KITANGO 18
“Bukaji Bwami Bukakolomoka”
PAIMENA KITANGO: Kulukuka kwa Gogi kukakolomona bukaji bwa Yehoba; Yehoba ukazhikijila bantu banji pa nkondo ya Amagedonyi
1-3. (a) Ñanyi bintu bikafuma mu ‘bukaji bukatampe’ bwa Yehoba? (Monai kipikichala kitanshi.) (b) Tusakwisamba pa ka?
FWANYIKIZHAI banabalume, banabakazhi ne banyike saka baimana na kwimba lwimbo wa Bufumu. Lwimbo byo apwa, mukulumpe mu kipwilo walomba kufuma panshi ya muchima ne kusashijila Yehoba kwibazhikijila. Bonse bapwila bashiinwa kuba’mba Yehoba usakwibazhikijila, pano bino bafwainwa kwibatekenesha ne kwibatundaika. Pangye saka palukuta paji ne kyakayi, bantu babena kulwa ne kuloza mata. Ponkapotu ne nkondo ya Amagedonyi yatendeka!—Lum. 16:14, 16.
2 Pa nkondo ya Amagedonyi, Yehoba nangwa ukekala na ‘bukaji bukatampe,’ bino ukasalanga ba kwipaya. (Tangai Ezikyo 38:18.) Ukakambula bantu mwaya ntanda yonse na bukaji bukatampe kechi nzhita imotu nangwa kyalo ne. “Pa joja juba, Yehoba ukepaya bantu monse mwaya ntanda.”—Yele. 25:29, 33.
3 Ki ka kikalengela Yehoba kuzhingila bino, Lesa wa butemwe, ye balumbulula’mba “Lesa wa lusa ne kifyele” kabiji “ubanda kuzhingila”? (Lupu. 34:6; 1 Yoa. 4:16) Twayai twisambe pa buno bwipuzho. Mukumbu wa buno bwipuzho usakwitutekenesha bingi, kabiji usakwitulengela kuchinchika ne kwingila mwingilo wa kusapwila na kizaku.
Ki ka Kikakolomona ‘Bukaji Bukatampe’ bwa Yehoba?
4, 5. Bukaji bwa Lesa bwa pusana byepi na bukaji bwa bantu bambulwa kulumbuluka?
4 Twafwainwa kuvulukanga kuba’mba bukaji bwa Yehoba kechi buji nobe bukaji bwa bantu bambulwa kulumbuluka ne. Muntu inge wazhingila uba bintu kwa kubula kwikanya kabiji mufuma byatama bingi. Inge mwavuluka, Kaina mubeji wa kwa Adama “wazhingijile bingi” mambo Yehoba wakaine mulambo wanji ne kuswako wa kwa Abela. Ki ka kyafuminemo? Kaina waipayile nkasanji wabujile mambo. (Nte. 4:3-8; Hebe. 11:4.) Kabiji vulukai ne byaubile Davida muntu watokejile Yehoba ku muchima. (Byu. 13:22) Nangwa kya kuba Davida wajinga na muchima wawama bingi, bino kwashajiletu pacheche kwipaya nonshi aye Nabala byo aumvwine mwenga ye amwambijile ne bakalume banji pamo. Davida ne bashilikale banji bazhingijile bingi. Ponkapo “bakashile mapoko abo” ne kwimana kuya amba bakepaye Nabala ne banabalume bonse bo ajinga nabo. Kyawaminekotu, muka Nabala aye Abigaila wakainye Davida ne banabalume bo ajinga nabo kubula kushinkanya. (1 Sam. 25:9-14, 32, 33) O ene mambo Yehoba o atangijile Yakoba na mupashi kunemba’mba: “Bukaji bwa muntu kechi buleta bololoke bwa Lesa ne.”—Yako. 1:20.
Yehoba aye wikanya inge wazhingila kabiji ujimunako bantu
5 Bino kupusanako na byuba bantu inge bazhingila, Yehoba aye wikanya inge wazhingila kabiji wikala na bishinka byawama bimulengela kuzhingila. Yehoba inge wazhingila uba bintu mu bololoke. Yehoba pa kukambula babi, kechi ‘onauna baoloka pamo na babi ne.’ (Nte. 18:22-25) Kikwabo, bololoke bo bulengela bukaji bwa Yehoba kukolomoka. Twayai twisambe pa bishinka bibiji bilengela Yehoba kuzhingila ne byo tufunjilako.
6. Yehoba umvwa byepi ku muchima inge bantu baleta mwenga pa jizhina janji?
6 Kishinka kitanshi: Kuba mwenga jizhina ja Yehoba. Bantu bamba’mba banemeka Yehoba bino saka boba byatama baleta mwenga pa jizhina janji ne kukolomona bukaji bwanji. (Ezi. 36:23) Byonka byo twisambile mu bitango bya kunyuma mu uno buku, kisaka kya bena Isalela kyaletele mwenga wabaya bingi pa jizhina ja Yehoba. Byubilo byabo byatama byo byalengejile Yehoba kuzhingila. Pano bino, bukaji kechi bwamulengejile kubula kwikanya pa kukambula bantu banji ne, wibakambwile “monka mo kyafwainwa.” (Yele. 30:11) Kabiji inge Yehoba wazhingila ne kukambula bantu, kechi wibazhingijila kikupu ne.—Sala. 103:9.
7, 8. Tufunjilako ka ku byaubanga Yehoba na bena Isalela?
7 Kyo tufunjilako: Yehoba byo aubile na bena Isalela bitufunjisha kintu kyanema bingi. Byonkatu byajinga bena Isalela, ne atweba tutelwa pa jizhina ja Yehoba. Twi Bakamonyi ba kwa Yehoba. (Isa. 43:10.) Ñambilo ne byubilo byetu bilengela bantu kunemeka Yehoba nangwa ne. Kechi twafwainwa kwikala na byubilo bya kwizozola bileta mwenga pa jizhina ja Yehoba ne. Abino byubilo bya bukamfutumfutu bikakolomona bukaji bwa Yehoba, kabiji pa kimye kyanji mwine ukobapo kimo pa kuba’mba azhikijile jizhina janji.—Hebe. 3:13, 15; 2 Pe. 2:1, 2.
8 Nanchi kuyuka’mba Yehoba ‘uzhingila’ kwafwainwa kwitulengela kuchiina kufwenya kwipi kwi aye nyi? Ine. Mambo twayuka kuba’mba Yehoba witutekenya kabiji witulekelako mambo. (Isa. 55:7; Loma 2:4) Pano bino kechi tuvulama kuba’mba ukambulañana ne. Kino kitulengela kumunemeka bingi, mambo twayuka kuba’mba ukonauna babula kulapila ku bundengamambo bwabo kabiji kechi ukebaleka kutwajijila kwikala mu bantu banji ne. (1 Ko. 5:11-13) Yehoba witubuula byonse bimuzhingijisha. Twafwainwa kuchinuzhukanga miteeto imufichisha ku muchima.—Yoa. 3:36; Loma 1:26-32; Yako. 4:8.
9, 10. Yehoba uba byepi inge bantu banji bakishinka bebalukuka? Ambaipo kyamwekele.
9 Kishinka kya bubiji: Inge bantu banji kebakebe kwibazhiya. Yehoba uzhingila bingi inge bantu balukuka bantu banji bakishinka baketekelatu mwi aye kwibazhikijila. Bena Isalela byo bafumine mu Ijipita, Felo ne nzhita yanji batendekele kupupila bantu ba Lesa ne kwibashinkila ku Kalunga Kachila. Bino ino nzhita ya bulume bukatampe yapupijilenga bena Isalela byo yatwelele pa kalunga ka mema paumine, Yehoba walengejile bitanga bya ku makalaki abo a nkondo kutendeka kuzokaukako ne kulobesha bena Ijipita mu kalunga ka mema. “Kafwako nangwa umo wapulukile ne.” (Lupu. 14:25-28) Bukaji bwa Yehoba bwakolomokejile bena Ijipita mambo watemwa bantu banji na ‘butemwe bwanji bubula kwaluka.’—Tangai Kulupuka 15:9-13.
Byonkatu Lesa byo azhikijile bantu banji mu moba a kwa Hezekiya ku bena Asilya, ne atweba bamalaika baketuzhikijila (Monai mafuka 10, 23)
10 Kutemwa bantu banji kwalengejile Yehoba kwibazhikijila ne mu moba a Mfumu Hezekiya. Bena Asilya bajinga na nzhita ya bulume bukatampe yayile na kulukuka muzhi wa Yelusalema. Ino nzhita yakebelenga kuzhokoloka muzhi wa bantu ba Yehoba bakishinka kuba’mba bafwile monka na nzala. (2 Mfu. 18:27) Yehoba waubile kya kukumya, watumine malaika waipayile bashilikale 185,000 ba balwanyi babo mu bufukutu bumo! (2 Mfu. 19:34, 35) Lukelo byo bwakile, bashilikale balalazhaminetu sulubya mu kampu wa bena Asilya. Mafumo abo, makebo ne mapoko byalalazhaminetu. Kafwako ntolompita yakonsheshe kwibabusha ne. Kechi bakonsheshe kwibakambizha ne. Mu matente abo mwalengelenga ne moyo mambo bitumbi byavujile bingi.
11. Byamwekele kala byanembwa mu Baibolo bitutekenesha byepi ne kwitulengela kubula moyo?
11 Kyo tufunjilako: Abino byo twisambapo byuba Yehoba inge bantu banji ke bakebe kwibazhiya, bibena kujimunako balwanyi betu kuba’mba: “Ke kintu kileta bingi moyo kumona lukabisho lufuma kwi Lesa mumi” inge bukaji bwanji bwakolomoka. (Hebe. 10:31) Pakuba atweba, bino byambo bitutekenesha ne kwitulengela kubula moyo. Kuyuka kuba’mba mulwanyi wetu mukatampe aye Satana kechi uketushinda ne, kwitutekenesha bingi. Katatakatu ‘kakimye kanji kacheche’ kashalako kapwe! (Lum. 12:12) Pa kino kimye, twayai twingijilenga Yehoba kwa kubula moyo, mambo twayuka kuba’mba kafwako muntu, kipamo nangwa kafulumende wakonsha kulengela Lesa kukankalwa kuba kyaswa muchima wanji ne. (Tangai Salamo 118:6-9.) Mutumwa Paulo bamutangijile ku mupashi kunemba pa byo twashiinwa’mba: “Umvwe Lesa uji ne atweba, ñanyi uketushinda?”—Loma 8:31.
12. Ki ka kikalengela bukaji bwa Yehoba kukolomoka mu kimye kya malwa akatampe?
12 Mu kimye kya malwa akatampe abena kwiya, Yehoba uketuzhikijila byonkatu byo azhikijile bena Isalela kimye kyo bebalukukile ku bena Ijipita, ne Bayudea kimye kyo bebatujile bulemo ku bena Asilya. Inge balwanyi betu bakesulwe’mba betuzhiye, bukaji bwa Yehoba bukakolomoka mambo witutemwa bingi. Bonse bakesulwa kwitulukuka kijitu nobe babena kukwata Yehoba pa kantu ka pa jiso janji. Ukebakambula nobe mu kukopatu kwa jiso. (Zeka. 2:8, 9) Bantu bavula bakafwa kikyangye kumwekapo pano pa ntanda. Balwanyi ba Lesa kechi bakakumya inge bukaji bwa Yehoba bukebakolomokele ne. Mambo ka?
Yehoba Ubena Kujimunako Bantu pa Ka?
13. Yehoba ubena kujimunako bantu pa ka?
13 Yehoba “ubanda kuzhingila” kabiji ubena kujimunako bantu kuba’mba ukonauna bonse babula kumukookela kabiji bamanyika bantu banji. (Lupu. 34:6, 7) Yehoba waingijishe bangauzhi nabiji Yelemiya, Ezikyo, Danyela, Yesu Kilishitu, ne batumwa nabiji Petelo, Paulo ne Yoano pa kujimunako bantu pa nkondo ikatampe ibena kwiya.—Monai kakitenguluzha ka kuba’mba, “Yehoba Ubena Kujimunako Bantu pa Nkondo Ikatampe Ibena Kwiya.”
14, 15. Ñanyi bintu byauba Yehoba, kabiji mambo ka?
14 Yehoba wamwene kuba’mba luno lujimuno lwanji lwanembwa mu Baibolo. Kabiji waswisha kuba’mba Baibolo atuntululwe mu milaka yavula ne kumusampanya ku bantu bonse. Yehoba wanengezha jibumba ja bantu mwaya ntanda jibena kukwasha bantu kufunda bya kupwana ne Lesa ne kwibajimunako pa “juba jikatampe ja Yehoba” jibena kwiya. (Zefwa. 1:14; Sala. 2:10-12; 110:3) Ubena kwingijisha bantu banji kutuntulula mabuku alumbulula Baibolo mu milaka yavula bingi. Kabiji pa mwaka pa mwaka, bengila maola avula mu mwingilo wa kusapwila pa milaye ya Lesa ne pa lujimuno luji mu Mambo anji.
15 Yehoba wauba bino byonse “mambo kechi usaka muntu nangwa umo amba akafwe ne, bino ukeba’mba bonse balapile.” (2 Pe. 3:9) Twatokwa bingi mambo twimenako Lesa wetu watekanya, watemwa bantu bonse, mu mwingilo wa kusapwila mambo anji. Nangwa byonkabyo, katatakatu bantu babula kutako muchima ku lujimuno lwa Lesa bakebonaune.
Ñanyi Kimye Bukaji bwa Yehoba kyo “Bukakolomoka”?
16, 17. Nanchi Yehoba wafuukwila jimo juba ja nkondo ikapelako nyi? Lumbululai.
16 Yehoba mwine ye wayuka juba ja nkondo ikapelako. Wayukila jimo juba jo bakalukuka bantu banji. (Mat. 24:36) Yehoba wayuka byepi kimye balwanyi kyo bakalukuka bantu banji?
17 Byonkatu byo twafunjile mu kitango kyafumako kya uno buku, Yehoba waambile pe Gogi amba ‘nkakukona twanda mu mibanga yobe.’ Yehoba ukalengela bisaka bya bantu kufuukula kuba kintu kimo. (Ezi. 38:4) Kino kechi kibena kulumbulula’mba Yehoba ye ukatendeka ino nkondo nangwa’mba ye ukebalengela kuba kintu kyo babula kufuukula abo bene ne. Kino kibena kulumbulula’mba Yehoba uyuka biji mu michima ya bantu ne byo bakoba na bintu bikamweka kulutwe.—Sala. 94:11; Isa. 46:9, 10; Yele. 17:10.
18. Mambo ka bantu o bakakebela kulwa nkondo na wa Bulume Bonse?
18 Inge kya kuba Yehoba kechi ye ukatendeka ino nkondo nangwa kwibateteka’mba balwe nkondo ne, pano mambo ka bantu o bakakebela kulwa nkondo na wa Bulume Bonse? Pa kikye kimye kyamweka kintu kimo kikebalengela ke kulanguluka’mba Lesa ufwako nangwa’mba kafwako kyo asakwiboba ne. Kampe bakalanguluka bino mambo kino kikamweka saka bazhiya kala bupopweshi bonse bwa bubela pano pa ntanda. Onkao mambo, bakalanguluka’mba inge kya kine Lesa koaji, pano mambo ka o abujila kuzhikijila bipamo bya bantu bamba’mba bamwimenako? Kechi bakayuka’mba Lesa ye wabikile uno mulanguluko wa kuzhiya bupopweshi bwa bubela mu milanguluko yabo mambo bwamwimenangako mu jishinda jatama ne.—Lum. 17:16, 17.
19. Ki ka kikamweka inge bupopweshi bwa bubela bebuzhiya?
19 Bupopweshi bwa bubela bonse byo bakebuzhiya, Yehoba kyamweka ukakambizha bantu banji kusapwila kwa kubula kupita mu mbaji, byambo byo baesakanya mu buku wa Lumwekesho ku mvula wa mabwe anema makilogalamu 20. (Lum. 16:21, tubyambo twa munshi.) Bino byambo kyamweka bikekala bya kuba’mba mpelo ya makafulumende a bumulwila ntanda ne bipamo bya busulu yafwenya pepi. Bino byambo bikafichisha ku muchima bantu kya kuba bakambila ne Lesa mwenga. Kyamweka bino byambo byo bikalengela bisaka bya bantu kuvukukila bantu ba Lesa kuba’mba bebazhiyetu bonse pelu, bakabule kwibomvwapo jibiji. Bakalanguluka’mba kafwako wa kwibazhikijila, basakwibonauna nobe mu kukopatu kwa jiso. Bino kuba bino kukebaletelela!
Ñanyi Bintu Bikamweka mu Kimye kya Bukaji bwa Yehoba?
20, 21. Gogi ye mu ka, kabiji ki ka kikamumwekela?
20 Byonkatu byo twafunjile mu Kitango 17 kya uno buku, Ezikyo waingijisha jizhina ja kuba’mba “Gogi wa mu ntanda ya Magogi” pa kulumbulula bisaka bya bantu bikakwatankana pa kwitulukuka. (Ezi. 38:2) Abino bisaka bya bantu kechi bikakwatankana kya kine ne. Bakamwekanga nobe bakwatankana, bino mu michima yabo saka muji bwitote, kwilundumika ne kumona’mba kyalo kyabo kyanema kukila byalo bikwabo. Kikamupelela bingi Yehoba ‘kwibalengela kwialukilamo na mapoko’ mulwabo. (Ezi. 38:21) Kuno kwionauna kwa bisaka bya bantu kukafuma kwi Lesa.
21 Bino saka bakyangye kwibonauna, balwanyi betu bakamona kiyukilo kya Mwana muntu. Kyamweka kikekala kya kukumya kikamwesha bulume bwa Yehoba ne Yesu. Balwanyi betu bakamona bintu bikebalengela kumvwa bingi moyo. Byonka byaambijile jimo Yesu amba “bantu bakapungila na mambo a moyo ne na mambo a bintu byaketekelwa kufikila ino ntanda.” (Luka 21:25-27) Popo bakayuka’mba bunga bwapwila pa mpuki, kulukuka bantu ba Yehoba kwibaletelela. Bakayuka’mba Mulenga, ye mukulumpe wa nzhita, Yehoba wa mabumba. (Sala. 46:6-11; Ezi. 38:23) Yehoba ukengijisha byo alenga ne bulume bwa kukumya pa kuzhikijila bantu banji ne kuzhiya balwanyi banji.—Tangai 2 Petelo 2:9.
Inge bantu banji bakebalukuke, Yehoba ukengijisha nzhita yanji ya mwiulu pa kwibazhikijila (Monai mafuka 21)
22, 23. Bañanyi bakazhikijila bantu ba Lesa, kabiji bakomvwa byepi pa uno mwingilo?
Bintu byo twayuka pa juba ja Yehoba byafwainwa kwitulengela kuba ka?
22 Yesu ye ukatangijila na kizaku nzhita ikazhiya balwanyi ba Lesa ne kuzhikijila bantu bengijila Shanji kabiji bamutemwa bingi. Bashingwa nabo bakakebesha kuzhiya balwanyi betu. Nkondo ya Amagedonyi saka ikyangye kutendeka, bashingwa bakekala pano pa ntanda bakebatwala mwiulu pa kuba’mba ba 144, 000 bonse bakakwatankane pamo ne Yesu kulwa ino nkondo. (Lum. 17:12-14) Bashingwa bavula saka bakiji pano pa ntanda, bajinga balunda ba kine kine na baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda, mambo baingijilanga pamo mu ano moba akupelako. Onkao mambo, bashingwa bakakebesha bingi kuzhikijila bebakwashanga mu bukishinka mu meseko onse o bapitangamo mambo bakekala na bulume ne luusa lukatampe.—Mat. 25:31-40.
23 Bamalaika nabo bakekala mu ino nzhita ya mwiulu ya kwa Yesu. (2 Tesa. 1:7; Lum. 19:14) Balwileko ne nkondo kimye kyo bapangile Satana ne bandemona banji mwiulu. (Lum. 12:7-9) Kabiji bamalaika bengilako ne mwingilo wa kukonkanya bantu bakeba kupopwela Yehoba. (Lum. 14:6, 7) Onkao mambo, kyayilamo kuba’mba Yehoba ukengijisha bano bamalaika kuzhikijila bapopweshi banji bakishinka. Bonse bakekala mu nzhita ya kwa Yehoba bakatemwa bingi byo bakazhiya balwanyi banji ne kuzhijika jizhina janji.—Mat. 6:9, 10.
24. Ba mu jibumba jikatampe ja mikooko ikwabo bakoba byepi?
24 Ba mu jibumba jikatampe kechi bakakakilwa na moyo ne, mambo bakekala na nzhita ya bulume bukatampe ikebazhikijila. Abo ‘bakemana ne kwinuna mitwe yabo mambo kupokololwa kwabo kukekala pepi.’ (Luka 21:28) Juba ja Yehoba saka jikyangye kufika, twayai tukwashe bantu bavula kuyuka ne kutemwa Shetu wa lusa ukebazhikijila.—Tangai Zefwaniya 2:2, 3.
Mu kimye kya nkondo ya Amagedonyi, bantu ba Lesa kechi bakalwako ne. Bamalaika bakebazhikijila ne kulengela balwanyi babo kwialukilamo mulwabo.—Ezi. 38:21 (Monai mafuka 22-24)
25. Tukesamba pa ka mu kitango kyalondelapo?
25 Inge nkondo ya bantu yapwa, ileta bulanda ne mabano. Pa kuba nkondo ya Amagedonyi ikalengela bantu kwikala mutende. Kikekala byepi bukaji bwa Yehoba inge bwapwa ne nkondo ya Amagedonyi? Mu kitango kyalondelapo, tukesamba pa bintu byawama bikamweka.