К′ЬТЕБХАНӘЙА ОНЛАЙН йа Бьрща Qәрәwьлийе
К′ЬТЕБХАНӘЙА ОНЛАЙН
Йа Бьрща Qәрәwьлийе
К′öрди Кöрманщи (Кирили)
ö
  • һ
  • ә
  • w
  • q
  • ö
  • К′ЬТЕБА ПИРОЗ
  • Ә′ДӘБЙӘТ
  • ЩЬВАТ
  • w17 Щотмәһ рʹупʹ. 26–30
  • Әʹрәбә у Тʹащ Wә Хwәй Дькьн

Дәрһәqа wе йәке т′ö видео т′öнә

Бьбахшиньн, wәʹде вехьстьна видео шаши пешда һат.

  • Әʹрәбә у Тʹащ Wә Хwәй Дькьн
  • Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
  • Бьнсәри
  • Т′емед Мина Wе
  • ОРДИЙА МЬЛЙАКʹӘТЕД QӘWИ
  • ЙАҺОWА КʹАҺИН ДЬКӘ ПʹАДША
  • ӘW WЕ ПʹАРЬСТГӘҺЕ АВА КӘ
  • КʹАР БЬКЬН ШЬХÖЛЕ АВАКЬРЬНЕДА
  • Жь Хәԝн-Хәйала Зәкәрйа Мерхасийе Бьстинә
    Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2022
  • Хәwн-Хәйалед Зәкәрйа Чь Дәрса Мә Һин Дькьн?
    Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
  • Елизабетерʹа Зарʹ Дьбә
    Дәрсед ԛимәт жь Хәбәра Хԝәде
Бьрща Ԛәрәԝьлийе Дәрһәԛа Пʹадшатийа Йаһоԝа Әʹлам Дькә (Бона Һинбуне) — 2017
w17 Щотмәһ рʹупʹ. 26–30
Һәспед щурʹә-щурʹә рʹәнга әʹрәбә дьбьн бәр дö чʹийа жь тʹунщ

Әʹрәбә у Тʹащ Wә Хwәй Дькьн

«Әw йәк wе бе сери, һәрге һун гöһдарийа Хwәдейе хwә Йаһоwа бькьн» (ЗӘКӘР. 6:15, ДТʹ).

КʹЬЛАМЕД: 61, 22

ҺУНЕ ЧА ЩАБА ХWӘ БЬДЬН?

  • Хәwн-хәйала Зәкәрйа йа хьлазийе чьда щьмәʹта Хwәде дьдә баwәркьрьне?

  • Чаwа дö чʹийайед тʹунщ у әʹрәбә дьл дьдьнә бәр мә?

  • Һун чь дьфькьрьн дәрһәqа шьхöле кö иро тʹәшкиләта Хwәдеда те кьрьне?

1, 2. Чахе хәwн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәфта хьлаз бу, һʹале щьмәʹта Щьһу Оршәлимеда ча бу?

ЧАХЕ хәwн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәфта хьлаз бу, әw дьбәкә гәләк кʹур дьфькьри дәрһәqа ве йәке. Йаһоwа бь ве хәwн-хәйале соз да, кö wе мәрьвед qәлп у хьраб бона кьред wан щәза бькә. Әwи сози Зәкәрйа гәләк шьданд. Ле һәла һе тьштәк нәһатьбу гöһастьне. Гәләк мәрьва диса жи qәлпи у хьраби дькьрьн, у пʹарьстгәһа Оршәлиме һе нәһатьбу авакьрьне. Ле чьрʹа Щьһу әw шьхöл кö Йаһоwа да wан, öса зу һиштьн? Гәло әwана вәгәрʹийанә wәлате хwә тʹәне сәва бькʹәвьнә һʹәйра хwә, wәки әʹмьре хwә баш кьн?

2 Зәкәрйа заньбу кö Щьһуйед кʹижан кö вәгәрʹийабун Оршәлиме, хьзмәткʹаред Йаһоwа бун. «Хwәде рʹöһʹед wан һʹьшйар кьрьнә» сәва әwана Бабилонеда мал-һʹалед хwә бьһельн һәрʹьн (Әзр. 1:2, 3, 5). Wана әw wәлат һишт һини кʹижани бьбун, у дәрбази щики öса бун, кö гәләка жь wан qә нә жи дитьбун. Бона wан фәрз бу кö пʹарьстгәһа Йаһоwа ава бькьн, ләма бона ве йәке әwана рʹийа гәләк дьреж чун. Рʹийа wан wәкә 1 600 км бу. Бәле, әw рʹекә гәләк чәтьн бу.

3, 4. Щьһуйед кö вәгәрʹийанә Оршәлиме, рʹасти чь чәтьнайа һатьн?

3 Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә рʹийа wанә дьреж ча бу. Дьбәкә рʹева әwана гәләк дьфькьрин кö wе ча бә һʹале wан мала wанә тʹәзәда. Әwана жь мәрьвед әʹмьрда мәзьн пеһʹәсийабун кö бәре Оршәлим у пʹарьстгәһ чьqас бәдәw бун (Әзр. 3:12). Һәрге һун нава wан Щьһуйада буна, wәйе чь тʹәхмин кьра чахе щара пешьн Оршәлим бьдита? Дьбәкә wәйе бәрхwә кʹәта, гава wә бьдита кö зиwан авайива у диwаред һьлшийайива шин буйә. Дьбәкә wәйе дьле хwәда әw диwар у бьрщед qәрәwьлийе йед һьлшийайи бәрамбәри йед Бабилоне кьра, кʹижан кö гәләк qәwи у мәзьн бун. Ле щьмәʹта Щьһу дьлтәнг нәдьбу, чьмки wана ида дәсте Йаһоwа дитьн, чахе әwи ве рʹийа дьрежда әwана хwәй дькьрьн у али wан дькьр. Зутьрәке, гава әwана һатьнә Оршәлиме, wана сәр щийе кö бәре пʹарьстгәһ бу, горигәһ чекьрьн у паше һәр рʹож Йаһоwарʹа qöрбан дьанин (Әзр. 3:1, 2). Wана бь дьл у щан дәстпекьрьн шьхöле хwә бькьн, у öса дьһатә кʹьфше кö ве йәкеда тʹö тьшт wе рʹийа wан нәгьрә.

4 Хенщи авакьрьна пʹарьстгәһе, Исраелийа гәрәке шәһәре хwә жи тʹәзәда ава кьрана. Wана гәрәке хwәрʹа мал ава кьрана, әʹрд бещәр кьрана, у нәфәред хwә жи хwәйкьрана (Әзр. 2:70). Öса дьһатә кʹьфше кö әв шьхöл гәләк мәзьн ә у wе нькарьбьн бькьн. Wәʹдә шунда дьжмьнед wан һатьн у дьхwәстьн әви шьхöли бьдьнә сәкьнандьне. Рʹаст ә дәстпекеда щьмәʹт гәләк хирәт бу, ле әв пәйкʹәтьна дьжмьна кö 15 сала дькʹьшанд, wана һеди-һеди сьст кьрьн у хирәта wан öнда бу (Әзр. 4:1-4). Диса чәтьнайикә мәзьн пешда һат, чахе сала 522 Б.Д.М., пʹадшайе Фарси әв шьхöле авакьрьне qәдәхә кьр. Öса дьһатә кʹьфше кö Оршәлим wе тʹö щар ава нәбуйа (Әзр. 4:21-24).

5. Йаһоwа ча али щьмәʹта хwә кьр?

5 Йаһоwа заньбу кö щьмәʹта wирʹа чь лазьм ә. Ләма әwи хәwн-хәйала пашьн нишани Зәкәрйа кьр. Ве хәwн-хәйаледа, Йаһоwа Щьһуйарʹа да кʹьфше кö wана һʹьз дькә, у qимәт дькә һәр тьштед кö wана бона wи кьр. Һьн жи әwи соз да wан кö wе wана хwәй кә, һәрге әwана вәгәрʹьнә шьхöле Wи. Дәрһәqа авакьрьна пʹарьстгәһе Йаһоwа гот: «Әw йәк wе бе сери, һәрге һун гöһдарийа Хwәдейе хwә Йаһоwа бькьн» (Зәкәр. 6:15, ДТʹ).

ОРДИЙА МЬЛЙАКʹӘТЕД QӘWИ

6. а) Хәwн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәйшта ча дәстпедьбә? (Бьньһерʹә шькле әʹwльн.) б) Чьрʹа рʹәнге һәспед һәр чар әʹрәба щурʹә-щурʹә йә?

6 Хәwн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәйшта wе щьмәʹт гәләк бьшьданда у баwәрийа wан qәwи кьра. (Бьхунә Зәкәрйа 6:1-3.) Бьдьнә бәр чʹәʹве хwә Зәкәрйа чь дит: «Жь нав дö чʹийайи . . . кö жь тʹунще» нә, чар әʹрәбә дәрдькʹәвьн пе һʹәспа. Рʹәнге һәспед һәр әʹрәбәке щурʹәки нә. Әв йәк сийаред әʹрәбада жь һәв щöдә дькә. Зәкәрйа пьрсе дьдә, кö әв чь нә (Зәкәр. 6:4). Әм жи дьхwазьн бьзаньбьн әв хәwн-хәйал чь те һʹәсабе, чьмки әв бона мә йә жи.

Йаһоwа һʹәта иро бь сайа мьлйакʹәта, щьмәʹта хwә хwәй дькә у qәwи дькә

7, 8. а) Дö чʹийа чь тенә һʹәсабе? б) Чьрʹа әв һәрдö чʹийа жь тʹунщ ьн?

7 Кʹьтеба Пирозда чʹийа бь симболик те һʹәсабе пʹадшати, йан жи сәрwерти. Чʹийа кö Зәкәрйа дит, мина wан дö чʹийа нә, кö пʹехәмбәртийа Данийелда те гьликьрьне. Чʹийак те һʹәсабе сәрwертийа Йаһоwа сәр тʹәмамийа дьнйальке кö һʹәта-һʹәтайе йә, ле йе дьн те һʹәсабе Пʹадшатийа Мәсиһи кö дәсте Исада нә (Дан. 2:35, 45). Жь сала 1914-да чахе Иса бу Пʹадша, әw һәрдö чʹийа тʹәвайи qьрара Хwәде һьндава инсанәте тиньнә сери.

8 Ле чьрʹа әw һәрдö чʹийа жь тʹунщ ьн? Тʹунщ, мина зер металәкә гәләк qимәт ә. Чахе Йаһоwа Исраелийарʹа гот кö кон ава кьн у паше жи гот кö пʹарьстгәһа Оршәлиме ава кьн, әwи wанрʹа гот wәки авакьрьнеда тʹунщ бьдьнә хәбате (Дәркʹ. 27:1-3; 1 Пʹадш. 7:13-16). Әw йәк кö әв чʹийа жь тʹунщ ьн, дьдә кʹьфше кö сәрwертийа Йаһоwа у Пʹадшатийа Мәсиһи баш у qәwи нә, кʹижан кö wе инсанәтерʹа бехофийе у гәләк кʹәрәма биньн.

9. Сийаред wан әʹрәба кʹе нә, у чь щабдарийа wан һәйә?

9 Wәрә ньһа хәбәр дьн дәрһәqа әʹрәба. Әв әʹрәбә сийаред хwәва чь тенә һʹәсабе? Сийаред wан әʹрәба мьлйакʹәт ьн, дьбәкә щурʹә-щурʹә кʹомед мьлйакʹәта. (Бьхунә Зәкәрйа 6:5-8.) Әwана «ль бәр Хöдан» сәкьнибун у паше дәркʹәтьн сәва кö шьхöләкә мәхсус биньн сери. Ле гәло чь шьхöл wанрʹа һатә дайине? Әʹрәбә сийаред хwәва һатьнә шандьне щурʹә-щурʹә щийа. Щабдарийа wан әw ә кö щьмәʹта Йаһоwа хwәй кьн, илаһи жь әʹрде «бакʹуре», демәк жь Бабилоне. Йаһоwа пе ве хәwн-хәйале щьмәʹта хwәрʹа нишан кьр, wәки wе ида тʹö щар нәһелә әwана бькʹәвьнә дәсте Бабилоне. Бәле, щьмәʹт кö пʹарьстгәһ ава дькьр, пе ве хәwн-хәйале гәләк дьлгәрм бу! Әwана ида жь дьжмьна нәдьтьрсийан.

10. Хәwн-хәйала Зәкәрйа дәрһәqа әʹрәба сийаред wанва, чьда али щьмәʹта Хwәде дькә?

10 Чаwа wәʹде Зәкәрйа, Йаһоwа һʹәта иро пе ордийа мьлйакʹәтед хwә щьмәʹта хwә хwәй дькә у qәwи дькә (Малх. 3:6; Ибрн. 1:7, 14). Жь сала 1919, чахе щьмәʹта Йаһоwа жь дилтийа Бабилона Мәзьн хьлаз бу, дьжмьнед wан һәр тьшт дькьрьн сәва һʹәбандьна рʹаст пешда нәчә. Ле һʹәму кьред wан пʹучʹ бун (Әʹйан. 18:4). Мьлйакʹәт тʹәшкиләта Йаһоwа хwәй дькьн, ләма жи әм гәрәке нәтьрсьн кö диса әме бькʹәвьнә дәсте рʹелигийа qәлп (Зәб. 34:7). Бәле, әм гәрәке дöдьли нәбьн кö хьзмәткʹаред Хwәде нав тʹәмамийа дьнйайе wе бәрдәwам кьн рʹöһʹанида гәш бьн у пешда һәрʹьн. Хәwн-хәйала Зәкәрйа али мә дькә wәки әм фәʹм кьн, кö бьн сийа wан дö чʹийада әм хwәйкьри нә.

11. Чьрʹа әм гәрәке нәтьрсьн гава дьжмьн мьqабьли щьмәʹта Хwәде дәрен?

11 Зутьрәке, һʹәму qәwатед политики йа дьнйа Шәйтʹан wе бьбьнә йәк, чьмки wе бьхwазьн щьмәʹта Хwәде кʹöта кьн (Һәзqл. 38:2, 10-12; Дан. 11:40, 44, 45; Әʹйан. 19:19). Пʹехәмбәртийа Һәзәqел нишан дькә, wәки qәwатед политики wе әʹрде дадьн мина әʹwьра, у сийари жь һерсе мьqабьли мә дәркʹәвьн (Һәзqл. 38:15, 16).a Ле әм гәрәке qә тʹö щар wана нәтьрсьн! Ордийа Хwәде пьшта мә йә. Wәʹде тәнгасийа мәзьн, мьлйакʹәтед Йаһоwа wе щьмәʹта wи хwәй кьн, у qьрʹа wан һʹәмуйа биньн йед кö мьqабьли сәрwертийа wи дәртен (2 Тʹеслн. 1:7, 8). Әв рʹож wе чьqас мәхсус бә! Ле гәло кʹе wе рʹебәрийа ордийа Йаһоwа бькә кö сәр әʹзмана йә?

ЙАҺОWА КʹАҺИН ДЬКӘ ПʹАДША

12, 13. а) Чахе Зәкәрйа хәwн-хәйал дит, чь жерʹа һатә готьне? б) Әм жь кʹö заньн кö мәрьве бь наве «Чʹил» пе пʹехәмбәртийе Иса Мәсиһ йә?

12 Әw һʹәйшт хәwн-хәйал тʹәне Зә-кәрйа дит. Ле әwи паше тьштәки öса кьр кö нишана пʹехәмбәртийе бу, сәва щьмәʹт бьвинә у бьшьдә wәки пʹарьстгәһа Хwәде ава кьн. (Бьхунә Зәкәрйа 6:9-12.) Зәкәрйарʹа һатә готьне wәки жь Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, йед кö тʹәзә вәгәрʹийабунә Оршәлиме, зер у зива тʹоп кә. Әwи гәрәке жь ван зер-зива «тʹащ» чекьра (Зәкәр. 6:11). Гәло әw тʹащ бона Зәрубабәл Сәрwер бу, йе кö жь бәрәка Щьһуда у жь зöрʹәта Даwьд бу? На. Йаһоwа гот кö әwи тʹащи дайньн сәр сәре Кʹаһине Мәзьн бь наве Йешу. Кʹе кö әв йәк дит, wе әʹщебмайи бьмана.

13 Ле гәло әв дьһатә һʹәсабе кö Йешу кʹаһине мәзьн, бу пʹадша? На, Йешу жь зöрʹәта Даwьд нибу, ләма жерʹа нәдькʹәт кö бьбә пʹадша. Әw йәк кö тʹащ данинә сәр сәре wи пʹехәмбәрти бу, кö ахьрийеда кʹаһинәк wе бьбә пʹадша у кʹаһине һʹәта-һʹәтайе. Әв кʹаһине мәзьн кö wе бьбә пʹадша, наве wи һатьбу данин Чʹил. Кʹьтеба Пироз зәлал дьдә кʹьфше кö Чʹил, әв һәйә Иса Мәсиһ (Иша. 11:1; Мәт. 2:23).b

14. Иса ча Пʹадша у Сәрәккʹаһин чь шьхöли дькә?

14 Бәле, Иса Пʹадша у Сәрәккʹаһин ә. Әw рʹебәре ордийа мьлйакʹәтед Йаһоwа йә. Иса гьран дьхәбьтә сәва кö ве дьнйа хьрабда щьмәʹта Хwәде бь тʹәмами хwәйкьри бә (Йерәм. 23:5, 6). Иса пьштгьрийа сәрwертийа Йаһоwа дькә, у ләма зутьрәке әw wе һʹәму сәрwеред дьнйайе кʹöта кә у щьмәʹта Хwәде хьлаз кә (Әʹйан. 17:12-14; 19:11, 14, 15). Ле һʹәта әв рʹож бе, Иса, демәк Чʹил, шьхöләки мәзьн дькә.

ӘW WЕ ПʹАРЬСТГӘҺЕ АВА КӘ

15, 16. а) Кʹе иро щьмәʹта Хwәде паqьж дькә у һʹәбандьна рʹастда пешда дьбә? б) Хьлазийа Һʹәзарсалийа Пʹадшатийа Мәсиһ wе чь ахьрийе бинә?

15 Хенщи шьхöле пʹадшатийе у сәрәккʹаһинтийе, Иса öса жи щабдари станд кö «пʹарьстгәһа Хöдан ава бькә». (Бьхунә Зәкәрйа 6:13.) Сала 1919-да әwи ида дәстпекьр wи шьхöли бькә. Әwи щьмәʹта Хwәде жь Бабилона Мәзьн аза кьр у щьвата Мәсиһи тʹәзәда саз кьр. Әwи öса жи «хöламе амьн у сәрwахт» кʹьфш кьр, сәва кö сәр әʹрде рʹебәрийа һʹәбандьна рʹаст бькә (Мәт. 24:45). Иса öса жи щьмәʹта Хwәде паqьж дькә у али wан дькә, wәки һʹәбандьна wан тʹәмьз бә (Малх. 3:1-3).

16 Иса Wәʹде Һʹәзарсалийа Пʹадшатийа хwә, тʹәви 144 000 пʹадша у кʹаһина мәрьвед амьн wе бькьнә беqьсур. Гава әw йәк бе сери, сәр әʹрде wе тʹәне хьзмәткʹаред рʹаст бьминьн. Ахьрийеда wе бь тʹәмами һʹәбандьна рʹаст бә!

КʹАР БЬКЬН ШЬХÖЛЕ АВАКЬРЬНЕДА

17. Йаһоwа ча Щьһу шьдандьн, у әw йәк ча сәр wан һʹöкöм бу?

17 Гәло һьнге ча әʹламәтийа Зәкәрйа сәр Щьһуйа һʹöкöм бу? Йаһоwа соз да кö әw wе али wан бькә у wана хwәй кә гава әwана пʹарьстгәһе ава кьн. Әwе йәке дьле wан һеса кьр у шьданд. Ле йәкә әwана дьфькьрин кö wе ча wи шьхöле мәзьн бькьн, нә әwана һьндьк ьн. Гьлийед Зәкәрйа кö әwи wанрʹа гот, тьрс у шьк жь дьле wан дәрхьст. Әwи гот кö хенщи аликʹарийа Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, Хwәде гот кö жь дурва wе диса гәләк бен, сәва авакьрьна пʹарьстгәһа Йаһоwада кʹомәке бьдьн. (Бьхунә Зәкәрйа 6:15.) Щьһу баwәр бун кö Хwәде алийе wан ә, у рʹаст ә пʹадше Фарси әв шьхöл qәдәхә кьр, ле йәкә әwана бь мерхаси вәгәрʹийанә шьхöле авакьрьна пʹарьстгәһе. Һьнә wәʹдә шунда, Йаһоwа әw qәдәхә кö те бежи мина чʹийа рʹийа wан дадьда, кʹöта кьр у ахьрийеда сала 515 Б.Д.М., пʹарьстгәһ һʹәта хьлазийе ава бу (Әзр. 6:22; Зәкәр. 4:6, 7). Ле гьлийед Йаһоwа иро бона мә нә жи, чьмки иро тьштәки һе мәзьн дьqәwьмә.

Щурʹә-щурʹә мәщала кö чаwа щьмәʹта Йаһоwа һʹьзкьрьн һьндава wи дьдьн кʹьфше

Йаһоwа wе тʹö щар бир нәкә һʹьзкьрьна wә кö һун һьндава wида дьдьнә кʹьфше! (Бьньһерʹә абзаса 18, 19)

18. Зәкәрйа 6:15 иро ча те сери?

18 Иро бь милйона мәрьв хьзмәткʹаред Йаһоwа нә. Әwана жь дьле хwә «һәбука» хwә qöрбан дькьн, мәсәлә, wәʹдә, qәwат, у чь дәсте wан те хәрщ дькьн сәва пьштгьрийа һʹәбандьна рʹаст бькьн (Мәтʹлк. 3:9). Әм гәрәке qә дöдьли нәбьн, wәки Йаһоwа амьнийа мә дьшекьринә. Биньн бира хwә Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, йед кö зер-зив анин сәва Зәкәрйа тʹащ чекә. Әв тʹащ паше ча «биранинәк» ма, кö wана бона һʹәбандьна рʹаст чь qöрбан кьрьн (Зәкәр. 6:14). Бәле, Йаһоwа öса жи wе тʹö щар шьхöле мә у һʹьзкьрьна мә бир нәкә (Ибрн. 6:10).

19. Хәwн-хәйалед Зәкәрйа иро чьда мә qәwи дькьн?

19 Wан рʹожед ахьрийеда, һәр тьшт кö иро тʹәшкиләта Йаһоwада те кьрьне, избат дькә кö бь сайа кʹәрәма Йаһоwа у рʹебәрийа Мәсиһ тʹәшкиләт пешда дьчә. Әм бәхтәwар ьн кö тʹәшкиләта wида ньн, кʹижан кö wе һʹәта-һʹәтайе һәбә. Бәле, нета Йаһоwа дәрһәqа һʹәбандьна рʹаст «wе бе сери». Ләма жи бьшекьриньн кö һун нава щьмәʹта Йаһоwада ньн, у «гöһдарийа Хwәдейе хwә Йаһоwа бькьн, ДТʹ». Һьнге һуне бьн хwәйкьрьна Пʹадша у Сәрәккʹаһинда у öса жи мьлйакʹәтада бьн. Чь дәсте wә те хьзмәтийа Хwәдеда бь дьл у щан бькьн. У дöдьли нәбьн кö Йаһоwа wе wә хwәй кә у хьлаз кә wәʹде ахьрийа ве дьнйайе у жийина һʹәта-һʹәтайе wе бьдә wә!

a Бона һе зедә информасийа бьньһерʹьн «Бьрща Qәрәwьлийе» йа 15 Голане сала 2015, «Пьрсед Хwәндәвана», рʹупʹ. 29-30.

b Хәбәра «Ньсрәти» жь хәбәра Ибрани йә, кö те һʹәсабе «чʹил».

    Әʹдәбйәтед Кʹӧрди Кӧрманщи (2011-2025)
    Дәрк′әвьн
    Бьк′әвьн
    • К′öрди Кöрманщи (Кирили)
    • Бьшиньн
    • Бьqәйдәкьрьн
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Qәйде Хәбьтандьне
    • Политика Конфиденсийалийе
    • Гöһастьна Конфиденсийалийе
    • JW.ORG
    • Бьк′әвьн
    Шандьн