ЧА Тәйах кьн Мьрьна Мәрьве Незик тö чь Дькари Бьки

Щарна чахе тö дьлрʹьһʹәтийе дьгәрʹи, сәва һʹале хwәда тәйах ки, тö бь һʹәзара ширәта дькари бьвини. Һьнә жь wан ширәта дькарьн керһати бьн, һьнәк жи на, чьмки чаwа пешда һатьбу готьне, һәр кәс нә мина һәв шине дькә. Һьм жи әв чь кö дькарә али мәрьвәки бькә, йед дьнрʹа дькарә керһати нибә.

Бь рʹасти һәнә ширәтед сәрәкә, кö гәләкарʹа кʹарәкә мәзьн анинә. Әw ширәт гәләк психолог дьдьн wан мәрьва йед кö шине дькьн, у әw ширәт сәр һʹиме wан принсипа йә, кö бәреда кʹьтебәкә кәвьнда, Кʹьтеба Пирозда һатьнә ньвисаре.

1: ЖЬ НӘФӘР У ҺӘВАЛА АЛИКʹАРИЙЕ QӘБУЛ КӘ

• 

  Һьнә експерт дьбежьн wәки дәрде хwә сьвьк кьн, әв йәк лапә фәрз ә. Щара дьбәкә һун дьхwазьн тʹәне бьминьн. Дьqәwьмә щарна һун һәла һе һерс дьбьн сәр wан, йед кö дьхwазьн али wә бькьн. Әв йәк тьштәкә нормал ә.

• Әʹсәйи нинә wәки тʹьме дор-бәре тә кәсәк һәбә, ле йәкә wана жь хwә бь тʹәмами дур нәхә, чьмки ахьрийеда тәрʹа аликʹарийа wан wе лазьм бә. Нәрм wанарʹа бьдә кʹьфше, кö wи wәʹдәйи чь тәрʹа лазьм ә у чь на.

• Ортʹа зерин бьвинә, у ль гора һʹәwщед хwә öса бькә, wәки нә бь тʹәмами хwә жь мәрьва башqә ки, нә жи тʹьме тʹәне бьмини.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Дö кәс жь кәсәки qәнщтьр ә . . . Жь бәр кö, һәгәр бькʹәвьн, wе йәк һәвале хwә рʹакә» (Wаиз 4:9, 10).

2: ХWАРЬНА РʹАСТ БЬЖБЕРӘ У СПОРТЕВА МЬЖУЛ БӘ

• Һәрге тö хwарьне рʹаст бьжбери, әw йәк wе али тә бькә гәләк нәкʹәви стресе. Щурʹә-щурʹә емиш, пʹьнщар, у öса жи хwарьна гьран бьхwә.

• Гәләк ав у ава емиша вәхwә.

• Һәрге мәʹде тә тʹöнә, рʹожеда гәләк щар һьндьк-һьндьк бьхwә. Wе баш бә öса жи һʹәкиме хwәрʹа бежи, wәки тәрʹа витамина бьньвисә.a

• Һеди-һеди бьрʹәвә у диса спортед дьнва мьжул бә, чьмки әw йәк wе али тә бькә гәләк бона дәрд-кöла хwә нәфькьри. У öса жи wе али тә бькә, кö бона хwә бьфькьри, йан жи дина хwә дәрбази тьштәки дьн ки.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Бәдәна тʹö кәси бәр чʹәʹве wи нә рʹәш ә, ле wе тʹер дькә у хwәй дькә» (Әфәси 5:29).

3: ХӘWА ХWӘ БЬСТИНӘ

• 

  Хәw гәләк фәрз ә илаһи бона wан йед кö шине дькьн, чьмки wи чахи qәwата wан һе зәʹф дьчә.

• Фәсал бә кö гәләк кофеин у алкоһол вәнәхwи, чьмки әw йәк дькарә хәwа тә бьтʹәqьсинә.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Бь арамийе тʹьжибуна ләпәки, жь дö ләпед тʹьжи йед кö бь кʹәде у жь хәбата кö жь бо гьртьна байе qәнщтьр ә» (Wаиз 4:6).

4: ХWӘ БАШQӘ НӘКӘ

• 

  Бир нәкә wәки һʹәму мәрьв мина һәв шине накьн. Ләма жи тö хwәха гәрәке тедәрьхи, кö чь дькарә хут али тә бькә.

• Гәләк дьбежьн wәки чахе дәрде хwә кәсәкирʹа гьли дькьн, әw али wан дькә тәйах кьн, ле йед дьн дьбежьн wәки һе баш ә дьле хwәда хwәй кьн. Експерт щурʹә-щурʹә ширәта дьдьн, һәла лазьм ә wи wәʹдәйи дьле хwә кәсәкирʹа вәкьн. Һәрге һун дьхwазьн тʹәви кәсәки хәбәр дьн, ле шәрм дькьн, wе баш бә дәстпекьн һеди-һеди һәвале хwәйи незикрʹа дьле хwә вәкьн, у һуне даһа һеса хwә тʹәхмин кьн.

• Һьнә мәрьв дьбежьн кö чахе әwана дьгьрин, әw али wан дькә еша хwә сьвьк кьн, ле йед майинрʹа һе баш ә хwә бьгьрьн у нәгьрин.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Һәр дьл дәрд у кöлед хwә занә» (Мәтʹәлок 14:10).

5: ХWӘ ЖЬ ТЬШТЕД ЗИЙАН ДУР БЬГЬРӘ

• 

  Һьнәк кö шине дькьн, еша хwә пе ичʹкәвәхwарьне йан жи наркотикайе сьвьк дькьн. Öса йанчь әwана дьхwазьн бир кьн дәрде хwә. Әw рʹьһʹәти кö йанчь әw тьшт тиньн, wәʹдәки кьн дькʹьшинә у һьм жи ахьрийа хьраб тинә. Дәрде хwә пе тьштед керһати сьвьк кьн.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Дә әм хwә жь һʹәму кʹьретийа . . . хwә паqьж кьн» (2 Корьнтʹи 7:1).

6: WӘʹДЕ ХWӘ РʹАСТ ХӘРЩ КӘ

• Гәләк дьбежьн кö лазьм ә щара wәʹдәки шьхöлед дьнва мьжул бьн, сәва һәртʹьм бона кöл-дәрде хwә нәфькьрьн у хwә нәчәрчьриньн.

• Бәʹса хәбәре, һәвалед тʹәзә хwәрʹа бьвиньн йан һе незик бьн тʹәви һәвалед хwә, фәрәсәтед тʹәзә һин бьн, у щики һеса бьн.

• Wәʹдә дәрбаз бә у һуне һини ве дәрәще бьн. Һуне дьбәкә тʹәхмин кьн кö ида һаqас дьлтәнг набьн. Öса һун жь еша дьл qәнщ дьбьн.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Дәма һәр тьшти . . . һәйә; wәхта гьрине һәйә у wәхта кʹәнине һәйә; wәхта ль хwә хьстьне һәйә у wәхта листьне һәйә» (Wаиз 3:1, 4).

7: ҺӘР ТЬШТИ WӘʹДӘДА БЬКӘ

• 

  Чьqас дькари, зу вәгәрʹә жийина хwәйә бәре.

• Һәрге тö хәwа хwә бьстини, бьхәбьти, йан жи шьхöлед хwә wәʹдәда бьки, öса те вәгәрʹи жийина хwәйә бәре.

• Чахе тö wан шьхöлава мьжул дьби, кʹижанарʹа һʹәwаса тә те, әв йәк wе али тә бькә кем бәрхwә кʹәви.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Жь бәр кö wе бь зедәйи рʹожед тәмәна хwә дь бира хwәда нәйнә; жь бәр кö wе Хwәде дь кʹефхwәшийа дьле wида бәрсьве бьдә» (Wаиз 5:20).

8: WИ WӘʹДӘЙИДА САФИКЬРЬНЕД ФӘРЗ НӘКЬН

• Гәләк мәрьв, йед кö сафикьрьнед фәрз паши мьрьна мәрьве хwәйи незик кьрьнә, wәʹдә шунда пʹошман бунә.

• Һәрге дьбә, ләз нәкʹәвә мәсәлә дәрбази щики дьн би, йан хәбата хwә бьгöһези, йан жи тьштед мәрьве мьри жь мале дәрхи, йед кö тö ида нади хәбате.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Тʹьвдира мәрьве хирәт әʹсә кʹаре тинә, ле һәр кәсе ләз кʹәти әʹсә зьраре тинә» (Мәтʹәлок 21:5).

9: БИР БИНӘ МӘРЬВЕ ХWӘЙИ ҺʹЬЗКЬРИ

• 

  Гәләк мәрьв тедәрхьстьнә, wәки чахе әwана wан тьштава мьжул дьбьн, чь кö мәрьве wанә мьри дькә бира wан, әв йәк али wан дькә.

• Дьбәкә бона тә öса жи керһати бә, һәрге тö һьнә шькла тʹоп ки йан жи журналәкә öса чеки, кʹидәре кö те бьньвиси һьнә qәwьмандьн у сәрһатийед дәрһәqа жийина мәрьве хwә, кʹижани кö тö нахwази бир ки.

• Тьштед öса, чь кö биранина мәрьве тәва гьредайи нә, хwәй кә. Ле чахе еша дьле тә һәвәки сьвьк бә, һьнге дькари дәрхи у бьньһерʹи.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Бир бинә р′ожед бәре» (Qануна Дöщари 32:7, ПКʹМ)

10: ҺӘРʹӘ ЩИКИ ҺЕСА БӘ

• Һәрʹә хwәрʹа щики һеса бә.

• Һәрге тö нькари ль сәр гәләк wәхт һәрʹи һеса би, тö дькари һәма сәр рʹожәк йан дö рʹожа жи һәрʹи һеса би, мәсәлә һәрʹи парке, бәр дәве бәре, йан жи тʹәви һәвалед хwә һәрʹә рʹеwитийе.

• Һәла һе шьхöлед дьн жи, кö тә бәре нәкьрийә, дькарә али тә бькә дьлрʹьһʹәт би.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Т′әне һәр′ьнә щики хәwлә у һьнәки р′ьһ′әт бьн» (Марqос 6:31).

11: АЛИ МӘРИЙА БЬКӘ

• 

  Бир нәкә, wәки чахе тö али мәрийа дьки, бь wе йәке тö али хwә жи дьки.

• Бәʹса хәбәре али wан мәрьва бькә, кʹижан кö мина тә мәрьвед хwәйи незик öнда кьрьнә у әwана жи һʹәwще бәрдьлийе нә.

• Гава тö бәрдьле мәрьвада тейи, тö диса дьлша дьби у ча бәре әʹмре хwәрʹа ша дьби.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Хwәзи ль дайийа, нә кö ль стандийа» (Кʹаред Шандийа 20:35).

12: БЬРА ТЬШТЕД ФӘРЗ, ДИСА ЩИЙЕ ПЕШЬН БЬН

• Бь дәрд-кöле хwә тö дькари тедәрхи, wәки жийина тәда бь рʹасти чь фәрз ә.

• Бьфькьрә, wәки тö чь щурʹәйи әʹмьре хwә дәрбаз дьки.

• Һәрге лазьм ә, әʹмьре хwәда гöһастьна бькә.

ПРИНСИПА КʹЬТЕБА ПИРОЗ: «Чуна мала шине, жь чуна мала зийафәте qәнщтьр ә, жь бәр кö даwийа һәр зьлами әw ә у йе кö, дьжи wе дьхә дьле хwә» (Wаиз 7:2).

Бь рʹасти, бьрина дьл бь тʹәмами qәнщ набә. Ле йәкә әwед кö мәрьвед хwә öнда кьрьнә, дьбежьн, wәки ширәтед жоре готи, али wан кьрьнә бәрдьлийе бьвиньн. Һәмьки ве готареда һур бь һур найе шеwьркьрьне wәки чь дькарә али мә бькә еша дьле хwә сьвьк кьн. Ле һәрге тö һьнә жь wан ширәта бьди хәбате, тöйе бәрдьлийе бьстини у бәр дәрд-кöле хwә тәйах ки.