Бахшандьн Кʹьлита Әʹдьлайе йә

«ԚӘԜАТА хәбәра ‹бьбахшинә›, мәзьн ә. Әԝ шәрʹ-дәʹԝед мәзьн бе зорбәтийе сафи дькә, ортʹа мьләтада дьжмьнати һьлдьдә, али сәрԝеред дәԝләта дькә кӧ дина хԝә бьдьн кӧл-дәрдед щьмәʹте у һәләԛәтийа ортʹа мәрьва баш дькә». Әва хәбәред Дебора Танед ә, йа кӧ ньвискʹар у сосйалингвист ә жь Университета Ԝашингтоне.

Кʹьтеба Пироз избат дькә кӧ чахе мәрьв бахшандьне жь һәв дьхԝазьн, дьһа зу ортʹа ԝанда чәтьнайи те сафикьрьне. Мәтʹәлока Исада дәрһәԛа кӧрʹе ӧндабуйи, чахе әԝ вәгәрʹийа мал әԝи бь дьл у щан бахшандьне жь баве хԝә хԝәст, у бав бь шабуне диса ԝи ԛәбул кьр (Луԛа 15:17-24). Һәрге мә кәсәки дайә хәйдандьне у дьле ԝи ешандийә, әм гәрәке мьлук бьн у бахшандьне жь ԝи бьхԝазьн. Мәрьвед мьлукрʹа чәтьн нинә ве йәке бькьн.

Чахе Әм Бахшандьне Дьхԝазьн Әм Кʹарәкә Мәзьн Дьстиньн

Абигаил, кʹӧлфәтәкә сәрԝахт Исраела бәреда дьжит. Чахе мере ԝе зӧлмийе кьр, әԝе дәԝса ԝи бахшандьне хԝәст. Бь ве йәке, әԝе мәсәләкә баш һишт кӧ кʹарәкә чьԛас мәзьн ә чахе мәрьв бахшандьне жь һәв дьхԝазьн. Ԝәрә әм ве ԛәԝьмандьне шеԝьр кьн. Гава Даԝьд, йе кӧ паше бу пʹадше Исраеле, бәрʹийеда хԝә вәдьшарт, әԝи кәрийед пәзед Набал дьпараст, йе кӧ мере Абигаиле бу. Ле чахе әскәред Даԝьд жь Набал нан у ав хԝәстьн, әԝи гәләк сәрт щаба ԝан да у бәри ԝан да. Һьнге Даԝьд гәләк һерс кʹәт у 400 мер тʹәви хԝә һьлда, ԝәки һʹьщуми сәр Набал у әскәред ԝи кә. Чахе Абигаил дәрһәԛа ве йәке пеһʹәсийа, әԝ чу ԝәки рʹасти Даԝьд бе. Гава әԝе Даԝьд дит, әԝ бәр ԝи кʹәтә сәр чока. Әԝе гот: «Әзхӧлам, сущдар әз ьм, тʹәне әз сущдар ьм. Дәстуре бьдә кӧ хӧлама тә тәрʹа бежә. Ль готьнед ԝе гӧһдари бькә». Паше Абигаиле дәрәщә жерʹа шьровәкьр, у ча пʹешкʹеш нан-хԝарьн дайеда. Даԝьд сәр ве йәке жерʹа гот: «Бь хер у хԝәши һәрʹә мале. Мьн гӧһдарийа тә кьр у ԛәдре тә гьрт» (1 Самуйел 25:2-35, ИМ).

Мьлуктийа Абигаиле у әԝ йәк кӧ әԝе пеш мере хԝәва бахшандьне хԝәст, ԝе у малбәта ԝе хԝәй кьр. Даԝьд һәла һе рʹазибуна хԝә жи Абигаилерʹа да кʹьфше ԝәки әԝе рʹийа ԝи гьрт кӧ хуне нәрʹьжинә. Рʹаст ә Абигаил тʹӧ хьраби ль Даԝьд у әскәред ԝи нәкьрьбу, ле әԝе гӧне мере хԝә кьрә стуйе хԝә у тʹәви Даԝьд ль һәв һат.

Паԝлосе шанди жи мәсәләкә баш һишт ве йәкеда кӧ кʹәнге бахшандьне бьхԝазьн. Щарәке чахе Паԝлос бәр Щьвина Гьрәгьра, демәк бәр диԝана һәри бьльнд йа Щьһуйа, хԝә дьпараст, сәрәккʹаһин Һананийа ӧса сәр хәбәрдана Паԝлос һерс кʹәт, ԝәки тʹәми да кӧ дәве ԝи хьн. Һьнге Паԝлос ԝирʹа гот: «Хԝәдейе жи ль тә хә, диԝаре сиԝахкьри! Тӧ рʹуньшти йи анәгори Ԛануне диԝана мьн дьки у жь Ԛануне дәр әʹмьр дьки кӧ әԝ мьн хьн». Чахе ԝедәре мәрьв Паԝлос нәһәԛ кьрьн кӧ әԝ сәрәккʹаһин беһӧрмәт дькә, әԝи дәрберʹа шашийа хԝә ани рʹуйе хԝә у гот: «Бьрано, мьн ньзаньбу кӧ әԝ сәрәккʹаһин ә. Чаԝа ньвисар ә: ‹Һьндава сәрԝере мьләте хԝәда хьраб хәбәр нәдә›» (Кʹаред Шандийа 23:1-5).

Паԝлос рʹаст бу гава гот, мәрьве кӧ ча һʹакьм кʹьфшкьри йә, гәрәке зорбәтийе нәкә. Чь жи һәбу, Паԝлос бахшандьн хԝәст, кӧ пе нәзанийа хԝә гьлийед ӧса готә сәрәккʹаһин, кӧ ча беһӧрмәти һатьнә кʹьфше.a Чахе Паԝлос бахшандьне хԝәст, әԝ йәк дьле әндәмед Щьвина Гьрәгьра нәрм кьр, у ԝана гӧһ да Паԝлос. Паԝлос заньбу кӧ ортʹа әндәмед Щьвина Гьрәгьрада щӧдәти һәбу. Ләма жи әԝи гот кӧ диԝана ԝи дькьн, чьмки әԝ баԝәрийа хԝә сахкьрьна мьрийа тинә. Паши ве йәке Ферьси у ԛанунзан һәврʹа кʹәтьнә һʹӧщәте, у Ферьсийа пьшта Паԝлос гьртьн (Кʹаред Шандийа 23:6-10).

Әм жь ван дӧ мәсәла чь һин дьбьн? Һәрдӧ дәрәщада жи әԝ йәк кӧ ԝана жь дьл бахшандьне хԝәст, мәщал вәбу кӧ һәләԛәтийа баш бе хԝәйкьрьне. Һәрге әм жи жь мәрьва бахшандьне бьхԝазьн, әме бькарьбьн тʹәви ԝан ль һәв бен. Чахе әм гӧне хԝә дьдьнә рʹуйе хԝә у бахшандьне дьхԝазьн, мәщал вәдьбә кӧ бь әʹдьлайи проблеме сафи кьн.

«Ле Мьн Тьштәки Хьраб Нәкьрийә»

Чахе әм педьһʹәсьн кӧ хәбәрдан йан кьред мә дьле кәсәки ешандьнә, мәрʹа дькарә бе кʹьфше ԝәки әԝ мәрьве кӧ сәр мә хәйди йә, бадиһәԝа дьхәйдә йан жи тьшта зу һьлдьдә дьле хԝә. Ле Иса тʹәмикә ӧса да шагьртед хԝә: «Аԝа һәгәр тӧ һʹәдийа хԝә бини сәр горигәһе у ль ԝьр бе бира тә, кӧ дьле бьре тә жь тә майә, һʹәдийа хԝә ԝе дәре ль бәр горигәһе бьһелә у пешийе һәрʹә бьре хԝәрʹа ль һәв ԝәрә у паше ԝәрә һʹәдийа хԝә бьдә» (Мәтта 5:23, 24).

Мәсәлә, бьрак дькарә бьфькьрә кӧ тә һьмбәри ԝи гӧнә кьрийә. Һьнге ль гора гьлийед Иса тӧ гәрәке һәрʹи у тʹәви ԝи ль һәв бейи, һәла һе ԝи чахи жи гава тӧ дьфькьри ԝәки тә тʹӧ хьраби ле нәкьрийә. Ль гора фәрһәнгәке, текста Йунанида хәбәра кӧ Иса да хәбате льһәвһатьн, те һʹәсабе «чахе мәрьв дьжмьнати һәвдӧрʹа дькʹьшандьн, у һәрдӧ жи гӧне хԝә анинә рʹуйе хԝә» («Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words»). У рʹасти жи чахе дӧ мәри һәвдӧрʹа шәрʹ кьрьнә, гәләк щар ӧса дьбә кӧ әԝана һәрдӧ жи нәһәԛ ьн, чьмки һәрдӧ жи гӧнәкʹар ьн у шашийа дькьн. Ләма жи лазьм ә ԝәки әԝана жи жь һәвдӧ бахшандьне бьхԝазьн.

Бь рʹасти пьрс нә ве йәкеда нә кӧ кʹе рʹаст ә у кʹе нәрʹаст ә, ле фәрз әԝ ә кӧ кʹе гава пешьн бавежә, ԝәки ль һәв бен. Чахе Паԝлосе шанди пеһʹәсийа кӧ Мәсиһийед Корьнтʹеда жь бо пʹәра һәвдӧ дьдьнә дәсте диԝане, әԝи ширәт да ԝан: «Гәло һе ԛәнщ нинә, кӧ һун бенә нәһәԛкьрьне? Гәло һе ԛәнщ нинә, кӧ һун бенә шеландьне?» (1 Корьнтʹи 6:7). Рʹаст ә вьра Паԝлос Корьнтʹийа һелан кьр, ԝәки жь бо шәрʹ-дәʹԝа һәвдӧ нәдьнә диԝане, йәкә принсип әшкәрә йә: Әʹдьлайи нава хушк-бьрада дьһа фәрз ә, нә кӧ избат кьн кӧ кʹе рʹаст ә у кʹе нәһәԛ ә. Һәрге әм ве принсипе бир нәкьн, мәрʹа ԝе дьһа һеса бә бахшандьне бьхԝазьн, гава кәсәк дьфькьрә ԝәки мә һьндава ԝида нәһәԛи кьрийә.

Гәрәке Дьлсах бьн

Һьнә мәрьв гьлийед бахшандьне бе һʹәмде хԝә дьдьнә хәбате. Бәʹса хәбәре, Жапонйайеда хәбәра «сумимасен», кӧ дьдьнә хәбате чахе бахшандьне дьхԝазьн, дькарьн бь һʹәзара щара бежьн сәва щурʹә-щурʹә мәʹнийа. Әԝ хәбәр һәла һе һьнге жи дьдьнә хәбате, гава жь кәсәки рʹази нә, ле нькарьн бьн ԛәнщийа ԝи дәрен. Әԝ йәк кӧ әв хәбәра гәләк щар дьдьнә хәбате, һьнә мәрьв ида дӧдьли дьбьн, кӧ гәло рʹасти мәрьв бь дьле сах бахшандьне дьхԝазә йан на. Һьнә културед дьнда жи хәбәра «бьбахшинә» тʹьме дьдьнә хәбате.

Фьрԛи тʹӧнә сәр кʹижан зьмани әм хәбәр дьдьн, әм гәрәке бь дьле сах бахшандьне бьхԝазьн. Гьли у дәнге мә гәрәке бьдьнә кʹьфше, кӧ әм бь рʹасти пʹошман дьбьн. Иса ԝәʹде Хьзмәткьрьна сәр Чʹийе шагьртед хԝәрʹа ӧса гот: «Бьра готьна ԝә бьбә ‹бәле-бәле› йан жи ‹на-на›. Жь ве зедәтьр жь Мирещьн ә» (Мәтта 5:37). Гава һун жь кәсәки бахшандьне дьхԝазьн, бьра бахшандьна ԝә бахшандьна рʹаст бә. Дина хԝә бьдьнә ве мәсәле: Мерькәк кӧ аеропортеда регистратуреда һивийа сьрийа хԝә бу, ньшкева чәнтʹе ԝи жьнька кʹеләка ԝи кʹәт у әԝи бахшандьне жь ԝе хԝәст. Чәнд дәԛә шунда, диса ӧса бу, у әԝи диса жерʹа гот бьбахшинә. Гава әԝ йәк диса щарәке ԛәԝьми, мерьке кӧ тʹәви ве жьньке бу, готә ԝи кӧ һәрге гьлийе ԝи «бьбахшинә» рʹасти буйа, әԝе диса ԝе жьньке пе чәнтʹе хԝә әʹщьз нәкьра. Ча те кʹьфше гьлийед бахшандьне һьнге бь һʹәлали нә, гава мәри алийе хԝәда һәр тьшти дькә, ԝәки ида ԝан шашийа нәкә.

Һәрге әм һʹәлал ьн, әме жь дьл шашийа хԝә биньн сәр хԝә, бахшандьне бьхԝазьн у мә чь зьрар анийә, ве йәке рʹаст кьн. Ле әԝе кӧ хәйидийә, алийе хԝәда гәрәке жь дьл бьбахшинә ԝи, йе кӧ тʹобә дькә (Мәтта 18:21, 22; Марԛос 11:25; Әфәси 4:32; Колоси 3:13). Әԝ һәрдӧ мәрьв жи гӧнәкʹар ьн, ләма жи льһәвһатьн щара нәһеса йә. Ле диса жи гьлийед бахшандьне али дькьн, ԝәки әԝана зу ль һәв бен.

Чахе Нәлазьм ә Бахшандьне Бьхԝазьн

Рʹаст ә гава мәрьв бахшандьне жь һәв дьхԝазьн, әԝ йәк дьле ԝан нәрм дькә у әʹдьлайе тинә, ле мәрьве билан занә кʹәнге нәлазьм ә бахшандьне бьхԝазә. Бәʹса хәбәре, чахе дәрәщә амьнийа һьндава Хԝәдеда гьредайи йә. Чахе Иса Мәсиһ сәр әʹрде бу, «әԝи хԝә ньмьз кьр, һʹәта мьрьнерʹа жи ԛайл бу» сәр стуна щәфайе (Филипи 2:8). Ле йәкә әԝи тʹӧ щар жь бо баԝәрийа хԝә жь мәрьва бахшандьне нәдьхԝәст, сәва кӧ әԝана гәләк ле нәчәрчьриньн. Иса нә готә сәрәккʹаһин ԝәки бьбахшинә ԝи, гава әԝи жь Иса дәʹԝа кьр: «Әз тә бь Хԝәдейе сах дьдьмә сонде. Мәрʹа бежә, тӧ йи Мәсиһ, Кӧрʹе Хԝәде?». Дәԝса пʹошманбуне у бахшандьне бьхԝазә, Иса бь мерхаси щаба ԝи да у гот: «Тә бь дәве хԝә гот. Ле әз ԝәрʹа дьбежьм, жь вьр шунда һуне Кӧрʹе Инсан ль кʹеләка Йе Һәри Зор, ль мьле ԝийи рʹасте рʹуньшти у ль сәр әʹԝред әʹзмен те бьбиньн» (Мәтта 26:63, 64). Һʹьше Исарʹа нә жи дәрбаз дьбу, ԝәки пьшта хԝә бьдә Хԝәде кӧ тʹәви сәрәккʹаһин әʹдьлайе хԝәй кә.

Мәсиһи ԛәдьре мәрьвед хԝәйиһʹӧкӧм дьгьрьн. Ле әԝана бахшандьне жь ԝана нахԝазьн бона ве йәке, кӧ гӧрʹа Хԝәде дькьн у хушк-бьред хԝә һʹьз дькьн (Мәтта 28:19, 20; Рʹомайи 13:5-7).

Гава Ортʹа Мәрьвада Тʹьме Әʹдьлайи Һәбә

Әм шашийа дькьн, чьмки әм гӧнәкʹар ьн у әв гӧнә жь кал-баве мә Адәм дәрбази сәр мә буйә (Рʹомайи 5:12; 1 Йуһʹәнна 1:10). Адәм бу мәрьвәки гӧнәкʹар, гава мьԛабьли Әʹфьрандаре хԝә дәркʹәт. Пешийе Адәм у Һеԝа беԛьсур бун, у Хԝәде соз дьдә ԝәки мәрьв ԝе диса бьбьнә беԛьсур. Йаһоԝа ԝе гӧнә у һʹәму зьрара кӧ жь бо гӧнә пешда һатийә, бьдә һьлдане (1 Корьнтʹи 15:56, 57).

Һәла бьфькьрьн әԝ йәк чь те һʹәсабе! Аԛубе бьре Иса, гава дәрһәԛа зьман ширәт да, гот: «Һәгәр йәк хәбәрданеда тʹӧ шашийе накә, әԝ йәки кʹамьл ә, кӧ дькарә тʹәмамийа ԛальбе хԝә зәфт кә» (Аԛуб 3:2). Мәрьве беԛьсур дькарә зьмане хԝә контрол кә, у жерʹа нәлазьм ә кӧ жь бо гьлийед хԝә жь кәсәки бахшандьне бьхԝазә. Әԝ дькарә «тʹәмамийа ԛальбе хԝә зәфт кә». Чьԛас ԝәʹдәки хԝәш ԝе бе, гава әм гьшк бьбьнә беԛьсур! Һьнге ида тʹӧ тьшт ԝе рʹийа мә нәгьрә, ԝәки әʹдьлайе хԝәй кьн. Ле һʹәта ве рʹоже, гава әм шашийа бькьн, ԝәрә бь дьл бахшандьне жь һәв бьхԝазьн у ль һәв бен.

[Спартьн]

[Шькьл]

Әм жь мәсәла Паԝлос чь һин дьбьн?

[Шькьл]

Гава һәр кәс бьбә беԛьсур, ида тʹӧ тьшт ԝе рʹийа мә нәгьрә, ԝәки әʹдьлайе хԝәй кьн