Кʹьтеба кӧ Һеса те Фәʹмкьрьне

Кʹьтеба Пироз пʹьртука гәләк кәвьн ә. Ньвисандьна Кʹьтеба Пироз дәстпебу ԝәкә 3 500 сал пешда. Һьнге әԝ ԝәʹдә бу, чахе династийа Чинайайә ԛәԝи бь наве Шан сәрԝерти дькьр у дәһә ԛьрʹнә пешда, пешийа кӧ Будизм дәстпебуйа дь Һьндьстанеда. (Бьньһерʹә чаргошә «Информасийа Кьн дәрһәԛа Кʹьтеба Пироз».)

Сәва кӧ кʹьтеб али мәрьва бькә у керһати бә бона ԝан, әԝ кʹьтеб гәрәке һеса бе фәʹмкьрьне. Кʹьтеба Пироз һәма кʹьтебәкә ԝи щурʹәйи йә. Дь ԝе кʹьтебеда щабед сәр гәләк пьрсед фәрз һәнә.

Мәсәлә, ԛә ԝә пьрсәкә ӧса дайә хԝә: «Гәло чьрʹа әм дьжин?» Бь һʹәзара сала, мәрьва дьхԝастьн щаба ве пьрсе пебьһʹәсьн, у ӧса жи ньһа дьхԝазьн пебьһʹәсьн. Щаба ве пьрсе әм дькарьн бьвиньн дь Кʹьтеба Пирозда. Дь Кʹьтеба Пирозда те гьликьрьне ԛәԝьмандьнед жь дәстпекеда, демәк бь милиарда сала пешда, чахе гәрдун, ӧса жи галактика, стәйрк, у әʹрд һатьнә чекьрьне (Дәстпебун 1:1). Паше те гьликьрьне, кӧ чаԝа әʹрд һатә чекьрьне бона жийине, чаԝа тьштед бинбәр һатьнә чекьрьне, у чаԝа мәрьв һатә дьне, у һьн жи бона кʹижан нете.

НЬВИСАР КӦ ФӘʹМДАРИ ЙӘ

Кʹьтеба Пироз ширәтед керһати дьдә мә, кʹижан кӧ али мә дькьн кӧ әм проблемед хԝәйи һәррʹожи сафи кьн. У әԝ ширәт һеса тен фәʹмкьрьн. Әԝ йәк дӧ тьштада те кʹьфше.

Йа пешийе, чь кӧ Кʹьтеба Пирозда те готьне фәʹмдари йә, әʹйан ә, у һʹәԝас ә. Кʹьтеба Пирозда нә һатьнә хәбьтандьн хәбәред нәфәʹмдари йан жи хәбәред мистики, Кʹьтеба Пирозда һатьнә хәбьтандьне хәбәред конкрет, кʹижан кӧ дьгьһижьнә дьле мә. Фькьред чәтьн бь гьлийед ӧса һатьнә дәрбазкьрьне, кʹижан кӧ мәрʹа нас ьн.

Мәсәлә, Иса гәләк мәсәлед һеса дьда хәбате, кʹижан кӧ жь әʹмьре мәрьвайи һәррʹожи бун, сәва кӧ әԝи чь дәрс дьда ԝан, бьгьһижә дьле ԝан. Һʹәчʹи зәʹф жь ԝан мәсәла, дь Кʹьтеба Пирозда пʹьртука Мәтта сәре 5-7-да ньвисар ьн. Ԝи чахи Иса сәр чʹийе әʹлаләт һин дькьр. Зандарәки әв һинкьрьна сәр чʹийе нав кьр «шеԝьркьрьна керһати», у әԝи дина хԝә дайе кӧ нета ве һинкьрьна Иса «әԝ нинә кӧ һʹьше мә бь фькьред тʹәзә тʹьжи кә, ле әԝ рʹебәрийе дьдә у һʹӧкӧм дькә сәр әʹмьре мә». Һун дькарьн әԝан сәрийа нава 15-20 дәԛада бьхуньн, у һуне әʹщебмайи бьминьн кӧ гьлийед Иса чьԛас һеса у ԛәԝи нә.

Тʹемед Кʹьтеба Пироз жи, дьдьнә кʹьфше кӧ Кʹьтеба Пироз һеса у фәʹмдари йә. Ле әԝ нә кʹьтеба чʹирʹока йә. Чаԝа кӧ енсиклопедиа «Ԝорлд Бук» («The World Book Encyclopedia») дьбежә, Кʹьтеба Пирозда ниве зәʹф һатийә ньвисаре «дәрһәԛа мәрьвед гьринг у мәрьвед нәгьринг», ӧса жи дәрһәԛа «шашийед ԝан, мәрәмед ԝан, у тәнгасийа ԝан, у ӧса жи сәркʹәтьнед ԝан». Әԝ ԛәԝьмандьнед мәрьвед реали мәрʹа һеса йә фәʹм кьн, у һьн жи әм дькарьн жь ԝан ԛәԝьмандьна дәрсе хԝәрʹа һьлдьн (Рʹомайи 15:4).

ДӘСТДЬКʹӘВӘ БОНА ҺӘР КӘСИ

Сәва кӧ кʹьтебәке фәʹм бькьн, әԝ кʹьтеб гәрәке сәр ԝи зьмани бә, кʹижан кӧ һун заньн. Иро, һеса дәстдькʹәвә Кʹьтеба Пироз сәр гәләк зьмана, у дьбәкә әԝ һәйә сәр ԝи зьмани кʹижан кӧ һун фәʹм дькьн, у фьрԛи тʹӧнә һун кʹидәре дьжин йан чь мьләт ьн. Ԝәрә бьвиньн кӧ ча әԝ йәк һатә стандьн кӧ Кʹьтеба Пироз ӧса һеса дәстдькʹәвә.

Ԝәлгәрʹандьн. Кʹьтеба Пироз һатийә ньвисаре сәр зьмане Ибрани, Арамийи, у Йунани. Жь бо ԝе йәке гәләк һьндьк мәрьва карьбун әве кʹьтебе бьхуньн у фәʹм бькьн. Ләма жи сәва кӧ мәрьвед дьн жи бькарьбьн бьхуньн ль сәр зьмане хԝә, гәләк тьшт һатә кьрьне жь алийе ԝәлгәрʹед дьлсахда. Бь сайа шьхӧле ԝан, Кʹьтеба Пироз бь тʹәмами йан бь пʹар, сәр ԝәкә 2 700 зьмана һатийә ԝәлгәрʹандьне. Демәк ԝәкә 90 сәләф мәрьва зедәтьр дькарьн Кʹьтеба Пироз бь тʹәмами йан бь пʹар бьхуньн сәр зьмане хԝәйи дайике.

Нәшьркьрьн. Кʹьтеба Пирозә орижинал һатьбу лекьрьне сәр чʹәрме һʹәйԝана у папируса. Сәва кӧ әԝе тексте дәрбаз кьн, лазьм бу кӧ рʹаст у фәсал бь дәста копи бькьн. Копиед ӧса бьһа бун у тʹәне һьнә мәрьва карьбун әԝе копие хԝәрʹа бькʹьрʹьн. Ле бь сайа мәкʹина нәшькьрьне йа Гйутенберг, кʹижан кӧ ԝәкә 550 сал пешда һатә чекьрьне, Кʹьтеба Пироз гәләк бәла бу. Дь һʹәсабәкида һатә кʹьфше, кӧ пенщ милйарда зедәтьр копиед Кʹьтеба Пироз бь тʹәмами йан бь пʹар һатьнә нәшьркьрьне.

Дь ԝан тьштада тʹӧ кʹьтебәкә религи нькарә бәрамбәри Кʹьтеба Пироз бә. Әʹйан ә кӧ Кʹьтеба Пироз әԝ кʹьтеб ә, кʹижан кӧ әм дькарьн фәʹм кьн. Рʹаст ә фәʹмкьрьна ве дькарә һьнәки чәтьн бә, ле аликʹари һәйә. Гәло кʹидәре? У әԝ йәк чь кʹаре дькарә ԝәрʹа бинә? Дәрһәԛа ԝе йәке әме пебьһʹәсьн тʹемайе дьнда.