Кани бона «Бәрнама Щьвине, Бьжин у Хьзмәт кьн»
1-7 ҺʹӘЗИРАНЕ
ФЬКЬРЕД ԚИМӘТ ЖЬ ХӘБӘРА ХԜӘДЕ | ДӘСТПЕБУН 44-45
«Усьв Дьбахшинә Бьред Хԝә»
(Дәстпебун 44:1, 2) Усьв әʹмьр ль ԝәкʹиле мала хԝә кьр у гот: «Тʹерʹед ван мәрьва чьԛаси кӧ әԝ дькарьн бьбьн хӧрәква дагьрә у пʹәре һәр кәси жи дайнә ль сәр дәве тʹерʹед ԝан, 2 ле кʹаса мьн, кʹаса зивин, тʹәви пʹәре хӧрәк дайнә ль сәр дәве тʹерʹа йе һәри бьчʹук». Әԝи ԝәкә готьна Усьв кьр.
ԝ15 1/5 31
«Нәтьрсьн, Чьма Әз Дәԝса Хԝәде Дьгьрьм?!»
Чахе Усьв әԝана вәрʹе кьрьн, паше мәри шандә пәй ԝан, ԝәки ԝана бьгьрә, нәһәԛ дәрхә, у йанчь кʹаса ԝи дьзинә. Чахе кʹас чәнтʹе Бьнйаминда дитьн, һьнге һʹәмушк, пашда бьрьнә щәм Усьв. Ньһа ида Усьв дит ԝәки бьред ԝи мәрьвнә чаԝа ньн у ньһерʹандьна хԝә һьндава ԝан гӧһаст. Щьһуда дәԝса бьред хԝә хәбәр дьда. Әԝи лавайа Усьв дькьр, кӧ һьндава ԝанда рʹәʹм бә. У һәла һе дьгот ԝәки һʹәму 11 бьра ԝе бьбьнә дилед Мьсьре, тʹәне Бьнйамин бәрдьн. Ле Усьв дьгот, кӧ Бьнйамин гәрәке дь Мьсьреда ча дил бьминә, ле йед дьн дькарьн вәгәрʹьн мала хԝә (Дәстпебун 44:2-17).
Щьһуда бь емосийа хәбәр дьда. Әԝи гот: «Тʹәне әԝ жь дийа хԝә майә у баве ԝи, ԝи һʹьз дькә». Дьԛәԝьмә әԝ гьли, гәләк дьле Усьв гьртьн. Усьв кӧрʹе мәзьн бу жь Раһеле, йа кӧ жьна Аԛубә һʹьзкьри бу, у йа кӧ ԝәʹде буйина зарʹа хԝәйә Бьнйамин, мьр. Усьв жи мина баве хԝә, ԛимәт дькьр әԝ йәк, кӧ Бьнйамин дәрһәԛа Раһеле дьани бира ԝана. У жь бо ве йәке жи, Бьнйамин сәва Усьв гәләк дәлал бу (Дәстпебун 35:18-20; 44:20).
Щьһуда лавайа Усьв дькьр, кӧ Бьнйамин нәкә дил. Әԝи һәла һе дьгот кӧ һазьр ә дәԝса Бьнйамин бьбә дил. Паше әԝи бь кʹәсәр гот: «Әзе чаԝа рʹабьм һәвраз һәрʹьмә щәм баве хԝә, һәгәр кӧрʹьк нә тʹәви мә бә? Нәбә кӧ әз ԝе ԛәзийа кӧ бе сәре баве мьн бьбиньм!» (Дәстпебун 44:18-34, ПКʹМ) Ида әʹшкәрә бу ԝәки әԝана һатьнә гӧһастьне. Чьмки Щьһуда нә кӧ тʹәне рʹӧһʹе тʹобәкьрьне да кʹьфше, ле ӧса жи һʹәлали у дьлшәԝати нишан кьр, ԝәки чьԛас дәрде бьре хԝәда нә.
Усьв ида нькарьбу хԝә бьгьрта у емосийед хԝә әʹйан кьр. Әԝи һʹәму хӧламед хԝә вәрʹе кьр у дәстпекьр бь дәнге бьльнд бьгьри. Дәнге гьрийе ԝи һәла һе гьһиштә ԛәсра Фьрәԝьн. Паше ида әԝи, хԝә бьред хԝәра әʹйан кьр у гот: «Әз бьрайе ԝә Усьв ьм». Бьред ԝи зәндәгьрти сәкьнибун. Усьв хԝә авитә пʹесира ԝан у бь нәрми ԝанарʹа дьгот ԝәки һʹәму тьштед кӧ ԝана кьр, әԝи бахшандийә ԝан (Дәстпебун 45:1-15). Бь ве йәке Усьв ньһерʹандьна Йаһоԝа да кʹьфше, кӧ бь мәрʹдани дьбахшинә мәрийа (Зәбур 86:5). Ле әм ӧса дькьн?
(Дәстпебун 44:33, 34) Аԝа әз ньһа тʹәԝаԛә жь тә дькьм, бьра әз, хӧламе тә дәԝса ԝи кӧрʹьки хԝәйе хԝәрʹа бьбә хӧлам, кӧрʹьк бьра тʹәви бьрайед хԝә һәвраз һәрʹә. 34 Чьмки, әзе чаԝа рʹабьм һәвраз һәрʹьмә щәм баве хԝә, һәгәр кӧрʹьк нә тʹәви мә бә? Нәбә кӧ әз ԝе ԛәзийа кӧ бе сәре баве мьн бьбиньм».
(Дәстпебун 45:4, 5) Усьв готә бьрайед хԝә: «Кʹәрәм кьн, ԝәрьнә незик», әԝ жи чунә щәм у ԝи гот: «Әз бьрайе ԝә Усьв ьм, йе кӧ ԝә фьротә Мьсьре. 5 Ле ньһа бәр хԝә нәкʹәвьн у ль ԝә чәтьн нәйе, кӧ ԝә әз фьротьмә вьра, чьмки Хԝәде әз бәри ԝә шандьмә вьра, бона хԝәйкьрьна жийина ԝә».
Хьзна Кʹьтеба Пироз Бьгәрʹьн
(Дәстпебун 44:13) Һьнге ԝана кʹьнще хԝә ԛәлаштьн, һәр йәки кʹәре хԝә бар кьр у вәгәрʹийанә бажер.
it-2 813
Ԛәльшандьна Кʹьнщ
Щьһу у мәрьвед дьнә Рʹоһьлате гава дьбьһистьн, ԝәки пьсмамәки ԝан мьрийә, кʹьнще сәр хԝә дьԛәлаштьн у ӧса шин дькьрьн. Гәләк щар әԝана кʹьнще хԝә нә кӧ бь тʹәмами дьԛәлаштьн, ле тʹәне пʹесира хԝә. Ӧса ԝана дькарьбу әв кʹьнщ диса бьда хәбате.
Мәрьве пешьн, дәрһәԛа кʹижани Кʹьтеба Пирозда те готьне, ԝәки әԝи кʹьнще сәр хԝә ԛәлашт, әԝ Рʹубен бу, кӧрʹе Аԛуби мәзьн. Чахе Рʹубен вәгәрʹийа бәр бире у Усьв теда нәдит, әԝи кʹьнще сәр хԝә ԛәлашт у гот: «Кӧрʹьк тʹӧнә! У әз, әз кʹӧда һәрʹьм?» Ча ньхӧри, Рʹубен щабдар бу сәва бьре хԝәйи бьчʹук. Чахе Аԛубрʹа готьн, ԝәки кӧрʹе ԝи мьрийә, әԝи жи кʹьнще сәр хԝә ԛәлашт, кʹӧрх ль хԝә кьр у ӧса шина кӧрʹе хԝә дькьр (Дсп. 37:29, 30, 34). Мьсьреда, чахе бӧхдан авитьнә Бьнйамин, ԝәки әԝи дьзи кьр, бьред Усьв ӧса бәрхԝә кʹәтьн, ԝәки кʹьнще сәр хԝә ԛәлашт ьн (Дсп. 44:13).
(Дәстпебун 45:5-8) Ле ньһа бәр хԝә нәкʹәвьн у ль ԝә чәтьн нәйе, кӧ ԝә әз фьротьмә вьра, чьмки Хԝәде әз бәри ԝә шандьмә вьра, бона хԝәйкьрьна жийина ԝә. 6 Чьмки әва дӧ салед хәлайинә ль сәр дьне, ле һе пенщ сал жи һәнә, кӧ ԝе вәдан у дьруне нәбә. 7 Хԝәде әз бәри ԝә шандьм, ԝәки ль сәр дьне кʹока ԝә бьһелә у жийина ԝә бь азайикә мәзьн хԝәй кә. 8 Аԝа, йе кӧ әз шандьмә вьра һун нибун, ле Хԝәде бу, әԝи әз кьрьмә баве Фьрәԝьн у хԝәйе тʹәмамийа мала ԝи, ӧса жи сәрԝере тʹәмамийа ԝәлате Мьсьре.
ԝ04 15/8 15 ¶15
Бе Мәʹни Тенә Нәфрʹәткьрьне
15 Чь дькарә али мә бькә һерс нәбьн сәр ԝан, кʹе бе мәʹни мә нәфрʹәт дькә? Бир нәкьн, ԝәки дьжмьне мәйи сәрәкә Мире-щьна у щьнед ԝи нә (Әфәси 6:12). Рʹаст ә, һьнә мәрьв һʹәмде хԝә пәй мә дькʹәвьн, ле һʹәчʹи зәʹф жь ԝана дькʹәвьн бәр байе мәрьвед дьн у жь бо нәзанийе мьԛабьли щьмәʹта Хԝәде дәртен (Данийел 6:4-16; 1 Тимотʹейо 1:12, 13). Йаһоԝа дьхԝазә кӧ «һʹәму мәрьв» мәщале бьстиньн, сәва кӧ «хьлаз бьн у рʹастийе нас кьн» (1 Тимотʹейо 2:4). Мәсәлә, һьнә нәйаред мә жь бо рʹабун-рʹуньштьна мәйә баш, ньһерʹандьна хԝә гӧһастьнә у ньһа хушк-бьред мә нә (1 Пәтрус 2:12). Сәрһатийа Усьве кӧрʹе Аԛуб жи мәсәләкә баш ә бона мә. Рʹаст ә Усьв жь бо кьре бьред хԝә гәләк чәрчьри, ле әԝи хәйд дьле хԝәда хԝәй нәкьр. Гәло ԝе йәкеда чь али Усьв кьр? Һʹәму тьштида Усьв дәсте Йаһоԝа дьдит у фәʹм дькьр, ԝәки әԝ рʹебәрийе ԛәԝьмандьна дькә, сәва ԛьрара хԝә бинә сери (Дәстпебун 45:4-8). Анәгори ԝе йәке, иро жи Йаһоԝа дькарә әԝе нәһәԛийе кӧ мьԛабьли мә дькьн, ӧса бьдә хәбате, ԝәки наве хԝә һӧрмәт-рʹумәт кә (1 Пәтрус 4:16).
Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз
(Дәстпебун 45:1-15) Һьнге Усьв нькарьбу хԝә зәфт кьра, ль бәр һʹәмуйед кӧ щәм ԝи сәкьни бун кьрә ԛирʹин: «Һʹәму мәрьва жь щәм мьн дәрхьн!» Кәсәки хәриб щәм ԝи нәма, гава Усьв хԝә бьрайед хԝәва да наскьрьне. 2 Курʹин кʹәте гьрийа, мьсьрийа бьһист, әв дәнг гьһиштә мала Фьрәԝьн жи. 3 Усьв готә бьрайед хԝә: «Әз Усьв ьм. Баве мьн һе сах ә?» Ле бьрайед ԝи нькарьбун щаба ԝи бьдана, чьмки ль бәр ԝи бьбунә кәвьр мабун. 4 Усьв готә бьрайед хԝә: «Кʹәрәм кьн, ԝәрьнә незик», әԝ жи чунә щәм у ԝи гот: «Әз бьрайе ԝә Усьв ьм, йе кӧ ԝә фьротә Мьсьре. 5 Ле ньһа бәр хԝә нәкʹәвьн у ль ԝә чәтьн нәйе, кӧ ԝә әз фьротьмә вьра, чьмки Хԝәде әз бәри ԝә шандьмә вьра, бона хԝәйкьрьна жийина ԝә. 6 Чьмки әва дӧ салед хәлайинә ль сәр дьне, ле һе пенщ сал жи һәнә, кӧ ԝе вәдан у дьруне нәбә. 7 Хԝәде әз бәри ԝә шандьм, ԝәки ль сәр дьне кʹока ԝә бьһелә у жийина ԝә бь азайикә мәзьн хԝәй кә. 8 Аԝа, йе кӧ әз шандьмә вьра һун нибун, ле Хԝәде бу, әԝи әз кьрьмә баве Фьрәԝьн у хԝәйе тʹәмамийа мала ԝи, ӧса жи сәрԝере тʹәмамийа ԝәлате Мьсьре. 9 Ньһа рʹабьн зу һәвраз һәрʹьнә щәм баве мьн у жерʹа бежьн: ‹Кӧрʹе тә Усьв аһа дьбежә: «Хԝәде әз кьрьмә хԝәйе тʹәмамийа Мьсьре, нәсәкьнә зу бәржер ԝәрә щәм мьн. 10 Те тʹопрахе Гошәнеда незики мьн бьмини, тʹәви кӧрʹед хԝә, кӧрʹед кӧрʹед хԝә, пәз у дәԝаред хԝә у һʹәму һәбука хԝәва»›. 11 Әзе ԝьр тә тʹер кьм, чьмки һе пенщ салед хәлайе һәнә, ԝәки тӧ, мала хԝә у һәбука хԝәва тʹӧнәбуне нәбини. 12 Ва йә, чʹәʹве ԝә у чʹәʹве бьрайе мьн Бьнйамин дьбиньн, кӧ дәве мьн ван тьшта ԝәрʹа дьбежьн. 13 Дәрһәԛа тʹәмамийа рʹумәта мьнә Мьсьреда у һәр тьште кӧ ԝә дит баве мьнрʹа гьли кьн у зу баве Мьн бәржер биньнә вьр». 14 Хԝә авитә стӧкӧра Бьнйамин у гьрийа. Бьнйамин жи сәр стӧкӧра ԝида гьрийа. 15 Чу рʹуйе һʹәму бьрайед хԝә у сәр ԝанда дьгьрийа. Пәй ве йәкерʹа бьрайед ԝи перʹа хәбәрдан.
8-14 ҺʹӘЗИРАНЕ
ФЬКЬРЕД ԚИМӘТ ЖЬ ХӘБӘРА ХԜӘДЕ | ДӘСТПЕБУН 46-47
«Хәлайи йә, ле Бьрʹчи Ниньн»
(Дәстпебун 47:13) Тʹәмамийа ԝәлетда нан тʹӧнәбу, чьмки хәлайе гәләки зор дьда у жь дәст бьрʹчибуне һʹале ԝәлате Мьсьре у Кәнане тʹӧнәбу.
ԝ87 1/5 15 ¶2
Хԝәйкьрьна Жийине Ԝәʹде Хәлайи-Щәлайе
2 Чаԝа кӧ Йаһоԝа пʹехәмбәрти кьрьбу, һʹәфт салед тʹер-тʹьжәбуне дәрбаз бун у пәйрʹа һʹәфт салед хәлайи-щәлайе дәстпебун. Әв хәлайикә гьран нә тʹәне Мьсьреда дәстпебу, ле ль «тʹәмамийа рʹуйе әʹрде». Чахе бьнәлийед Мьсьрейи бьрʹчи лавайа Фьрәԝьн дькьрьн, кӧ нан бьдә ԝан, әԝи готә ԝан: «Һәрʹьнә щәм Усьв, чь ԝәрʹа бежә бькьн». Усьв гәньм дьфьротә ԝан, һʹәта кӧ пʹәред ԝан хьлаз нәбун. Паше дәԝса пʹәра Усьв һʹәйԝанед ԝан һьлдьда. Хьлазийе чахе тьштәки щьмәʹте ида тʹӧнә бу, ԝана готә Усьв: «Мә у әʹрдед мә жи бь нан бькʹьрʹә, әм у әʹрдед хԝәва бьбьнә хӧламед Фьрәԝьн». Ӧса Усьв тʹәмамийа әʹрде Мьсьре кʹьри сәва Фьрәԝьн (Дәстпебун 41:53-57; 47:13-20).
(Дәстпебун 47:16) Һьнге Усьв гот: «Һәгәр пʹәрә хьлаз бунә, һʹәйԝанед хԝә биньн, әзе бәр һʹәйԝанед ԝәва хӧрәк бьдьмә ԝә».
(Дәстпебун 47:19, 20) Чьма әм у әʹрдед хԝәва ль бәр тә бьмьрьн? Мә у әʹрдед мә жи бь нан бькʹьрʹә, әм у әʹрдед хԝәва бьбьнә хӧламед Фьрәԝьн, у тʹохьм бьдә мә, кӧ әм бьжин у нәмьрьн, ԝәки әʹрд вьки-вала нәбә». 20 Һьнге Усьв тʹәмамийа әʹрде Мьсьре Фьрәԝьнрʹа кʹьрʹи, чьмки хәлайе зор дьда ԝан, мьсьрийа һәр йәки зәвийе хԝә дьфьрот. Әʹрде Мьсьре бу йе Фьрәԝьн.
(Дәстпебун 47:23-25) Һьнге Усьв готә щьмәʹте: «Ва йә мьн һун у әʹрдед ԝә Фьрәԝьнрʹа кʹьрʹин, һане ԝәрʹа тʹохьм у әʹрде бьчиньн. 24 Һун гәрәке нандьрунеда жь пенщ пʹара пʹарәке бьдьнә Фьрәԝьн, ле чар пʹаре ԝәрʹа бьминә, бона әʹрде бьчиньн у хԝарьна хԝә, йед мала хԝәда у бона зарʹокед хԝә». 25 Ԝана гот: «Тә әм хьлаз кьрьн! Бьра әм кʹәрәме ль бәр чʹәʹве хԝәйе хԝә бьбиньн у әм Фьрәԝьнрʹа бьбьнә хӧлам».
kr 234-235 ¶11-12
Пʹадшати, Ԛьрара Хԝәде сәр Әʹрде Тинә Сери
11 Тʹер-Тʹьжәбун. Тʹәмамийа дьнйайе жь бо бьрчибуна рʹӧһʹани дьчәрчьрә. Кʹьтеба Пирозда һатьбу готьне: «А вай, рʹож тен, Хӧдан, ХӦДАН дьбежә у әзе бьрчибуне бьшиньм ԝәлет, нә бьрчибуна жь нанрʹа у нә тʹибуна жь аверʹа, тʹәне тʹибуна жь бьһистьна готьнед Хӧданрʹа бьшиньм» (Амос 8:11). Гәло бьнәлийед Пʹадшатийа Хԝәде жи жь бьрʹчибуна рʹӧһʹани дьчәрчьрьн? Йаһоԝа пʹехәмбәрти кьр, ԝәки ортʹа щьмәʹта ԝи у дьжмьнед ԝида, щӧдәбун ԝе һәбә: «А вай, ԝе ԛулед мьн бьхԝьн у һуне бьрʹчи бьминьн; а вай, ԝе ԛулед мьн вәхԝьн у һуне тʹи бьминьн; а вай ԝе ԛулед мьн кʹефхԝәш бьбьн у һуне фәди [шәрм] бькьн» (Иша. 65:13). Һун дьвиньн чаԝа әв гьли тенә сери?
12 Хԝарьна хԝәйә рʹӧһʹани әм дькарьн бәрамбәри ава чʹем бькьн, кʹижан кӧ дьһа фьрә у кʹур дьбә. Хԝарьна мәйә рʹӧһʹани тʹер-тʹьжә йә, демәк әʹдәбйәтед ль сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз, аудио-ньвисандьн, видео, щьват, щьватед мәзьн, у тʹемед жь малпәра мә. Бәле, хԝарьна мәйә рʹӧһʹани тʹер-тʹьжә йә. Ле мәрьвед ве дьнйайе жь бьрʹчибуна рʹӧһʹани дьчәрчьрьн (Һәзԛл. 47:1-12; Йоԝл. 3:18). Һәр рʹож әм шабунәкә мәзьн дьстиньн, чьмки дьвиньн кӧ чаԝа Йаһоԝа созе хԝә тинә сери, хԝарьна рʹӧһʹани тʹер-тʹьжә дьдә мә. Ле тӧ жь сьфра Йаһоԝа хԝарьна рʹӧһʹани һәр щар дьхԝи?
Хьзна Кʹьтеба Пироз Бьгәрʹьн
(Дәстпебун 46:4) Әзе хԝәха тʹәви тә бәржери Мьсьре бьм у әзе хԝәха тә диса һәвраз биньм, Усьве дәстед хԝә дайнә ль сәр чʹәʹвед тә».
it-1 220 ¶1
Жест у Щурʹе Сәкьнандьне
Дадана чʹәʹве мәрьве мьри. Гьлийе Йаһоԝа кӧ готә Аԛуб: «Усьве дәстед хԝә дайнә ль сәр чʹәʹвед тә» (Дсп. 46:4), дьһатә һʹәсабе, ԝәки чахе Аԛуб бьмьрә, Усьв ԝе чʹәʹве ԝи дадә. Бь әʹдәти әв йәк щабдарийа ньхӧри бу. Йаһоԝа бь ве йәке Аԛубрʹа да кʹьфше, ԝәки изьна ньхӧртийе гәрәке Усьврʹа бькʹәвә (1 Др. 5:2).
(Дәстпебун 46:26, 27) Һʹәму нәфсед кӧ жь бәдәна Аԛуб бьбун һатьнә Мьсьре, пештьри жьнед кӧрʹа шест у шәш нәфс бун. 27 Усьврʹа жи дӧ кӧрʹ Мьсьреда бьбун, гава Аԛуб нәфәред хԝәва чу Мьсьре, әԝ һʹәфте нәфс бун.
nwtsty әʹламәтийа һинбуне ль сәр һʹиме Кʹр.Шн. 7:14
Сәрһәв 75 нәфс: Ча те кʹьфше, Стәйфан жь рʹезәкә конкрет йа Ньвисаред Ибранийа нәԝәкʹьландийә, чахе готийә кӧ һәжмара малбәта Аԛуб Мьсьреда сәрһәв 75 нәфс бун. Әв һәжмар текста Масоретида, йа Ньвисаред Ибранида тʹӧнә йә. Дсп. 46:26 дьбежә: «Һʹәму нәфсед кӧ жь бәдәна Аԛуб бьбун һатьнә Мьсьре, пештьри жьнед кӧрʹа шест у шәш нәфс бун». Ле рʹеза 27 бәрдәԝам дькә: «Гава Аԛуб нәфәред хԝәва чу Мьсьре, әԝ һʹәфте нәфс бун». Әм дьвиньн, ԝәки ньвискʹар һәжмара ԝан мәрьва бь дӧ щурʹә метода жьмартийә. Ча те кʹьфше, һәжмара пешьн тʹәне йа зӧрʹәта Аԛуб ә. Ле һәжмара дӧда, йа ԝан һʹәму мәрьва йә, йед кӧ тʹәви Аԛуб һатьнә Мьсьре. Жь Дркʹ. 1:5 у Ԛн.Дщ. 10:22 жи те кʹьфше, ԝәки һәжмара нәфәред мала Аԛуб «70» нәфс бун. Ле Стәйфан һәжмара сьсийа дьбежә, нава кʹижанида һе зедә мәрьв ьн. Һьнәк дьфькьрьн, ԝәки нава ве һәжмара сьсийада ӧса жи зарʹ у нәбийед Усьв ьн, жь кӧрʹед ԝи Мьнаш у Әфрайим. Дәрһәԛа ԝана те готьне ԝәлгәрʹандьна «Септуагинт» Дсп. 46:20-да. Һьнәк жи дьфькьрьн, ԝәки нава ԝе һәжмареда букед Аԛуб ьн, йед кӧ жь һәжмара Дсп. 46:26-да һатьбун дәрхьстьне. Демәк «75» әԝ һәйә һәжмара һʹәмушка сәрһәв. Дьԛәԝьмә әв һәжмар сәр һʹиме копийед Ньвисаред Ибрани йә, кʹижан кӧ ԛьрʹна йәке Д.М.-да бәлабуйи бун. Нава гәләк салада зандара заньбун, ԝәки «75» әв һәйә һәжмара жь Дсп. 46:27 у Дркʹ. 1:5, кʹижан кӧ «Септуагинта» Йунанида ньвисар ә. Хенщи ԝе йәке, ԛьрна 20-да, Бәʹра Мьрида дӧ кʹьтебед гӧломәтккьри йа текста Дркʹ. 1:5 һатьбун дитьне сәр зьмане Ибрани. Ԝедәре жи һәжмара «75» һатьбу ньвисаре. Әв һәжмара кӧ Стәйфан гот, дьԛәԝьмә сәр һʹиме ԝан ньвисаред кәвьн бун. Чь жи һәбә, һәжмара Стәйфан дьдә кʹьфше, ԝәки нәфәред мала Аԛуб бь щурʹә-щурʹә метода һатьбун жьмартьне.
Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз
(Дәстпебун 47:1-17) Усьв һат Фьрәԝьнрʹа гьли кьр у гот: «Бав у бьрайед мьн, пәз у дәԝаред хԝә у һʹәму һәбука хԝәва жь ԝәлате Кәнане һатьнә, әԝә ньһа ль тʹопрахед Гошәне нә». 2 Әԝи жь нав бьрайед хԝәда, пенщ мәри бьрьн дәрхьстьнә диԝана Фьрәԝьн. 3 Фьрәԝьн жь бьрайед ԝи пьрси: «Һун хԝәйе чь пʹешәйи нә?» Ԝана готә Фьрәԝьн: «Әм, хӧламед тә шьван ьн, әм жи кал-бавед мә жи». 4 У готьнә Фьрәԝьн: «Әм һатьнә кӧ ви ԝәлатида фьрари бьминьн, чьмки чʹерә бона һʹәйԝанед хӧламед тә тʹӧнә, жь дәст хәлайа гьранә ԝәлате Кәнанеда, изьна тә һәбә хӧламед тә тʹопрахед Гошәнеда бьминьн». 5 Һьнге Фьрәԝьн готә Усьв: «Бав у бьрайед тә һатьнә щәм тә, 6 ԝәлате Мьсьре ль бәр тә йә, бав у бьрайед хԝә ԝәлатда щийе һәри ԛәнщда щиԝар кә, бьра әԝ тʹопрахед Гошәнеда бьминьн, ле һәгәр тӧ зани нава ԝанда йед сәрхԝә һәнә, ԝан бькә сәрԝеред һʹәйԝанед мьн». 7 Усьв баве хԝә Аԛуб ани дәрхьстә диԝана Фьрәԝьн у Аԛуб дӧа ль Фьрәԝьн кьр. 8 Фьрәԝьн жь Аԛуб пьрси: «Тӧ чәнд сали йи?» 9 Аԛуб ль Фьрәԝьн вәгәрʹанд у гот: «Салед мьнә фьрари сәд си сал ьн. Салед әʹмре мьн һьндьк у бехер бун у нәгьһиштьнә салед әʹмре кал-бавед мьнә нава рʹожед фьрарийа ԝанда». 10 Аԛуб дӧа ль Фьрәԝьн кьр у жь диԝана Фьрәԝьн дәркʹәт. 11 Усьв чаԝа Фьрәԝьн фәрман кьрьбу, бав у бьрайед хԝә ԝәлате Мьсьреда, щийе һәри ԛәнщда, жь тʹопрахе Рʹамсесе, мьлкʹәк да ԝан у әԝ щиԝар кьрьн. 12 Усьв баве хԝә, бьрайед хԝә у тʹәмамийа мала баве хԝә, нәфәред ԝанва нан дькьрьн. 13 Тʹәмамийа ԝәлетда нан тʹӧнәбу, чьмки хәлайе гәләки зор дьда у жь дәст бьрʹчибуне һʹале ԝәлате Мьсьре у Кәнане тʹӧнәбу. 14 Усьв жь йед кӧ гәньм дькʹьрʹин, һʹәму пʹәред кӧ ль ԝәлате Мьсьре у Кәнанеда һәбун тʹоп кьр. Усьв пʹәрә анинә мала Фьрәԝьн. 15 Гава пʹәре ԝәлате Мьсьре у Кәнане хьлаз бун, һʹәму мьсьри һатьнә щәм Усьв у готьне: «Нан бьдә мә! Чьма әм ль бәр чʹәʹве тә бьмьрьн, ԝәки пʹәре мә хьлаз бунә?» 16 Һьнге Усьв гот: «Һәгәр пʹәрә хьлаз бунә, һʹәйԝанед хԝә биньн, әзе бәр һʹәйԝанед ԝәва хӧрәк бьдьмә ԝә». 17 У ԝана һʹәйԝанед хԝә анинә щәм Усьв, Усьв бәр һәспед ԝанва, пәзед ԝанва, дәԝаред ԝанва, кʹәред ԝанва нан да ԝан, у ԝе сале әԝи бәр һʹәму һʹәйԝанед ԝанва нан да ԝан.
15-21 ҺʹӘЗИРАНЕ
ФЬКЬРЕД ԚИМӘТ ЖЬ ХӘБӘРА ХԜӘДЕ | ДӘСТПЕБУН 48-50
«Йед Әʹмьрда Мәзьн Щерʹьбанди нә»
(Дәстпебун 48:21, 22) У һьнге Исраел готә Усьв: «Ва йә әзе бьмьрьм. Ле Хԝәде ԝе тʹәви ԝә бә у ԝе ԝә вәгәрʹинә ԝатʹане бавед ԝә. 22 Әз пʹаләкә чʹийа сәр бьратийа тәрʹа зедәтьр дьдьмә тә, кʹижан кӧ мьн әԝ жь дәсте әморийа бь шур у тир-кәване хԝә станд».
it-1 1246 ¶8
Аԛуб
Аԛуб пешийа мьрьна хԝә дӧа нәбийед хԝә кьр, демәк Мьнаш у Әфрайим, кӧрʹед Усьв. Ль гора рʹебәрийа Хԝәде, әԝи кӧрʹе бьчʹук Әфрайим дани дәԝса кӧрʹе мәзьн Мьнаш. Паше Аԛуб готә Усьв, кʹижан ль гора ньхӧртийе гәрәке жь миратʹа баве, дӧ пʹар бьстанда: «Әз пʹаләкә чʹийа сәр бьратийа тәрʹа зедәтьр дьдьмә тә, кʹижан кӧ мьн әԝ жь дәсте әморийа бь шур у тир-кәване хԝә станд» (Дсп. 48:1-22; 1 Др. 5:1). Рʹаст ә, Аԛуб бе шәрʹ әʹрде незики Шәкәме һьлда бу, чьмки әԝи жь кӧрʹед Һамор кʹьри бу (Дсп. 33:19, 20), ле әв созе Аԛуб кӧ әԝи да Усьв, баԝәрийа Аԛуб әʹйан кьр, чьмки бь ԝан гьлийа әԝи пʹехәмбәрти кьр, ԝәки зӧрʹәтед ԝи ԝе Кәнане зәфт кьн. Әв пʹехәмбәрти ӧса һатьбу готьне, те бежи әԝ ида бь шур у тир-кәване ԝи һатьбу зәфткьрьне. (Бьньһерʹә ӘМОРИ.) Дӧ пʹаред ви әʹрде зәфткьри, кӧ Усьврʹа дькʹәтьн әԝ бун, чь кӧ бәрәка Әфрайим у Мьнаш стандьн.
(Дәстпебун 49:1) Аԛуб гази кӧрʹед хԝә кьрьн у гот: «Тʹоп бьн, әз ԝанрʹа бежьм, кӧ рʹоже бен ԝе чь бе сәре ԝә.
it-2 206 ¶1
Рʹожед Ахьрийе
Пʹехәмбәртийа Аԛубә бәр Мьрьне. Аԛуб готә кӧрʹед хԝә: «Тʹоп бьн, әз ԝанрʹа бежьм, кӧ рʹоже бен ԝе чь бе сәре ԝә». Аԛуб дәрһәԛа ԝи ԝәʹдәйи дьгот, чахе гьлийе ԝи дәстпекьн бенә сери (Дсп. 49:1). Дӧ ԛьрʹна зедәтьр пешийа ԝе йәке, Йаһоԝа готьбу Абрам (Бьраһим), кальке Аԛуб, ԝәки зӧрʹәта ԝи ԝе 400 сала бьчәрчьрә (Дсп. 15:13). Демәк әԝ ԝәʹдә, сәр кʹижани Аԛуб гот «рʹоже бен», гәрәке дәстпебуйа чахе 400 салед чәрчьрандьне хьлаз буна. (Һе зедә әʹламәти дәрһәԛа Дәстпебун сәре 49, бьньһерʹьн готаред дәрһәԛа кӧрʹед Аԛуб). Әв пʹехәмбәрти ахьрийеда жи гәрәке бьһата сери сәр «Исраела Хԝәде» йа рʹӧһʹани (Гл. 6:16; Рʹм. 9:6).
(Дәстпебун 50:24, 25) Усьв готә бьрайед хԝә: «Әзе бьмьрьм, ле әʹсә Хԝәдейе сәр ԝәда бе у ԝә жь ви ԝәлати һәвраз дәрхә. Ԝе ԝә бьбә ԝи ԝәлати, бона кʹижани әԝи Бьраһим, Исһаԛ у Аԛубрʹа сонд хԝар». 25 Усьв кӧрʹед Исраел да сонде у гот: «Әʹсә Хԝәдейе сәр ԝәда бе, һәстуйед мьн жи жь вьр дәрхьн һәвраз бьбьн».
ԝ07 1/6 28 ¶10
Йед Әʹмьрда Мәзьн Кʹәрәм ьн бона Щаһьла
10 Йед әʹмьрда мәзьн дькарьн баш сәр хушк-бьра һʹӧкӧм бьн. Гава Усьве кӧрʹе Аԛуб әʹмьрда мәзьн бу, әԝи баԝәрийа хԝә ӧса да кʹьфше, ԝәки әԝ йәк һәла һе паши мьрьна ԝи жи сәр милийона хьзмәткʹаред Хԝәде, баш һʹӧкӧм дьбу. Әԝ 110 сали бу чахе «бона һәстуйед хԝә тʹәми да» Исраелийа, ԝәки һәстуйед ԝи тʹәви хԝә бьвьн, гава жь Мьсьре дәрен (Ибрани 11:22; Дәстпебун 50:25). Пәй мьрьна Усьврʹа, Исраийели Мьсьреда гәләк сала дилтийеда дьчәрчьрин. Ле әве тʹәмийе шәԝԛа һевийе дькьрә дьле ԝан, ԝәки азабуна ԝан ԝе бе.
Хьзна Кʹьтеба Пироз Бьгәрʹьн
(Дәстпебун 49:19) Гад, мьхӧлԛәтәке һʹьщуми сәр ԝи кә, ле әԝе пʹе-пʹе һʹьщум кә.
ԝ04 1/6 15 ¶4-5
Мәрьвед кӧ Хԝәде Рʹумәт Дькьн Тенә Кʹәрәмкьрьне
4 Пешийа кӧ тʹәмамийа щьмәʹте бькʹәта Әʹрде Создайи, Исраелийед жь бәрәка Гад изьн хԝәстьн, ԝәки жь Урдӧне алийе рʹӧһʹьлате щиԝар бьн, кʹидәре кӧ бона чʹерандьна һʹәйԝана баш бу (Жьмар 32:1-5). Жийина ԝедәре чәтьн бу. Ле бәрәкед, кӧ алийе рʹоавайе щиԝар бьбун, хԝәйикьри бун, чьмки Дәшта Урдӧне ӧса бу, кӧ дьжмьн нькарьбун бьгьһиштана ԝан (Йешу 3:13-17). Дәрһәԛа әʹрде алийе рʹӧһʹьлатейә Урдӧне кʹьтебеда «The Historical Geography of the Holy Land», кʹижан кӧ Щорщ Адам Смит ньвисийә, ӧса те готьне: «[Әԝ әʹрд] нав тʹәмамийа нивгьрава Әʹрәбьстана бакӧре, вәкьри бу у нәдьһатә хԝәйкьрьне жь ԛачаха, кʹижана кӧ һʹьщуми сәр ԝан дькьрьн. Һьнәк жь ԝан ԛачахед бьрʹчи һәр сал һʹьщуми сәр ԝан щийа дькьрьн, кʹидәре кӧ һʹәйԝан дьчʹерандьн».
5 Бәрәка Гад ԝе ча тәйах кә бәр ԝан һʹьщумкьрьна? Чәнд ԛьрʹнә пешда кал-баве ԝан Аԛуб, гава бәр мьрьне бу, пʹехәмбәрти кьр: «Гад, мьхӧлԛәтәке һʹьщуми сәр ԝи кә, ле әԝе пʹе-пʹе һʹьщум кә» (Дәстпебун 49:19). Аликива һатә кʹьфше кӧ әв пʹехәмбәртикә нәбаш ә. Ле бь рʹасти әве пʹехәмбәртийе тʹәми дьда бәрәка Гад, ԝәки әԝана жи һʹьщуми сәр дьжмьна бькьн. Аԛуб бь ԝе йәке әԝана һелан кьрьн, кӧ һәрге әԝана ӧса бькьн, дьжмьн ԝе мәщбур бә рʹобәти пашда бьрәвә, ле бәрәка Гад ԝе пʹе-пʹе пәй ԝан кʹәвә.
(Дәстпебун 49:27) «Бьнйамин гӧрәки дәвхун ә, сьбәһе зу нечʹире дьхԝә, ле еваре тʹален бәла дькә».
it-1 289 ¶2
Бьнйамин
Аԛуб бәр мьрьне пʹехәмбәрти кьр, ԝәки бәрәка Бьнйамин шәрʹкьрьнеда ԝе һостә бә. Әԝи дәрһәԛа кӧрʹе хԝәйи һʹьзкьри гот: «Бьнйамин гӧрәки дәвхун ә, сьбәһе зу нечʹире дьхԝә, ле еваре тʹален бәла дькә» (Дсп. 49:27). Меред жь бәрәка Бьнйамин әскәред щерʹьбанди бун. Ԝана һьн пе дәсте рʹасте, һьн жи чʹәпе бь шьдане кәвьр ӧса дьватин кӧ тʹелә пʹорʹ дькʹәт (Һʹкм. 20:16; 1 Др. 12:2). Жь бәрәка Бьнйамин, Әһуде Һʹакьм, кʹижан кӧ чʹәп бу, Әглон Пʹадша кӧшт, жь бо кʹижани щьмәʹта Исраел зәлулийеда бу (Һʹкм. 3:15-21). Ӧса жи лазьм ә кʹьфш кьн, ԝәки «сьбәһе зу», демәк дәстпека сәрԝертийа сәр Исраеле, Шаԝуле кӧрʹе Кис жь бәрәка Бьнйамин, бу пʹадше ԝани пешьн, йе кӧ жь һʹәму бәрәка «һәри бьчʹук» бу. Шаԝул пʹадша сәрт тʹәви Фьльстийа шәрʹ дькьр (1 См. 9:15-17, 21). Мина ве йәке «еваре», демәк незики кʹӧтасийа сәрԝертийа сәр Исраеле, Жьн-пʹадша Әстәр у Мордокайе хԝәйиһʹӧкӧм, йед кӧ жь бәрәка Бьнйамин бун, щьмәʹта Исраеле жь ԛьркьрьне хьлаз кьрьн ԝәʹде сәрԝертийа Империйа Фарьси (Әс. 2:5-7).
Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз
(Дәстпебун 49:8-26) «Щьһуда! Бьрайед тәйе пәсьне тә бьдьн. Дәсте тә сәр стӧкӧра дьжмьне тә бә, зарʹед баве тә ль бәр тә та бьн. 9 Щьһуда щәԝрьке шера йә. Кӧрʹе мьн, тӧ жь нечʹиркьрьне рʹабуйи. Ԝи хԝә авит у пʹалда мина шера у макәшер, кʹи дькарә ԝи рʹакә. 10 Сәрԝертийе жь Щьһуда кем нәбә, нә жи шьва сәʹвитийе жь бәдәна ԝи, һʹәта һатьна хԝәйе ԝе, у мьләте гӧһдарийа ԝи бькьн. 11 Щәʹшьке хԝә ԝе кʹола тьрийева гьредә, щәʹшьке кʹәра хԝә кʹола тьрийейә һәрә ԛәнщва, пе шәрабе кьрасе хԝә ԝе бьшо, у пе хуна тьрийе кʹьнщед хԝә, 12 чʹәʹвед ԝи жь шәрабе сортьр у дьранед ԝи жь шир сьпитьр бьн. 13 Зәбулоне дәве бәʹре бьминә, у гәмиԝаргәһа гәмийа бә, синоре бьгьһижә һʹәта Сайдайе. 14 Исахар, кʹәрәки ԛәԝат ә, бьн тʹерʹада дьмәрʹьхә, 15 дит рʹьһʹәти кӧ рʹьнд ә, у ԝәлат жи пʹьрʹ хԝәшә, мьл хԝә тәԝанд бьн барә, бу пʹаләйе борщдарә. 16 Дане диԝана мьләте хԝә бькә мина жь ԛәбиләкә Исраел, 17 Дане мәʹрәки сәре рʹийа бә, тирәмәʹрәки шьвәрʹийа бә, кӧ ль сьма һәспе дьхә, сийаре ԝе сәрпьште дьчә. 18 Йа Хӧдан әз һивийа хьлазкьрьна тә мә. 19 Гад, мьхӧлԛәтәке һʹьщуми сәр ԝи кә, ле әԝе пʹе-пʹе һʹьщум кә. 20 Ашере нанда тʹер-тʹьжи бә, тәʹмә-тискед пʹадше бьдә. 21 Нәфтәли каре хәзалейи аза йә, хԝәйе готьнед гӧл у нурә. 22 Усьв чʹьԛьле хԝәйибәрә, чʹьԛьле хԝәйибәри сәр канийе йә, пʹәнщ авитийә сәр диԝарә. 23 Әԝ тәʹл кьрьн, гӧлә авитьне, тиркәвана кʹин ажотьне, 24 ле кәване ԝи сәр зора хԝә ма, зәндед дәста чʹил гьртьнә, бь сайа дәсте Зоре Аԛуб, Шьван у Ԛәйайе Исраеле. 25 Жь бав Хԝәде тәйи кӧ али тә дькә, жь Йе Һәри-Зори кӧ дӧа тә дькә, бь дӧайед жорә әʹзмана, бь дӧайед бебьнийейә жер пʹалдайи, дӧа сәр мәмьк у бәтʹьне тә. 26 Дӧайед баве тә, жь дӧайед чʹийайед бәре зортьр бун, жь хԝәшийа гьред һʹәта-һʹәтайе бьльндтьр бун, бьра ль сәр сәре Усьв бьн, у сәр тʹәпа сәре ԝи, кӧ сәр бьрайед хԝәрʹа йә.
22-28 ҺʹӘЗИРАНЕ
ФЬКЬРЕД ԚИМӘТ ЖЬ ХӘБӘРА ХԜӘДЕ | ДӘРКʹӘТЬН 1-3
«Әзе Бьбьмә Әԝ, Кʹе жи Бьхԝазьм Бьбьм»
(Дәркʹәтьн 3:13) Муса готә Хԝәде: «Ва әз дьчьмә щәм зарʹед Исраел у бежьмә ԝан: ‹Хԝәдейе кал-бавед ԝә әз шандьмә щәм ԝә›. Ле гава әԝ жь мьн бьпьрсьн: ‹Наве ԝи чь йә?› Әз чь ԝанрʹа бежьм?»
ԝ13 15/3 25 ¶4
Наве Йаһоԝайи Һʹьмзор Һӧрмәт кә
4 Бьхунә Дәркʹәтьн 3:10-15. Чахе Муса 80 сали бу, әԝи шьхӧләкә мәхсус жь Хԝәде станд: «Тӧ щьмәʹта мьн, зарʹед Исраел жь Мьсьре дәрхи». Ле Муса бь ԛәдьр пьрсәкә фәрз да Хԝәде. Муса ча бежи жь Хԝәде пьрси: ‹Наве тә чь йә?› Әм заньн ԝәки наве Хԝәде ида гәләк ԝәхт пешда әʹйан бу, ләма жи әʹщебмайи йә, ԝәки бь ве йәке Муса чь дьхԝәст пебьһʹәсийа? Әʹшкәрә йә, әԝи дьхԝәст һе зедә пебьһʹәсийа дәрһәԛа ԝи кәси, кӧ әԝ нав сәр бу, демәк тьштед ӧса чь кӧ ԝе щьмәʹта Хԝәде бьдана баԝәркьрьне, ԝәки Хԝәде бь рʹасти ԝе ԝана хьлаз кьра. Бәрхԝәкʹәтьна Муса фәʹмдари бу, чьмки Исраели гәләк ԝәхт дилтийеда бун. Дьԛәԝьмә ԝанарʹа ԝе ида чәтьн буйа баԝәр кьрана, кӧ Хԝәдайе кал-баве ԝан ԝе бькарьбә ԝана аза кә. Һьн жи һьнә Исраелийа дәстпекьрьбун хӧданед Мьсьрийа бьһʹәбиньн! (Һәзԛл. 20:7, 8)
(Дәркʹәтьн 3:14) Хԝәде готә Муса: «ӘЗ ЙЕ ҺӘМӘ. Ве йәке бежә зарʹед Исраел, бежә кӧ: ‹ӘЗ ҺӘМӘ әз шандьмә щәм ԝә›».
kr 43, чаргошә
НАВЕ ХԜӘДЕ ЧЬ ТЕ ҺʹӘСАБЕ
НАВЕ Йаһоԝа пешда һатийә жь хәбәра Ибрани «бьбә». Һьнә зандар дьбежьн, ԝәки ве дәрәщеда әв хәбәр те һʹәсабе, кәсәк дькә кӧ тьштәк бьбә. Демәк гәләк ԛайил ьн, ԝәки мәʹна наве Хԝәде әв ә, «Әԝ Дькә Ԝәки Бьбә». Әв нав лайиԛи рола Йаһоԝа йә, чаԝа Әʹфрандар. Әԝе кӧ «Дькә Ԝәки Бьбә» хԝәха гәрдун у һʹәму әʹфринед дьн чекьрийә. Әԝ ӧса жи бәрдәԝам дькә нет-ԛьраред хԝә бинә сери.
Ле щаба кӧ Йаһоԝа да Муса, йа кӧ Дәркʹәтьн 3:13, 14-да ньвисар ә, әм ча гәрәке фәʹм бькьн? Муса пьрси: «Ва әз дьчьмә щәм зарʹед Исраел у бежьмә ԝан: ‹Хԝәдейе кал-бавед ԝә әз шандьмә щәм ԝә›. Ле гава әԝ жь мьн бьпьрсьн: ‹Наве ԝи чь йә?› Әз чь ԝанрʹа бежьм?» Йаһоԝа щаба ԝи да: «Әзе Бьбьмә Әԝ, Кʹе жи Бьхԝазьм Бьбьм, ДТʹ».
Дина хԝә бьдьне, Муса жь Хԝәде нәпьрси кӧ наве ԝи чь йә. Муса у Исраелийа наве Хԝәде пешда заньбун. Муса дьхԝәст, ԝәки Йаһоԝа тьштәки ӧса дәрһәԛа хԝә әʹйан кьра, чь кӧ баԝәрийа щьмәʹте ԛәԝи кьра у мәʹна наве ԝива жи гьредайи буйа. Йаһоԝа бь ван гьлийа «Әзе Бьбьмә Әԝ, Кʹе жи Бьхԝазьм Бьбьм, ДТʹ», тьштәкә мәхсус дәрһәԛа хԝә әʹйан кьр: һәр дәрәщәкеда әԝ дьбә әԝ кʹе лазьм ә, сәва кӧ ԛьрара хԝә бинә сери. Мәсәлә, сәва Муса у Исраелийа, Йаһоԝа бу Хьлазкʹар, Ԛанундар, Нандар у һе зедә. Әв йәк дьдә кʹьфше, ԝәки Йаһоԝа хԝәха сафи дькә бьбә әԝ, кʹе лазьм ә сәва кӧ созед хԝә бинә сери, кʹижан кӧ дайә щьмәʹта хԝә. Ле наве Йаһоԝа һе зедә тьшт те һʹәсабе, нә кӧ тʹәне әв чь кӧ мә шеԝьр кьр. Әԝ нав ӧса жи те һʹәсабе, ԝәки Хԝәде ӧса дькә, кӧ әʹфринед ԝи бьбьн әԝ кʹи лазьм ә, сәва ԛәдандьна ԛьрара ԝи.
Хьзна Кʹьтеба Пироз Бьгәрʹьн
(Дәркʹәтьн 2:10) Гава кӧрʹьк мәзьн бу, әԝе ани да ԛиза Фьрәԝьн, әԝе жи әԝ хԝәрʹа кьрә кӧрʹ у наве ԝи дани Муса, гот: «Чьмки мьн әԝ жь аве дәрхьст».
g04 8/4 6 ¶5
Сәрһатийа Муса Чʹирок ә йан Реали йә?
Гәло әʹщебмайи йә, ԝәки ԛиза Фьрәԝьн карьбу зарʹәкә ӧса һьлда у хԝәй кьра? На, чьмки ль гора религийа Мьсьри, сәва кӧ хәлате бьстиньн у һәрʹьнә әʹзмана, дьһатә дәʹԝакьрьне кьред ԛәнщ бькьн. Археолож Щойс Тилдесли дәрһәԛа хԝәйкьрьна зарʹе ӧса готийә: «Мьсьреда кʹӧлфәта һәр тьшт дькьрьн, ԝәки изьна ԝан жи ԝәкә йа мера бә, у гьһиштьнә нета хԝә. Ԝана жи ԝәк мера дьданә хәбате изьна ԛанунти у аборитийе . . . ләма жи кʹӧлфәта дькарьбун зарʹ һьлдана у хԝәрʹа хԝәй кьрана». Документәкә бәреда, кӧ жь папирусе бу, ньвисар бу ԝәки жьнәкә Мьсьри хӧламед хԝә кьрә зарʹед хԝә. Ле фәрһәнгәкеда жи «The Anchor Bible Dictionary» ӧса те готьне: «Әв чь кӧ дийа Муса пʹәрәти шир дьда зарʹоке, тинә бира мә пәймана кӧ Мезопотамйайеда гьредьдан».
(Дәркʹәтьн 3:1) Муса пәзе хәзуре хԝә Итʹройе тʹәреԛе Мьдйане дьчʹеранд. Әԝи кәри ажот чу бәрʹийе дәркʹәт у гьһиштә Һʹоребе, чʹийайе Хԝәде.
ԝ04 15/3 24 ¶4
Фькьред Ԛимәт жь Кʹьтеба Дәркʹәтьн
3:1: Йәтʹро кʹижан кʹаһин бу? Ԝәʹде бәре малхед мале сәва малбәта хԝә кʹаһин бун. Ча те кʹьфше Йәтʹро бавәʹшире бәрәка Мьдйана бу. Мьдйан зӧрʹәта Бьраһим бун жь жьна ԝи Ԛьтурайе, ләма жи әԝана заньбун дәрһәԛа һʹәбандьна Йаһоԝарʹа (Дәстпебун 25:1, 2).
Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз
(Дәркʹәтьн 2:11-25) Епʹещә ԝәхт дәрбаз бу, гава Муса мәзьн бу, рʹабу чу щәм бьратийа хԝә, әԝи дина хԝә да шьхӧлед ԝани гьран, дит ԝе йәки мьсьри бьраки ԝийи ибрани дькʹӧтә, 12 дор хԝә ньһерʹи, дина хԝә дайе кӧ кәс тʹӧнә, лехьст йе мьсьри кӧшт у ԛумеда вәшарт. 13 Рʹожа дьне рʹабу чу, дина хԝә дайе ԝе дӧ мәрьвед ибрани һәврʹа шәрʹ дькьн, һьнге готә йе нәһәԛ: Чьма тӧ ль һәвале хԝә дьхи?» 14 Әԝи жи ле вәгәрʹанд: «Кʹе тӧ сәр мә сәрԝер у һʹакьм кʹьфш кьри? Дьбә кӧ дьхԝази мьн жи бькӧжи чаԝа тә йе мьсьри кӧшт?» Муса тьрсийа у гот: «Рʹаст әв тьшта дәркʹәтийә». 15 Фьрәԝьн әв тьшт бьһист, хԝәст кӧ Муса бькӧжә, ле Муса жь бәр Фьрәԝьн рʹәви чу ԝәлате Мьдйанеда ма, ль сәр бирәке рʹуньшт. 16 Һʹәфт ԛизед тʹәреԛе Мьдйане һәбун. Әвана һатьн ав кʹьшандьн, кʹӧрʹн тʹьжи кьрьн кӧ пәзе баве хԝә авдьн. 17 Шьвана һат бәри ԝан дан. Һьнге Муса рʹабу пьшта ԝан гьрт у пәзе ԝан авда. 18 Әвана чунә щәм баве хԝә Рʹьһуел, әԝи пьрси: «Әв чаԝа бу кӧ һун иро ӧса зу һатьн?» 19 Ԝана гот: «Мәрьвәки мьсьри әм жь дәсте шьвана хьлаз кьрьн, ав жи бона мә кʹьшанд у пәзе мә авда». 20 Һьнге әԝи готә ԛизед хԝә: «Ле әԝ кʹане йә? Ԝә чьма әԝ мәри ӧса бәрʹда? Гази ԝи кьн бьра бе нан бьхԝә». 21 Ль Муса хԝәш һат кӧ щәм ԝи мәрьви бьминә у әԝи ԛиза хԝә Сиппораһ да Муса. 22 Әԝа һʹәмлә дәркʹәт, кӧрʹәк ани у Муса наве ԝи дани Гершом, чьмки гот: «Әз ԝәлате хәлԛеда кʹәтьмә хәрибийе». 23 Пәй гәләк ԝәхтрʹа пʹадше Мьсьре мьр. Зарʹед Исраел жь дәст хӧламтийе кьрьнә зарин. У әԝ һәԝар-газийа ԝанә жь дәст хӧламтийе гьһиштә Хԝәде. 24 Хԝәде һеԝәрза ԝан бьһист у Хԝәде әԝ пәймана хԝә бир ани, йа кӧ тʹәви Бьраһим, Исһаԛ у Аԛуб гьредабу. 25 Хԝәде дина хԝә да зарʹед Исраел у һʹале ԝан пе һʹәсийа.
29 ҺʹӘЗИРАНЕ-5 ТИРМӘҺЕ
ФЬКЬРЕД ԚИМӘТ ЖЬ ХӘБӘРА ХԜӘДЕ | ДӘРКʹӘТЬН 4-5
«Әзе Тʹәви Тә бьм, Гава Тӧ Хәбәрди»
(Дәркʹәтьн 4:10) Муса готә Хӧдан: «Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Әзи хәбәрданеда нә сәрхԝә мә, нә дӧһӧ нә жи пер у нә жи пәй ве хәбәрданерʹа кӧ тә тʹәв хӧламе хԝә хәбәрда, ле әз йәки дәвԛәрʹьми у зьменда гьран ьм».
(Дәркʹәтьн 4:13) Әԝи готе: «Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Кʹәрәма хԝә йәки дьне бьшинә».
ԝ10 15/10 13-14
Йаһоԝа Ча Дьньһерʹә Сәр Ԝан, Йед Хԝә Һәԛ Дәрдьхьн?
«Әзе нькарьбьм ԝе йәке бькьм». Дьбәкә тӧ дьфькьри, кӧ тӧйе нькарьби мьзгинийе бәла ки. Һьнә хьзмәткʹаред Йаһоԝа йед ԝәʹде бәре дьфькьрин, ԝәки ԝе нькарьбьн биньн сери шьхӧле, кӧ Йаһоԝа дьда ԝан. Ԝәрен әм дәрһәԛа Муса бьфькьрьн. Чахе әԝи шьхӧләкә мәхсус жь Йахоԝа станд, әԝи гот: «Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Әзи хәбәрданеда нә сәрхԝә мә, нә дӧһӧ нә жи пер у нә жи пәй ве хәбәрданерʹа кӧ тә тʹәв хӧламе хԝә хәбәрда, ле әз йәки дәвԛәрʹьми у зьменда гьран ьм». Рʹаст ә Йаһоԝа һелан да Муса, ле әԝи диса готә Йаһоԝа: « Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Кʹәрәма хԝә йәки дьне бьшинә» (Дркʹ. 4:10-13). Гәло Йаһоԝа хԝә ча да кʹьфше?
(Дәркʹәтьн 4:11, 12) Һьнге Хӧдан готә ԝи: «Кʹе дәв да мерьв, йан кʹе кәрʹ у лал чекьрьн, йан йе кӧ дьбинә, йан йе кор? Әз Хӧдан ниньм? 12 Аԝа ньһа тӧ һәрʹә әзе тʹәви дәве тә бьм у тә һин кьм, чь кӧ тӧ гәрәке бежи».
ԝ14 15/4 9 ¶5-6
Гәло Тӧ Дьвини Әԝе Кӧ Найе Кʹьфше?
5 Пешийа кӧ Муса вәгәрʹийа Мьсьре, Йаһоԝа принсипәк ԝирʹа шьровәкьр, йа кӧ ԝәʹдә шунда Муса кʹьтеба Ибода ньвиси: «Тьрса Хӧдан, занйари» йә (Иб. 28:28). Сәва кӧ хофа Муса жь Хԝәде һәбуйа у әԝи хԝә бь билани бьда кʹьфше, Йаһоԝа ԝирʹа нишан кьр, ԝәки мәрьв жь Хԝәдайе Һʹьмзор чьԛас щӧдә дьбә. Хԝәде пьрс да ԝи: «Кʹе дәв да мерьв, йан кʹе кәрʹ у лал чекьрьн, йан йе кӧ дьбинә, йан йе кор? Әз Хӧдан ниньм?» (Дркʹ. 4:11).
6 Сәва Муса әв чь дәрс бу? Муса гәрәке нәтьрсийа. Йаһоԝа Муса дьшанд у һазьр бу һʹәму тьштед ԝирʹа лазьм бьдә ԝи, ԝәки әԝ бькарьбә әʹламәтийа Хԝәде бьгьһинә Фьрәԝьн. Фьрәԝьн һьмбәри Йаһоԝа тʹӧ тьшт нибу. Хенщи ԝе йәке, әв щара пешьн нибу, кӧ щьмәʹта Хԝәде жь бо сәрԝеред Мьсьре бьн ԛәзийеда бу. Дьԛәԝьмә Муса дьфькьри кӧ ча Йаһоԝа ԝәʹде сәрԝертийа Фьрәԝьнед бәре Бьраһим, Усьв, у һәла һе Муса жи хԝәй кьр (Дсп. 12:17-19; 41:14, 39-41; Дркʹ. 1:22–2:10). Муса бь баԝәрийа һьндава Йаһоԝа, демәк «әԝе кӧ нәдьһатә кʹьфше», карьбу бь мерхасийе бәр Фьрәԝьн бьсәкьнә у һәр хәбәрәкә Йаһоԝа әʹлами ԝи кә.
(Дәркʹәтьн 4:14, 15) Һьнге һерса Хӧдан ль Муса рʹабу у готе: «Һаруне леԝи нә бьре тә йә? Әз заньм кӧ әԝи хәбәрданеда сәрхԝә йә, ва йә әԝе пешийа тәда бе у гава әԝ тә бьбинә ԝе гәләки ша бә. 15 Тӧ тʹәви ԝи хәбәр дә у хәбәра бькә дәве ԝи, әзе дәве тә у дәве ԝирʹа бьм, әзе ԝә һин кьм кӧ һуне чь бькьн.
ԝ10 15/10 14
Йаһоԝа Ча Дьньһерʹә Сәр Ԝан, Йед Хԝә Һәԛ Дәрдьхьн?
Йаһоԝа, Муса жь кʹьфшкьрьна ԝи аза нәкьр. Ле Һарун ԝирʹа кʹьфш кьр чаԝа аликʹарчи (Дркʹ. 4:14-17). Хенщи ԝе йәке, Йаһоԝа гәләк сала тʹәви Муса бу у али ԝи дькьр, ԝәки шьхӧле Ԝи бинә сери. Иро жи тӧ дькари баԝәр би, ԝәки Йаһоԝа ԝе бь сайа хушк-бьред щерʹьбанди али тә бькә, кӧ хьзмәта хԝә бини сери. Һьн жи бь Кʹьтеба Пироз, Йаһоԝа мә дьдә баԝәркьрьне, кӧ ԝе али мә бькә, ԝәки шьхӧле Ԝида һостә бьн (2 Кр. 3:5; бьньһерʹә чаргошә «Салед Лапә Бәхтәԝар Жийина Мьнда»).
Хьзна Кʹьтеба Пироз Бьгәрʹьн
(Дәркʹәтьн 4:24-26) У ӧса ԛәԝьми кӧ рʹева щики шәвбери кьрьн, Хӧдан рʹасти Муса һат у хԝәст кӧ ԝи бькӧжә. 25 Һьнге Сиппораһе кәвьрәки туж һьлда, кӧрʹе хԝәйи нәсьнәткьри сьнәт кьр, пʹийед . . .[Ԝи] хьст у готе: «Рʹаст тӧ бона мьн мере хуне йи». 26 У бь ви аԝайи Хӧдан әԝ һьшт. Ԝи чахи бона сьнәтийе әԝе гот: «Мере хуне».
ԝ04 15/3 28 ¶4
Пьрсед Хԝәндәвана
Гьлийе Сиппораһе «тӧ бона мьн мере хуне йи», һʹәвәки әʹщеб тенә кʹьфше. Әв йәк дәрһәԛа ԝе чь әʹйан дькә? Сиппораһе дәʹԝакьрьна пәймана сьнәткьрьне ани сери у бь ԝе йәке әԝе да кʹьфше, ԝәки пәймана тʹәви Йаһоԝа ԛәбул кьр. Ԝәʹдә шунда, чахе Йаһоԝа тʹәви Исраелийа пәйман гьреда, һьнге зәлал бу ԝәки ве пәйманеда Йаһоԝа дәԝса малхе бу, ле щьмәʹта Исраел дәԝса жьне бу (Йерәмйа 31:32). Ләма жи чаха Сиппораһ готә мәләк (йе кӧ дәԝса Йаһоԝа бу) «мере хуне»‚ ӧса әԝе да кʹьфше, ԝәки ԛәбул дькә дәʹԝакьрьнед ԝе пәймане. Ве пәймана сьнәткьрьнеда Сиппораһ ча бежи дәԝса жьне гьртьбу, ле Йаһоԝа Хԝәде, дәԝса малхе. Чь жи һәбу, Сиппораһе сафи кьр ԛьрара Хԝәде бинә сери, ләма жи кӧрʹе ԝе ида бьн ԛәзийеда нибу.
(Дәркʹәтьн 5:2) Фьрәԝьн гот: «Хӧдан кʹи йә кӧ әз гӧрʹа готьна ԝи бькьм у изьна Исраел бьдьм? Әз Хӧдан нас накьм у изьна Исраел жи надьм».
it-2 12 ¶5
Йаһоԝа
Хәбәра «нас бькьн» һе зедә те һʹәсабе, нә кӧ тʹәне сәрʹа-бәрʹа дәрһәԛа кәсәки йан тьштәки бьзаньби. Набале бефәʹм, наве Давьд заньбу, ле йәкә пьрси: ‹Даԝьд кʹе йә?› Әв пьрса ԝи дьда кʹьфше, ԝәки Набал бе мәʹрифәт у бе ԛәдьр бу (1 См. 25:9-11; һьмбәри һәв кә тʹәви 2 См. 8:13). Анәгори ве йәке Фьрәԝьн жи жь Муса пьрси: «Хӧдан [Йаһоԝа, ДТʹ] кʹи йә кӧ әз гӧрʹа готьна ԝи бькьм у изьна Исраел бьдьм? Әз Хӧдан [Йаһоԝа, ДТʹ] нас накьм у изьна Исраел жи надьм» (Дркʹ. 5:1, 2). Бь ван гьлийа Фьрәԝьн да кʹьфше, ԝәки Йаһоԝа нас накә ча Хԝәдайе рʹаст, у ԛәбул накә кӧ һʹӧкӧме Хԝәде жь ԝи мәстьр ә. Фьрәԝьн ӧса жи ньзаньбу, ԝәки ԛәԝата Йаһоԝа дьгьһиже кӧ ԛьрара хԝә бинә сери, дәрһәԛа кʹижани кӧ Муса у Һарун әʹлам дькьрьн. Ле Фьрәԝьн, тʹәмамийа Мьсьре у щьмәʹта Исраеле, гәрәке фәʹм кьрана кӧ наве Йаһоԝа бь рʹасти чь те һʹәсабе, у әԝ кәсе чь щурʹәйи йә. Әԝ йәк ԝана гәрәке һьнге фәʹм кьрана, гава Йаһоԝа ԛьрара хԝә һьндава Исраелийа бьанийа сери. Демәк Хԝәде гәрәке әԝана жь дилтийе аза кьрана у бьбьрана Әʹрде Создайи. Ӧса Әԝи ԝе пәймана хԝә, кӧ тʹәви кал-баве ԝан гьредабу, бьанийа сери. Һәма дәрһәԛа ԝе йәке Хԝәде гот: «Һуне бьзаньбьн кӧ Хӧдан Хԝәдейе ԝә [Йаһоԝа, ДТʹ] әз ьм» (Дркʹ. 6:4-8; бьньһерʹә ҺʹЬМЗОР).
Хԝәндьна Кʹьтеба Пироз
(Дәркʹәтьн 4:1-17) Муса ле вәгәрʹанд у гот: «Ле әԝе мьн баԝәр нәкьн у нә жи ԝе дәнге мьн бьбьһен, чьмки ԝе бежьн, Хԝәде тәва хӧйа нәбу йә». 2 Һьнге Хԝәде готә Муса: «Әԝ чи йә дәсте тәда?» Әԝи гот: «Шьвдар ә». 3 Хԝәде готе: «Ԝе бавежә әʹрде». Әԝи авитә әʹрде, бу мәʹр у Муса же рʹәви. 4 Хӧдан готә Муса: «Дәсте хԝә дьреж ке почʹе бьгьрә». Әԝи жи дәсте хԝә дьреж кьре әԝ гьрт у әԝ дәсте ԝида бу шьвдар. 5 «Бь ве йәке ԝе баԝәр бькьн, ԝәки Хӧдан Хԝәдейе кал-бавед ԝан, Хԝәдейе Бьраһим, Хԝәдейе Исһаԛ у Хԝәдейе Аԛуб тәва хӧйа буйә». 6 Хӧдан диса готә Муса: «Ньһа дәсте хԝә текә пʹашьла хԝә». Әԝи дәсте хԝә кьрә пʹашьла хԝә дәрхьст у ва йә, дәсте ԝи бу мина бәрфа кʹӧни-кʹӧни буйи. 7 Хԝәде готе: «Дәсте хԝә диса текә пʹашьла хԝә». Әԝи диса дәсте хԝә кьрә пʹашьла хԝә дәрхьст у ва йә, әԝ диса бу мина ԛальбе ԝи. 8 «Һәгәр тә баԝәр нәкьн у гӧһ нәдьнә нишана пешьн, ԝе баԝәрийа хԝә нишана дӧда биньн. 9 Ле һәгәр ван һәр дӧ нишана жи баԝәр нәкьн у гӧһ нәдьнә дәнге тә, һьнге жь чʹәме Ниле аве һьлдә у бьрʹежә сәр әʹрде. Әԝ ава кӧ тә жь Ниле һьлда ԝе сәр әʹрде бьбә хун». 10 Муса готә Хӧдан: «Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Әзи хәбәрданеда нә сәрхԝә мә, нә дӧһӧ нә жи пер у нә жи пәй ве хәбәрданерʹа кӧ тә тʹәв хӧламе хԝә хәбәрда, ле әз йәки дәвԛәрʹьми у зьменда гьран ьм». 11 Һьнге Хӧдан готә ԝи: «Кʹе дәв да мерьв, йан кʹе кәрʹ у лал чекьрьн, йан йе кӧ дьбинә, йан йе кор? Әз Хӧдан ниньм? 12 Аԝа ньһа тӧ һәрʹә әзе тʹәви дәве тә бьм у тә һин кьм, чь кӧ тӧ гәрәке бежи». 13 Әԝи готе: «Хԝәйе мьн, һиви дькьм! Кʹәрәма хԝә йәки дьне бьшинә». 14 Һьнге һерса Хӧдан ль Муса рʹабу у готе: «Һаруне леԝи нә бьре тә йә? Әз заньм кӧ әԝи хәбәрданеда сәрхԝә йә, ва йә әԝе пешийа тәда бе у гава әԝ тә бьбинә ԝе гәләки ша бә. 15 Тӧ тʹәви ԝи хәбәр дә у хәбәра бькә дәве ԝи, әзе дәве тә у дәве ԝирʹа бьм, әзе ԝә һин кьм кӧ һуне чь бькьн. 16 Бьра әԝ дәԝса тә щьмәʹтерʹа хәбәр дә у әԝ тәрʹ а бьбә дәԝса дәв у тӧ жи ԝирʹа дәԝса Хԝәде. 17 У ԝе шьвдаре бьгьрә дәсте хԝә, ԝәки бь ԝе нишана бьки».