ПЬРСЕД ЩАҺЬЛА
Әз Ча Дькарьм Рʹьнд Дина Хԝә Бьдьмә Тьштәки?
Чьма мьнрʹа чәтьн ә рʹьнд дина хԝә бьдьмә сәр тьшта?
«Бәре мьн һе зедә кʹьтеб дьхԝәндьн, ле ньһа гава әз абзасед дьреж дьвиньм, хԝәстьна мьн хԝәндьнерʹа ӧнда дьбә»—Илана.
«Мәсәлә, һәрге видеок дьреж дькʹьшинә, әз тәйах накьм у ләзайа ԝе зедә дькьм»—Миранда.
«Чахе әз шьхӧләки фәрз дькьм у дьвиньм ԝәки смс һатә сәр тʹела мьн, мьнрʹа ида чәтьн ә һʹьше хԝә бьдьмә сәр шьхӧле хԝә. Әз тʹәне дәрһәԛа ве йәке дьфькьрьм, кӧ мьнрʹа чь ньвисин?»—Щане.
Һьнә мәрьв дьфькьрьн ԝәки һащәтед әләктроник рʹийа мәрийа дьгьрьн, кӧ бь тʹәмами дина хԝә бьдьнә шьхӧлед хԝә. Ньвискʹар у леколинкʹар Николас Кар ӧса дьбежә: «Чьԛас һе зедә әм һащәтед әләктроник дьдьнә хәбате, һаԛас әм һʹьш-аԛьле хԝә тʹәмбәл дькьн у дина мә тʹьме дьрʹәвә щики дьн. Демәк әм дәрберʹа информасийайе ԛәбул дькьн, ле нета ԝе фәʹм накьн».a
Дина хԝә бьдьнә се мәсәлед ԝе йәке, чахе һащәтед әләктроник һʹьш-аԛьле мәрьва дьрʹәвиньн.
Ԝәʹде хәбәрдане. Кʹӧлфәтәкә щаһьл бь наве Марийа дьбежә: «Һьнә мәрьв чахе тʹәви кәсәки хәбәр дьдьн, ԝе дәме һьм смс дьньвисьн, һьм тʹела хԝәда листька дьлизьн йан жи дәнг-бәʹса дьньһерʹьн. Демәк, әԝана пʹаки дина хԝә надьнә мәрьве кӧ тʹәви ԝан хәбәр дьдә».
Дәрсханеда. Кʹьтебәкеда ӧса ньвисар ә: «Гәләк шагьрт дьбежьн, ԝәки ԝәʹде дәрсед мәкʹтәбе әԝана һащәтед әләктроник дьдьнә хәбате, смс дьньвисьн, йан жи интернетеда у малпәред сосийалида тьштәки дьньһерʹьн». Демәк, шагьрт һащәтед әләктроник, «нә бона һинбуне» дьдьнә хәбате (Digital Kids).
Ԝәʹде һазьркьрьна дәрсед мәкʹтәбе. Крис, йе кӧ 22 сали йә дьбежә: «Мьнрʹа тьштәки лапи чәтьн әԝ ә, ԝәки гава дәнге тʹеле те, ле нәньһерʹьм». Һәрге әм тʹьме дина хԝә бьдьнә һащәтед әләктроник, һазьркьрьна дәрсед мәкʹтәбе ԝе нә кӧ сьһʹәтәке бькʹьшинә, ле сьсе йан һе зедә сьһʹәт.
Фькьра сәрәкә: Ԝе тәрʹа чәтьн бә һʹьш-аԛьле хԝә бьди сәр шьхӧле хԝә, һәрге тʹьме дина тә сәр һащәтед тәйә әләктроник ә.
Һәрге дина тә дьчә сәр тьштәки дьн, мәжийе тә ԝе бьбә мина һәспе бәйани, кʹижани чәтьн ә контрол ки
Чь бькьм ԝәки һʹьш-аԛьле мьн нәрʹәвә щики дьн?
Ԝәʹде хәбәрдане. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Тʹәне ль кʹара хԝә нәгәрʹьн, ле бьра һәр кәс ль кʹара һәвале хԝә жи бьгәрʹә» (Филипи 2:4). Рʹьнд гӧһе хԝә бьдә ван мәрьва, йед кӧ тәрʹа хәбәр дьдьн. Ԝәʹде хәбәрдане ԝана бьньһерʹә, нә кӧ тʹела хԝә.
«Сәр хԝә бьхәбьтә ԝәки чахе тʹәви кәсәки хәбәр дьди, тʹела хԝә нәньһерʹи. Һьндава ԝи кәси ԛәдьр бьдә кʹьфше у рʹьнд гӧһе хԝә бьдә ԝи»—Томас.
ШИРӘТ: Ԝәʹде хәбәрдане, тʹела хԝә бәр чʹәʹве хԝә һьлдә. Леколинкʹар дьбежьн, кӧ гава тʹел бәр чʹәʹва йә, мәрьварʹа дьһа чәтьн ә гӧһ бьдьн кәсәки, чьмки әԝ бе һʹәмде хԝә һивийа дәнге тʹеле нә.
Дәрсханеда. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Сәр ԝан тьштед кӧ һун дьбьһен бьфькьрьн» (Луԛа 8:18). Демәк, бьра дина тә педа сәр һинбуне бә. Һәрге мәкʹтәбеда Интернет һәйә, ԝәʹде дәрсе смс нәньһерʹә, листька нәлизә у кәсәкирʹа нәньвисә.
«Дәрсханеда рʹьнд гӧһе хԝә бьдә дәрса. Тьштед кӧ тӧ дьхԝази бира хԝәда хԝәй ки, хԝәрʹа бьньвисә. Һәрге дьбә, дәрсханеда сәр сьфра пешийе рʹуне, ԝәки дина тә нәрʹәвә сәр тьштед дьн»—Карин.
ШИРӘТ: Чь кӧ тӧ дьхԝази бира хԝәда хԝәй ки, сәр кʹахаз бьньвисә, нә кӧ тʹела хԝәда. Бь готьна леколинкʹара, ӧса һʹьш-аԛьле тә ԝе нәрʹәвә сәр тьштед дьн, у тӧйе дьһа рʹьнд дәрсе бира хԝәда хԝәй ки.
Ԝәʹде һазьркьрьна дәрсед мәкʹтәбе. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Сәрԝахтийе бьстинә, аԛьл бьстинә» (Мәтʹәлок 4:5). Тӧ гәрәке нә кӧ ләзә-ләз у сәрʹа-бәрʹа дәрсед хԝә һазьр ки, ле бьхәбьтә ԝәки сәр бьфькьри у рʹьнд фәʹм бьки.
«Чахе әз дәрсед мәкʹтәбе һазьр дькьм, әз тʹела хԝә датиньм сәр режима тәйаре, сәва кӧ педа дина хԝә бьдьмә сәр дәрсе. Әз наньһерʹьм һәла мьнрʹа смс һатьн йан на. Һәрге тьштәки фәрз дькʹәвә бира мьн, әз дәрберʹа хԝәрʹа сәр кʹахаз дьньвисьм»—Крис.
ШИРӘТ: Избат бә ԝәки әԝ щи, кʹидәре тӧ дәрсед хԝә дьки, рʹьһʹәт ә у һʹьш-аԛьле тә жь һинбуне нәрʹәвинә. Бьра әԝ щи тʹәмьз у щиԝар бә.
a Жь кʹьтеба Чаԝа Интернет сәр Һʹьш-Аԛьле Мә Һʹӧкӧм Дьбә.