Әм Чь Һин Дьбьн жь Пʹехәмбәртийа Аԛуб, йе кӧ Бәр Мьрьне бу—Пʹара 1

1-2. Гава мьрьна Аԛуб ида незик бу, әԝи чь кьр у чьрʹа? (Ӧса жи бьньһерʹьн шькьл.)

ГАВА Аԛуб ида әʹмьрда мәзьн бу, әԝи мала хԝә бар кьр у тʹәви малбәта хԝә жь Кәнане чу ԝәлате Мьсьре у 17 сала ԝедәре ма (Дәстпебун 47:28). Аԛуб гәләк сал дьфькьри ԝәки кӧрʹе ԝи Усьв мьрийә, ләма жи гава әԝи диса кӧрʹе хԝә дит, гәләк ша бу. Ле ньһа мьрьна Аԛуб ида незик дьбу. Әԝи әв йәк фәʹм дькьр, ләма һʹәму кӧрʹед хԝә дора хԝә тʹоп кьр, чьмки дьхԝәст тьштәки фәрз бежә ԝан (Дәстпебун 49:28).

² Ԝи чахи тьштәки нормал бу, кӧ сәре малбәте пешийа мьрьна хԝә нәфәред хԝә тʹоп кә у тʹәмийед хԝәйә пашьн бьдә ԝан (Ишайа 38:1). Һьнге кәсе кӧ бәр мьрьне бу, щарна дьгот кӧ паши мьрьна ԝи, кʹе ԝе бьбә сәре малбәте.

3. Ль гора Дәстпебун 49:1, 2, гьлийед Аԛуб чьрʹа гәләк фәрз бун?

³ Бьхунә Дәстпебун 49:1, 2. Ле әв щьвинәкә мәхсус бу кӧ Аԛуб тʹәви кӧрʹед хԝә дәрбаз кьр, чьмки әԝ нә кӧ тʹәне сәре малбәте бу, ле пʹехәмбәр бу жи. Сәр ве щьвине Аԛуб жь бина бәр Йаһоԝа кӧрʹед хԝәрʹа дәрһәԛа ахьрийа ԝан у зарʹед ԝан гот. Ләма жи гьлийед Аԛуб пʹехәмбәрти бун.

4. Аԛуб чь пʹехәмбәрти кьр у әм чь дькарьн жь гьлийед ԝи һин бьн? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргоша бь наве «Малбәта Аԛуб».)

⁴ Ве готареда әме бьвиньн, кӧ Аԛуб чар кӧрʹед хԝәрʹа, демәк Рʹубен, Шьмһʹун, Леԝи у Щьһударʹа чь гот. Готара дьнда әме бьвиньн, кӧ әԝи һʹәйшт кӧрʹед хԝәйи дьнрʹа чь гот. Әԝи пешда гот, кӧ чь һивийа кӧрʹед ԝи у зарʹед ԝан ә. Ԝәʹдә шунда, әԝана бунә мьләте Исраел. Тʹәрихийа ви мьләти нишан дькә, кӧ гьлийед Аԛуб ча һатьнә сери. Ӧса жи дәрсед кӧ әм дькарьн жь гьлийед ԝи бьстиньн, ԝе али мә бькьн дьле Баве мәйи әʹзмана, Йаһоԝа, ша кьн.

РʹУБЕН

5. Дьбәкә Рʹубен һивийе бу кӧ жь баве хԝә чь бьстинә?

⁵ Аԛуб кӧрʹе хԝәйи мәзьн, Рʹубенрʹа ӧса гот: «Ньхӧрийе мьно» (Дәстпебун 49:3). Рʹубен кӧрʹе пешьн бу, ләма жи дьбәкә әԝ һивийе бу, кӧ дӧ пʹаред мал-мьлкʹе баве хԝә бьстинә. Ӧса жи әԝ дьбәкә һивийе бу, ԝәки паши мьрьна баве хԝә әԝе дәԝса ԝи бьбә бавәʹшир у ахьрийеда кәсәки жь зӧрʹәта ԝи, ԝе тʹьме бьбә бавәʹшир.

6. Рʹубен чьма мафе хԝәйә ньхӧрийе ӧнда кьр? (Дәстпебун 49:3, 4)

⁶ Ле Рʹубен мафе ньхӧрийа хԝә ӧнда кьр (1 Дирок 5:1). Гәло чьма? Һьнә ԝәхт паши мьрьна Рʹаһеле, Рʹубен сәре хԝә Билһайерʹа дани, йа кӧ бәрдәстийа Рʹаһеле бу (Дәстпебун 35:19, 22). Рʹаһеле Билһа ча щари дабу Аԛуб. Гәло Рʹубен чьма тьштәки ӧса кьр? Әԝ кӧрʹе Леайе бу, демәк кӧрʹе хушка Рʹаһеле. Дьбәкә әԝи ӧса кьр сәва кӧ баве ԝи Билһайе нәфрʹәт кә у дийа ԝи, демәк Леайе дьһа зедә һʹәз бькә. Йан жи дьбәкә әԝи ӧса кьр, чьмки хԝәстьнед Рʹубенә сексуали гӧрʹ бьбун. Мәʹни чь бу жи, әв кьре ԝи бәр чʹәʹве Йаһоԝа у ӧса жи бәр чʹәʹве Аԛуб тьштәки гәләк хьраб бу (Бьхунә Дәстпебун 49:3, 4).

7. Һʹале Рʹубен у зӧрʹәта ԝи ча бу? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргоша бь наве «Гьлийед Аԛубә Пашьн».)

⁷ Аԛуб Рʹубенрʹа ӧса гот: «Те нәби йе пешьн». Гьлийед ԝи һатьн сери. Ль гора Кʹьтеба Пироз, ԛә йәк жь зӧрʹәта Рʹубен нәбу пʹадша, кʹаһин йан пʹехәмбәр. Ле диса жи Аԛуб кӧрʹе хԝә инкʹар нәкьр, у зӧрʹәта Рʹубен бу бәрәкәкә мьләте Исраеле (Йешу 12:6). Рʹубен дәрәщед дьнда һʹӧнӧред баш нишан дькьр, у ча те кʹьфше әԝи ида бенамуси нәдькьр (Дәстпебун 37:20-22; 42:37).

8. Әм дькарьн жь сәрһатийа Рʹубен чь дәрса һин бьн?

⁸ Әм чь дәрса һин дьбьн? Әм гәрәке сәр хԝә бьхәбьтьн, ԝәки хԝәстьнед хԝәйә нәрʹаст контрол бькьн у хԝә жь бенамусийе дур бьгьрьн. Һәрге әм бенә щерʹьбандьне, ԝе баш бә ԝәки әм бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ һәрге әм тьштәки нәбаш бькьн, әв йәк ԝе дьле Йаһоԝа, малбәта мә у кәсед дьн чьԛас бешинә. Ӧса жи әм гәрәке бир нәкьн, ԝәки «мәрьв чь дьчинә, ԝе жи дьчьнә» (Галати 6:7). Жь алийе дьнва жи, сәрһатийа Рʹубен рʹәʹма Йаһоԝа дьдә кʹьфше. Рʹаст ә Йаһоԝа мә жь ахьрийа шашийед мә напʹарезә, ле һәрге әм тʹобә кьн у тьштед рʹаст бькьн, әԝе мә кʹәрәм кә.

ШЬМҺʹУН У ЛЕԜИ

9. Аԛуб чьма жь кӧрʹед хԝә Шьмһʹун у Леԝи рʹази нибу? (Дәстпебун 49:5-7)

⁹ Бьхунә Дәстпебун 49:5-7. Паше, Аԛуб дәрһәԛа Шьмһʹун у Леԝи хәбәр да. Жь гьлийед ԝи те кʹьфше, ԝәки әԝ жь ԝан рʹази нибу. Чәнд сал пешда, мерәки Кәнани бь наве Шәкәм, ԛиза Аԛуб, Дина, хьраб кьрьбу. Һʹәму кӧрʹед Аԛуб жь бо ԝе йәке әʹщьз бун, ле Шьмһʹун у Леԝи кʹин кʹьшандьн у һерса хԝә контрол нәкьрьн. Ԝана меред Кәнани хапандьн у соз дан, кӧ һәрге Шәкәм у меред жь щьмәʹта ԝи бенә сьнәткьрьне, әԝана ԝе тʹәви ԝан пәймана әʹдьлайе гьредьн. Әԝ мер жи ԛайил бун у һатьнә сьнәткьрьне. Ле гава әԝана жь бо сьнәте һе еш дькʹьшандьн у сьст бун, Шьмһʹун у Леԝи шуред хԝә һьлдан, кʹәтьнә бажер у һʹәму мер «авитьнә ль бәр дәве шура кӧштьн» (Дәстпебун 34:25-29).

10. Гьлийед Аԛуб дәрһәԛа Шьмһʹун у Леԝи ча һатьнә сери? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргоша бь наве «Гьлийед Аԛубә Пашьн».)

¹⁰ Аԛуб жь бо кьред ԝан дӧ кӧрʹед хԝә гәләк хәмгин бу. Ләма жи әԝи пешда гот, ԝәки нав ԝәлате Исраеледа, әʹрдед ԝан ԝе жь һәв дур у бәлабуйи бьн. Паши 200 сал зедәтьр, гава мьләте Исраеле кʹәтә Әʹрде Создайи, әв гьли һатьнә сери. Әʹрдед кӧ бәрәка Шьмһʹун ча миратʹ стандьн, нав әʹрде бәрәка Щьһудада бун (Йешу 19:1). Леԝи жи 48 бажаред бәлабуйи ча миратʹ станд (Йешу 21:41).

11. Бәрәкед Шьмһʹун у Леԝи чь тьштед баш кьрьн?

¹¹ Зӧрʹәта Шьмһʹун у Леԝи шашийед кал-бавед хԝә дӧбарә нәкьрьн. Бәрәка Леԝи хирәт у амьни һьндава һʹәбандьна рʹаст дьда кʹьфше. Гава Муса сәр Чʹийайе Синайе Ԛанун жь Йаһоԝа станд, гәләк Исраелийа сәре хԝә бәр голька зерʹин данин. Ле Леԝийа пʹутпʹарьсти нәкьр, у ԝана тʹәви Муса кәсед кӧ сәре хԝә бәр голька зерʹин данибун, кӧштьн (Дәркʹәтьн 32:26-29). Бәрәка Леԝирʹа ԛәдьрәки мәзьн һатә дайине бь ве йәке, кӧ Йаһоԝа сафи кьр, ԝәки әԝана бьбьнә кʹаһин (Дәркʹәтьн 40:12-15; Жьмар 3:11, 12). Гава Әʹрде Создайи дьһатә зәфткьрьне, бәрәка Шьмһʹун ль гора нета Йаһоԝа бь мерхаси тʹәви бәрәка Щьһуда мьл бь мьл шәрʹ дькьр (Һʹакьмти 1:3, 17).

12. Әм жь сәрһатийа Шьмһʹун у Леԝи чь дәрса дькарьн һин бьн?

¹² Әм чь дәрса һин дьбьн? Әм гәрәке һерса хԝә зәфт кьн. Гава һәвал йан мәрьвәки мә рʹасти нәһәԛийе те, һәмьки нормал ә кӧ әм бәр хԝә дькʹәвьн (Зәбур 4:4). Ле гәрәке әм бир нәкьн, кӧ Йаһоԝа нахԝазә ԝәки әм бь гьли у кьред хԝә кәсед дьн бешиньн (Аԛуб 1:20). Гава әм щьватеда йан жь щьвате дәр рʹасти нәһәԛийе тен, әм диса жи ль гора принсипед Кʹьтеба Пироз хԝә дьдьнә кʹьфше у жь дәст һерсе зьраре надьнә тʹӧ кәси (Рʹомайи 12:17, 19; 1 Пәтрус 3:9). Ӧса жи һәрге де-баве тә ль гора дьле Йаһоԝа нажин, тӧ мәщбур нини чʹәʹв бьди мәсәла ԝанә нәбаш. Нәфькьрә кӧ тӧ нькари дьле Йаһоԝа ша ки. Һәрге тӧ хирәт бьки кӧ рʹӧһʹанида пешда һәрʹи у тьште рʹаст бьки, Йаһоԝа ԝе тә хәлат кә.

ЩЬҺУДА

13. Гава дора Щьһуда һат, дьбәкә әԝ чьма бәр хԝә кʹәт һәла баве ԝи ԝе чь беже?

¹³ Паше, Аԛуб кӧрʹе хԝә Щьһударʹа хәбәр да. Гава Щьһуда бьһист ԝәки баве ԝи бьред ԝирʹа чь готийә, дьбәкә әԝ бәр хԝә кʹәт, чьмки әԝи жи шашийед гьран кьрьбу. Мәсәлә, ча те кʹьфше, гава Шьмһʹун у Леԝи бажаре Шәкәме тʹалан дькьрьн, Щьһуда жи тʹәви ԝан бу (Дәстпебун 34:27). Ӧса жи гава бьред Усьв әԝ ча дил фьротьн у баве хԝә хапандьн, Щьһуда жи тʹәви ԝан бьбу йәк (Дәстпебун 37:31-33). Паше, әԝи бука хԝә Тʹамарерʹа сәре хԝә дани, чьмки ньзаньбу кӧ әԝ бука ԝи йә у дьфькьри кӧ әԝ ԛав ә (Дәстпебун 38:15-18).

14. Щьһуда кʹижан тьштед баш кьрьбу? (Дәстпебун 49:8, 9)

¹⁴ Жь алийе дьнва, Щьһуда тьштед баш жи кьрьбу. Мәсәлә, әԝи нишан кьрьбу ԝәки баве хԝәйи әʹмьрда мәзьн һʹәз дькә, у һазьр бу дәԝса бьре хԝәйи бьчʹук, Бьнйамин, бьбуйа дил (Дәстпебун 44:18, 30-34). Ләма жи Аԛуб бәʹса шашийед Щьһуда нәкьр, ле жь бина бәр Хԝәде пʹайе ԝи да у әԝ кʹәрәм кьр (Бьхунә Дәстпебун 49:8, 9).

15. Гьлийед Аԛуб ча сәр Щьһуда һатьнә сери?

¹⁵ Аԛуб пʹехәмбәрти кьр, ԝәки Щьһуда ԝе рʹебәрийа бьред хԝә бькә. Ле чәнд ԛьрʹнә дәрбаз бун, һʹәта кӧ әв гьли һатьнә сери. Ԝәкә 200 сал шунда, бәрәка Щьһуда пешийа бәрәкед дьн рʹе кʹәт, гава мьләте Исраеле жь ԝәлате Мьсьре дәркʹәт у бәрбь Әʹрде Создайи чу (Жьмар 10:14). Чәнд сал шунда, Йаһоԝа щабдари да бәрәка Щьһуда, ԝәки пешийе әԝана һьмбәри Кәнанийа шәрʹ кьн, кӧ Әʹрде Создайи бькьнә бьн дәсте хԝә (Һʹакьмти 1:1, 2). Даԝьд Пʹадша у пʹадшед паши ԝи, жь бәрәка Щьһуда бун. Ле гьлийед Аԛуб бь щурʹәки дьн жи һатьнә сери.

16. Гьлийед жь Дәстпебун 49:10 ча һатьнә сери? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргоша бь наве «Гьлийед Аԛубә Пашьн».)

¹⁶ Аԛуб гот, ԝәки кәсе жь зӧрʹәта Щьһуда ԝе сәр һʹәта-һʹәтайе бьбә Сәрԝере тʹәмамийа дьнйайе (Бьхунә Дәстпебун 49:10). Әв Сәрԝер Иса Мәсиһ ә. Мәләкәки дәрһәԛа ԝи ӧса гот: «Йаһоԝа Хԝәде ԝе тʹәхте баве ԝи Даԝьд бьдә ԝи» (Луԛа 1:32, 33). Ӧса жи, Иса те навкьрьне ча «Шере жь ԛәбила Щьһуда» (Әʹйанти 5:5).

17. Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа ве йәкеда, кӧ ча сәр кәсед дьн бьньһерʹьн?

¹⁷ Әм чь дәрса һин дьбьн? Рʹаст ә Щьһуда һьнә шашийед гьран кьрьбу, ле диса жи, Йаһоԝа әԝ кʹәрәм кьр. Дьбәкә бьред Щьһуда фәʹм нәкьрьн, кӧ чьма әԝ һатә кʹәрәмкьрьне. Ле Йаһоԝа Щьһудада тьштед баш дьдит, ләма жи ԝи кʹәрәм кьр. Гәло әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа? Гава хушк йан бьрак щабдарикә мәхсус дьстинә, дьбәкә әм фәʹм накьн кӧ чьрʹа әв щабдари жерʹа һатә дайине, чьмки әм кемасийед ԝи кәси заньн. Ле әм гәрәке бир нәкьн, ԝәки Йаһоԝа һʹӧнӧред ԝийә баш дьвинә у жь ԝи рʹази йә. Бәле, Йаһоԝа дина хԝә дьдә тьштед баш нав хьзмәткʹаред хԝәда. Ԝәрә әм жи ӧса бькьн!

18. Чьма әм гәрәке сәбьр кьн?

¹⁸ Ӧса жи, сәрһатийа Щьһуда нишан дькә, кӧ әм гәрәке сәбьр кьн. Йаһоԝа тʹьме созед хԝә тинә сери, ле әм щарна ньзаньн кӧ әԝе кʹәнге у ча бинә сери. Мәсәлә, кәсед жь бәрәка Щьһуда дәрберʹа нәбунә сәрокед мьләте Исраеле. Ле диса жи, әԝана бь амьни аликʹари дьданә ԝан кәса, йед кӧ жь алийе Йаһоԝада һатьбунә кʹьфшкьрьне, мәсәлә Мусайе жь бәрәка Леԝи, Йешуйе жь бәрәка Әфрайим у Шаԝул Пʹадша, йе кӧ жь бәрәка Бьнйамин бу. Ԝәрә әм жи аликʹарийе бьдьнә кәсед кӧ Йаһоԝа кʹьфш дькә, ԝәки әԝана рʹебәрийа мә бькьн (Ибрани 6:12).

19. Жь гьлийед Аԛубә пашьн, әм дәрһәԛа Йаһоԝа чь педьһʹәсьн?

¹⁹ Әм жь пʹехәмбәртийа Аԛуб, йе кӧ бәр мьрьне бу, чь һин бун? Әʹйан ә, кӧ Хԝәде ӧса сәр мәрьва наньһерʹә ча әм дьньһерʹьн (1 Самуйел 16:7). Рʹәʹм у сәбьра Йаһоԝа мәзьн ә. Рʹаст ә әԝ чʹәʹве хԝә сәр шашийа нагьрә, ле әԝ ӧса жи һьлдьдә һʹәсаб, кӧ хьзмәткʹаред ԝи мәрьвнә гӧнәкʹар ьн у беԛьсуртийе жь мә дәʹԝа накә. Әԝ һәла һе дькарә бьбахшинә ԝи мәрьви жи, йе кӧ гӧне гьран кьрьбу, ле жь дьл тʹобә кьрийә у тьштед рʹаст дькә. Готара дьнда әме бьвиньн, кӧ Аԛуб һʹәйшт кӧрʹед хԝәйи дьнрʹа чь гот.