December

Bimye bimo, kyakonsha kwitukazha kumvwisha byaamba Mambo a Lesa. Nangwa kampe Yehoba kechi wakonsha kukumbula milombelo yetu kwesakana na mo tukebela ne. Kino kyakonsha kwitulengela kwikala na luzhinauko. Umvwe luzhinauko lwabaya, lwitabilo lwetu lwakonsha kukooka ne konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (Yako. 1:7, 8) Kabiji kyakonsha kwitulengela kuleka kuketekela bintu byawama biji kulutwe. Mutumwa Paulo waesakenye luketekelo lwetu lwa kulutwe ku kimiko kya ku bwato. (Hebe. 6:19) Kimiko kilengela bwato kubula kukumpulwa na kipuupu ne kwibwimika pa kuba’mba bubule kuya na kwipaka mu mabwe. Bino kimiko kingila bulongo umvwe munyololo ukwata ku kimiko ne ku bwato wabula kuchibika. Byonkatu ndalabwa byo ikookesha munyololo wakwata ku kimiko ne ku bwato, ne lwitabilo lwetu lwakonsha kukooka inge ketuzhinauke bintu byo twaitabilamo. Umvwe muntu keazhinauke bintu byo twaitabilamo, kikamulengela kuleka kuketekela’mba Yehoba ukafikizha milaye yanji yo etulaya. Umvwe lwitabilo lwapwa, ko kuba’mba twaleka kuketekela mu milaye ya kulutwe. Muntu uji bino kechi ukekala na lusekelo ne. w21.02 30 ¶14-15

Kyamweka Abalahama wajinga na myaka kukila pa 70 kimye aye ne kisemi kyanji kyo bafumine mu muzhi wa Ula. (Nte. 11:31–12:4) Kabiji pa myaka 100, waikelenga mu matente byo avilukilenga mu ntanda ya Kenana. Abalahama wafwile saka aji na myaka 175. (Nte. 25:7) Pano bino, kechi wamwene kufika kwa mulaye wa Yehoba wa kupana ntanda mo apitañenenga ku baana banji ne. Kabiji kechi wafikileko kimye kyaikajikilwe muzhi nangwa’mba Bufumu bwa Lesa ne. Nangwa byonkabyo, Abalahama bamulumbulula’mba wafwile “saka aikala myaka yavula ne kutondwa na bumi.” (Nte. 25:8) Abalahama wapichile mu makatazho avula, bino watwajijile kwikala na lwitabilo lwakosa ne kupembela Yehoba kufikizha milaye yanji. Ñanyi kintu kyamukwashishe kuchinchika? Yehoba wamuzhikijilanga kabiji wajinga mulunda nanji. (Nte. 15:1; Isa. 41:8; Yako. 2:22) Byonka byajinga Abalahama, ne atweba tubena kutengela muzhi uji na bitendekesho bya kine. (Hebe. 11:10) Pano bino, kechi tubena kupembelela’mba bakashimike uno muzhi ne. Bufumu bwa Lesa bwaikajikilwe mu 1914 kabiji bubena kulama mwiulu. (Lum. 12:7-10) Atweba tubena kupembela kuba’mba Bufumu bukatendeke kulama ino ntanda. w20.08 4-5 ¶11-12

Pa kuba’mba tutelekeshe ku byamba bakwetu, twafwainwa kwipelula ne kutekanya. Twafwainwa kwibikako kuba bino na mambo a bishinka bisatu. Kitanshi, kechi tukalangulukilanga bantu byatama ne. Kya bubiji, twakonsha kuyuka bibena kumvwa mulongo ku muchima ne ene mambo o obila bintu bimo, kabiji kiketukwasha kumwesha lusa. Kya busatu, inge twaleka mulongo wetu wakasuluka kwamba, wakonsha ne kufunjilako bintu bimo aye mwine. Bimye bimo, kechi tuyuka bulongo bintu bikala mu michima yetu ne, twibiyukatu inge twaamba milanguluko yetu. Balongo ne banyenga bamo kibakatazha bingi kwamba pa bintu biji mu michima yabo na mambo nkomeno, kisho, nangwa na mambo a kisemwa kyabo. Pakonsha kupita kimye pa kuba’mba bakasuluke kwisamba ne atweba, bino kanatu baamba biji ku muchima po po twakonsha kuyuka byo balanguluka. Inge twalondela Yehoba kupichila mu kwikala batekanya, balongo ne banyenga bakonsha kwituketekela. Kabiji inge bakasuluka kwamba biji ku muchima, twafwainwa kutako muchima kuteleka. w20.04 15-16 ¶6-7

Masabi ekala paji mema o atemwa kabiji paji kajo kavula. Ukwata masabi wafwainwa kuyuka kimye kyawama kya kukwachilapo masabi. Kamonyi wa pa jikuji ja Pacific waambilepo pa kimye kyawama kya kukwachilamo masabi byo aichile mishonale kuba’mba bakaye bonse na kukwata masabi. Uno mishonale waambile’mba, “Nkeya kesha lukelo kimye kya 9 koloko.” Mulongo wamukumbwile’mba, “Kechi mwayuka biji mwingilo wa kukwata masabi ne. Tuya pa kimye kyafwainwa kukwachilamo masabi, kechi kimye kituwamina atweba bene ne.” Ne bakwatanga bantu mu kimye kya bena Kilishitu batanshi bayanga ku mapunzha kwatanwanga bantu ne pa kimye kyo batanwanga ku o o mapunzha. Baana ba bwanga ba kwa Yesu basapwilanga mu mashinagoga, ku nzubo ku nzubo, ne pa bisankanyi. (Byu. 5:42; 17:17; 18:4) Ne atweba twafwainwa kuyuka kimye kitanwa bantu pa mazubo nangwa ku mapunzha ko batanwa. Onkao mambo, twafwainwa kupimpulanga kimye ne mashinda o twingijisha pa kusapwila.—1 Ko. 9:19-23. w20.09 4 ¶8-9

Jishinda jimo jo tukosesheshamo bulunda bwetu ne Yesu ke kutundaikainga lunengezho lwabikako kipwilo kya bwina Kilishitu. Tukosesha bulunda bwetu ne Yesu byo aji mutwe wa kipwilo kupichila mu kukookela boba bo atongola kwitutangijila. (Efi. 4:16) Ano moba tubena kwesekesha kumona kuba’mba Mazubo a Bufumu babena kwiengijisha ku bipwilo byavula. Na mambo a kino, bipwilo bimo bebivwanga pamo. Luno lunengezho lwakwasha jibumba ja Lesa kwingijisha bulongo mali. Kabiji kino kibena kulumbulula’mba basapwishi bamo bafwainwa kufunda bya kwingijila mu manyaunda a katataka. Bano basapwishi bakishinka kampe babanjile bingi mu bipwilo byo bajingamo kabiji baji na balunda bavula mu bino bipwilo. Bino luno bebavilwila mu bipwilo bikwabo. Yesu umvwa bingi bulongo pa kumona baana banji ba bwanga ba kishinka byo babena kukookela luno lunengezho. w20.04 24 ¶14

Mfumu wa ku kabeta ka buyeke ne mfumu wa ku kabeta ka ku bulenge batwajijila kwilwisha pa kuba’mba bamone uji na bulume kukila mukwabo. Langulukai pa kyamwekele Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse byo yapwile, kimye kafulumende wa Soviet Union ne byalo bikwabo byakwatankene na uno kafulumende byatendekele kulama byalo byavula mu Europe. Byaubile mfumu wa ku kabeta ka ku buyeke byalengejile mfumu wa ku kabeta ka bulenge kumvwañana na byalo bikwabo kuleta pamo mazhita a bashilikale ne kulenga kipamo kitelwa’mba NATO. Mfumu wa ku kabeta ka buyeke watwajijile kwikyombesha na mfumu wa ku kabeta ka ku bulenge kupichila mu kwingijisha mali avula kulenga mazhita akatampe. Mfumu wa ku kabeta ka buyeke ne mfumu wa ku kabeta ka ku bulenge belwishishenga kupichila mu kutundaika byalo bikwabo byalwishishenga bano bamfumu babiji mu Africa, Asia, ne mu Latin America. Mu myaka ya kulutwe kuno, Russia ne byalo mo bakwatankena babena kutangijila byalo byavula bingi mwaya ntanda yonse. Kabiji babena kulwa na mfumu wa ku kabeta ka ku bulenge kwingijisha makompyuta. Bano bamfumu babiji babena kwipamo mambo a kwingijisha mitanchi ya pa makompyuta pa kuba’mba balubankanye bukomo bwa bakwabo ne kuvundankanya bya bumulwila ntanda. Kabiji byonkatu byaambijile jimo Danyela, mfumu wa ku kabeta ka ku buyeke watwajijila kulukuka bantu ba Lesa.—Da. 11:41. w20.05 13 ¶5-6

“Nanchi mwanamukazhi wakonsha kulubako mwananji ukyamwa nyi?” Buno bo bwipuzho Yehoba bo aipwizhe mu moba a ngauzhi Isaya. Lesa wabuujile bantu amba: “Nangwa kya kuba bano banabakazhi bakonsha kulubako baana babo, amiwa kechi nkakulubako ne.” (Isa. 49:15) Lesa javula kechi wiesakanya mwine ku mwanamukazhi uji na mwana ne. Nangwa byonkabyo, pa kikye kimye byo byo aubile. Yehoba waingijishe butemwe bwikala pa inetu na mwananji kumwesha byo atemwa bakalume banji. Bainetu bavula bakonsha kuswisha byaambile nyenga wa jizhina ja Jasmin amba, “Inge ubena kwamisha mwana, mulenga butemwe bukekala kikupu.” Yehoba uyuka inge kya kuba mwananji umo waleka kupwila ne kwingila mwingilo wa kusapwila. Balongo ne banyenga bavula bakooka babwela jibiji mu kipwilo, kabiji twibatambwila na lusekelo. Yehoba ukeba’mba babwele, ne atweba byo byo tukeba.—1 Pe. 2:25. w20.06 18 ¶1-3

Kechi bya buneme byonse byo twakonsha kumona ne. Kabiji bya buneme byakilamo kuwama kechi bimweka ne. Mu Jashi ja pa Mutumba, Yesu waambile pa bya buneme bya mwiulu byakila pa bya buneme byonse byo twakonsha kwikala nabyo. Kepo anungilepo kino kishinka amba: “Konka kuji nsabo yenu, ne muchima ko ko akekala.” (Mat. 6:19-21) Muchima wetu uketulengela kukeba kwikala na bintu byo twanemeka, nangwa bipotwa na mali avula. Kabiji tubika ‘nsabo mwiulu’ kupichila mu kulenga jizhina jawama, nangwa’mba kutalwa bulongo kwi Lesa. Yesu walumbulwile’mba abino bya buneme kechi bakonsha kwibyonauna nangwa kwibiba ne. Mutumwa Paulo witutundaika kutwajijila “kulanguluka . . . pa bintu bibula kumweka.” (2 Ko. 4:17, 18) Abino bintu bibula kumweka byavwangamo mapesho o tukeyowa mu ntanda ipya ya Lesa. Nanchi tumwesha’mba tusanchila Lesa pa bino bya buneme bibula kumweka nyi? w20.05 26 ¶1-2

Bintu Mosesa byo afunjishe bena Isalela bibakoseshe ne kwibatundaika, byonkatu mvula byo amenesha bijimwa. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tufunjishenga byonka byafunjishe Mosesa? Inge tuji mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo nangwa mu busapwishi bwa ku mvula bantu, twakonsha kwingijisha Baibolo kumwesha bantu jizhina ja Lesa, Yehoba. Twakonsha kwibapa mabuku, kwibatambisha mavidyo, ne bikwabo biji pa keyala wetu binemeka Yehoba. Ku nkito, pa sukulu, nangwa pa lwendo, twakonsha kwisamba na bantu pe Lesa wetu ye twatemwa ne pa bintu byo atemwa. Twakonsha kubuula bantu bintu byawama Yehoba byo aketubila ne byo akooba ku ntanda. Kabiji inge baumvwa bino bintu kimye kitanshi, bakonsha kuyuka’mba Yehoba witutemwa. Byo tubuulako bantu bukine pe Shetu wa butemwe, tukwashako kuzhijika jizhina ja Lesa. Tukwasha bantu kuyuka’mba bebafunjisha bya bubela pe Yehoba. Tufunjisha bantu mafunjisho a mu Baibolo ebatekenesha ne kwibatundaika.—Isa. 65:13, 14. w20.06 10 ¶8-9

Ñanyi byubilo byo twafwainwa kwikala nabyo pa kuba’mba tukwashe boba bakeba kubwela kwi Yehoba? Monai bintu bimo byo twakonsha kufunjilako ku kishimpi kya kwa Yesu kya mwana waikele na byubilo byabula kufwainwa ne kufuma pa nzubo. (Luka 15:17-24) Uno mwana walubulukile muchima ne kufuukulapo kubwela pa nzubo. Bashanji byo bamumwene, bamunyemejile ne kumupakachilamo, ne kumubuula kuba’mba bamutemenwe. Uno mwana wizhachishenga mwine pa byo aubile kabiji kechi wakebelenga kumutela’mba mwana ne. Bashanji bamubijile lusa pa kumvwa byo ebabuujile. Kabiji baubile bintu bimo pa kuba’mba bamumweshe’mba bamutambwijile bulongo mwanabo ye batemenwe. Pa kuba’mba bamweshe’mba bamutemenwe, bashanji banengezhezhe kijiilo ne kumupa bivwalo byawama uno mwanabo walapijile. Yehoba uji nobe nsemi wa mu kino kishimpi. Wibatemwa balongo ne banyenga yetu bakooka kabiji ukeba’mba babwele kwi aye. Inge ketulondele Yehoba, twakonsha kwibakwasha kubwela. Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kutekanya, kwikala na kifyele, ne butemwe. w20.06 25-26 ¶8-9

Yesu waambile’mba bamo bakatambula bukine “na lusekelo,” bino lwitabilo lwabo lukakooka inge baesekwa. (Mat. 13:3-6, 20, 21) Kampe kechi bayukile’mba bakapitanga mu makatazho pa kulondela Yesu ne. (Mat. 16:24) Nangwa kampe balangulukilenga’mba kwikala mwina Kilishitu kulumbulula kwikalatu ku matwi nzoo kwa kubula makatazho. Pano bino, mu ino ntanda yatama, tukapitanga mu makatazho. Bintu byakonsha kupimpulwa ne lusekelo lwetu lwakonsha kukepa. (Sala. 6:6; Sapwi. 9:11) Balongo ne banyenga bavula bamwesha’mba bashiinwa kuba’mba baji na bukine. Mambo ka o twaambila bino? Inge kya kuba mukwabo wa mu lwitabilo wibakozha ku muchima, nangwa wamwesha byubilo byatama, lwitabilo lwabo kechi lukooka ne. (Sala. 119:165) Kimye kyonse inge baesekwa, lwitabilo lwabo lukoselako. (Yako. 1:2-4) Twafwainwa kukosesha lwitabilo lwetu. w20.07 8 ¶1; 9 ¶4-5

Saka mukyangye kutendeka kutanga Baibolo, lombai Yehoba kuba’mba emukwashe kumwenamo mu byo mubena kutanga. Inge kya kuba’mba mubena kukeba mafunde akonsha kwimukwasha kuyuka bya kuba na lukatazho, lombai Yehoba kuba’mba emukwashe kutaana o o mafunde mu Mambo anji. (Fili. 4:6, 7) Yehoba witupa bulume bwa kukumya bwa kufwanyikizha bintu. Pa kuba’mba mumvwishe jishimikila ja mu Baibolo, esekai kufwanyikizha byamwekelenga ne kuba’mba yenu yeo muntu ye mubena kutangapo. Esekai kumona bintu byamwenenga yeo muntu ne kumvwa byonka byo aumvwinenga ku muchima. Apa bino mulanguluke langulukepo. Kulanguluka-languluka kulumbulula kulangulukishapo pa byo mubena kutanga ne kumona byo byakonsha kwimukwasha. Kuba bino kwakonsha kwimukwasha kukwatankanya milanguluko ne kumvwisha kyo mubena kutangapo. Kutanga Baibolo kwa kubula kulangulukapo kujitu nobe kutala matafwali aikala jimo jimo kwa kubula kwiashimika. Kulanguluka-languluka kwitulengela kuyuka byonse byavwangwamo. w21.03 15 ¶3-5

Mutumwa Paulo wakonsheshe kutendeka kulanguluka pa bwikalo bwanji bwa kala, ne kulanguluka’mba inge kechi waikele mwina Kilishitu usapwila na mukoyo ne, inge kechi bamukasa ne. Wakonsheshe ne kuzhingijila banabalume mu nkambi ya Asia bamushile bunke, kabiji wakonsheshe kuleka kuketekela balunda nanji bakwabo. Pano bino, Paulo kechi byo byo aubile ne. Nangwa kya kuba wayukile’mba basakumwipaya, Paulo kechi walekele kuta muchima pa kintu kyanema bingi, ko kuba’mba kupana lukumo kwi Yehoba ne. Kabiji watwajijile kulanguluka pa byo akonsheshe kukwasha bakwabo. Waketekejile mwi Yehoba kabiji walombanga kimye kyonse. Kechi watele muchima pa boba bamunyemene ne, bino wasanchijile balunda nanji bamukwashishenga. Kabiji Paulo watwajijile kufunda Mambo a Lesa. (2 Timo. 3:16, 17; 4:13) Kyakilamo kunema, washiinwe kuba’mba bamutemenwe kwi Yehoba ne Yesu. w21.03 18 ¶17-18

Myaka yalondejilepo kufuma mu mwaka wa 100 C.E., bena Kilishitu ba bubela batwelele mu kipwilo kya bena Kilishitu ba kine, kabiji baletele mafunjisho a bubela ne kufya bukine buji mu Mambo a Lesa. Kufuma kyo kya kimye kufika mwaka wa 1870, kechi kwajingapo jibumba ja bakalume ba Lesa pano pa ntanda ne. Bena Kilishitu ba bubela bavujile bingi kya kuba kyakatezhe kuyuka bena Kilishitu ba kine. (Mat. 13:36-43) Mambo ka kuyuka kino kishinka o kwanemena? Kimwesha kuba’mba byo tutanga pa Danyele kitango 11 kyaamba pa mfumu wa ku buyeke ne mfumu wa ku bulenge kechi bibena kwamba pa bamfumu nangwa makafulumende ajingako pakachi ka mwaka wa 100 ne 1870 ne. Kechi kwajingapo jibumba ja bantu ba Lesa jo bafwainwe kulukuka ne. Nangwa byonkabyo, twakonsha kuketekela kuba’mba kufuma mu mwaka wa 1870, kyakonshekele kuyuka mfumu wa ku buyeke ne mfumu wa ku bulenge. w20.05 3 ¶5

Yoela waambijile jimo amba kinkunka kya nzhiye kikonauna ntanda ya Isalela, bikajatu byonse byo bikataana. (Yoe. 1:4) Pa myaka yavula, twalangulukanga’mba buno bungauzhi bulumbulula bingila bantu ba Yehoba mwingilo wa kusapwila nobe nzhiye. Twaitabijile kuba’mba byonkatu nzhiye byo yaonawine byonse byo yataainenga, mwingilo wa kusapwila usolola patoka byubilo byatama bya bantu baji mu “kyalo,” nangwa’mba bantu bo batangijila ku bantangi ba bupopweshi bwa bubela. Pano bino, inge twalanguluka pa mbaji yonse ya buno bungauzhi, tumona kuba’mba kyayilamo kupimpulako ndumbulwilo yetu. Monai uno mulaye wa Yehoba waamba pa kinkunka kya nzhiye amba: “Muntu wikela ku kabeta ka ku buyeke (nangwa’mba nzhiye) nkamupangila kwalepa ne anweba.” (Yoe. 2:20) Inge nzhiye imenako Bakamonyi ba kwa Yehoba bakookela mukambizho wa kwa Yesu wa kusapwila ne kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga, mambo ka Yehoba o alayijile’mba ukebapangila kwalepa? (Ezi. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Yehoba kechi ubena kupangila kwalepa bakalume banji ba kishinka ne, pakuba ubena kupangila kwalepa kintu nangwa muntu uleta bufinda ku bantu banji. w20.04 3 ¶3-5

Twakonsha kuba byepi inge twamona’mba Yehoba kechi ubena kukumbula milombelo yetu bukiji ne? Yakoba waambile’mba twafwainwa ‘kulombanga’ kwi Lesa. Yehoba kechi wituzhingijila inge twatwajijila kumulomba maana ne. Kechi uketunena pa kuba bino ne. Shetu wa mwiulu “upana na muchima yense” umvwe twamulomba kuba’mba etupe maana a kwitukwasha kuchinchika meseko. (Sala. 25:12, 13) Umona makatazho o tupitamo, umvwa kutama inge wamona byo tubena kuyanda, kabiji uketukwasha. Kino kitulengela kwikala bingi na lusekelo. Pano Yehoba witupa byepi maana? Uba bino kupichila mu Mambo anji. (Maana 2:6) Pa kuba’mba twikale na ano maana, twafwainwa kufundanga Mambo a Lesa ne mabuku etu aimena pa Baibolo. Pano bino, kuji byavula byo twafwainwa kuba, kechi kwikalatu na maana ne. Twafwainwa kwingijishanga maana a Lesa mu bwikalo bwetu. Yakoba wanembele’mba: “Ubainga byamba mambo a Lesa, kechi kwiomvwatu.” (Yako. 1:22) Umvwe ketukookele lujimuno lwa Lesa, twikala mu mutende na bakwetu, kechi tukominangatu pa kintu kyo tukeba ne, kabiji tukekala na lusa. (Yako. 3:17) Kwikala na bino byubilo kwakonsha kwitukwasha kuchinchika meseko ne kutwajijila kwikala na lusekelo. w21.02 29 ¶10-11

Muntu ubena kufunda Baibolo wakonsha kukomenako kufika ne ku lubatizhilo umvwe watambula bukwasho ku bakwabo mu kipwilo. Musapwishi yense wakonsha kukwasha ba katataka kwiya mu kipwilo. Painiya umo waambile’mba: “Kuji ñambilo ya kuba’mba muzhi yense wingijila pamo pa kukomesha mwana. Namona kyo kimotu ne pa kufunjisha bantu kwikala ke baana ba bwanga; kipwilo kyonse kingijila pamo pa kukwasha muntu kwiya mu bukine.” Ba mu kisemi, balunda ne bafunjishi, bonse bengila mwingilo wanema pa kuba’mba mwana akome bulongo. Mwingilo ye bengila ke kutundaika mwana ne kumufunjisha mafunjisho anema. Ne basapwishi nabo bakonsha kukwasha, kutundaika bafunda Baibolo, ne kumwesha byubilo byawama byo bakonsha kufunjilako. Kino kikebakwasha kukomenako kufika ne ku lubatizhilo. (Maana 15:22) Mambo ka musapwishi uji na muntu ye afunjisha Baibolo o afwainwa kumvwina bulongo inge bakwabo bapana bukwasho ku muntu ye afunjisha? Mambo bukwasho bwa basapwishi bavula bwakonsha kulengela ufunda Baibolo kuyilako palutwe. w21.03 8 ¶1-3

Bena Kilishitu bonse, bakulumpe ne banyike, bafwainwa kuchinuzhuka bwikalo bwa bukakongolo mutoma kubiji. Mutumwa Yoano waambile’mba kechi twakonsha kwenda mu bukine saka twikala bwikalo buncha ne. (1 Yoa. 1:6) Inge tukeba Yehoba kwitutemwa, twafwainwa kuvulukanga kimye kyonse kuba’mba Yehoba umona byonse byo tuba. Kino kibena kulumbulula’mba kafwako mambo alenga muntu mu bufyamfya ne, mambo byonsetu byo tuba Yehoba wibimona. (Hebe. 4:13) Kechi twafwainwa kumona bubi byonka byo bebumona ku bantu ba mu ino ntanda ne. Mu moba ajingako Yoano, bansatuki baambilenga’mba muntu wakonsha kulenga mambo kyanshijitu kabiji watwajijila kwikala na bulunda bwawama ne Lesa. Ano moba, tubena kwikala na bantu baji na yonka ino milanguluko. Bavula bamba’mba baitabila mwi Lesa, bino kechi baswa byaamba Yehoba pa bubi ne, kikatakata pa kyubilo kya bulalelale. Yehoba byo aamba’mba bubi, abo bamba’mba kyaswishiwa muntu kuba byo byo inge bo bwikalo bo asalapo. w20.07 22 ¶7-8

Abya mwambilako banyenga yenu mu kipwilo inge kyakebewa nyi? Fwanyikizha kino: Basapwishi bamo bamona kuba’mba nyenga uji na balume babula kwitabila jonsetu ukelwa ku kupwila kabiji aku kupwila kupwatu walupuka waya. Kabiji bamona’mba javula kechi usenda baana ku kipwilo ne. Onkao mambo, ke bambe’mba wazenzalala kechi ukosako na kwambila bamwatawanji amba bamuswishenga kusenda baana ku kipwilo ne. Pano bino, kishinka ke kya kuba’mba uno nyenga ubena kwibikako papelela bulume bwanji bonse. Kechi bamupapo luusa lwa kwitanchikila mwine mutanchi wa bintu bya kuba ne, kabiji kechi ujipo na luusa pa baana ne. Inge kya kuba mwatakaika uno nyenga pa byo abena kwibikako ne kubuula bakwabo kuba’mba ubena kwingila bingi bulongo, mwakonsha kukiba miyebe. Bakulumpe mu kipwilo bayuka kuba’mba Yehoba ukeba’mba tulamenga bulongo. (Yako. 1:27) Onkao mambo, bakulumpe mu kipwilo balondela Yesu kupichila mu kwikala na muchima wakooka ne kubula kulenga mizhilo, pakuba bafwainwa kwikala na kifyele ne lusa. (Mat. 15:22-28) Bakulumpe mu kipwilo bebikako kukwasha banyenga yabo mu kipwilo kuyuka’mba Yehoba ne jibumba janji bebata muchima kabiji bebatemwa. w20.09 24-25 ¶17-19

Ngauzhi Danyela wipelwile kabiji kimye kyonse walombanga kwi Yehoba. Kimye kyo bamwingijishe kwi Yehoba kulumbulwila Nebukaneza mwatajile biloto, Danyela kechi witumbijikile aye mwine ne. Pakuba wipelwile ne kupana lukumo kwi Yehoba. (Da. 2:26-28) Tubena kufunjilako ka? Inge balongo bomvwa bulongo kuteleka ku majashi etu nangwa twingila bulongo mwingilo wa kusapwila, twafwainwa kupananga lukumo kwi Yehoba. Twafwainwa kuyuka kuba’mba kwa kubula bukwasho bwa Yehoba kechi twakonsha kwingila ino mingilo ne. (Fili. 4:13) Inge twauba bino, ko kuba’mba tubena kulondela mu ngayo ya kwa Yesu. Yesu waketekejile mwi Yehoba. (Yoano 5:19, 30) Kechi waesekelepo kwangata bulume bwa Shanji wa mwiulu ne. Filipai 2:6 witubuula’mba Yesu “kechi walangulukile’mba kwesakana ne Lesa kyo kintu kyo afwainwe kukebesha ne.” Byo ajinga Mwana wa lukookelo, Yesu wayukile bintu byo akankalwanga kuba kabiji wanemekele buntangi bwa Shanji. w20.08 11 ¶12-13

Bamo babena kunyema mu kapela ka ku bumi bapita mu makatazho abula kumweka ku bakwabo nangwa abula kuyukanyikwa ku bantu. Inge kya kuba’mba mukankalwa kuba bintu bimo kabiji mumona’mba bakwenu kechi bayuka byo mubena kupitamo ne, mwakonsha kutundaikwa inge mwalanguluka pa byapichilemo Mefibosheta. (2 Sam. 4:4) Mefibosheta wajinga kilema, kabiji Mfumu Davida wamupelemo mambo kwa kubula kuyuka bishinka byonse. Pano bino, kechi watele muchima pa byatama byo apichilengamo ne, pakuba wasanchilenga pa bintu byawama byamumwekejilenga mu bwikalo bwanji. Wasanchijile Davida pa kifyele kyo amumwesheshe kala. (2 Sam. 9:6-10) Onkao mambo, byo bamupelemo mambo kwi Davida, Mefibosheta walangulukile pa kine kintu kyalengejile. Kechi wazhingijile pa byamubile Davida ne. Kabiji kechi wapelemo Yehoba mambo pa byaubile Davida ne. Mefibosheta wateletu muchima pa byo akonsheshe kuba pa kutundaika mfumu ye basajile kwi Yehoba. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehoba watangijile bannembi ba Baibolo kunemba jishimikila ja kwa Mefibosheta pa kuba’mba tufunjilengako.—Loma 15:4. w20.04 26 ¶3; 30 ¶18-19

Bamo baji mu kipwilo bakonsha kwibatongola kwikala bamishonale, bapainiya beikajila, nangwa bapainiya ba kimye kyonse. Na mambo a kwingila uno mwingilo, bakwasha bavula kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu Yesu. Nangwa kya kuba bavula bengila mwingilo wa kimye kyonse kechi baji na bintu byavula ne, bino Yehoba wibapa bintu byawama. (Mako 10:29, 30) Twanemeka bingi bano balongo ne banyenga, kabiji tusanta bingi pa kwikala nabo mu kipwilo. Nanchi balongo betutangijila ne boba baji mu mwingilo wa kimye kyonse bo bonkatu baji na kifulo mu kipwilo nyi? Ine. Musapwishi yense wa mambo awama wanema kwi Lesa ne mu kipwilo. (Loma 10:15; 1 Ko. 3:6-8) Kiji bino na mambo a kuba’mba mwingilo mukatampe wanema uji na kipwilo ke wa kufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga ba Nkambo Yesu Kilishitu. (Mat. 28:19, 20; 1 Timo. 2:4) Basapwishi bonse babatizhiwa ne babula kubatizhiwa, banemeka bingi mwingilo wa kusapwila.—Mat. 24:14. w20.08 21 ¶7-8

Byonkatu byaamba kinembelo kya lelo, inge tubena kupita mu makatazho, Yesu uketukwasha. Byambo bya kwa Yesu bitukosesha bingi. Mambo ka? Mambo moba amo kitukatazha bingi kuchinchika. Nabiji inge mulongo wetu wafwa, bulanda kechi bupwa bukiji ne, bwakonsha kupwisha myaka yavula. Bakwabo bekala na moba akatazha na mambo a kukota. Kabiji bakwabo bekala na moba amo o bekala na binyenge bikatampe. Nangwa byonkabyo, tukosa ne kutwajijila kuchinchika mambo twayuka’mba Yesu uji ne atweba “moba onse,” kubikapotu ne moba akatazha bingi mu bwikalo bwetu. (Mat. 11:28-30) Mambo a Lesa etulaya’mba Yehoba uketukwasha kupichila mu bamalaika banji. (Hebe. 1:7, 14) Bamalaika betukwasha ne kwitutangijila pa kusapwila “mambo awama a Bufumu” ku “bisaka bya bantu byonse ne ku mikoka yonse [ne] ku ba njimi yonse.”—Mat. 24:13, 14; Lum. 14:6. w20.11 13-14 ¶6-7

Tukeba ye tufunjisha Baibolo kumvwisha byo abena kufunda mu Mambo a Lesa. (1 Tesa. 2:13) Twakonsha kuba byepi bino? Twafwainwa kutundaika ye tufunjisha kubuulako bakwabo bintu byo abena kufunda. Kechi mwafwainwa kulumbululangatu Binembelo kimye kyonse ne, bino mwafwainwa kumwipuzha naye wimulumbulwilako bimo. Mukwashai kumona Mambo a Lesa byo akonsha kumukwasha mu bwikalo bwanji. Ipuzhainga mepuzho akonsha kumulengela kwamba byo alanguluka pa binembelo byo atanga. (Luka 10:25-28) Mwakonsha kwipuzha mepuzho nabiji ano: “Kino kinembelo kimukwasha byepi kuyuka kyubilo kimo kya Yehoba?” “Kino kishinka kya mu Baibolo kyakonsha kwimukwasha byepi?” “Byo mwatanga bimulengela kumvwa byepi?” Kintu kyo twafwainwa kutapo muchima kechi kukwasha ye tufunjisha Baibolo kuyukatu bintu byavula ne, bino ke kumukwasha kwingijisha bintu byo ayuka. Ingijishainga Baibolo pa kwibafunjisha. Inge mukeba kuwamishako busendwe bwenu bwa kufunjisha, mwafwainwa kwipelula. w20.10 15 ¶5-6

Twakonsha kushiinwa kuba’mba mwingilo wa kusapwila pa Bufumu ukapwa pa kimye kyafwainwa. Langulukai pa kyamwekele mu moba a Nowa. Yehoba wamwesheshe kuba’mba ulama kimye. Pa myaka kukila pa 120 Yehoba watongwejile jimo kimye kikeshilapo Muyulo. Byo papichile myaka, Yehoba wapeele Nowa mwingilo wa kufiika bwato. Kampe saka kwashala myaka 40 nangwa 50 Muyulo kutendeka, Nowa watwajijile kwingila na ngovu. Nangwa kya kuba bantu bakainenga kuteleka ku byambo byo asapwijilenga, aye watwajijile kusapwila byambo bya lujimuno kufikatu ne kimye Yehoba kyo amwambijile kutwela mu bwato. Kepo pa kimye kyafwainwa, ‘Yehoba washinkile kinzhilo.’ (Nte. 6:3; 7:1, 2, 16) Katatakatu Yehoba akalekeshe mwingilo wa kusapwila pa Bufumu, kabiji ukonauna ntanda yatama ya kwa Satana ne kuleta ntanda ipya mukekala bantu bakookela Lesa. Byo tubena kupembelela kino kimye, twayai tulondelenga Nowa, Habakuka, ne bakalume ba Lesa ba mu ano moba batwajijila kwingila. Twayai tute muchima pa mwingilo wa kusapwila, tutwajijile kutekanya ne kukosesha lwitabilo lwetu mwi Yehoba ne mu milaye yanji. w20.09 13 ¶18-19

Kwa kubula lunengezho lwa bumutwe, kisemi kya Yehoba kechi kyakonsha kukwatankana ne kwikala na lusekelo ne. Mambo inge kechi kwikala kuyuka uji na luusa lwa kufuukula bya kuba ne, kabiji inge kafwako uyuka wafwainwa kwingijila pa kintu kyo bafuukulapo kuba ne. Lunengezho lwa Lesa lwa bumutwe lwawama bingi, pano mambo ka banabakazhi bavula lelo jino o bamwena’mba bamwatawabo kechi bebalama bulongo ne? Mambo a kuba’mba banabalume bavula kechi banemeka mizhilo ya Lesa yaamba pa kisemi ne, pakuba basalapo kulondela bisho. Kabiji bakonsha kuyanjisha bakazhi babo pa kuba’mba bemweshe ku bantu amba kechi bazenzalala ne. Bimye bimo, mwanamulume wakonsha kuyanjisha mukazhanji pa kuba’mba anemekwe nangwa kumwesha ku bantu bakwabo amba mwanamulume wa kine kine. Wakonsha kulanguluka’mba kechi wakonsha kukanjikizha mukazhanji kuba’mba amutemwe ne, bino wakonsha kuba bintu byakonsha kulengela mukazhanji kumuchinanga. Kabiji na mambo a kumuchina, mukazhanji kechi wakonsha kwikalapo na luusa lwa kuba kintu ne. Ndangulukilo ya uno mutundu ilengela kubula kunemeka banabakazhi ne kubula kwibapa mushingi ye bafwainwa kutambula. Kino kyapusana bingi na bikeba Yehoba.—Efi. 5:25, 28. w21.02 3 ¶6-7

Inge mwaakamwa na mambo a lukatazho lumo, lombai kwi Yehoba kuba’mba emukwashe. Yehoba wakonsha kukumbula milombelo yenu kupichila mu kwimupa “mutende wa Lesa wakila milanguluko ya bantu.” (Fili. 4:6, 7) Yehoba ukemupa mutende kupichila mu mupashi wanji wazhila wa bulume. (Nga. 5:22) Pa kulomba kwi Yehoba, mubuulai byonse biji ku muchima wenu. Shinkamikainga milombelo yenu. Mubuulai lukatazho lo mubena kupitamo, kabiji mulumbulwilai byo mubena kumvwa na mambo a lolo lukatazho. Inge pajipo jishinda ja kupwishishamo lolo lukatazho, lombai maana ne bulume bwa kuba byobyo. Inge kafwako kyo mwakonsha kubapo pa lolo lukatazho ne, lombai Yehoba kwimukwasha kubula kukizhamo kwakamwa. Umvwe ke mushinkamike milombelo yenu, mu kuya kwa kimye, mukemwena Yehoba byo akakumbula milombelo yenu. Inge mukumbu wabula kufika bukiji, kuleka kulomba ne. Yehoba ukeba’mba mushinkamikenga milombelo yenu ne kutoñaminamo mu milombelo.—Luka 11:8-10. w21.01 3 ¶6-7

Lelo jino, mu bipwilo muji basongola baji na bisemi. Pano bino, muji balongo ne banyenga bavula babula kutwela mu masongola. Twakonsha kumonanga byepi bakatanda ne bazhike? Langulukai pe Yesu byo ebamonanga. Byo aingijilenga mwingilo wanji pano pa ntanda, Yesu kechi wasongwele ne. Wajinga katanda kabiji watele muchima pa mwingilo wa Lesa. Yesu kechi wafunjishepo kuba’mba muntu yense wafwainwe kusongola nangwa kwikala katanda nangwa muzhike ne. Nangwa byonkabyo, waambile’mba bena Kilishitu bamo bafuukulapo kubula kusongola nangwa kusongolwa. (Monai byambo byo balumbulula biji pa Mateo 19:12.) Yesu wanemekele boba babujile kusongola. Kechi walengulwile bakatanda ne bazhike nangwa kwibamona’mba kuji kintu kyo babula ne. Byonka byajinga Yesu, mutumwa Paulo watwajijile kwikala katanda kimye kyo aingijilenga mwingilo wanji. Paulo kechi wafunjishepo amba kyatama mwina Kilishitu kutwela mu masongola ne. Wayukile’mba mwine muntu ye wafwainwa kwifuukwilapo. w20.08 28 ¶7-8

Mutumwa Yoano waikele myaka yavula bingi pa ntanda kabiji wapichile mu bintu byavula. Kabiji wapichile mu makatazho avula bingi akonsheshe kukookesha lwitabilo lwanji. Bino watwajijile kukookela mikambizho ya kwa Yesu, kubikapo ne mukambizho wa kutemwa balongo ne banyenga. Na mambo a kino, Yoano washiinwe kuba’mba Yehoba ne Yesu bamutemenwe kabiji bamupelenga bulume bwa kuchinchika meseko. (Yoa. 14:15-17; 15:10) Satana ne ntanda yanji kechi wakonsheshe kulengela Yoano kuleka kutemwa balongo ne banyenga yanji ne. Wamweshanga butemwe bwanji mu byo aambanga ne byo aubanga. Byonkatu byajinga Yoano, ne atweba tubena kwikala mu ntanda iji mu maboko a kwa Satana, lesa wakanama wa buno bwikalo. (1 Yoa. 3:1, 10) Nangwa kya kuba ukeba kwitulengela kuleka kutemwa balongo ne banyenga yetu, bino kechi uketukonsha ne, kanatu atweba bene twamuswisha. Twayai tutwajijile kutemwa balongo ne banyenga yetu. Kabiji twafwainwa kumweshanga buno butemwe mu byo twamba ne mu byo tuba. Umvwe ke tube bino, tukasekela bingi pa kwikala mu kisemi kya Yehoba, kabiji tukekalanga bwikalo bwa lusekelo.—1 Yoa. 4:7. w21.01 13 ¶18-19

Bwikalo mu ino ntanda byo babena kutangijila kwi Satana bwakonsha kukatazha bingi, bimye bimo twakonsha kukankalwa ne bya kuba. (2 Timo. 3:1) Bino kechi twafwainwa kukakilwa nangwa kuchina ne. Yehoba wayuka byo tubena kupitamo. Inge twapona, walaya kuba’mba uketukwata na kuboko kwanji kwa kilujo kwa bulume. (Isa. 41:10, 13) Tuji na luketekelo lwa kuba’mba uketukwasha, kabiji Binembelo bitupa bulume bwa kuchinchika makatazho onse o twakonsha kupitamo. Mavidyo etu ne bifwanyikizho bya mawitu ne bibaaba bya kuba’mba “Londelainga Lwitabilo Lwabo” bitukwasha kumvwisha bintu byanembwa mu Baibolo. Saka mukyangye kutamba mavidyo, kuteleka ku bifwanyikizho bya mawitu, nangwa kutanga bino bibaaba, lombai Yehoba kwimukwasha kutaanamo bishinka byo mwakonsha kwingijisha. Fwanyikizhainga kuba’mba yenu babena kwambapo mu jojo jishimikila. Langulukainga pa bintu byaubile bano bakalume ba Yehoba, ne Lesa byo ebakwashishe kushinda makatazho. Kabiji ingijishainga bintu byo mwafunda mu bintu byo mubena kupitamo. Sanchilainga Yehoba pa bukwasho bo abena kwimupa. Kabiji mweshainga lusanchilo lwenu kupichila mu kumonapo mashinda a kutundaikilamo bakwenu ne kwibakwasha. w21.03 19 ¶22-23

Inge mwi bamulume ne mukazhi kabiji mukeba kwikala na baana, ishikishai anweba bene amba: ‘Nanchi twi bantu bepelula, bakamwa Lesa, Yehoba bo asala kusema baana ne kwibalama bulongo nyi?’ (Sala. 127:4) Inge kya kuba mwi bansemi, iipuzhai amba: ‘Nanchi mbena kufunjisha baana bami kuba’mba kyanema kwingila na ngovu nyi?’ (Sapwi. 3:12, 13) ‘Nanchi nebikako kuzhikijila baana bami ku bintu byakonsha kubika bumi bwabo mu kizumba ne ku byubilo byatama biji mu ntanda nyi?’ (Maana 22:3) Kechi mwakonsha kuzhikijila baana benu ku makatazho onse ne. Bino mwakonsha kwibakwasha kwinengezha ku makatazho a mu bwikalo kupichila mu kutwajijila kwi bafunjisha byo bafwainwa kukinka manungo mu Mambo a Lesa. (Maana 2:1-6) Inge kya kuba mulongo wenu wafuma mu jibumba ja Lesa, ingijishai Mambo a Lesa kukwasha baana benu kuyuka’mba kyanema kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba. (Sala. 31:23) Nangwa inge mwafwisha mulongo wenu, mweshai baana benu byepelo bya mu Baibolo byakonsha kwibakwasha kuyuka bya kuba na bijikila ne bya kwikala na lusekelo.—2 Ko. 1:3, 4; 2 Timo. 3:16. w20.10 27 ¶7