Тимтʹ. 4:13-15). Ле гәло пешдачуйин әw те һʹәсабе чахе щабдарийа тʹәзә дьстиньн? Нә һәртʹьм. Бь аликʹарийа Йаһоwа, әм дькарьн һәр шьхöле хwәда рʹöһʹанида пешда һәрʹьн. Әм öса жи дькарьн хәйсәт-һʹöнöр у фәрәсәтед хwә һе баш кьн, сәва кö һе рʹьнд Хwәдерʹа хьзмәт кьн у аликʹарийе бьдьнә мәрьвед дьн.

17 Мәрьве шкәсти һʹәта кö qәбул кә щабдарийа тʹәзә йан шьхöләки, пешийе әw wе пебьһʹәсә һәла чь жь wи те хwәстьне. Әw wе рʹаст сәр дәрәща хwә бьньһерʹә, wәки бьзаньбә һәла әwе бькарьбә wи шьхöли бькә йан на. Мәсәлә, әw wе бьфькьрә һәла хенщи щабдарийа тʹәзә, әw wе перʹа бьгьһинә тьштед фәрз бькә у wе qәwата wи һәбә бона wан тьшта? Гәло әwе бькарьбә һьнә шьхöлед хwә бьдә дәсте кәсәки дьн, сәва wәʹде wи һәбә бона щабдарийа тʹәзә? Һәрге щаба wан дö пьрса һәйә на, wи чахи дьбәкә кәсәки дьн һе баш әwи шьхöли бькә. Һәрге әм Хwәдерʹа дöа бькьн у рʹаст бьньһерʹьн сәр дәрәща хwә, әw йәк wе али мә бькә wәки чь кö жь qәwата мә дәр ә һьлнәдьн сәр хwә. У мьлукти дькарә мә һелан кә wәки бежьн на.

18. а) Һәрге әм шкәсти нә, әм бәрбь чь һелан дьбьн чахе әм щабдари йан шьхöле тʹәзә дьстиньн? б) Рʹомайи 12:3-да чь ньвисар ә дәрһәqа мәрьве шкәсти?

18 Сәрһатийа Гидәйон мәрʹа зәлал дьдә кʹьфше, wәки бей рʹебәрийа у кʹәрәма Йаһоwа, әм нькарьн пешда һәрʹьн щабдарийед хwәйә тʹәзәда. Жь мә һʹәмушка, тʹәне әw те дәʹwакьрьне, wәки бь мьлукти тʹәви Хwәдейе хwә рʹе һәрʹьн (Мих. 6:8). Ләма чахе әм дьхwазьн щабдарийа тʹәзә бьстиньн, әм гәрәке дöа бькьн у кʹур бьфькьрьн һәла Йаһоwа чь мәрʹа дьбежә бь сайа Хәбәра хwә у тʹәшкиләта хwә. Әм гәрәке фәʹм бькьн кö Хwәде биланийе у qәwате дьдә мә, у ләма әм гәрәке итʹбарийа хwә wи биньн сәва кö щабдарийа хwә рʹьнд биньн сери. Әм гәрәке бир нәкьн wәки әм хwәха бей Йаһоwа нькарьн тʹö тьшти бькьн, чьмки әw аликʹари у рʹебәрийе дьдә мә (Зәб. 18:35). Чахе әм бь мьлукти рʹийа Хwәдеда дьчьн, әме хwә сәр мәрьварʹа нәгьрьн у нә жи хwә ньмьз һʹәсаб кьн. (Бьхунә Рʹомайи 12:3.)

19. Чьрʹа әм гәрәке шкәсти бьн?

19 Мәрьве шкәсти рʹумәте дьдә Йаһоwа, чьмки Йаһоwа Әʹфрандаре мә у Сәрwере Гәрдуне йә (Әʹйан. 4:11). Чахе әм шкәсти нә, әм рʹази нә бона һәр шьхöли кö әм тʹәшкиләта Хwәдеда дькьн у әм бь дьл у щан әwи шьхöли тиньн сери. Һьн жи чахе әм шкәсти нә әм хwәрʹази ниньн, у әм йәктийе хwәй дькьн нава щьмәʹта Йаһоwада. Әw һʹöнöр али мә дькә wәки әм хwә сәр мәрьварʹа нәгьрьн, у сәрwахтийе дьдә мә wәки әм шашийед мәзьн бәрнәдьн. Бона wан мәʹнийа, гәләк фәрз ә һәр хьзмәткʹаре Хwәде бьбә мәрьве шкәсти. Бәле, Йаһоwа гәләк qимәт дькә мәрьвед шкәсти. Тʹема дьнда wе бе готьне кö ча әм дькарьн чәтьнайада шкәсти бьминьн.

    Әʹдәбйәтед Кʹӧрди Кӧрманщи (2011-2025)
    Дәрк′әвьн
    Бьк′әвьн
    • К′öрди Кöрманщи (Кирили)
    • Бьшиньн
    • Бьqәйдәкьрьн
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Qәйде Хәбьтандьне
    • Политика Конфиденсийалийе
    • Гöһастьна Конфиденсийалийе
    • JW.ORG
    • Бьк′әвьн
    Шандьн