“Bımêze! Ez Her Tışti Nû Çê Dıkım”

1-4. (a) Tu kijan nimetan, yên lı ser pêşrûpela vê pırtûkê ne, dıxwazi tam bıki? (b) Jı te re kijan hêvıyek şahane tê pêşkêş kırın? (c) Kijan ayetên Kıtêba Mıqedes hêvıyek wıha destek dıke?

CARÊ lı mırovên dılgeş yên lı ser rûpela pêşin ya vê berhevokê ne mêzeke. Tu naxwazi tu ji yek jı wan bi? Tuyê bêji ‘helbet’. Jıber ko, lı vır aşıti û ahengıya herkes hesret e heye. Mırovên jı hemû ırq yan nıjadan—reş, spi, zer—dıbın yek malbatek. Çı dılşayi! Çı yekıti! Tê xuyakırın, ko va mırovan jı barana radyoaktif yan gefên terorê natırsın. Tu teyare yan balafırên cengê ezmanên aşıti yên lı ser baxçê xweş ın nahejinın. Ne leşker, ne tank, ne ji sileh heye. Tewr jı bo emnıyetê hewce nine, ko polis ji hebe. Ceng û mêrkuji qet tune ye. Û kêmasıya xanıyan tune ye, jıber ko herkes dı xanıyê xwe yê xweş de rûdıne.

² Carê lı wan zaroyan bınêre! Temaşekırına listıka wan çıqas xweş e! Bı çıqas zehf heywanan re dıkarın bılizın! Dı vê parkê de gerek nine, ko caxên hesıni hebın, jıber ko hemû heywan bı mırovan û bı hev re dı aşıtıyê de ne. Heta ko şêr û berx bûnın heval. Lı fıra van çûkên xemılandi mêzeke, xwandına wana xweş dı nav kenê zaroyên dılgeş de çıqas xweş e! Ma lı wê derê qefes lazım nine? Na, jıber ko dı wê derê de her tışt azad û bêhed dılşa ye. Nıha ji wan kulilkên binxweş binke, guhdarıya xulaxula çem bıke, bı germa rojê bıhese. Ox, jı wan mêywên zembil tıje ne bıxwen—çıqas xweş ın! Wan tıştên baştır yên erd dıde, weki her tıştên dı vê pariz yan baxçê şahane de ne, hemû jı bo ditın û xwarınxweşıyê ye.

³ Lê dıvê yek bêje—‘ka mırovên pir? Lazım nine, ko ew ji bı van mırovên dılgeş re şabın?’ Bı rasti ew ji lı wê derê ne; lê ew disa cıwan bûnın. Dı vê baxçê de tu kes êdi namıre. Cıwan heta çaxa gıhiştıyê mezın dıbın û jı vır pê ve pir nabın. Bist yan dused salibûn xem nine, bı milyonan mırovên lı vır, herkesê dı vê parkê de dıji, bı cıwantıyê, zındıyê dılşad dıbe. Tu bı mılyonan dıbêji? Erê, bı mılyonan, jıber ko va parka dê lı ser erdê gışti bıbe. Lı wê derê tıji jıyan, aşıti, heta dawıya qurçên dınê pırteji xwaşıkbûn heye, jı Fûjiyama heya çıyayên And, jı Hong Kongê heya derya Spi, belê wê dınya gış bıbe bıhûşt yan park. Erê, cenet dê lı ser dınê gışti disa ava bıbe.

⁴ Tu dıbêji ‘Ez bawer nakım’? Nıha, pêşte carê lı isbatan bınêre. Rê heye, ko tu û malbata xwe, dema sistema teşqele ya vê rojê here dawi, nemırın û herın cenetê, ya weki dı serwêne de tê xuyakırın.a

Pırtûka Cenetê Dıde Naskırın

5. (a) Kijan pırtûk wan tıştan dıde naskırın? (b) Dı kijan ali de ew pırtûkeke pır bılınd e?

⁵ Ev tıştên şahane gış û bêguman dê werın cih, dı yek pırtûkê de tên dıyarkırın, ewa jı hemû eseran baştır e. Navê wê Kıtêba Mıqedes yanê Tewrat, Zebûr û İncil e. Ew pıtûkeke zehf kevn e, erê hın perçe jı wan nêziki 3.500 sal berê hatı ne nıvısandın. Eynizeman jı hemû pırtûkan rojanetır e ji, jıber ko jı bo jiyana iro şiretên zexm û baş tê de ne. Pêxembertıyên wê jı bo dema pêşde hêvıyek ronahi ye. Dı dirokê de tu pırtûk weki wê pırtıri 2.000.000.000 hejmar, gışt yan jê perçek dı nêziki 2.000 zımanan de hati weşandın.

6. Çı ferqa Kıtêba Mıqedes jı nıvisên dın, yên piroz tên ditın, heye?

⁶ Qet car pırtûkên Piroz yan mıqedes evqas nehatı ne belavkırın, û pırê wan geleki paşê wê hatı ne nıvısandın. Pırtûka dınya İslamtıyê, Quran, hındıki 1.400 sali ye. Buda û Konfûçıyoz nêziki 2.500 sal berê jiyan, û nıvisên wan dı wê demê de bûn. Nıvisên piroz yên Şinto, berê 1.200 sali hatın berhevkırın. Pırtûka Mormon tenê 160 sali ye. Jı van pırtûkên piroz bes yek ji nıkare, weki Kıtêba Mıqedes, şopa diroka mırovatıyê jı me pê ve heya 6.000 salan şûnda bajo. Jıber vıya eger em bıxwazın din yan ola rast bızanıbın, lazım e ko em weki gotına Kıtêba Mıqedes bıkın. Tenê ev kıtêb jı bo hemû mırovatıyê mızginek gerdûni dıde.

7. Mırovên Zana jı bo Kıtêba Mıqedes çı gotın?

⁷ Jı hemû mıletan û her cûran, mırovên zana, pesnê şarezayi û rındıya mızginıya Kıtêba Mıqedes danı ne. Zana û icadkarê navdar, Sir İsaac Newton, yê qanûna erdkêşi dit, wısa gotıye: “Tu şaxê zanıstıyê jı Kıtêba Mıqedes pırtır nehatıye isbatkırın.” Serokê şoreşa Amerika, Patrick Henry, yê ko bı van gotınan navdar bûye: “Azadıyê bıdın mın, nebe mın bıkujın!” wi ji wısa gotıye: “Kıtêba Mıqedes jı hemû pırtûkên hatın nıvisandın gıranbıhatır e.” Heta bı xwe Hındıyê mezın, Mohandas K. Gandhi, carê jı wekilê padişahê Britanıyê re, yê lı Hındûstanê bû, ev gotın kıri ye: “Eger welatê mın û yê te lı ser hinkırına Mesih, ko wi dı şiretên lı ser çıyê dabû, werın ser hev, emê ne tenê pırsgırêkên welatên xwe, lê yên hemû dınê çareser bıkın.” Gandhi jı Metta serên 5 an heta 7 an qıse dıkır. Keremke van seran bı xwe bıxwine û bıbine, ko ew mızgina xurt te dılgeş dıke yan na.

Kıtêba Mıqedes—Pırtûkek Rohılatê

8, 9. (a) Çıre wê ne rastba, eger mırov bıgota Kıtêba Mıqedes pırtûkeke rojavayê ye? (b) Çawan Kıtêba Mıqedes hat nıvisandın, û dı mabeyna çend sali de? (c) Çıre em dıkarın bıbêjın, Kıtêba Mıqedes bı xwe weki pırtûkxanek e? (ç) Çend kes dı nıvisandına Kıtêba Mıqedes de hatın şıxulandın? (d) Hınek jı wan kesan, çı jı bo çavkanıya Kıtêba Mıqedesê gotın?

⁸ Weki xelk bawer dıke, Kıtêba Mıqedes, ne mehsûlê medenıyeta rojavayê ye û pesnê wê medenıyetê ji nade. Neziki gışti naveroka Kıtêba Mıqedes lı welatên rohılata navin hati nıvisandın. Mêrên ko wê nıvisandın hemû rohılati bûn. Hezar sal berê Bûda, dı sala 1513 an de B. Z., çaxa Musa lı rohılata navin de dıjıya, Xwedê jı wi re nıvisên pirozên pêşin, ya Pêkanin tê gotın, wahi kır. Jı seri heya pırtûka dawin Xuyanibûn yan Wahıyê mewzûyeke ahengdar tê de ye. Kıtêba Mıqedes dı sala 98 an D. Z. de, nêziki 600 sal dû Bûda hat temamkırın. Te zanibû, Kıtêba Mıqedes jı 66 pırtûkan hatıye holê? Belê, Kıtêba Mıqedes bı xwe pıtûkxanek e.

⁹ Jı dema Musa ve despêke, dı mabeyna 1.600 sali de nêziki 40 mêr tê de kar kırın, ko Kıtêba Mıqedes ahengdar were nıvisandın. Ew şan dıdın, ko bı rasti nıvisên wan jı qıweteki sermırovi hatı ne wahikırın. Resûlê mesihi, Paolos, wısa nıvisandıye: “Hemû nıvisên mıqedes yan piroz jı Xwedê ve hatın wahikırın û jı bo dayına hinkırınê, jı bo rasti şanikırınê, jı bo tıştan rastkırınê û jı bo hinkarıya edaletê feydedar e”b (2. Tîmotêyos 3:16). Û resûl Petros ji wısa gotıye: “Tu pêxembertıya Kıtêba Mıqedesê bı şexsi ne hati tefsirkırın. Jıber ko pêxemberti tu cari ne bı daxwazıya mıroveki hatıye holê, lê mırovan bı destê rıhê mıqedes jı Xwedê gotın” (2. Petrûs 1:20, 21; 2. Samûyêl 23:2; Lûqa 1:70).

10. (a) Çawan Kıtêba Mıqedes heya iro hat? (b) Çıre em dıkarın bawer bıkın, ko nıvisên Kıtêba Mıqedes, yên hatın wahi kırın, weki eslên wan dı dest me de ne?

¹⁰ Çawan Kıtêba Mıqedes heya dema me hatıye, tışteki pır ecêb e. Bı hezar salan heya nûditına çapkırına pırtûkan, ko nêziki 500 sal berê, lazımbû Kıtêba Mıqedes bı destan bıhata kopikırın. Jı tu esera edebi ya çaxên kevn evqas kopi lı ser kopi ne hatıye derxıstın. Kıtêba Mıqedes disa û disa hat kopikırın, lê bı balek mezın. Kopivanan tenê çend xeletıyên pıçûk kırın û dema ew kopi hatın berhev, nıvisa pêşin ya Xwedê wahi kırıbû hat pêtkırın. Dı karê nıvisên Kıtêba Mıqedes de otoriteki rêber, Sir Frederic Kenyon, wısa dıbêje: “Gumana dawin, ko nıvisên mıqedes yên bı şıklê pêşin heya dema me ne hatıye, bı vi awayi jı holê rabû.” İro nêziki 16.000 kopıyên Kıtêba Mıqedes, yan ji jı hınek bendên wê hene. Tewr hınek jı sedsala dıduyan beri Mesih ın. Weki dın, iro hema hema dı her zımani de, Kıtêba Mıqedes jı İbrani, Arami û Yewnani, yên dı wan de Kıtêba Mıqedes pêşin hatıbû nıvisandın, tercımên baş çê bûne.

11. Kijan tıştên nûditın bı qeyda Kıtêba Mıqedes re ahengdar ın?

¹¹ Hınekan xwastın otorita Kıtêba Mıqedesê hılweşinın, gotın qaşo ew ne rast e. Lêbelê, dı demek ne dûr de arkeolox yan kevnarzanan xırbên bajarên kevnên bûyerên Kıtêba Mıqedes tê de bûne kolan, nıvis û tıştên dın ditın, ko isbatên bê guman anin ber çavan, kes û deverên dı nıvisên pêşin de ne, bı rasti hebûn. Wan pır tışt jı bın erdê derxıstın, ko lı ser erdê tofanek gerdûni bûye. Lı pê Kıtêba Mıqedesê ev bûyer dı dema Nuh de, erê 4.000 sali berê ev bûye. Lı ser vıya arkeoloxeki navdar, Mir Mikasa wısa gotıye: “Bı rasti tofanek bûye? ... cihên hatın kolandın bı baweri isbat kırın, ko bı rasti tofan bûye.”c

Xwedê Kıtêba Mıqedes

12. (a) Hınek henekvan lı ser Xwedê çı dıbêjın? (b) Çıre Kıtêba Mıqedes jı Xwedê re Bav dıbêje? (c) Dı Kıtêba Mıqedes de navê Xwedê çı ye?

¹² Weki hınek mırov henekê xwe bı Kıtêba Mıqedes dıkın, hınekê dın ji henekê xwe bı fıkr yan ramanê hebûna Xwedê dıkın (2. Petrûs 3:3-7). Ew dıbêjın: “Çawan ez dıkarım bı Xwedê nexuya yan neditbar e, bawer bıkım? İsbat hene, ko Peydareki lı jor ser mırovan bı rasti heye? Ma Xwedê dı her tışti de rûnane?” Hınekên dın dıbêjın: “Ne Xwedê ne ji Bûda heye.” Lêbelê Kıtêba Mıqedes şan dıde, weki me hemû jı baveki erdi jiyan standıye, bapirên me ji jiyan jı baveki ezmani yan jı Peydareki standın, ewê navê wi yê şexsi Yahowa ye (Zebûr 83:18; 100:3; Îşaya 12:2; 26:4).

13. Çawan Xwedê xwe bı du şıkli jı mırovatıyê re dıde naskırın?

¹³ Yahowa xwe jı mırovatıyê re bı du şıklên şahane da xuyakırın. Kıtêba Mıqedes, ko rasti û armanca wi ya ebedi dıde naskırın, serekê van şıklan e (Yûhenna 17:17; 1. Petrûs 1:24, 25). Şıkla dın ji tıştên bı destê wi hatın çêkırın e. Zehf mırov çaxa lı tıştên dorhêla xwe dınêrın, qebûl kırın ko dıvê peydarek hebe, û ewê ko mezınahıya şexsıyeta wi dı karên wi de dıbırıqın (Peyxam 15:3, 4).

14. Kıtêba Mıqedes lı ser Yahowa çı dıbêje?

¹⁴ Yahowa xwedinıvisê Kıtêba Mıqedes e. Ew rıhê ebedi mezın e û herdem he ye (Yûhenna 4:24; Zebûr 90:1, 2). Navê wi “Yahowa” bala mırovan dıkşine ser armancên wi, yên jı bo mexlûqên xwe ne. Armanca wi, xıraban tune kırın û yên jı wi hez dıkın azadkırın e, ko navê xwe yê mezın bılınd bıke. Û bı vi awayi ew lı ser erdeki bıhuşti de bıjin (2. Mûsa 6:2-8; Îşaya 35:1, 2). Jıber ko ew Xwedê heri xurtır û qadırêmıtlaq e, bêguman ew vıya dıkare bıke. Ew Peydareki hemû gerdûn çêkırıye, jı ilahan û pûtên mıletan gışan bılındtır e (Îşaya 42:5, 8; Zebûr 115:1, 4-8).

15. Dı hûrnıhêrtına peydarıyê de mırovên hışvekıri û zana hatın kijan dawıyê?

¹⁵ Dı sedsalên dawi de mırovên zana pır dem xerc kırın, ko lı karê peydarıyê yan kainatê hûr bınêrın. Gelo çı ket destê wan? Pêşderek lı ser şaxê elektrikê, fizikvanê ingiliz Lord Kelvin, wısa gotıye: “Ez bawer dıkım ko çıqas zanyari yan ılm were hûr bınêrtın, evqas me jı fıkrên xwedênenasıyê yanê ateizmê dûr dıke.” Ewê lı Ewropayê zayi, zana Albert Einstein, çıqas weki tê gotın ew ateist yan xwedênenas e ji, wısa qebûl kırıye: “Lı ser avabûna gerdûna şahane ponıjandın, ko em zelal fam nakın, û bı dıleki nızm, qene jê pır hındıki, hêza zekayê ko dı tebiet yan xurıstê de xuya dıbe fam kırın, jı mın re bes e.” Zanayê Emeriki û xwedi xelata Nobelê Arthur Holly Compton wısa got: “Gerdûneke bı sazûmana hati raxıstın, dı dirokê de rastıya gotına mezıntıra şahane nişan dıde,—‘Dı despêkê de Xwedê’.” Wi mırovê zana, şorên Kıtêba Mıqedes da ber çavan.

16. Gerdûn, çawan hıkmet û qudreta peydarıya Xwedê nişan dıde?

¹⁶ Serdarên mıletên mezın û hêzdar dıkarın pesnê xwe bı aqıl û zanyarıya xwe lı ser dagirkırına fezayê bıdın. Lê çaxa stêrokên wan werın ba heyvê û stêrıkan, ewên lı ser rêgeha xwe lı dora royê dıgerın, çıqas pıçûk ın! Serefrazıyên mırovên dımırın, çaxa werın ber peydarıya Yahowa, ewên bı mılyaran geleksıyan û yek jı wan bı mılyaran royan, ko qasi roya me ye, Xwedê wan dı fezayê de jı bo demek bêdawi dı cihên xwe de qor kır, çıqas pıçûk ın! (Zebûr 19:1, 2; Eyûb 26:7, 14). Eger Yahowa mırovan weki kulıyan û mıletên mezın û hêzdar, “weki hiçahi” bıbine, tışteki ecêb nine (Îşaya 40:13-18, 22).

17. Çawan bı hebûna Peydareki bawerkırın, meqbûl e?

¹⁷ Tu dı xaniki de rûdıni, ne were ye? Herhal te ew xani ava ne kırıye û tu nızani kê ew ava kırıye. Çıqas tu hostê wi xanıyi nas neki ji, rastıya ko ew bı destê mıroveki baqıl ava bûye, nayê veşartın. Herhal fıkra, ko xani xwe bı xwe ava kırıye, wê pır bêhışi ba! Jı bo gerdûneke bê sinor û jı bo her tıştên tê de çê bûye, lazım nine ko Peydareki baqıl hebe? Jıber ko ev aqıleki bê sinor dıxwaze. Belê, bı rasti ji tenê yeki bê aqıl û bêhış dı dılê xwe de dıbêje: “Yahowa tune ye” (Zebûr 14:1; Îbranî 3:4).

18. Çı şani me dıde, ko Xwedê keseki layıqê pesınandınê ye?

¹⁸ Mûcizeyên şahane yên lı dora me ne—kulilk, çûk, heywan, peydarıya şahane ya mırov tê gotın, mûcizeya jiyanê û zayınê—hemû şehadetên aqıl yan hışeki mezıntırê neditbar e, ewê ko gış çêkırıye (Romayî 1:20). Lı ku fıkır hebe, lı wê derê armanc û aqıl, û lı ku aqıl hebe, dıvê kesek ewê wan dıfıkıre ji hebe. Aqılê mezıntır yê Kesê heri mezıntır e, yê Peydareki hemû tıştên bı can, çavkanıya jiyanê ye (Zebûr 36:9). Bı rasti Peydarê me layıqê pesınandın û perestınê ye (Zebûr 104:24; Peyxam 4:11).

19. (a) Çıre tu mılet, iro nıkare bıbêje ez bı destê Xwedê serketi me? (b) Çıre Xwedê hevparê cengên mıletan nine?

¹⁹ Mırov hene, ko seba dılêşên dı cenga dınê ya dıduyan de hatın serên wan, bawerıya wan bı Xwedê nemaye. Wê çaxê hım katolikan hım protestanan hım ji gış dindarên dinên dın bangi “xwedê” xwe kırın. Gelo karı bê gotın, ko “Xwedê” jı hınek van mıletan re serketın û jı yên dın re ji bınketın daye? Kıtêba Mıqedes şani me dıde, ko jı van mıletan tu yeki ji bangi Xwedê rast nekırıye. Tevlıhevi û cengên dı nav mıletan ne sûcê Yahowa Xwedê, Peydarê ezman û erdê ye (1. Korîntî 14:33). Fıkrên wi, jı fıkrên mıletên sıyasi û leşkeri yên lı ser erdê ne, pır bılındtır e (Îşaya 55:8, 9). Weki vıya ji, din yan olê rast û perestıya Yahowa ji tu alaqa wi bı cengên mıletan tune ye. Yahowa jı xudanên nıştımani yan mıli pır mezıntır e. Ew Xwedêki bê embaz, yê hemû mêr û jınên aşıtixwaz e. Kıtêba Mıqedes wısa dıbêje: “Xwedê ne aligır e, lê mırovê jı her mılet, yê jı Xwedê dıtırse û adıl e, jı Xwedê re hêja ye” (Karên Şandiyan 10:34, 35). Vê gavê dı nav hemû mıletan de mırovên adıl Kıtêba Mıqedes nas dıkın û perestına Xwedê rast, “ko ewê aşıtıyê dıde”, Xudanê gış mırovatıyê, tinın cıh (Romayî 16:20; Karên Şandiyan 17:24-27).

20. Çı isbat dıke, ko fıle ne mesihi ne û lı ber Xwedê ne?

²⁰ Hınek mırov hene, durûti û dubendıya dêrên fıleyan, yên dıbêjın em lı pey Kıtêba Mıqedes dıçın, şani mırovan dıdın û wısa dıbêjın: “Çawan ezê bı Xwedê Kıtêba Mıqedes bawer bıkım, eger ew mıletên xwedıyê Kıtêba Mıqedes bın û taya komkırına silehên atomê gırtıbın?” Rasti ev e, ko çıqas Kıtêba Mıqedes herdem rast e ji, mıletên fıle jı mesihıya Kıtêba Mıqedesê evqas dûr ın, erê weki cemsera bakur û cemsera başûr jı hev dûr ın. Ew bı durûti dıbêjın em mesihi ne. Çıqas ew xwedıyê Kıtêba Mıqedes bın ji, lê ew lı pey hindarıya wê nameşın. Serokê Emerika, yê ferman dabû ko bomba atomê ya pêşin were lı ser Hiroşimayê avêtın, carê wısa gazi kırıye: “Ax carê Yêşaya pêxember yan eziz Paolos lı vır ba!”, ko jı mırovatıyê re jı bo dıltengıya dınê bıba rêber. Lêbelê eger ew bı pêxemberê Kıtêba Mıqedes Yêşaya re hemfıkır ba, wi yê tu cari ferman nekıra, ko bomba atomê bata avêtın; jıber ko Yêşaya gotıye, ‘Şûr dê bıbın gisın û rım dê bıbın kêrên rezan’. Weki dın dı Kıtêba Mıqedesê de Paolos wısa gotıye: “Cenga me ne bı bedenê ye. Jıber ko sileh yan çekên cenga me ne cismani ne” (Îşaya 2:4; 2. Korîntî 10:3, 4). Çıqas lazımbû ko mıletên fıleyan lı pey şiretên Kıtêba Mıqedes bımeşıyan, lê ew ketın beza komkırına çekên mırınê. Şertên ko ew dıbêjın em mesihi ne, sexte ye. Jıber ko ew daxwazıya Xwedê nakın, dê hıkmê Xwedê were serê wan (Metta 7:18-23; Tsêfanya 1:17, 18).

Mûcize û Karên Peydarıya Yahowa

21. Çıre jı mûcizeyên Xwedê şık nekırın, baqılti ye?

²¹ Yahowa dıafırine, çêdıke û mûcizeyan dıke. Tu cari lı ser ava bû xwin, lı ser qelışandına derya Sor, lı ser zayina İsa yê jı keçıkekê, û lı ser mûcizeyên dınên dı Kıtêba Mıqedes de hatın nıvisandın, heyıri? Jıber ko aqılê mırovan bı sinor e, herhal ewê jı va mûcizeyan hınekan çawan bûne, tu cari nıkarıbın fam bıkın, çer weki mırov nıkare hılatın û avabûna royê, ya her roj dıbe, fam bıke. Afırandın û çebûna mırov mûcizeyek bû. İro tu kesi va mûcizeya bûye ne ditıye. Lêbelê em dızanın, ko ew bûye, jıber ko em iro hene û ev jı bo vıya isbatek e. Bı rasti jiyan û gerdûn gış mûcizeyek berdewam e. Eger şora Xwedê, Kıtêba Mıqedes, bıbêje Xwedê dı hınek çaxên taybeti de mûcize kırıye, û eger vê çaxê jı bo van mûcizeyan gerek tunebe, lazım e ko em guman bıkın?

22. Peydarıya Xwedê ya pêşin bıde naskırın.

²² Peydarıya Yahowa gış şahane û mucizewi ye! Disa ji peydarıya wi ya pêşin jı hemû karê wi yên mûcizewi şahanetır bû. Wi bı xwe, kurê xwe yê ruhi, yê “pêşinzayi” afırand yan çêkır (Kolosî 1:15). Va kurê ezmani hat “şor” bınavkırın. Paşi bêjımar sedsalan çêbûna wi, ew hat ser erdê û bû “mırovek, Mesih İsa” (1. Tîmotêyos 2:5). Û dû re lı ser wi ev hat gotın: “Û şor bû goşt û beden gırt bı dılovani û tıjirasti dı nav me de sekıni; me ji mezınahıya wi, weki mezınahıya kurê yekane yê bav dit” (Yûhenna 1:14).

23. (a) Çawan mırov dıkare mabeyna Xwedê û kurê wi bıde naskırın? (b) Yahowa çı bı destê kurê xwe afırand û çêkır?

²³ Mabeyna Yahowa û kurê wi, dışıbe xwedi û sermıyaneki; û kureki dı karxanê de alikarıya bavê xwe dıke, weki ewê fena pilanên bavê xwe tıştan çê dıke. Bı destê kurê pêşinzayi û hevkarkerê xwe Yahowa Xwedê, pır mexlûqên ruhi û kurên dın ji afırand û çêkır. Dû re çaxa wan kurê Yahowa, hostê, ditın, çawan ezmanê madi û erdê ko em lı ser dıjin çêkır, pır dılşa bûn. Gelo şıka te heye, ko va tıştan hatıne afırandın û çêkırın? Paşi çend hezar salan Yahowa jı mıroveki dılsoz pırs kır: “Tu lı ku bûyi, çaxa mın erd sazkır? Eger famkırına te heye, jı mın re bıbêje. Çaxa stêrkên sıbê bı hev re bı dılşayıyê nida û tılili kırın û kurên Xwedê hemû bı çepıkan deng bılınd kırın?” (Eyûb 38:4, 7; Yûhenna 1:3).

24. (a) Kijan peydarıya Yahowa ya erdi şahane ye, û dı kijan hêlê de? (b) Çıre gotına, mırov xwe jı heywanan gıhıştıye vê taxê, bêaqılti û bêhışi ye?

²⁴ Demek dû re Yahowa lı ser erdê tıştên jindar yên medi, gıya, dar, kulilk, masi, çûk û heywanên dın çêkır (1. Mûsa 1:11-13, 20-25). Paşê Xwedê jı hostê xwe yê çêker re wısa got: “Berde em dı sûret û lêçûna xwe de mırovan çêkın ... Û Xwedê mırov dı sûreta xwe de, Xwedê ew dı sûreta xwe de nêr û mê çêkır” (1. Mûsa 1:26, 27). Mırov dı sûret û lêçûna Xwedê de çêbûye, yanê bı nişanên Xwedê yên mezın hez, hıkmet, edalet, qudretê hat xemılandın, ko mırovê pêşin mexluqeki jı heywanan pır bılınd bû. Ferqa mırov jı heywanan ev e, ko ew dıkare jı bo pêşhatıya xwe pilanan çê bıke û lı ser wê bıponıje; û dıkare perestdarê Xwedê be. Aqıl û famkırına heywanan tune ye, ko lı ser pêşhatıya xwe bıponıje û bıfıkıre, na, lê ew bı hındurhêza xwe dımeşın. Gotına Peydar tune ye, lê mırovê pır jêhat û baqıl, xwe bı xwe jı heywanên bêaqıl û bêhış derxıstın anin vê taxê, çıqas bêaqılti û bêhışi ye! (Zebûr 92:6, 7; 139:14).

25, 26. (a) Jı mırov re hêvıya kijan tıştên mezın hebû? (b) Çıre dê pırsgırêka erd bı mırovan pırtıjibûn tune bana?

²⁵ Xwedê, mırov kır “baxçeki lı Adenê, lı dorhêla rohılat”. Ew, weki dı serwêneya me de xuya dıbe, baxçeki zewqê yan şahıyê bû. Wê çaxê tenê du mırov, yanê Adem û jına wi tê de dıjıyin. Lê ew cenet yan bıhûşta esıl nema, jıber ko ew dı tofana Nuh de xıra bû. Lêbelê cihê wi hin ji hema hema lı dorhêla rohılat de tê zanin; jıber ko, jı hınek çemên Kıtêba Mıqedes navê wan dıbêje, yên dı Adenê de dıherıkın, heya iro ji ew lı wê derê ne (1. Mûsa 2:7-14). Jı mırov re fersendeki pır mezın hebû, wi dıkaribû bı wi baxçeyi destpêbıkıra û erd gış avabıkıra, jê ceneteki dewridınya çêbıkıra (Îşaya 45:12, 18).

²⁶ Jıber ko Xwedê û kurê wi kar dıkın, Xwedê lı vıra, lı ser erdê jı mırovan re ji kar da (Yûhenna 5:17). Jı mırovên pêşin, Adem û Hewayê re got: “Bı ber bın, û pır bın, erdê tıji bıkın û wê bıkın bındest, masıyên deryayê, mexluqên lı ezmanan dıfırın, û her mexluqên jindar yên lı ser erdê dılıvın bıkın bındest” (1. Mûsa 1:28). Gelo vê fermanê dıgot, ko mırov erdê wer tıji bıkın, ko lı ser erdê qet cih nemine û mırov lı stoyên hev sıwar bıbın? Na. Eger kesek jı te tasek tıji av bıxwaze, dû tıjibûna tasê disa ji tu avê bernadi tasê û masê gış tıji av naki. Eger tas tıji be, êdi tu avê naki tasê. Weki vıya fermana Yahowa “erdê tıji bıkın”, ya jı mırovan re hatıbû gotın, şani dıde, ko çaxa erd bı mırovan tıji bıbe, kesê neyê êşandın û ecız kırın; û dû re dê mırov zêde ne bana. Evê jı cıvata mırovên kamıl û gehişti re zor nebana. Lê tenê jı mırovatıya iro ya nakamıl re pırbûna mırovan pırsgırek e.

Xırabi—Çıre Xwedê Destûrê Dıde?

27. Nıha kijan pırs dıvên werın bersiv yan cewab kırın?

²⁷ Eger armanca Xwedê, dıva erd bıba cenet yan bıhuşt, ba, lê çıre iro lı rû erdê evqas xırabi, êş û xem tıji ye? Eger Xwedê xurtdar û qadırê her tışti ye, çıma destûra vi hali da? Gelo hêvi heye, ko rojeki dawıya dıjwari û tengayıyê were? Lı ser vıya Kıtêba Mıqedes çı dıbêje?

28. Çawan asêbûn ket baxçê bıhuşt yan cenetê?

²⁸ Weki Kıtêba Mıqedes şan dıde, êş û elemên mırovatıyê dı çaxa ko jı kurên Xwedê kureki ruhi lı ber bandûr yan hıkumdarıya Yahowa seri rakır, destpê kırın (Romayî 1:20; Zebûr 103:22). Bê şık, çaxa wan temaşa çêkırına mırovan dıkırın, ev ferişte ji dı nav wanên ko bı şahi dıtılilandın de bû. Lê paşê dı dılê wi de çavnebari û pozbılındi zil dan. Lı ser vıya wi xwast, ko Adem û Hewa ne jı Peydarê xwe Yahowa re perestdar bın, lê jı wi re perestdarıyê bıkın. Wi ferişteyi, weki zıkpeyvokeki, marek kır kûkla yan bûklistoka xwe, ko Hewayê bıxapine ew lı ber Xwedê Qadırmıtlaq seri ra bıke. Dû re mêrê wê Adem ji weki wê seri rakır (1. Mûsa 2:15-17; 3:1-6; Aqûb 1:14, 15).

29. (a) Kijan dawa lazım bûn, ko werın zelal kırın? (b) Xwedê dı vê rewşa meydanxwastınê de çı kır? (c) Çawan tu dıkari bersiva serevde û sıxêfên Şeytên bıdi?

²⁹ Ew feriştê isyankar bı navê “Kevnmar” hat naskırın (Peyxam 12:9; 2. Korîntî 11:3). Ew, Şeytan, ko maneya wi “mûxalif” e, û İblis, ko maneya wi “buhtankar” e, ji hat bınavkırın. Wi şık lı ser heqbûn û dadmendıya hıkumdarıya Yahowa, ya lı ser erdê, peyda kır û jı Xwedê re meydan xwast, ko ew, Şeytan, dê karibe nıha mırovatıyê gışi jı perestına rastıyê veqetine. Xwedê nêziki 6.000 sali destûr da Şeytên, ko ew karibe şertê xwe isbat bıke, û bıla bı vıya dawa lı ser bandûra Yahowa herdem bê zelal kırın û qedandın. Hıkumdarıya mırovan, ya bê Xwedê, bı mexlûbıyetek mezın çû sêri. Lêbelê mêr û jınên bı bawer, ko dı nav wan de İsa minakeki mezıntır e, dılsozıya xwe dı bın bar û cerıbandına gıran de isbat kırın û aligırtıya Xwedê kırın, ko derewkarıya Şeytên isbat bıkın (Lûqa 4:1-13; Eyûb 1:7-12; 2:1-6; 27:5). Tu ji dıkari dılsozıya xwe bıparızini (Methelokên Silêman 27:11). Lêbelê dıjmınê me ne tenê Şeytan e, ewê derdan tine serên me. Dıjmınê me yê dın kijan e?

Dıjmın—Mırın

30. Kıtêba Mıqedes lı ser ceza, ko mırovên bêitaet standın, çı dıbêje?

³⁰ Xwedê gotıbû, ko ceza bêitaetıyê mırın e. Çaxa Yahowa jı jına pêşin re hıkmê xwe got, wısa gotıbû: “Ezê êşên ducani yan avısıya te bêtır bıkım; tuyê bı êş zaroyan bini, û dê daxwazıya te lı pey mêre te be, û ewê ji lı ser te hıkım bajo.” Jı Adem, mêrık re, ji wısa gotıbû: “Tuyê heya heri axê, bı xuya enıya xwe nan bıxwi, jıber ko tu jı wê hatıye gırtın, ax i û tuyê disa heri axê” (1. Mûsa 3:16-19). Ew cotê mırovên bêitaet hatın jı cenet yan bıhuşta dılgeş derkırın, û hatın avêtın ser erdê neava. Demek şunda ew mırın (1. Mûsa 5:5).

31. Guneh çı ye, û ew mırovatıyê dıbe kuderê?

³¹ Dû re, çaxa Adem û Hewayê temami yan kamılbûna xwe wında kırın, zaroyên wan çêbûn. Mırovên iro dıjin hemû nevi yan zıryeta wana kêm û ne kamıl e, seba vıya ji gış dımırın. Nıviskareki Kıtêba Mıqedes ev wısa zelal kırıyê: “Çer guneh bı destê mıroveki, û mırın bı destê guneh hat dınê, û wısa ji mırın ket nav hemû mırowan, jıber ko ew gış gunehkar bûn.” Ew “guneh” çı ye? Dı temami yan kamılbûnê de negıhiştına armancê ye. Yahowa Xwedê ne destûra tıştê nakamıl dıde, ne ji jıyana tıştê nakamıl dıpejırine yan pê razi dıbe. Jıber ko hemû mırov jı Adem, mırovê pêşin, tên, guneh û nakamılti mêras kırın, mırın ji lı ser wan “hıkım dajo” (Romayî 5:12, 14). Mırovê jı kamılbûne ket, weki heywên dımıre (Waiz 3:19-21).

32. Kıtêba Mıqedes çawan mırına ko me mêras standıye dıde naskırın?

³² Mırın çı ye? Mırın paşpêya jıyane ye. Xwedê jı mırovan re hêvıya jıyanek herdem dabû, bı şert yan merceki, eger ew itaetkar bın. Lêbelê, mırov bêitaet bû û ceza wi mırın, bêhışbûn yan nebûn bû. Xwedê qet negot, ko mırov çaxa bêitaet be û bımıre, dê jıyana wi bıçe devereki ruhi yan têkeve nav agıreki “dojeh”e. Wi bı van şoran mırov şıyar kır: “Tuyê bı rasti bımıri.” Çaxa mêrkujê mırovan İblis got: “Bı rasti hunê tu cari nemırın”, wi derew kır (1. Mûsa 2:17; 3:4; Yûhenna 8:44). Mêrasê ko hemû mırovan jı Adem standın, mırın bû, wate û mana vıya ji şundaçûyina axê bû (Waiz 9:5, 10; Zebûr 115:17; 146:4).

33. (a) Kijan pêşhati yan istiqbal jı bo erdê û mırovatıyê heye? (b) Kijan sê tışt hene, ko Yahowa bı destê kurê xwe bır sêri?

³³ Lêbelê, gelo jı bo mırovên dımırın tu hêvi tune ye? Erê heye, hêvıyek şahane heye! Kıtêba Mıqedes şan dıde, ko armanca Xwedê, hemû mırov, yên mıri ne ji, dı cenet yan bıhuştê de bıjin, tu cari dê vala dernekeve. Yahowa wısa dıbêje: “Ezman textê mın e, û erd pêlınga lıngên mın e.” “Ezê cihe lıngên xwe bı mezınahıyê bıxemılinım” (Îşaya 66:1; 60:13). Yahowa jı bo hezkırına xwe ya mezın, kurê xwe, yê şor, şand ser erdê, ko bı destê wi dıneya mırovatıyê jıyanê desxwe ke (Yûhenna 3:16; 1. Yûhenna 4:9). Sê tıştên gırng hene, ko Yahowa bı destê kurê xwe ew bır sêri, yanê, (1) jı hêz û quweta mırınê azadkırın; (2) jı bo jıyanê şundahatına mırıyan; û (3) jı bo mırovatıyê gışti avakırına hıkumateki kamıl.

Jı Mırınê Azadbûn

34, 35. (a) Tenê bı çı mırov dıkaribû jı mırınê were azadkırın? (b) Bedêl yan fidye çı ye?

³⁴ Jı dema berê de, pêxemberên Xwedê mırov ne jı bo mırına mırovan, lê jı bo ko Xwedê mırıyan “jı mırınê şunda bine”, kırın xwedihêvi (Hoşeya 13:14). Lêbelê çıre mırov dê karıbe jı bendên mırınê were azadkırın? Edalet yan dadmendıya Yahowa ya kamıl ‘can jı bo can, çav jı bo çav, dıran jı bo dıran’ dıxwast (5. Mûsa 19:21). Jıber ko Adem jı bo hemû mırovan mırın mêras hışt, çaxa ew qesti lı ber Xwedê rabû û jı vıya jıyana kamıla mırovi wında kır, gerek bû ko mıroveki dın yê kamıl seba wi jıyana xwe ya kamıl bıda, ko jı bo Adem, çı wında kıri bû, şunda bıkırıya.

³⁵ Prensip yan bıngeha ‘qesas’ dı dirokê de pır caran hatıye qebûl kırın. Gotına “perê rehinê yan fidyeyê dayın” baş tê naskırın Rehin yan fidye çı ye? Ev “bıha û bedêla tê dayın, ko jı bo azadkırına mıroveki yan tıştaki ye, jı wi kesi re, ewê mırov yan tışt kırıye bın destê xwe. Eger hêsirên cengê û kole beranbereki bıhaki werın berdan û serbest bın, mırov jê re dıbêje, jı bo wan fidye hat dayın. ... dı cihê tışteki de yan beranberi wi de çı hati dayın, jê re fidye tê gotın”d Jı gunehê Adem şunda mırov gışt weki hêsir yan dilên cengê, ketın bın nakamıltıyê û mırınê. Seba azadbûna wan fidye yan bedêlek lazım bû. Ko dû re jı bo bıha û bedêla fidyeyê tu mesele û pırsgırêkek dernekeve, dıvê jıyana mıroveki kamıl yanê beranber yan weki Adem, bıba qurban.

36. Jı kuderê Yahowa jıyana mıroveki kamıl jı bo bedêl yan fidyê derxıst?

³⁶ Lêbelê jıyana mıroveki wılo kamıl lı kuderê dıkaribû bata ditın? Mırov gışt jı Ademê nakamıl tên dınê. “Tu kes nıkare bedêla bırayê xwe û kefareta Xwedê ji bıde” (Zebûr 49:7). Yahowa Xwedê, ko jı mırovatıyê kûr hez dıke, jı bo bedêlê hewce dit û kurê xwe yê delal, yê “nuxuri”, jı bo qurbanê şand ser erdê. Wi jıyana kurê ruhi ya kamıl, ya şor, kır koş yan zıkê keçıkeki cıhu ya navê wê Meryem bû. Dû avısbûn yan ducanbûna xwe de jına cıwan dı dema mıayen de kurek, ewê jê re “İsa” tê gotın, ani dınê (Metta 1:18-25). Bêşık Peydarê jıyanê dıkare mûcizeki wılo şahane çê bıke.

37. İsa çawan jı bo mırovên jı jıyanê hez dıkın quweta xwe şan da?

³⁷ Çaxa İsa mezınbû bû mêr, xwe pêşkêşi Yahowa kır û ew hat ımadkırın. Paşê Xwedê wezife da wi, ko ew daxwazıya Xwedê bıke (Metta 3:13, 16, 17). Jıber ko jıyana İsa jı ezmanan bû ew kamıl bû, wi dıkaribû va jıyana kamıl ya mırovi qurban bıkıra, ko mırovatıyê gışti jı mırınê azad bıke (Romayî 6:23; 5:18, 19). Wi wısa got: “Ez hatıme, ko jıyana wan hebe û jı bo pırbûna jıyanê hatım.” “Hezkırına tu kesi jı vê ne mezıntır e, ko yek canê xwe jı bo dostên xwe bıde” (Yûhenna 10:10; 15:13). Çaxa, Şeytên İsa lı ser dara ezyetê da kuştın, İsa xwe teslimi vê mırına bêinsaf û stemkar kır, wi dızanibû çıma, jı vıya, ko mırovên bawer bıkın, dê ew bı destê vê bedêlê xwedijıyan bın (Metta 20:28; 1. Tîmotêyos 2:5, 6).

Rabûna Mırıyan

38. Çawan kurê Xwedê jı mırıyan hat rakırın, û ev bı çı tê isbatkıkırın?

³⁸ Çıqas ko dıjmınên kurê Xwedê wi kuştın ji, tu cari kurê Xwedê heq û mafê jıyana mıroveki kamıl wında nekır, jıber ko ew jı Xwedê xwe re wefakar bû. Lêbelê İsa çawan dıkaribû dı gorê de, va bıha, heq yan mafê jıyana mırovi, seba mırovatıyê kar bıanıya? Wê çaxê Yahowa cara pêşin mûcizeki wılo çêkır. Çaxa İsa roja sısêyan dı mezel yan gorê de bû, Yahowa wi jı mırınê rakır, ko ew bıbe mexluqeki ruhıyê nemır (Romayî 6:9; 1. Petrûs 3:18). Jıber ko mırov jı rabûna mırıyan bawer bıkın, İsa gelek caran beden stand û xwe şani şagırtên xwe kır, careki xuyayi zêde 500 kesan bû. Tu kesi jı wan, tewr Resûl Paolos ji, ko ewê paşê jı wi re İsa dı şewlek mezın de xuya bû û jı bo demek kurt kor bûbû, jı bo mûcizeya rabûna mırıyan guman nekırıbû (1. Korîntî 15:3-8; Karên Şandiyan 9:1-9).

39. (a) İsa pêşin jı bo kê û çawan bedêl yan fidya xwe xebıtand? (b) İsa lı ser kijan mûcizeki mezın ji peyıfi?

³⁹ Pışti 40 rojan İsayê jı mırıyan hatıbû rakırın, çû ezmana ber hızur yan hafa Xwedê, ko jı bo azadbûna mırovatıyê qurbana jıyana mırovê kamıl pêşkêşi Xwedê bıke. “Lê wi kesi jı bo gunehan jı bo demek bêdawi tenê qurban yan boraqek pêşkêş kır û lı ba Xwedê alıyê rastê rûnışt heya ko dıjmınên wi bona lıngên wi bıbın pêlıng, ew sekıni” (Îbranî 10:12, 13). Yên pêşin, ko ewên bı destê bedêl yan fidyê azad bûn, “keriyek pıçûk” mesihıyên dılsoz, “ewên yên Mesih ın” (Lûqa 12:32; 1. Korîntî 15:22, 23). Ew “jı nav mırovan hatın kırin”, û çaxa ew jı mırıyan rabın dê lı ezmana bı Mesih re dıbın hevalên ruhi (Peyxam 14:1-5). Lê bı mırovên mıri, yên dı mezel yan gorê de ne, çı bıbe? Çaxa İsa lı ser erdê bû, wi got, bavê wi qudret dabûyê, ko hıkım bıke û jıyanê bıde. Wi va ji bı gotına xweve kır: “Şaş mebın, jıber ko saet tê, dı wê saetê de hemû yên dı mezel yan gorên biraninê de ne, dê dengê wi bıbıhizın û derkevın ... jı mırınê rabın” (Yûhenna 5:26-29). Ewê va mırovan şunda bine jıyanê têke ser erdê bıhuşti.

40, 41. (a) “Rabûna mırıyan” çı ye, bıde naskırın. (b) Çıma em dıkarın bı wada Xwedê, rabûna mırıyan, bawer bıkın?

⁴⁰ Bala xwe bıde gotınên İsa: “Şaş mebın.” Erê, lê çawan keseki berê mıri be, dıkare jı mırınê were azadkırın û şunda were jıyanê? Ma bedena wi şunda nebûye ax? Û heta parçên bedena wi ji dıkarın dı hınek tıştên dıjin de bın, mesela dı gıya, dar û heywanan de. Lêbelê jı mırıyan rabûn, ne ko parçeyên kimyewi yên berê cardın lıhev komkırın e, lê cardın rakırına wi kesi û şexsıyeti bı xwe ye. Xwedê dıkare jı parçên axê bedenek nû çêbıke, hısyet, karekter, nişan, bir û rêveçûna berê ya mırov heya mırınê kıri destxwe, têke bedena wi ya nû.

⁴¹ Belkê xanıyê te yê pır bıha û xweşık şewıtibe. Lê teyê xaniki dınê wek wi hêsan kariba ava bıkıra, jıber ko teferûat û nişanên wi hemû baş dı bira te de ne. Bı rasti ji Xwedê ko bir çêkırıye, dıkare mırovan cardın bıafırine yan çêbıke, jıber ko Xwedê jı wan hez dıke, ew dı bira wi de ne (Îşaya 64:8). Seba vıya Kıtêba Mıqedes bêja “gorên biraninê” kar tine. Dema rabûna mırıyan were, dê Xwedê vê mûcizeyê bıke û wan şunda bine jıyanê, weki dı mûcizeya wi mırovê pêşin çêkır; lê icar dê ew vıya pır caran bıke (1. Mûsa 2:7; Karên Şandiyan 24:15).

42. Çıre lı ser erdê jıyana herdem bê guman dıbe?

⁴² Xwedê dê mırovan bı hêvıyeki, ko tu cari ew nemırın, şunda rake jıyanê. Lêbelê çawan jıyanek herdem lı ser erdê dıbe? Erê ev dıbe, jıber ko ev daxwaz û armanca xudayi ye (Yûhenna 6:37-40; Metta 6:10). Yekane sebeb, çıma mırov iro dımıre ev e, ko wi jı Adem mırın mêras standıye. Lê eger em lı pırtexlita bêdawıya tıştên şahane yên erdê jı bo dılşabûna mırovan ın bınêrın, wê çaxê jıyana jı sed sali kêmtır jı me re pır kurt tê. Çaxa Xwedê erd dabû mırovan, armanca wi mırov bı tıştên şahane yên hatı ne çêkırın dılşad bın, û ne tenê sed yan hezar sal, na lê herdem bıjin! (Zebûr 115:16; 133:3).

Hıkumdarıya Kamıl Ya Aşıtıyê

43. (a) Çıre hıkumateke kamıl lazım e? (b) Lı ser vıya armanca Yahowa çı ye?

⁴³ Jıber ko bapirên me lı ber qanûna Xwedê rabûn, hıkumdarıya mırovan ket bın zora Şeytên. Seba vıya Kıtêba Mıqedes Şeytên “xwedê sazumana van tıştan” bınav dıke (2. Korîntî 4:4). Ceng, zordari, ruşwetxuri û bêzexmbûna hıkumdarıya mırovan vê isbat dıkın. Va tevlıhevıya ne bı destê Komela Neteweyan ne ji bı Komela Neteweyên Yekbûyi hat çareserkırın û aşıti hat avakırın. Mırovati bı dengeki kelagıri bangi hıkumdarıyek aşıtiperwer dıke. Maqul nine, ko Peydarê dıxwaze lı ser erdê cenet yan bıhuştê ava bıke, wê karıbe hıkumateki kamıl ji çê bıke? Belê, bı rasti ev armanca Xwedê ye. Hıkumdarê jı bo wi dı vê idarê de hıkum dajo, Mesih, “Mirê Aşıtıyê” ye, û “dê jı pırbûna hıkumdarıya mirani û aşıtıyê wê dawi neyê” (Îşaya 9:6, 7).

44. (a) Va hıkumata dê lı kuderê be? (b) Çawan dê ew bê çêkırın?

⁴⁴ Kıtêba Mıqedes şan dıde, ko va hıkumata kamıl dê lı ezmana be. İsa Mesihê qral yan hıkumdar, dê jı wêderê lı ser erdê gışti hıkumdarıyeke adıl bı hêz û bandûr bajo. Ewê dı vê hıkumata neditbar de hemhıkumdarên wi ji hebın. Ewê jı nav mırovên dılsoz yên lı pey İsa dımeşın werın hılbıjartın. İsa jı wan kesên bı wi re ko dı cerıbandınê de pê dane erdê wısa gotıye: “Çawan ko Bavê mın bı mın re ehdek yan yeketıyek jı bo hıkumdarıyê çêkırıye, ez ji wısa bı we re yeketıyê çêdıkım” (Lûqa 22:28, 29). Hındık kesên jı nav mırovan tên standın, jı bo ko ew lı ezmana bı İsa Mesih re hıkım bajon. Weki netew yan mıletên iro, çer ew hındık kesan hıldıbıjêrın, ko dı meclisê de ew idare bıkın. Kıtêba Mıqedes şani me dıde, ko İsa Mesih dê tenê 144.000 hemhıkumdaran bıstine. Hıkumdarıya Xwedê yan hıkumata ezmana jı Mesih İsa û 144.000 mırovan, ewên jı erdê tên standın û dıçın ezmana, çê dıbe (Peyxam 14:1-4; 5:9, 10). Û wê bı erdê çı bıbe? Dı Zebûr 45:16 de tê gotın, ko Hıkumdar dê “lı ser erdê gışti miran tayin bıke”. “Mirên” yan serkarên jı mırovên dılsozıya xwe jı bo esasên adıl isbat kıri ne, ewê bı destê hıkumdarıya ezmana werın tayin kırın. (Bıde ber Îşaya 32:1.)

45, 46. (a) Behsa şireta İsa Mesih ya bıngehi çı bû? (b) Çıma hıkumdarıya kamıl hema dı cih de ava nebû? (c) Sala 1914 an dı pêxembertıyê û dı bûyer yan hediseyên dınê de çawan bal kışand?

⁴⁵ Va hıkumata kamıl dê kengê û çawan ava bıbe? Çaxa İsa lı ser erdê bû, behsa şireta wi ya bıngehi jı bo vê hıkumdarıyê bû (Metta 4:17; Lûqa 8:1). Lêbelê İsa, ne wê çaxê ne ji dema ko ew jı mırıyan rabû, va hıkumdarıya ava kır (Karên Şandiyan 1:6-8). Dema ew çû ezmana, gerek bû ew lı ber dema ko Yahowa tayin kırıbû bıpa (Zebûr 110:1, 2; Îbranî 1:13). Pêxembertıya Kıtêba Mıqedes şan dıde, ko dema hati tayınkırın dı sala 1914 an de D. Z. hatıbû. Lêbelê yekê bıpırse, ‘sala 1914 an jı despêka hıkumateke kamıl zêdetır despêka êşên dınê şani nade?’ Bı rasti nıqte ev e! Erê, hatına hıkumdarıya Xwedê zehf bı van bûyerên em iro dıbinın re gırêdani ne. Nıha em lı wan bınêrın.

⁴⁶ Nêziki 35 sal berê 1914 an dı kovara The Watchtower (iro jı kovarên dini yên dınê herzêdetır belav dıbe) de bala mırovan lı ser pêxembertıya Kıtêba Mıqedes jı bo sala 1914 an hat kışandın. Va pêxembertıya bı balkêşi dı sala 1914 an de bı despêka rastbûnê kır û ew hat cih. Yek jı wan nişanan, ya İsa beri 1.900 sali lı ser “elamet” yan nişanên, dê dı dawıya vê sazûmana tıştan de xuya bın, gotıbû, isbat bıke ko hızûra wiya neditbar bı qudreta hıkumdarıyê ba. Çaxa şagırtên wi jı bo “elamet” pırs kırın, cewab yan bersiva wi wısa bû: “Wê mılet lı ber mılet û hıkumdari lı ber hıkumdari rabe, û wê cih bı cih xela û erdhejin hebe. Hemû van tışt despêka êşên tengasıyê ne” (Metta 24:3, 7, 8). Va pêxembertıya bı balkêşi dı sala 1914 an de çaxa cenga dınê ya pêşin despêkır hat cih. Vê cengê heft caran zêdetır jı 900 cengên dı mabeyna 2.500 sali de bûn xıra kır! Êşên tengasıyê heya iro berdewam dıkın. Te jı sala 1914 an ve ceng, xela û erdhejinên dınya qewırandın dit? Eger wısa be, tu şahıdeki “elamet” yan nişanên sazûmana van tıştên “dema dawi”yê yi (Danîêl 12:4).

47. Çawan bûyer yan hediseyên “elamet” tên cih û dı vê dema dawıyê de pır tir dıbın?

⁴⁷ Va “êşên tengasıyê” dı cenga dınê ya dıduyan de, jı cenga dınê ya pêşin çar caran xırabtır bû, û ev heya çaxa rojên me yên nuklıyeri dom dıkın, ko pêxembertıyek dın ya İsa hat cih: “Wê lı ser erdê tengasıya mıletan û tırs û tomet, ... yên çare û rê nızanın, mırov dê jı dıl herın bı sebeba tırsa çavnêrıya tıştên ko dê bêne ser dınê (Lûqa 21:25, 26). Zehfbûna tawan yan cırım û xırabıyê, guhlênekırın, cırıma zaroyan û zahfbûna xwedênenasıyê û bêehlaqıyê—pırbûna va tıştên bı xof ji seba nişana “rojên dawi” ya vê sazûmana xırab berê hatıbû gotın (2. Tîmotêyos 3:1-5; Metta 24:12).

48. Ki sebeb û berpırsıyarê va weyên lı ser erdê ye, û çıma jı sala 1914 an ve bûyerên vê elametê zehf bûn?

⁴⁸ Erê, lê eger hıkumdarıya ezmana dı sala 1914 an de ava yan saz bû, vêca çıma evqas tengası lı ser erdê peyda bûn? Sebeb û berpırsıyarê vıya bı xwe Şeytanê İblis e. Çaxa İsa qudreta hıkumdarıya xwe stand, karê wi yê pêşin lı ezmanên neditbar û nexuya bı Şeytên re ceng kırın bû. Jı vıya Şeytanê, “ewê gelê erdê jı rê derdıxe”, bı ferişteyên wi hatın avêtın jêr dorhêla erdê. Jıber ko ew dızane, xerabûna wi nêzik e, lı ser erdê tengasıyên mezın dıde çêkırın. Mane yan wateya vıya wek Kıtêba Mıqedes dıbêje ev e: “Wey lı erdê û behrê, jıber ko İblis dızane dema wi hındık e, seba vıya bı xışmek zor jı bo we hat jêr” (Peyxam 12:7-9, 12).

49. (a) Çıyê were serê kesên “erdê xıra dıkın”? (b) Çawan dê Yahowa “hıkm”ê xwe bine serê mıletan?

⁴⁹ Gelo wê dawıya van weyan bê? Erê! Eger hıkumdarıya ezmana bı xwe, Hıkumdarıya Xwedê Qadırê Her Tışti, rabe, wê çaxê “wan kesên, ko erdê xıra dıkın, xıra bıke” (Peyxam 11:18; Danîêl 2:44). Wê Xwedê tu cari destûrê nede hêzên sıyasi û rêzani, mesihıyên şaş yan ji keseki dın, ko ew bı destê sileh yan çekên nuklıyer erdê wi yê delal, karê peydarıyê, karıbın xıra bıkın. Na, ew wısa dıbêje: “Hıkmê mın ev e, ko ez mıletan kom bıkım, hıkumdarıyan lı hev bıdım ko ez wan bıdım cezakırın, û kızotê agırê xışma xwe lı ser wan bırıjinım” (Tsêfanya 3:8). Yahowa dê bı destê Mesihê xwe hemû hêz û qudretên gerdûnê ko dı bın destên wi de ne, lı ser hemû mırovên dû Şeytên dımeşın, kar bine û wan bı zorê xıra bıke. Ewê xırabûneke wer mezın be, mina Tofana dı rojên Nuh de, lı ser rûyê erdê gışti bıbe (Yêremya 25:31-34; 2. Petrûs 3:5-7, 10).

50. (a) “Armagedon” çı ye? (b) Tenê kıyê dı Armagedonê de bıfelıte?

⁵⁰ Kıtêba Mıqedes jı vê xırabûnê re dıbêje cenga Xwedê ya Armagedonê, ko tê de mıletên xerab werın xırakırın (Peyxam 16:14-16). Tenê kesên lı Yahowa û edaletê dıgerın, ewên sernerm û dılovan ın, dıkarın dı Armagedonê de bıfelıtın û têkevın sazûmana aşıti ya nû ya Xwedê (Tsêfanya 2:3; Îşaya 26:20, 21). Lı ser van Kıtêba Mıqedes wısa dıbêje: “Lê sernerm û dılovan dê erdê mêras bıgırın, û ewê dı zehfbûna aşıtıyê de şahi bın” (Zebûr 37:11). Dû re wê karê gır û mezın, ko erd bıbe bıhuşt, despêke!

Hinkarıya Jı Bo Ketına Cenetê

51. Çıre dıvê tu vê gavê nıha bavêji?

⁵¹ Te dıxwast dı cenet yan bıhuştê de bıjıya? Eger tu erê bêji, tuyê bı şorên İsa, çaxa wi lı ser rojên sazûmana me ya bı tengasi û lı ser “elamet”a nêzikbûna xırabûnê kır, zehf dılxweş bi: “Heya ev tışt gışt neyên cih, wê tu cari va nesil yan nıfş ne bıhure”. Tu nebe ji, hınek jı va nıfşa, ko “despêka êşên tengasıyê” dı sala 1914 an de ditıbûn, ewê avabûna bıhuştê nûve bıbinın (Metta 24:3-8, 34). Lê çı heyf, iro pıranıya mırovan dı reya bı ber de dımeşın, û ew rê ji dıbe xırabûnê (Metta 7:13, 14). Jı wan re seba guherbûnê demek kurt maye. Dıvê tu çıqas spasdar bi, ko Yahowa dı demek rast de şıyar dıke! Jıber ko Yahowa dıxwaze tu bıjıyi, ewê alikarıya te bıke, ko tu gavên rast karıbi bavêji (2. Petrûs 3:9; Hêzekîêl 18:23).

52. Dı mewzûya din de çı lazım e, ko tu hılbıjartınek baqıl karıbi bıki?

⁵² Jı te re hinkarıyek tam lazım e (1. Tîmotêyos 2:4; Yûhenna 17:3). Lêbelê çawan tu dıkari wê desxweki? Dı her ol yan din de tê ditın? Hınek mırov dıbêjın, çawan hemû rê dıçın ser serê çıyê, mina vıya hemû ol ji dıbın eyni armancê. Çı şaşbûneke mezın! Jıber ko reya rast bıbinın çıyakêş bı xwe re xeriteyan û rêberên çıyan dıbın. Mina vıya ji, tenê ol yan dineki rast heye, ko dıbe jıyana herdem, jı bo ditına vi dini ji gerek rêberek hebe (Karên Şandiyan 8:26-31).

53. (a) Çı lazım e tu dom bıki, ko tu jıyana herdem bıstini? (b) Lı hember û dıji kijan cerıbandınên Şeytên dıvê tu tekoşer bi?

⁵³ Ko bıla jı te re alikari be, govan yan şahıdên Yahowa va berhevoka derxıstıne. Jı te re alikari nekır, ko tu hındık esasên rastıya Kıtêba Mıqedes hin bıbi? Bê şık te dit, ko her fıkır yan raman lı ser şora Xwedê ya hati wahikırın, ava bûye. Vêca ko tu nêziki armanca xwe bi, dıvê tu hinkarıya xwe dom bıki. Weki dı cıvata me de, çer jı bo kareki dı cıvatê de hinkarıya rast lazım e, mina vıya hinkarıya rast lı ser Kıtêba Mıqedes ji lazım e, ko ew dı nav cıvata kesên werın bıfelıtın de be û bı bıhuşta dê lı ser erdê çêbe dılşad be (2. Tîmotêyos 3:16, 17). Belkê dê Şeytan te bıcerıbine, ko tu jı vê rê dûr bi, ewê hınek dostên te lı ber te ra bıke. Yan ji ewê bı destê xweperesti, materıyalizm yan malperestıyê û yan ji bı destê rêveçûna bêexlaqi te bıcerıbine, ko tu şunda vegeri. Dıjberi wi be! Emnıyet û pêşhatıya te, weki ya malbata te, bı hinkarıya Kıtêba Mıqedes ve gırêdayi ye (Metta 10:36; 1. Yûhenna 2:15-17).

54. Yahowa kijan reyên dın ji bona hinkarıyê dı dorhêla te de çê kırıye?

⁵⁴ Bê vê vekolina te ya Kıtêba Mıqedes, reyeke dın ji heye, ko tu karıbi hin bi. Ciranên dı dorhêla te de, ewên ko jı bo hinkarıya Kıtêba Mıqedes alaqa wan hene, herdem rêkûpêk dıçın Salona Hıkumdarıyê ya nêziki wan e. Yên lı wê derê kom dıbın xiret dıkın, ko ew bıbın mırovên baştır. Ew jı yên nûhatınan re wısa dıbêjın: “Werın gelno, û berde em herın ser çıyayê Yahowa [cihê wi yê perestınê] ...; û ewê me lı ser reyên xwe hin bıke, û em dıxwazın dı rêça wi de bımeşın” (Îşaya 2:3). Hındık sebebên baş evın, ko çıma dıvê mırov here cıvatê, dı Îbranî 10:24, 25 an de hati gotın, ev wısa zelal dıke û dıbêje: “Jı bo hezkırınê û karê feydedar bıla haya me lı ser hevûdu be û hevûdu daxwazkar bıkın, kombûna xwe ne wek hınekên dın terk bıkın, na lêbelê çıqas roj nêzik dıbe hevûdu şiyar bıkın.”

55. (a) Dı kijan ali de ferqa organizasıyona Yahowa jı yên dın heye? (b) Şahıdên Yahowa kijan yeketi, ya dı nav komıkên mırovên dın de tune ye, çê kırıne?

⁵⁵ Eger tu têkevi nav cıvata Yahowa, tuyê hewaki dın, yê ne weki dı peresgeh û kılise yan dêran de ye, bıbini. Lı wê derê ne pere yan dırav tê komkırın, ne şoravêtınhev, ne ji tu kes seba esıl, cihê bûyınê yan halê mali pıçûk tê ditın. Wesıf û nişanên Şahıdên Yahowa ya mezıntır hez e. Pêşin, ew jı Yahowa hez dıkın, dıduyan, ew jı mırovên dın hez dıkın. Ev nişanên mesihıyên rasti ne (Metta 22:37-39; Yûhenna 13:35). Dıvê tu heri cıvatên wan û bı çavên xwe wê bıbini. Bê şık û guman dê yeketıya wan tin û tesira xwe bıdın te. Lı ser rûyê erdê pırtıri çar mılyon Şahıd dı zêdeyi 200 welatan de hene. Lêbelê, disa ji Şahıdên Yahowa dı cıvat û komelên xwe de lı pey bernameki eyni wekhev dımeşın. Seba vıya dı nav wan de yeketıya ruhi, baweri heye. Yeketıya organizasıyon yan dezgeha Yahowa dı dınya me ya parçebûyi de mûcizeki hemdemi ye.

56. (a) Eger tu bı organizasıyona Yahowa re bi, çı kara te wê hebe? (b) Eger pırsgırê hebın dıvê tu çı bıki? (c) Çıre evqas mıhım e, ko tu xwe weqfi Xwedê bıki?

⁵⁶ Eger tu bı qewmê Yahowa re kom bıbi, dıvê tu kesıti yan “şexsıyeta nû” lı xwe bıki û berên rıhê Xwedê şên û geş bıki, yanê “hez, dılşayi, aşıti, baldırêji yan tehemul, dılovani, rındi, baweri, xûnermi, xwegırtın” (Kolosî 3:10, 12-14; Galatî 5:22, 23). Vayê dılgeşi û têrbûneki kûr bıde te. Jıber ko tu dı dınêyek bêexlaq de dıjıyi û bı xwe nakamıl i, belkê dıvê carcaran tuyê hındık pırsgırêkan ve bıki. Lê Yahowa dê jı te re alikari bıke. Şora wi jı hemû kesên lı wi dıgerın re vê bawerıyê nişan dıde: “Seba tu tışteki xemgin mebın, lê her tışti bı lava û dıa bı spasdari bıla daxwazıyên we lı ba Xwedê werın naskırın; û aşıtıya Xwedê, ewa jı her ramani bılındtır e, dê dıl û hêza ponıja we bı destê Mesih İsa bıparızine” (Filîpî 4:6, 7). Heza Yahowa dê te bıkşine, ko tu bıxwazi jı wi re xızmetê bıki. Şahıdên Yahowa dê dılşad bın, ko eger ew karıbın jı te re şani bıdın, tu çawan xwe wekfi Xwedê fadıl bıki û bıbi şahıdeki wi (Zebûr 104:33; Lûqa 9:23). Erê ev imtıyaz yan pêşmafek e. Carê bıfıkıre! Tu perestdareki Yahowa bı xwe dıkari lı pey armancê bımeşi, ko lı ser erdê dı cenet yan bıhuştê de herdem bıjıyi (Tsêfanya 2:3; Îşaya 25:6, 8).

57. (a) Dı sazûmana nû de mabeyna Xwedê û mırovan dê çawan be? (b) Hınek nêmetên te dılfıreh dıkın çı ne?

⁵⁷ Wê çaxê hinbûna xwe bıdomine, hez û spasdarıya xwe jı bo Yahowa Xwedê, kurê wi û hıkumdarıya ezmani ya adıl kûr û pêt bıke. Pêxembertıya Kıtêba Mıqedes hıkumdarıya Xwedê û nêmetên jı bo mırovan re werın barandın, wısa dıde naskırın: “Bımêze! Konê Xwedê lı ba mırovan e, û ewê lı ba wan be, û ewê bıbın mılet yan gelê wi. Û Xwedê bı xwe dê lı ba wan be.” “Xwedê bı xwe”, çıqas jı hıkumdarıyên mırovan, yên iro xweperest û xopane ne, bılındtır e, ewê dı sazûmana nû de wek baveki dılovan jı hemû kesên jı wi hez dıkın û perestdarên wi ne re nêzik be. Belê, wê tenê din yan olek hebe, erê dê mırov tenê perestdarên Yahowa Xwedê bın, û yên perstdarên wi ne, dê mabeyneke mina bav û zaroyan e, bı hez û bawer bın. Dê Xwedê jı wan re çıqas bıbe baveki fadıl! “Û ewê jı çavê wan her hêstıran pak bıke, û wê mırın ne be, ne şin ne qirin ne gıri ne ji êş êdi hebe. Tıştên berê derbazbûn” (Peyxam 21:3, 4).

58. Çıre tu dıkari bawer bıki, ko Yahowa dê “her tışti nû” çê bıke?

⁵⁸ Wê çaxê dê lı ser erdê dı bın hıkumata kamıl ya ezmani de mûciza avakırına cenet yan bıhuştê were temamkırın. Evê bê guman, çer roavêtın û roavabûna royê dıbe, mina vıya ji dê wadên Xwedê, Yahowa, Peydarê ezman û erdê, herdem “dılsoz û rast ın”. Xwedê bı xwe jı textê lı ezmana ve wısa dıbêje: “Bımêze! Ez her tışti nû çê dıkım” (Peyxam 21:5).

Dı çavlêgerandına vê belavokê de teyê çawan bersivên van pırsan bıdana?

Kijan nişanên Kıtêba Mıqedes şahane û çavdar ın?

Tu lı ser Xwedê çı hin bûyi?

Mesih İsa ki ye?

Şeytanê İblis ki ye?

Çıre Xwedê destûra xırabıyê da?

Çıre mırov dımıre?

Mıri dı çı rewş yan wezıyetê de ne?

Bedêl yan fidye çı ye?

Rabûna mırıyan dê lı kuderê û çawan be?

Hıkumdarıya Xwedê çı ye û ewê çı temam bıkê?

Nişan yan “elameta dawıya sazûmana van tıştan” çı ye?

Tu çawan dıkari tedarıka xwe jı bo jıyana herdem dı bıhuştê de bıki?

[Jêrenot]

[Wêneyên li rûpela 13]

Mırov, mexluqeki jı heywanan pır bılınd û mezıntır e

[Wêneyê li rûpela 18]

İsa, beranberê Ademê kamıl bû