Esura ey’Omunani
‘Erilhwa n’Emilhondo y’Ebirimu Bibi’
1. Busana naki thutholere ithwa minya emikolere ey’emirimu mibi?
ABANDU bangyi sibali ikiriraya bathi emirimu mibi yineho. Aliriryo si mwatsi w’olhutseghe-tseghe. Abandu n’omubangabya ibikirirye omwatsi oyu kutse isibikirirye gho, emirimu mibi yineho, kandi yikalengesaya erilethera obuli mundu y’ebitsibu. Abaramya ba Yehova sibalhubalire. Erithwalira haghuma, bayikalhubirira kutsibu-tsibu. Omukwenda Paulo akathukengesaya omwatsi oyo, akabugha athi: “Sithulilhwa n’abandu, nikwa thukalhwa n’abathabali [abathelhangirawa], n’ab’amaka, n’ab’ehamuli b’omwirima muna-kihugho, n’emilhondo y’ebirimu bibi ebiri omwa kyanya.” (Abanya Efeso 6:12) Omwa buthuku bwethu ebitsibu ebikalethawa n’ebirimu bibi byamabiri kanyirira kutsibu, kundi Sitani abirighuswa erilhua elhubulha kandi ahithene kutsibu, kundi asi kwawithe kathambi kake buyira.—Eribisulirwa 12:12.
2. Kyanga thokekana kithi ithwe erisingura amalhwa awathukalhwa n’emirimu mibi eyiwithe akaghalha kanene okw’abandu?
2 Kina thokekene erisingura amalhwa awathukalhwa n’ebirimu bibi ebi ebiwithe akaghalha kanene okw’ak’abandu? Ee, aliriryo ithunalya yeghemerya Yehova ya kutsibu. Thutholere ithwamuhulikirira n’erikwama-kwamania Ekinywe kiwe. Thwamakolha thuthya, ithwangana theghibwa okwa bitsibu bingyi eby’ekinyamubiri, esyongeso, n’eriyowa, ebikahika okw’abo abali omwisi sy’obusondoli bwa Sitani.—Yakobo 4:7.
Abathabali b’Ekihugho Omwa Kyanya
3. Nibahi aba Sitani akahakanisaya kutsibu, kandi athi?
3 Yehova akathusoborera ndeke-ndeke emibere y’ekihugho ngokwa akalhangirayo iniane elhubulha. Mwaha omukwenda Yoane y’esyonzoli esyabya sikangania Sitani ‘ng’ekiyoka kinene ekihenirye ng’engulha.’ Kikathokekana, Sitani abya ayitheghekire erimera Obwami bwa Nyamuhanga obw’Ekimasiya bukana tsuka elhubulha omw’omwaka wa 1914. Sitani abere abirilemwa erikolha eki, mwatsuka erihakanisya kutsibu abimaniri bw’Obwami abali okwa kihugho. (Eribisulirwa 12:3, 4, 13, 17) Sitani angalhwire amalhwa aya wathi? Erilhabira omw’abandu biwe abaka mw’imanira.
4. Oyukaha amathabali w’abandu w’akaghalha nindi, kandi thukaminya ekyo kya thuthi?
4 Yoane mwathasyakanganibwa ekisoro ekiwithe emithwe musanju n’amahembe ikumi, ekisoro ekiwithe ehamuli “okwa buli kihanda n’abandu n’emibughe, n’obuli kithunga ky’abandu.” Ekisoro ekyo kikimanira esyondegheka syosi esy’eby’ekithabale omwa kihugho kyosi. Yoane mwabwirwa indi, ‘ekiyoka, Sitani Diabolo, mukyaha ekisoro ekyo ky’akaghalha kakyo n’ekithumbi kyakyo eky’obwami, n’ehamuli nene.’ (Eribisulirwa 13:1, 2, 7) Inga, Sitani ya nzuko y’obuthoki n’ehamuli y’amathabali w’abandu. Busana n’ekyo, ngoku omukwenda Paulo asakanga, ‘abathabali b’ekihugho’ “y’emilhondo y’ebirimu bibi ebiri omwa kyanya,” eyikasondolha amathabali w’abandu. Abosi abanzire eriramya Yehova batholere ibayitheghererya ekyo nga kikamanyisayaki.—Luka 4:5, 6.
5. Ekikaleka abasondoli b’ekihugho ibahindanibwa lino niki?
5 Nomwakine indi abathabali bangyi bakayambahulha bathi ni banya madini, sihali erihanga erikakenga obuthabali bwa Yehova kutse obw’Omwami wiwe omusumbolhwa, Yesu Kristo. Abosi bakakolha n’akaghalha kanene nuku babye n’obuthoki. Munabwire, omwatsi owali omwa Eribisulirwa ngokw’akanganaya, “ebirimu by’esyombinga” bikahindanaya abami b’ekihugho “omw’amalhwa w’ekiro kinene kya Nyamuhanga Omuthoka w’Ebyosi” awakahulhawa mwa Harmagedoni.—Eribisulirwa 16:13, 14, 16; 19:17-19.
6. Busana naki eriyitheya likayithaghisibawa nuku si thusighike endegheka ya Sitani?
6 Buli kiro, esyongebe sy’abandu sikahambawako busana n’erikangalhukana eriri omwa by’ekithabale, eby’erikolangana, eby’esyosente, n’eby’edini ebikaghabulha abandu. Omwi kangalhukana eri, ni kya buli kiro abandu eribya n’olhuhandi omwa mukania kutse omwa sindi nzira bakasighika ebihanda, ebithunga, emibughe, kutse abandu ababanzire. Abandu n’omubangabya isibali yingiraya kinyamwisi omwi kangalhukana ng’eri, mughulhu mungyi bakayisanga ibabiri sighika olhuhandi lhughuma n’eripona olhundi. Aliriryo, bakabya bakasighika omundu kutse olhuhandi lhulebe, omwa kwenene bakabya ibakasighika ndi? E Biblia yikabugha ndeke-ndeke yithi: “Ekihugho kino kiri omwa buthoki bw’omubi oyu.” (1 Yoane 5:19) Ibbwa kwesi, omundu anga yitheya athi okw’ithendi thebibwa n’abandi bandu? Kighuma kisa, ly’erisighika ndeke Obwami bwa Nyamuhanga n’eribya isyawithe lhuhandi omwi kangalhukana ly’ekihugho.—Yoane 17:15, 16.
Ebithegho Ebikakolesibawa n’Omubi
7. Amenge wa Sitani akalhangirika athi akakolesya amadini w’amabehi?
7 Erilhua kera, Sitani abiriendererya omw’ikolesya ebinywe kutse kinyamubiri angathoka eribindulha abandu baleke eriramya ery’ekwenene. Kandi abirikolesya esindi nzira n’ebithegho eby’amenge. Omw’amenge, abirileka abandu bangyi ibabya omwa buthaminya erilhabira omw’amadini w’amabehi, inialeka ibalengekania bathi bane mukolera Nyamuhanga. Busana n’erithendibya n’eriminya erihikire erihambire oku Nyamuhanga n’erithendi anza ekwenene, bangana nzisibwa n’emibiiri y’ekidini ey’erithikya kutse ibatsemesibwa n’ebithiko-thiko eby’eriswekerya. (2 Abanya Tesalonika 2:9, 10) Aliriryo thukakungawa indi n’omw’iramya ly’ekwenene, abandi “basyatswa . . . , ibakakwama ebirimu by’erithebya n’erikangirirya ly’esyombinga.” (1 Timoteo 4:1) Ekyo kyangabya kithi?
8. Sitani anga thuthebererya athi nuku thw’ingira omwa dini y’amabehi n’omuthwangabya ithwanabya thukaramya Yehova?
8 Omw’amenge mabi, Diabolo akakolesaya obutseke bwethu. Mbwino thukinubaha abandu? Byamabya ikwa biri bithya, ithwangana ligha amalengekania w’erisangira omwa mitse y’amadini w’amabehi eyikalhua okw’abahughu kutse abaliranwa bethu. Thukana yiheka? Byamabya ikwa biri bithya, thwangana hithana omughulhu thukahabulhawa, kutse omughulhu abandi bakaghana amalengekania awathukahayo. (Emisyo 15:10; 29:25; 1 Timoteo 6:3, 4) Omwa kanya k’eribindulha amalengekania wethu nuku ahambangane n’eky’erireberyako kya Kristo, ithwangana kwama abakabugha ‘ebinywe by’ekisehya,’ bathi erikwama kya soma e Biblia n’eribya omwa ngebe eyuwene bikaghunza. (2 Timoteo 4:3) Mbulha thwama suba omwa yindi dini kutse thwama kwama kyabya omwa dini eya thunemu, Sitani syali tsomana, kighuma kisa, thwamabya isithuli ramaya Yehova omwa nzira ey’abirihiraho erilhabira omwa Kinywe n’ekithunga kiwe.
9. Omw’amenge, Sitani akakolesaya athi emyatsi y’obusingiri eriberererya ebilhubirirwa biwe?
9 Kandi omw’amenge mabi, Sitani akalombereraya abandu baberereraye esyongumbu syabu omwa nzira eyithuwene. Abirikolha eki erilhabira omwa myatsi y’obusingiri. Busana n’erighana emisingi ye Biblia eyihambire okwa syongeso, abandu bangyi omwa kihugho bakalhangira emyatsi y’olhuthetho eyiri omw’abathathahenie ng’ekindu ekikalighawa kutse ng’enzira ey’erikangania indi bamabiri kulha. Kandi ibbwa n’abathahenie? Abangyi bakakolha obusingiri. Nibya n’omubathe bangakolha obusingiri, abangyi bakarondekanaya enzira y’erikomolha kutse ey’erighabulhana nuku bangathasya thahya kutse erithahibwa n’owundi. Ekighendererwa kya Sitani ly’erithebererya abandu nuku banze etseme lino, kandi bali kitsomana ngoku kyanga bahambako haghuma n’abandi kandi kwilhabirirya okwa nkolangana yabu na Yehova haghuma na Mughalha wiwe.—1 Abanya Korinto 6:9, 10; Abanya Galatia 6:7, 8.
10. Sitani akakolesaya ki nuku amalengekania ethu akwame emyatsi y’obusingiri n’omwagha?
10 Eyindi ngumbu ey’ekibuthiranwa y’emyatsi y’amasatha. Amasatha amabya inianuwene, angana humulikania kinyamubiri, omw’amalengekania, n’omw’iyowa. Omughulhu Sitani akakolesaya endambi y’eriyitsemeseryamu nuku alengesaye erilhusya amalengekania wethu w’oku Nyamuhanga, thwanga kolha ki? Ng’eky’erireberyako, thunasi ngoku Yehova akapona emyatsi y’obusingiri n’omwagha. Omughulhu esyovidiyo, esyondegheka sy’etelevizoni, kutse emisathu yikakanganaya ebindu ebyo, thukana kwama k’ikalha n’erilholha embere erithungerera byo? Kandi wubye iwunakyasi wuthi, Sitani akendi lhangira athi ebindu ng’ebyo bibye bibi kutsibu endambi yiwe ey’erithoghothibwa yina museghera hakuhi, kundi “abandu babi, n’abathebya, basyakanyirira eribya babi, ibakatheba abandi n’erithebibwa ibobene.” (2 Timoteo 3:13) Kwesi mughulhu wosi thutholere ithwabya ithuna yitheghirye okwa bithegho bya Sitani.—Enzuko 6:13; Esyonyimbo 11:5; Abanya Roma 1:24-32.
11. Omundu oyunasi ekwenene eyihambire okwa bukumu, anga thebibwa omu nzira ki amathendi yitheya?
11 Kandi thunasi ngoku abakayingiraya omwa buli mulingo wosi-wosi w’obukumu—erilhaghulha, obusaki, kutse erilengesya erikanirania n’abaholi—ngoku ni nye oku Yehova. (Eryibuka Ebihano 18:10-12) Thwam’ibuka ekyo, isithwendi lengesya eriyibulirya okw’abasaki, kandi isithwendi baligha bak’ingira omw’amanyumba ethu nuku bakolere mw’emyatsi yabu ey’obukumu. Aliriryo thwangana bahulikirira bamabanika okwa televizoni kutse okwa intaneti n’evidiyo? Nomwakine indi sithwanga ligha obubalya obukalhua okw’omusaki, mbwino, thwangana kundika akaliki k’omwa bindi y’omwana, erilengekania thuthi kakendi theya omwana y’okw’akabi? Eriminya ngoku e Biblia yikatsweba erilhogha abandi, mbwino thwangana yingirya omwa mibere yosi-yosi ey’obulhoyi?—Abanya Galatia 5:19-21.
12. (a) Emiziki yikakolesibawa yithi nuku thulengekanaye okwa myatsi eya thunasi ngoku ni mibi? (b) Emyambalire, emipambire y’esyonzwiri, kutse emikanirye y’omundu yikakanganaya yithi ngoku akayighomba abawithe emibere ng’eyi eya Yehova akapona? (c) Ekikayithaghisibawa okw’ithwe ni kyahi thwamabya b’eriyihighulha okwa bithegho bya Sitani eby’amenge?
12 E Biblia yikabugha yithi obusingiri n’ebithisirire byosi (imwamuli esyofilimu esithuwene) sibyahulhawe omwa kathi-kathi kethu. (Abanya Efeso 5:3-5) Aliriryo ibbwa byangabya bithi emyatsi ng’eyi yamabya omwa miziki eyiri mw’emirenge eyuwene kutse ebidari n’engoma eyikasikimba kutsibu? Ithuna mwendi tsuka erisubirira omwa binywe ebikapipa obusingiri, erikolesya emibatsi eyikathamiraya busana n’eriyitsemesya, n’eyindi myatsi emibi? Kutse thwamabya ithunasi ngoku sithutholere thukagherererya emibere ey’abandu abakayingiraya omw’emyatsi ng’eyi, mbwino thwangana lengesya eriyiminyikalya ng’abandu aba omwi gherererya emyambalire, emipambire y’esyonzwiri, n’emikanirya yabu? Esyonzira esya Sitani akakolesaya erithebererya mw’abandu nuku bamusighike ka ni sy’akabi! (2 Abanya Korinto 4:3, 4) Thwamabya b’eriyihighulha okwa bithegho biwe eby’amenge, thutholere ithwayitheya okw’ikwama-kwamania eby’ekihugho. Thutholere ithwaminya ‘abathabali b’omwirima muna-kihugho’ nga nibahi n’erirwanisya kutsibu amathebo abu.—1 Petero 5:8.
Ebyanga Thuwathikya Nuku Thusingure
13. Kyanga thokekana kithi ithwe thuthahikene erikinda ekihugho ekya Sitani akathabalha?
13 Yesu abere athali aholha, mwabwira abakwenda biwe athi: “Muhande omuthima! Nabirikinda ekihugho!” (Yoane 16:33) Nabu kuthya bangabere abakakinda. Emyaka nga 60 yabere yalhaba, omukwenda Yoane mwasakanga athi: “Nindi oyukakinda ekihugho kwehi? Yo n’oyuk’ikiriraya ko Yesu ni Mughalha wa Nyamuhanga.” (1 Yoane 5:5) Erikirirya ng’eryo likakanganibawa thuk’owa ebihano bya Yesu n’eriyikethera Ekinywe kya Nyamuhanga, ngoku Yesu nayu akolha. Ni kindi kindu kyahi ekikayithaghisibawa? Thutholere thwabya bughuma n’ekithunga ekya Yesu akasondolha. Thwamakolha ekibi, thutholere ithwayisubamu n’erisaba Nyamuhanga y’ekighanyiro erisighikira n’ekihongo kya Yesu. Omwa nzira eyi, nethu thwangana kinda nomwakine indi sithuhikene kandi thukasobaya.—Esyonyimbo 130:3, 4.
14. Soma Abanya Efeso 6:13-17, kandi kolesaya ebibulyo n’amasako awahebirwe omwa katsweka kano wukakania okwa mighaso eyikalhua omwa buli kindu ky’amalhwa w’obunyakirimu.
14 Erisingura, thutholere ithwambalha “ebindu byosi by’amalhwa bya Nyamuhanga,” isithwa gheghena n’ekighuma ky’okw’ibyo. Kisi sukulha e Biblia yawu, omwa kitabu kya Abanya Efeso 6:13-17, wanasoma ebihambire okwa by’erirwanisya ebyo. Neryo, wukasubirya ebibulyo ebiri ahikwa hano, lengekanaya ngoku wanga ghasirwa omwa butheya obukahebawa omwa buli kindu ky’amalhwa.
“Omwatsi w’ekwenene ng’omukoba omwa bindi syenyu”
N’omuthwangabya ithunasi ekwenene, erigha erya buli kiro, erighanirya okwa myatsi ye Biblia, n’erihindana okwa mihindano, bikathutheghaya bithi? (1 Abanya Korinto 10:12, 13; 2 Abanya Korinto 13:5; Abanya Filipi 4:8, 9)
“Erithunganene ng’ekindu ky’amalhwa ekikatheghaya ekikuba”
Omusingi ow’erithunganene oyu ni wandi? (Eribisulirwa 15:3)
Kanganaya ngoku erithendi kwama esyonzira sya Yehova esy’erithunganene ngoku likatsandaya obunyakirimu bw’omundu. (Eryibuka Ebihano 7:3, 4; 1 Samweli 15:22, 23)
“Ebiryathu by’engulhu yuwene y’obuholho”
Eribya ithune mughenda thukathulira abandu b’okwa mitheghekere ya Nyamuhanga ey’obuholho, kikathutheghaya kithi? (Esyonyimbo 73:2, 3; Abanya Roma 10:15; 1 Timoteo 5:13)
“Engabo [nene] y’erikirirya”
Thwamabya thuwithe erikirirya erighumire, thwanga kolha ki thwamabya omwa mibere eyangaleka ithwathika-thika kutse eryubaha? (2 Abami 6:15-17; 2 Timoteo 1:12)
“[Esapeho] y’omulhamu”
Amaha w’omulhamu akawathikaya athi omundu nuku ayihighule okwa kithegho eky’erianza ebindu by’omubiri bya kutsibu? (1 Timoteo 6:7-10, 19)
“Omuyali w’omulimu”
Thukarwanisya ebindu by’akabi ebikalhwa n’obunyakirimu bwethu kutse obw’abandi, thutholere ithwa yikethera ki mughulhu wosi? (Esyonyimbo 119:98; Emisyo 3:5, 6; Matayo 4:3, 4)
Ni kindi kindu kyahi ekikayithaghisibawa nuku thusingure amalhwa w’obunyakirimu? Kyanga kolesibwa mirundi mingahi? Kandi ithwa sabira na bahi? (Abanya Efeso 6:18, 19)
15. Thwanga thoka thuthi erilhwa amalhwa w’obunyakirimu?
15 Ng’abasirikali ba Kristo, thuli baghuma b’okw’abalhwi bangyi abakalhwa amalhwa w’obunyakirimu. Thwama yitheya ndeke n’erikolesya ebindu bya Nyamuhanga ebyosi eby’amalhwa, isithwendi hambwako omw’amalhwa aya. Aliriryo, ithukendi wathikya abandi baghombe ba Nyamuhanga. Ithukendi yithegheka erirwanisya omubi, eritsatsanga engulhu yuwene ey’Obwami bwa Nyamuhanga obw’Ekimasiya, obuthabali bw’elhubulha obwa Sitani akahakanisaya kutsibu.
Eby’Eriyibukya
• Busana naki abaramya ba Yehova sibalibya n’olhuhandi omwa myatsi y’ekihugho ey’erikangalhukana?
• Ebighuma okwa bithegho eby’amenge mabi ebya Sitani akakolesaya eritsandya obunyakirimu bw’Abakrisitayo ni byahi?
• Ebyambalho by’amalhwa eby’obunyakirimu ebikahebawa na Nyamuhanga byanga thutheya bithi omw’amalhwa wethu aw’obunyakirimu?
[Ekisasani okwa lhupapura 76]
Ebihanda bine muhindanibwa okwa lhuhe olhwa Harmagedoni