September

Petelo waingijishe byambo byapusanako pacheche kimye kyo aambilenga pa bungauzhi bwa kwa Yoela. (Byu. 2:16, 17) Kechi watendekele bino byambo na kyambo kya kuba’mba “kepo” ine, pakuba Petelo waambile’mba: “Mu moba a kupelako,” ko kuba’mba moba a kupelako a Bayudea, mupashi wa Lesa uketulwilwa“pa bantu bonse.” Kino kimwesha’mba papichile kimye kyabaya pa kuba’mba bungauzhi bwa kwa Yoela bufike. Lesa byo aitulwijile mupashi wanji pa bena Kilishitu batanshi, batendekele mwingilo wa kusapwila, kabiji mu kuya kwa kimye, uno mwingilo wafwainwe kukumbana ntanda yonse. Pa kimye mutumwa Paulo kyo anembejile bena Kolose nkalata, nobe mu mwaka wa 61 C.E., walumbulwile’mba mambo awama asapwijilwenga “ku bilengwa byonse biji pano panshi.” (Kolo. 1:23) Mu moba a kwa Paulo, “bilengwa byonse” byalumbulwilenga ntanda yonse. Na bukwasho bwa mupashi wa Yehoba, mwingilo wa kusapwila ubena kwingijiwa bingi ano moba “kufika kwapela ntanda.”—Byu. 13:47. w20.04 6-7 ¶15-16

Yehoba witutemwa atweba bonse pa muntu pa muntu, kubikapotu ne bonse bafuma mu jitanga janji. (Mat. 18:12-14) Lesa walayile’mba ukeikeba mikooko yanji yaeleka ne kwiikwasha kwikala na bulunda bwawama ne aye jibiji. Kabiji waambile ne bintu byo akoba pa kuba’mba eipokolole, byonkatu byaubanga bakafunga mu Isalela pa kuya na kukeba mukooko inge waeleka. (Ezi. 34:12-16) Kitanshi, kafunga wayanga na kukeba mikooko, kabiji kuba bino kwakebewanga kimye ne ngovu. Kabiji inge wamutaana, wabwezhanga uno mukooko ku jitanga. Kya bubiji, inge uno mukooko bamukozhezhe nangwa uji na nzala, kafunga wakwashanga uno nyama kupichila mu kumukasa pa bilonda, kumusenda ne kumujiisha. Bakulumpe mu kipwilo byo baji bakafunga ba “jitanga ja Lesa,” bafwainwa kuba bintu byonka byaubanga bakafunga ba kala pa kukwasha boba baleka kupwila. (1 Pe. 5:2, 3) Bakulumpe mu kipwilo bakeba bano bantu, kwibakwasha kubwela mu jitanga, ne kwibamwesha butemwe kupichila kwibakwasha kwikala balunda ne Yehoba. w20.06 20 ¶10

Nanchi Yesu wamwene’mba kimye kya kunowa kajo mu majimi kyafika mambo wayukile’mba bantu bavula po po basakumulondela nyi? Ine. Binembelo byaambijile jimo kuba’mba bantu bachechetu bo bakamwitabila. (Yoa. 12:37, 38) Kabiji Yesu wajinga na bulume bwa kuyuka byalangulukanga bantu. (Mat. 9:4) Nangwa byonkabyo, watele muchima pa bantu bacheche bamwitabijile, kabiji waingijile na mukoyo kusapwila ku bantu bonse. Atweba kechi twakonsha kuyuka biji mu michima ya bantu ne. Onkao mambo, twafwainwa kuchinuzhuka muteeto wa kuzhachisha bantu baji mu nyaunda yetu. Vulukainga byaambile Yesu ku baana banji ba bwanga. Majimi atoka kala, afwainwa kunowa. Bantu bakonsha kupimpula byubilo byabo ne kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. Yehoba umona bano bantu amba “bya buneme.” (Hagai 2:7) Inge ketumone bantu byonka Yehoba ne Yesu byo bebamona, tukakeba kuyuka nkomeno yabo ne bintu byo batemwa. Kechi tukebamonanga’mba bantutu ne, bino amba bakonsha kwikala balongo ne banyenga. w20.04 13 ¶18-19

Mambo a Lesa etufunjisha byo twafwainwa kutwajijila kutemwa Yesu pa kuba’mba tutokeshenga Yehoba ku muchima. Kintu kyo twafwainwa kuba ke kya kuba’mba twikale balunda ne Yesu ne kumuyuka. Twakonsha kuyuka Yesu kupichila mu kutanga mabuku a mu Baibolo, ko kuba’mba Mateo, Mako, Luka ne Yoano. Inge ke tulanguluke-languluke pa byo tutanga mashimikila a mu Baibolo aamba pa bwikalo bwa kwa Yesu, tukatemwa Yesu ne kumunemeka na mambo a kifyele kyo amwesheshe bantu. Nangwa kya kuba wajinga Nkambo ya baana banji ba bwanga, bino kechi wibamonanga nobe bazha ne. Pakuba wibabuujile byo alangulukanga ne byo aumvwanga. Inge baikala na bulanda, Yesu naye waumvwanga bulanda. (Yoa. 11:32-36) Nangwatu balwanyi ba kwa Yesu nabo bamwene kuba’mba aba baswile byambo byo asapwijilenga baikele ke balunda nanji. (Mat. 11:19) Inge ke tulondele Yesu byo aubanga na baana banji ba bwanga, tukekala mu mutende na bakwetu ne kwikala na lusekelo, kabiji tukamutemwa bingi Kilishitu ne kumunemeka. w20.04 22 ¶9-10

Byo kyafikilenga mu mwaka wa 1870, Britain kyo kyalo kyajinga na kafulumende wajinga bingi na bulume, kabiji kyo kyajinga na nzhita ikatampe bingi ya bashilikale. Bungauzhi bwa Danyela bwaambile pa lusengo wa mucheche wayokwelepo nsengo ikwabo isatu. Uno lusengo wa mucheche wimenako Britain, kabiji nsengo ikwabo isatu imenako France, Spain ne Netherlands. (Da. 7:7, 8) Kabiji Britain ye waikele mfumu wa ku bulenge kufikatu ne kimye kyatendekele Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse. Pa kyonkakye kimye, kyalo kya United States of America kyo kyalo kyanonkele bingi kukila byalo byonse pano pa ntanda, kabiji batendekele kumvwañana na kyalo kya Britain. Kimye kya Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse, kyalo kya United States ne Britain byakwatankene ne kulenga nzhita ikatampe ya bashilikale. Pa kyo kya kimye, Britain ne United States bakwatankene pamo ne kwikala Bufumu buji bingi na bulume mu ntanda yonse butelwa’mba Anglo-America. Byonkatu byaambijile jimo Danyela, uno mfumu waikele na “nzhita ikatampe kabiji yakosa.” Kufumatu kimye kyatendekele moba a kupelako kufika ne lelo jino, Anglo-America ye mfumu wa ku bulenge. w20.05 4 ¶7-8

Mema akonsha kwikala jibwe, nangwa mwela kwesakana na biji nkiilo ne mpunzha. Inge kya kuba’mba ntanda yajinga kubwipi na juba, ntanda yakonsha kutwa kyuya kabiji mema akonsha kuma onse. Inge kya kuba’mba ntanda yaikejile palepesha na juba, mema onse akonsha kuchimba kabiji ntanda yakonsha kwikalatu nobe kijibwe. Na mambo a kuba’mba Yehoba wabikile ntanda pa mpunzha yawama, mema alengela bilengwa byonse kwikala na bumi. Juba jilengela mema mu tulunga ne pa ntanda kutwa kyuya, kabiji luuya luya mwiulu ne kulenga makumbi a mvula. Pa mwaka pa mwaka, mema aya mwiulu nobe luuya na mambo a kyuya kya juba avula bingi kukila mema onse aji mu bizhiba bikatampe biji pano pa ntanda. Ano mema ekala mwiulu pa moba jikumi saka akyangye kwaluka ke mvula nangwa sino ne kunokela pano pa ntanda. Ano mema abwela mu tulunga, mu mikola ne bizhiba, kabiji atwa kyuya ne kubwela jibiji mwiulu. Jino jishinda jizhokolokelamo mema jimwesha’mba Yehoba uji bingi na maana ne bulume.—Yoba 36:27, 28. w20.05 22 ¶6

Yesu witutundaika kutwajijila kulomba mupashi wazhila. (Luka 11:9, 13) Yehoba wingijisha mupashi wazhila kwitupa “bulume bwakila bwa bantu.” (2 Ko. 4:7) Na bukwasho bwa mupashi wa Lesa, twakonsha kuchinchika meseko onse o twakonsha kupitamo. Kabiji mupashi wazhila wakonsha kwitukwasha kwingila bulongo mingilo mu jibumba ja Lesa kabiji wakonsha kwitukwasha kwingijisha bya bupe byo tuji nabyo ne busendwe bwetu. Bintu byawama bibena kufuma mu mwingilo wa Lesa bibena kubiwa na mambo a bukwasho bwa mupashi wa Lesa, kechi bulume bwetu ne. Twakonsha kumwessha’mba twanemeka mupashi wazhila wa Lesa ke kulomba kuba’mba uno mupashi etukwashe kuyuka milanguluko yatama nangwa bya kusakasaka byakonsha kwiya mu muchima wetu. (Sala. 139:23, 24) Inge twalomba buno bukwasho, Yehoba ukengijisha mupashi wanji kwitukwasha kuyuka milanguluko yatama. Twafwainwa kulomba mupashi wa Lesa kuba’mba etupe bulume bwa kushinda yeo mulanguluko watama. Onkao mambo, tukamwesha’mba tukebesha kuchinuzhuka byonse byakonsha kulengela Yehoba kuleka kwitukwasha na mupashi wanji wazhila.—Efi. 4:30. w20.05 28-29 ¶10-12

Inge twazhijika jizhina ja Yehoba, ko kuba’mba tubena kulondela mu ngayo ya kwa Yesu Kilishitu. Yesu wasolwele jizhina ja Shanji kupichila mu kwijingijisha ne kufunjisha bantu byubilo bya Yehoba. Pa kimye kimo, wakaine byaambilenga Bafaliseo amba Yehoba wakanama, ukeba bantu kuba bintu byavula, uji kwalepa na bantu, kabiji kechi uji na lusa ne. Yesu wakwashishe bantu kuyuka’mba Shanji ulangulukilako bantu, watekanya, uji na butemwe, kabiji ulekelako bantu mambo. Kabiji wakwashishe bantu kuyuka Yehoba kupichila mu kumwesha byubilo bya Shanji pa juba pa juba. (Yoa. 14:9) Byonka byaubile Yesu, ne atweba twakonsha kukwasha bantu kuyuka Yehoba, ne kwibafunjisha kuba’mba ye Lesa wa butemwe kabiji wa lusa. Kupichila mu kuba bino, tufumyapo bubela bo bamba pe Yehoba. Tuzhijika jizhina ja Yehoba kupichila mu kukwasha bantu kuyuka’mba jazhila. Ne atweba twakonsha kumwesha byubilo bya Yehoba. Twakonsha kuba kino nangwa kya kuba twibambulwa kulumbuluka. Inge kya kuba byubilo byetu ne byambo byetu ke bimweshe bantu Yehoba byo aji, twakonsha kuzhijika jizhina janji. Tubingisha jino jizhina kupichila mu kukwasha bantu kuyuka bukine pe Lesa ne kufumyapo bubela bonse bo bamba pa jizhina janji. w20.06 6 ¶17-18

Misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu yawama inge twiingijisha bulongo, nabiji kwisamba na balongo ne balunda netu. Bino nanchi mwakimonapo kuba’mba bamo babika bipikichala ne kunemba byambo pa ino misabilo kuba’mba balengele bakwabo kukomoka bwikalo bwabo nyi? Kikalatu nobe babena kwamba’mba, “Monai bwikalo bwami byo buji.” Bamo banembapo ne byambo bya kwitota ne byatama bingi pa bipikichala byabo bene, nangwa pa bipikichala bibikapo bakwabo. Bena Kilishitu bebatundaika kwikala bepelula ne kulangulukilako bakwabo. Onkao mambo kechi bengijisha misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu kwimwesha ku bakwabo ne. (1 Pe. 3:8) Inge mwingijisha misabilo ya pa Intaneti ya kwisambilamo na bantu, iipuzhai anweba bene amba: ‘Byambo byo nnembapo, bipikichala, nangwa mavidyo o mbikapo nanchi bimwesha’mba mbena kwitota nyi? Abya nakonsha kulengela bantu kwikala na kichima nyi?’ Bena Kilishitu kechi bakeba kwimwesha’mba banema nangwa kuba’mba bebakomokenga ku bakwabo ne. Balondela lujimuno lwa mu Baibolo luji mu kinembelo kya juba kya lelo. Inge twipelula, kechi tukekala nobe bantu ba mu ino ntanda betota kabiji bakeba bakwabo kwibamona’mba banema bingi ne.—1 Yoa. 2:16. w20.07 6 ¶14-15

Mutumwa Paulo saka akyangye kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu, wajinga nsongwalume wa bulunji wamanyikilenga baana ba bwanga ba kwa Yesu. (Byu. 7:58) Mwine Yesu ye walekeshe Paulo saka akitelwa’mba Saulo kumanyika kipwilo kya bena Kilishitu. Yesu wisambile ne Paulo kufuma mwiulu ne kumupofula meso. Pa kuba’mba atatule kumona, Paulo walombele bukwasho ku bantu bonka bo amanyikilenga. Wipelwile ne kuswa bukwasho kufuma ku mwana wa bwanga wa jizhina ja Ananyasa kabiji ye wamukwashishe pa kuba’mba atendeke kumona jibiji. (Byu. 9:3-9, 17, 18) Mu kuya kwa kimye, Paulo wayukanyikilwe bingi mu kipwilo kya bena Kilishitu, bino kechi walubilemo bintu byamufunjishe Yesu mu mukwakwa waya ku Damasakasa ne. Paulo watwajijile kwipelula, kabiji waswile bukwasho bwafuminenga ku balongo ne banyenga mu kipwilo. Waswile kuba’mba ‘bamukoseshanga.’—Kolo. 4:10, 11, tubyambo twa munshi. w20.07 18-19 ¶16-17

Nangwa kya kuba Yehoba uji na bulume bukatampe, bino wapako bilengwa byanji luusa lwa kuba bintu bimo. Watongwele Yesu kwikala Mfumu wa Bufumu bwanji, kabiji bantu 144,000 bakalamanga pamo ne Yesu nabo wibapako luusa lwa kuba bintu bimo. Yehoba wafunjishe Yesu kwikala Mfumu kabiji Ñanga Mwine Mukatampe. (Hebe. 5:8, 9) Kabiji wafunjishe ne bantu bakalamanga pamo ne Yesu bya kwingila mwingilo wabo, bino kechi wibafuukwilako bya kuba pa kwingila mwingilo wabo ne. Pakuba waketekela’mba bakobanga kyaswa muchima wanji. (Lum. 5:10) Inge kya kuba’mba Shetu wa mwiulu ubula kukebewa muntu wa kumukwashako upako bantu luusa lwa kuba bintu bimo, nanchi ne atweba kechi twafwainwa kubanga byonka bino nenyi? Nanchi mwi mutwe wa kisemi nangwa mwi bakulumpe mu kipwilo nyi? Londelainga byuba Yehoba kupichila mu kupako bakwenu mingilo imo ne kuchinuzhuka muteeto wa kutwela mu mingilo ya bakwenu. Inge mwalondela Yehoba, mingilo ikendanga bulongo kabiji mukafunjishanga bakwenu bya kwingila ne kwibakwasha kwingila na ngovu.—Isa. 41:10. w20.08 9 ¶5-6

Yehoba ukeba’mba tumonenga byepi mikooko yanji yaeleka? Yesu wamwesheshe byo twafwainwa kubanga. Wayukile’mba mikooko ya Yehoba yonse yanema bingi kwi Lesa. Onkao mambo, Yesu waingijile na bulume bwanji bonse kukwasha “mikooko yaeleka ya kisaka kya Isalela” kubwela kwi Yehoba. (Mat. 15:24) Byo aji kafunga wawama, Yesu waingijile papelejile bulume bwanji kulama mikooko ya Yehoba kuba’mba pabule kweleka nangwa umo. (Yoa. 6:39) Mutumwa Paulo watundaikile bakulumpe mu kipwilo kya mu Efisesa kulondela mu ngayo ya kwa Yesu. Waambile’mba: “Mwafwainwa kukwasha boba babula kukosa kabiji mwafwainwa kuvulukanga byambo bya Nkambo Yesu byo aambile’mba: ‘Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.’” (Byu. 20:17, 35) Bakulumpe mu kipwilo lelo jino baji na mwingilo wanema bingi wa kulama mikooko ya Yehoba. Mukulumpe mu kipwilo wa ku Spain aye Salvador walumbulwile’mba: “Inge nalanguluka pe Yehoba byo ata muchima mikooko yanji yaeleka, kintundaika kwingila na ngovu kwiikwasha. Byo nji kafunga mu kipwilo, nashiinwa kuba’mba Yehoba ukeba’mba ndamenga bulongo mikooko yanji.” w20.06 23 ¶15-16

Yehoba ukapembelela saka atekanya kufikatu ne ku mpelo ya myaka 1,000 pa kuba’mba tukekale balumbuluka. Yehoba ukatwajijila kwitulekelako mambo kufikatu ne kimye kyo tukekala balumbuluka. Onkao mambo, ne atweba twafwainwa kuta muchima pa byubilo byawama bya bakwetu ne kwibatekenya. Yesu ne bamalaika basangalele bingi kimye kyalengelwe ntanda. Bino fwanyikizhai byo bakasangalala pa kumona pa ntanda pakumbana bantu balumbuluka, batemwa Yehoba ne kumwingijila. Fwanyikizhai lusekelo lukekala na boba bakafuma pano pa ntanda kuya na kulama pamo ne Kilishitu mwiulu pa kumona bantu byo bakamwenangamo mu mingilo yabo. (Lum. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Kabiji fwanyikizhai byo tukajila mipolo ya lusekelo kimye bikola, mabingo, ne lufu kyo bakebifumyapo myaka ne myaka. Byo tubena kupembelela kimye kikobiwa bino bintu, twajijilai kulondela Shenu wa butemwe, maana kabiji watekanya. Inge mwauba bino, mukatwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba mubena kupita mu makatazho. (Yako. 1:2-4) Twafwainwa kusanchila Yehoba pa kwitulaya kuba’mba “kukekala lusanguko.”—Byu. 24:15. w20.08 19 ¶18-19

Baibolo ke bupe bwawama bingi bwitupa Lesa. Shetu wa mwiulu watangijile banabalume na mupashi wazhila kunemba Baibolo mambo watemwa bingi bantu. Kupichila mu Baibolo, Yehoba ukumbula mepuzho anema bingi o twakonsha kwipuzha, nabiji a kuba’mba: Twafumine pi? Mambo ka o twaikelako? Bintu bikekala byepi kulutwe na lwendo? Yehoba ukeba baana banji bonse kufunda mikumbu ya ano mepuzho. Onkao mambo, watangijila bantu kutuntulula Baibolo mu milaka yavula. Lelo jino, Baibolo yense nangwa lubaji lumo watuntululwa mu milaka kukila pa 3,000. Baibolo ye buku watuntululwa mu milaka yavula bingi ne kumusampanya. Twakonsha kumwesha’mba tusanta pa bupe bwa Baibolo kupichila mu kumutanga pa juba pa juba, kulanguluka-languluka pa byo afunjisha, ne kwibikako kwingijisha byo tufunda. Kikwabo, tumwesha’mba tusanchila Lesa kupichila mu kwingila na mukoyo kubuulako bantu bavula byambo bya mu Baibolo.—Sala. 1:1-3; Mat. 28:19, 20. w20.05 24-25 ¶15-16

Ngauzhi Yelemiya bamutumine kuya na kusapwila mu nyaunda yakatezhe bingi. Pa kimye kimo, walefwilwe kya kuba ke akebe ne kuleka kusapwila. Bino kechi wikilekele ne. Mambo ka? Mambo “byambo bya Yehoba” byaumvwanyikilenga nobe mujilo ye bashinkila mukachi ka mubiji wa kwa Yelemiya, kabiji kyamukatezhe kuleka kwibyamba. (Yele. 20:9) Byo byo kikala ne kwi atweba umvwe twayuzha byambo bya Lesa mu milanguluko yetu ne mu muchima wetu. O ene mambo o twafwainwa kufunjilanga Baibolo pa juba pa juba ne kulanguluka-langulukapo. Kikafumamo, tukatwajijila kwikala na lusekelo mu mwingilo kabiji bantu bavula bakonsha kukeba kuteleka. (Yele. 15:16) Onkao mambo, inge kuji bintu bimulengela kulefulwa, sashijilai Yehoba kwimukwasha. Ukemukwasha kuyuka bya kuba na bumbulwa kulumbuluka, bintu byo mulubankanyanangwa inge mwakolwa. Ukemukwasha kwikala na milanguluko yawama pa mingilo ya mu kipwilo. Kabiji ukemukwasha kwikala na lusekelo mu mwingilo wa kusapwila. Lombainga kwi Shenu wa butemwe ne kumubuula byo mubena kumvwa ku muchima. Na bukwasho bwanji, mwakonsha kushinda kulefulwa. w20.12 27 ¶20-21

Banyenga bavula, kupwila ko kwibapa kimye kya kupwanañana na bapopweshi bakwabo. Onkao mambo, twafwainwa kwingijishanga bino bimye kwibatambwila, kwisamba nabo, ne kwibakwasha kuyuka’mba twibata muchima. Byonka byaubanga Yesu, ne atweba twafwainwa kumonangapo kimye kya kupwanañana pamo na banyenga. (Luka 10:38-42) Twakonsha kunengezhapo kajo ku nzubo yetu ne kwibetako nangwa kubila pamo bya kisangajimbwe. Inge twauba bino, twafwainwa kumona kuba’mba tubena kwamba byambo bya lutundaiko. (Loma 1:11, 12) Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kwikala na muchima wa kwa Yesu. Yesu wayukile kuba’mba kikakatazha bamo kwikala bazhike nangwa bakatanda. Pano bino, waambile’mba kusongolwa nangwa kusema baana kechi ko kulengela bantu kwikala na lusekelo lwa myaka ne. (Luka 11:27, 28) Pakuba lusekelo lwa kine lufuma mu kutangizhako mwingilo wa Yehoba. (Mat. 19:12) Kikatakata bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kumonanga banabakazhi bena Kilishitu amba banyenga yabo ne bainabo ba mwi nkambo. Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kumonangapo kimye kupwila saka kukyangye kutendeka ne pa kupwisha kupwila kya kwisambako na banyenga. w20.09 21-22 ¶7-9

Mu Isalela, banjimi bakusanga nkunwa mvula mutanshi inge wanokatu, kabiji banowanga kajo kimye kinoka mvula wa kupelako kimye kya mwela wa mebele. (Mako 4:28) Onkao mambo, kyanema bingi kulondela butekanye bwa njimi. Pano bino, kechi kyapeela kuba bino ne. Javula bantu bambulwa kulumbuluka bakeba kumona bukiji bintu bifuma mu mingilo yabo. Pano bino, inge tukeba bijimwa byetu kukoma ne kupanga bipangwa, twafwainwa kutwajijila kujimaunamo, kujimba, kusekwila, ne kutekezha. Ne mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga naye ukebewa kwingila na ngovu. Papita kimye pa kuba’mba tukwashe bo tufunjisha Baibolo kuleka misalululo ne kwikala na butemwe. Butekanye buketukwasha kubula kubwela panyuma inge bantu babula kutako muchima ku byo twamba. Nangwatu inge bantu baswa kuteleka kwi atweba, napotu twafwainwa kutekanya. Kechi twakonsha kukanjikizha muntu ye tufunjisha Baibolo kwikala na lwitabilo ne. Bimye bimo, ne baana ba bwanga ba kwa Yesu kechi bakwatakanyanga bukiji byo afunjishanga ne. (Yoa. 14:9) Twayai tuvulukenga kuba’mba twakonsha kubyala ne kutekezha, bino Lesa ye wiikomesha.—1 Ko. 3:6. w20.09 11 ¶10-11

Atweba bonse tukeba bo tufunjisha kufikilamo kubatizhiwa. Jishinda jimo jo twakonsha kubilamo bino ke kwibatundaika kutendeka kupwila. Bfunda Baibolo batanwa ku kupwila, bayilako palutwe bukiji. Basapwishi bamo bamba’mba bafunda Baibolo bafunda bintu byavula pa kupwila kukila byo bakonsha kufunda pa kwibafunjisha Baibolo. Tangai Bahebelu 10:24, 25 na ye mufunjisha Baibolo ne kumulumbulwila byo akamwenamo inge ke atanwe ku kupwila. Mubuulaiko bimo byo mwamwenejilemo pa kupwila. Inge waumvwa byo mumwenamo mu kupwila, kyakonsha kumutundaika kutendeka kupwila. Bintu byakonsha kufunda muntu ye mufunjisha Baibolo inge watanwa ku kupwila kimye kitanshi, byakonsha kukila byonse byo afunda mu bupopweshi bo ayamo. (1 Ko. 14:24, 25) Ukamonañana na balongo ne banyenga baji na byubilo byawama byo akonsha kulondela, kabiji bakamukwasha kufikilamo kubatizhiwa. w20.10 10-11 ¶14-15

Mupashi wa Lesa ukemukwasha kwingijisha byo mutanga ne kufunda mu Mambo a Lesa. Lombainga byonka byalombele nyimbi wa masalamo amba: “Anweba Yehoba, mfunjishai jishinda jenu. Nkendanga mu bukine bwenu. Nkwashai ngikale na muchima umo kuba’mba ngakamwenga jizhina jenu.” (Sala. 86:11) Onkao mambo, twajijilai kutanga ne kufunda Baibolo ne mabuku akwabo anengezha jibumba ja Yehoba. Pano bino, kechi mwafwainwa kuba bino kuba’mba muyuketu bintu ne. Mwafwainwa kuba bino pa kuba’mba mushiinwe na bukine ne kwibwingijisha mu bwikalo bwenu. Mupashi wa Yehoba ukemukwasha kuba bino. Kabiji mwafwainwa kutundaikanga balongo ne banyenga mu kipwilo. (Hebe. 10:24, 25) Mambo ka? Mambo ke kisemi kyenu kya ku mupashi. Lombai mupashi wa Lesa kwimukwasha kwamba mikumbu ifuma panshi ya muchima pa kupwila kwa bwina Kilishitu ne kwamba bulongo inge bemupa jashi. Inge mwauba bino, mumwesha Yehoba ne Mwananji kuba’mba mwatemwa “mikooko” yabo yanema. (Yoa. 21:15-17) Onkao mambo, telekainga ku Mufunjishi Wakila kupichila mu kufunda byonse byo abena kunengezha. w20.10 24-25 ¶15-17

Yesu waubile byepi kimye batumwa banji kyo balefwilwe? Byo papichile kimye kicheche kufuma kimye kyo bamusangwile, Yesu wabuujile baana banji ba bwanga bamo amba: “Kwakamwa ne! Yainga mukabuule balongo bami kuba’mba [Nasangulwa].” (Mat. 28:10a) Yesu kechi wasankijilepo batumwa banji ne. Nangwa kya kuba bamushile, bino aye watwajijile kwibatela’mba “balongo bami.” Byonkatu biji Yehoba, Yesu wajinga na lusa ne kulekelako bantu mambo. (2 Mfu. 13:23) Ne atweba twata bingi muchima boba baleka kusapwila. Bano bantu ke balongo ne banyenga yetu, kabiji twibatemwa bingi. Kechi twalubamo mingilo yaingilanga bano bakwetu ba mu lwitabilo kunyuma ne, nangwa kya kuba bamo kampe papita ne myaka yavula. (Hebe. 6:10) Twibatonga bingi. (Luka 15:4-7) Onkao mambo, twakonsha kukwasha bakooka kupichila mu kwibeta kwiya na kupwila. Inge musapwishi wakooka waiya pa Nzubo ya Bufumu, twafwainwa kumutambwila na lusekelo. w20.11 6 ¶14-17

Langulukai pa byaubile Yesu kimye baana banji ba bwanga abo ba Yakoba ne Yoano ne inabo byo baishile kwi aye ne kumulomba kuba’mba ebobile kintu kyo abujile luusa lwa kwikyuba. Kwa kubula ne kutaya kimye ne, Yesu waambile’mba Shanji wa mwiulu ye uji na luusa lwa kusala ukekala ku kilujo ne ku kipiko kyanji mu Bufumu. (Mat. 20:20-23) Yesu wamwesheshe’mba wayukile bintu byo akonsheshe kubula kuba. Kino kimwesha’mba wipelwile. Kechi waubilepo kintu Yehoba kyo abujile kumubuula’mba obe ne. (Yoa. 12:49) Twakonsha kulondela byepi byaubile Yesu? Twakonsha kulondela mu ngayo ya kwa Yesu inge twaumvwina lujimuno lwa mu Baibolo luji pa kinembelo kya lelo. Pa kino kyepelo betubuula’mba: “Kange mupitailenga pa bintu byanembwa ne.” Onkao mambo, inge muntu witwipuzha’mba tumubuuleko bya kuba, kechi twafwainwa kumukanjikizha kulondela milanguluko yetu, nangwa kwamba kwa kubula kulangulukapo bulongo pa kyokyo kintu ne. Pakuba twafwainwa kumutundaika kulondela lujimuno luji mu Baibolo ne mu mabuku etu. Inge twauba bino, tumwesha’mba kechi twayuka bishinka byonse ne. Kabiji kimwesha’mba twipelula mambo twamwesha’mba twayuka kuba’mba ‘mizhilo yaoloka’ ya Yehoba yawama kukila milanguluko yetu.—Lum. 15:3, 4. w20.08 11-12 ¶14-15

Inge kya kuba mwamona’mba mwafwainwa kujimunako mulunda nenu, ñanyi bishinka byo mwafwainwa kulangulukapo? Saka mukyangye kusolomoka mulunda nenu, ishikishai anwe bene amba, ‘Abya mbena “kukizhamo kwimona koloka” nyi?’ Muntu ukizhamo kwimona koloka watemwa kuzhachisha bakwabo na mizhilo yo elengela mwine, kechi ulondela mizhilo yaoloka ya Yehoba ne, kabiji kechi ubila bakwabo lusa ne. Bino inge mwipimapima anwe bene kabiji mwamona’mba mulunda nenu ubena kukebewa kumujimunako, patanshi yukai lukatazho ne kwingijisha mepuzho akwasha muntu kalanguluka pa kuba’mba mukwashe mulunda nenu kuyuka kintu kyo alubankanya. Mwafwainwa kumona kuba’mba byo mubena kwamba byaimena pa Binembelo, ne kuvuluka’mba mulunda nenu uketotolwela kwi Yehoba kechi kwi anweba ne. (Loma 14:10) Ingijishai maana aji mu Mambo a Lesa, kabiji pa kufundako mukwenu, mweshainga kifyele byonka byaubanga Yesu. (Maana 3:5; Mat. 12:20) Mambo ka? Mambo byonka byo tuba na bakwetu, Yehoba naye byo byo aketuba.—Yako. 2:13. w20.11 21 ¶13

Nanchi mwakonsha kumvwa bulongo bantu kwimuzhachisha na mambo a musombelo wa kikoba kyenu, mwekelo ya kilungi, nangwa biji mubiji wenu nyi? Kechi mwakonsha kumvwa bulongo ne. Onkao mambo, kitutekenesha bingi pa kuyuka’mba Yehoba kechi wituzhachisha kwesekana na bimona bantu ne. Kimye Samwela kyo amwene baana ba kwa Yese, kechi wamwene bintu byamwene Yehoba ne. Yehoba wabuujile Samwela amba mwana umo wa kwa Yese ukekala mfumu mu Isalela. Pano wepi? Samwela byo amwenetu mubeji wa kwa Yese aye Eliaba, waambile’mba,“Kinetu awe waimana ku meso a Yehoba ye mushingwa wanji.” Eliaba wamwekele bingi bulongo kya kuba Samwela wafikenejiletu kulanguluka’mba ye wafwainwa kwikala mfumu. “Bino Yehoba wabuujile Samwela amba: ‘Kange ute muchima pa byo abena kumweka nangwa kulepa kwanji ne, mambo namukana.’” Tubena kufunjilako ka? Yehoba watwajijile kwamba’mba: “Muntu umonatu pangye ya mubiji, pakuba Yehoba utala mu muchima.” (1 Sam. 16:1, 6, 7) Twafwainwa kulondela Yehoba mu byo tuba na balongo ne banyenga. w20.04 14 ¶1; 15 ¶3

Yesu wafuminetu na kupitañana mu majimi a mbaale yatendekeletu kumena. (Yoa. 4:3-6) Kwashajile bañondo bana pa kuba’mba mbaale ipye ne kutendeka kunowa. Bantu bakuminye pa kumvwa Yesu waamba’mba: “Inunai meso enu mumone majimi byo atoka kala afwainwa kunowa.” (Yoa. 4:35, 36) Yesu walumbulwilenga ka? Yesu wafwainwa waambilenga pa kunowa kwa kifwanyikizho. Akilangulukai pa kyamwekele. Nangwa kya kuba Bayudea bashikilwe bena Samaliya, bino Yesu wasapwijile mwanamukazhi mwina Samaliya kabiji naye watelekele byambo byo a musapwijile. Kimye Yesu kyo aambilenga pa majimi amba “atoka kala afwainwa kunowa,” jibumba ja bena Samaliya jaumvwine pe Yesu ku bibabuujile mwanamukazhi ye asapwijile, baishilenga kuba’mba bakafunde byavula kwi aye. (Yoa. 4:9, 39-42) Shayuka wa Baibolo umo waambile’mba: “Kukebesha kufunda byavula kwamwesheshe’mba bantu bajinga nobe majimi atoka kala afwainwa kunowa.” w20.04 8 ¶1-2

Kupwila kwitukwasha kwikala basendwe mu mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha. Kintu kimo kyo tufunda ke kuyuka bulongo bya kwingijisha bingijisho byo twingijisha mu mwingilo wa kusapwila. Onkao mambo, nengezhainga bulongo kupwila konse. Kabiji kimye kya kupwila, telekeshainga. Inge mwafuma na kupwila, ingijishainga bintu byo mwafunda. Umvwe kemube bino, mukekala “mushilikale wawama wa kwa Kilishitu Yesu.” (2 Timo. 2:3) Kabiji tuji na biumbi bya bamalaika baji bingi na bulume. Akilangulukaitu pa byakonsha kuba malaika umotu. (Isa. 37:36) Pano langulukai pa byafwainwa kuba nzhita ya bamalaika ba bulume. Kafwako muntu nangwa ndemona wakonsha kushinda nzhita ya Yehoba ya bulume ne. Onkao mambo, kamonyi umo umvwe waikala ne Yehoba, ko kuba’mba bavula kukila balwanyi babo. (Mito. 6:16) Abino byambo bya kine. Langulukainga pa bantu bakonsha kwimukwasha inge bo mwingila nabo, bo mufunda nabo nangwa mulongo wenu wabula kwitabila wimulefula. Yukai kuba’mba kechi muji bunke bwenu mu ino nkondo ne. Mubena kulondela lutangijilo lwa kwa Yehoba. w21.03 29 ¶13-14

Kyamweka mutumwa Paulo waingijishe byambo biji pa Isaya 22:13, byaamba pa muteeto wajinga na bena Isalela. Kechi bakebelenga kufwenya kwipi ne Lesa ne, pakuba baubilengatu bintu bya kwisangajika abo bene. Muteeto wajinga na bena Isalela wajinga wa kuba’mba, “twitobwele lelo, mambo kesha twakonsha kufwa,” kabiji ino yo milanguluko iji ne na bantu bavula lelo jino. Kishinka kya kuba’mba Yehoba ukasangula bafwa kyafwainwa kwitukwasha kusala bulongo bantu ba kupwanañana nabo. Balongo bajinga mu Kolinda bafwainwe kuchinuzhuka kupwanañana na bantu bakananga amba lusanguko kafwako. Ne atweba twafwainwa kufunjilako kino ano moba: Kafwako kyawama kyakonsha kufuma mu kupwanañana na bantu batatu muchima pa kwisangajika abo bene ne. Kupwanañana na bantu ba uno mutundu, kwakonsha kulengela mwina Kilishitu kwikala na ndangulukilo ne miteeto yatama. Kabiji kwakonsha kumulengela kutendeka kuba bintu byashikwa Lesa. O ene mambo Paulo o etujimwineko’mba: “Vulukai kubanga bintu byaoloka, kange mulengenga mambo ne.”—1 Ko. 15:33, 34. w20.12 9 ¶3, 5-6

Kino kyepelo kyalumbulula Yehoba byo anengezha kisemi kyanji kya mwiulu ne pano pa ntanda. Bumutwe bwavwangamo bintu bibiji byanema, ko kuba’mba luusa ne kwingijisha bulongo lolo luusa. Yehoba ye “mutwe,” nangwa’mba ye uji na luusa lwakila, kabiji baana banji bonse, bamalaika ne bantu baketotolwela kwi aye pa byo bengijisha luusa lo ebapako. (Loma 14:10; Efi. 3:14, 15) Yehoba wapa Yesu luusa pa kipwilo, bino Yesu wakonsha kwikala na mambo kwi Yehoba inge wabula kwitutangijila bulongo. (1 Ko. 15:27) Kabiji Yehoba wapa mwanamulume luusa pa mukazhanji ne baana. Mwanamulume wafwainwa kuba byepi pa kuba’mba ekale mutwe wa kisemi wawama? Patanshi wafwainwa kuyuka Yehoba byo akeba’mba obenga. Kabiji wafwainwa kuyuka ene mambo Yehoba o abikijileko lunengezho lwa bumutwe, ne byo akonsha kulondela Yehoba ne Yesu byo bengijisha bumutwe bwabo. Mambo ka o kyanemena mwanamulume kuyuka bino bintu? Mambo Yehoba wapako banabalume luusa lwa kutangijila bakwabo, kabiji ukeba’mba bengijishenga bulongo luno luusa.—Luka 12:48b. w21.02 2 ¶1-3

Kabiji kyawama bingi atweba kulondela Yehoba ne kulubako ku bintu bimo. Yehoba uvulukatu byonse, pano bino, inge twalapila, usalapo kwitulekelako mambo ne kulubako ku byo twalubankenye. (Sala. 25:7; 130:3, 4) Kabiji ukeba’mba ne atweba tubenga byonkabyo inge bakwetu balomba lulekelo lwa mambo pa kyatama kyo betubile. (Mat. 6:14; Luka 17:3, 4) Twakonsha kumwesha lusanchilo pa bupe bwa kukumya bwa bongo bwetu kupichila mu kunemeka Mwine witupa buno bupe. Bamo basalapo kwingijisha bongo bwabo mu bintu byo bakebatu abo bene ne kwisajila bene kyawama ne kyatama. Bino na mambo a kuba’mba Yehoba ye witulengele, twafwainwa kuswa kuba’mba mizhilo yanji yawama kukila mizhilo yo twakonsha kwilengela atweba bene. (Loma 12:1, 2) Inge ke tukookele mizhilo yanji, twikala mu mutende. (Isa. 48:18) Kabiji twakonsha kuyuka Yehoba byo akeba’mba tubenga saka tukiji na bumi, ko kuba’mba kupana munema kwi Mulenga wetu kabiji Shetu ne kumusangajika ku muchima.—Maana 27:11. w20.05 23-24 ¶13-14

Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tumweshenga butemwe balongo ne banyenga? Umvwe twayuka bulongo bakwetu ba mu lwitabilo, kyakonsha kwitupeelela bingi kwibamwesha butemwe. Kupusana mu myaka ne bisho kechi kwafwainwa kwitulengela kubula kutemwa balongo ne. Vulukai kuba’mba Yonafwanyi wakijileko Davida myaka 30, bino bajinga balunda ba kine kine. Nanchi mu kipwilo kyenu mujipo mulongo wakoma nangwa mwanyike wakonsha kwikala mulunda nenu wa pa muchima nyi? Inge kemube bino, mukamwesha’mba mwatemwa “balongo bonse mwaya ntanda.” (1 Pe. 2:17) Nanchi kutemwa bakwetu ba mu lwitabilo kulumbulula’mba bonse baji mu kipwilo bakonsha kwikala balunda netu nyi? Ine, kechi kyakonsheka ne. Kechi kyatama kutemwa bingi balongo ne banyenga bamo ne, kampe mambo mwatemwa bintu bimo. Yesu watelele batumwa banji bonse amba “balunda” nanji, bino watemenwe bingi Yoano. (Yoa. 13:23; 15:15; 20:2) Pano bino, Yesu kechi waubilanga Yoano byawama kukila bakwabo ne.—Mako 10:35-40. w21.01 23 ¶12-13

Mutumwa Paulo kechi wasapwijile ku bantu ba mu bisaka bikwabo mu Atene byonka byo asapwijile ku Bayudea mu nshinagoga ne. Byo abapitañenenga wamwene bintu byo banemekele ne bintu byo baitabijilemo. (Byu. 17:23) Kabiji Paulo pa kwibafunjisha bukine bwa mu Binembelo, watendekejilepo kwamba pa bintu byo bakoshenshe kuswa. Onkao mambo, Paulo wapimpwileko jishinda ja kwibasolomokelamo. Wabuujile bena Atene amba byambo byo asapwijilenga byafumine “Kwi Lesa Wabula Kuyukanyikwa” yenka ye bapopwelanga. Nangwa kya kuba bantu ba mu bisaka bikwabo kechi bayukile Binembelo ne, Paulo kechi walekele kwibasapwila ne. Pakuba wibamwenenga nobe kajo kapya kabena kupembelela kunowa, kabiji wapimpwileko jishinda jo asapwijilengamo mambo awama. Byonka byajinga Paulo, ne anweba mwafwainwa kuyuka bintu byanemeka bantu. Monainga biyukilo bimwesha bintu byaitabilamo bantu mu nyaunda yenu. Ñanyi bintu mwina nzubo byo anemba pa nzubo yanji nangwa pa motoka? Nanchi jizhina janji, mvwajilo ne mwekelo nangwa ñambilo yanji bisolola bupopweshi bo ajimo nyi? w20.04 9-10 ¶7-8