Bintu Bilengela Kisemi Kwikala Kya Lusekelo

Bya Kwikala na Bako

Ba Jennya baambile’mba: Bainabo ba Ryan kechi baumvwanga bumvu kuñambilamo ne. Bino bansemi yami ne ba Ryan kyakijilemo. Nkyangye kwibomvwapo bansemi yami saka bambila muntu mukwabo byatama. Kupempula bansemi konse kubiji kwitukatazha bingi bonse.

Ba Ryan baambile’mba: Bamama baji na lukalakala na basongolwa ku baana babo, batendekele kutala bibi Jenny aku twisongolatu. Bansemi ya kwa Jenny nabo kimotu, bendatu na kuñendeleka. Pano luno, amiwa ne Jenny tubingisha bansemi yetu, kabiji kino kitulengela kutoboka bingi.

KUBULA kwikala bulongo na bako ke kintu kimo kyuba bakaya bisela kyo batemwa pa kusekesha bantu, nangwa byonkabyo kyatama bingi. Ba Reena ba muka kusongolwa bekala mu India baambile’mba: “Myaka yonse yapitapo bako bami betwezha bingi mu masongola etu. Na mambo a bukaji javula natujilanga mpumwa mu bamwatawami mambo kechi nakonshanga kwambila bainabo ne. Kyamweka kibakatazhanga bingi kwikala bulongo ne amiwa ne na bainabo.”

Mambo ka bako bamo o betwezhezha mu masongola a baana babo? Ba Jenny baambile byambo biji kuntendekelo ya kino kibaba baambile kimo kilengela. Amba: “Bazhinauka muko wabo ukiji wa kyanyike amba kana ukakonsha kulama bulongo mwanabo nyi?” Ba Dilip bamwata wabo ba Reena banungilepo kikwabo kilengela’mba: “Bansemi bakilamo kutemwa baana babo bamona nobe kechi bebata muchima ne. Kabiji bamona’mba mwanabo wa mukazhi nangwa wamulume kechi wayuka bya kwikala bulongo mu masongola ne.”

Kimye kimo bako kechi betwezhamo mu masongola kwa kubula kwibambila ne. Kyakumwenako, akimonai byaikalanga ba Michael ne Leanne, bamulume ne mukazhi ba mu kyalo kya Australia, ba Michael baambile’mba “Leana wafumine ku kisemi ko bakasulukile bingi kwisamba. Onkao mambo, byo twisongwele wayanga na kwipuzha bashanji pa bintu byo twafwainwanga kwifuukwila bubiji bwetu. Bashanji baambanga bya maana bingi, bino kuya na kwipuzha bashanji mu kifulo kya amiwa kwankolanga bingi ku muchima.”

Kya kine, bya kwambaamba na bako bileta makatazho mu masongola. Nanchi nenuwa byo byo kiji nyi? Mwikala byepi na bako benu kabiji mwinakwenu naye wikala byepi na bansemi yenu? Twayai tumone bintu bimo bileta makatazho ne byo mwakonsha kwiapwisha.

LUKATAZHO 1: Mwinakwenu wakilamo kutemwa bansemi yanji. Mwanamulume wasongola wikala mu kyalo kya Spain aye Luis waambile’mba: “Mukazhami waambanga’mba umvwe twaya na kwikala kwalepa na bansemi yanji kikamwesha’mba kechi wibanemeka ne. Kimye kyasemenwe mwanetu bansemi yami baiyanga na kupempula mwana jonse, mukazhami washalanga ku muchima saka kwafita. Kino kitulengelanga kutoboka bingi.”

Bya kwikala: Baibolo waamba pa masongola amba “muntu ukaleka shanji ne inanji ne kulamachila ku mukazhanji, kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.” (Ntendekelo 2:24) Kwikala “mubiji umo” kwavwangamo byavula kechi kwikalatu pamo ne. Kwambatu kine, kilumbulula’mba bamulume ne mukazhi balenga kisemi, akyo kyo bafwainwa kutako muchima kukila bisemi byo bafumako. (1 Kolinda 11:3) Bino bamulume ne mukazhi bonse bafwainwa kunemeka bansemi yabo, javula kino kimwekela mu kwibata muchima. (Efisesa 6:2) Pano ibyepi umvwe mwinakwenu wakilamo kwibata muchima kya kuba ke mumvwe kubula kunemekwa?

Byo mwafwainwa kuba: Akilangulukaipo bulongo pa kino. Nanchi kya kine mukwenu wakilamo kwibatemwa nyi, nangwa kampe kechi byo byo mwatemwa bansemi yenu ne? Umvwe ibyo, nanchi nkomeno yenu yo imulengela kwikimona kutama nyi? Nanchi kichima kyo kibena kulengela ku muchima kukola nyi?—Byambo bya Mana 14:30; 1 Kolinda 13:4; Ngalatiya 5:26.

Mwafwainwa kwipesapesa mu bukishinka pa kukumbula ano mepuzho. Bino kyanema bingi kuba bino. Umvwe mwikatazha na mwinakwenu na mambo a bako benu, ko kuba’mba anwebene yenu mubena kuleta milukuchi mu masongola enu, kechi bako benu ne.

Mu masongola avula mwikala lukatazho na mambo a kupusenamo pa bintu. Nanchi munemeka bilanguluka mwinakwenu nyi? (Filipai 2:4; 4:5) Byo byaubile ba Adrián, mwanamulume wasongola wa mu kyalo kya Mexico. Baambile’mba: “Kisemi kwafumine mukazhami bo balengelanga’mba twikatazhenga. Onkao mambo nasajilepo kuleka kupempula bako bami. Nalekele kwibapempula pa myaka yavula bingi. Kino kyalengejile kwikatazha na mukazhami kukilamo mambo wakebanga kumonañana na balongo banji, kikatakata bainanji.”

Ba Adrián bapimpwile milanguluko yabo pa kino kintu. Baambile’mba: “Nangwa kya kuba bansemi yanji mukazhami bamulengela kwikala na manjindango, bino kuleka kwibapempula nako kulengela makatazho kukilamo. Naeseka na ngovu kupwañana ne kupwisha kwishikwa na bako bami.”b

ESEKAI BINO: Anwebene ne mwinakwenu munembe bintu byo mwamona’mba byo byanema kubila bako. Kampe mwakonsha kutatula amba: “Nalanguluka’mba . . .” Mupimpuzhanye bipepala umvwe mwapwisha. Mu lumvwañano monaipo mashinda awama mwakwikela o mwafuukula bonse.

LUKATAZHO 2: Bako betwezha mu masongola enu ne kwimubula bya kuba kwakubula kwibambila. Ba Nelya ba muka kusongolwa bena Kazakhstan baambile’mba: “Twaikele na bansemi ya bamwata wami myaka itanu na ibiji. Bya kwambaamba byafumanga pa byo twalamanga bakalombwana betu babiji ne pa bintu nabiji kuteka ne butooto. Nesambile na bamwatawami ne bainabo, bino kuba bino kwakolomwenetu makatazho.”

Bya kwikala: Umvwe mwatwela mu masongola, ko kuba’mba mwafuma mu maboko a bansemi yenu. Baibolo wamba’mba, “mutwe wa banabalume bonse ye Kilishitu; kabiji mutwe wa mwanamukazhi ye mulume wanji” nangwa’mba mwatawanji. (1 Kolinda 11:3) Bino byonka byo twakwambapo kala, bamulume ne mukazhi bafwainwa kunemeka bansemi yabo. Kinembelo kya Byambo bya Mana 23:22 kitubula’mba: “Saka umvwina shobe wakusemene, ne kusula inobe byo akakota ne.” Pano kyakonsha kwikala byepi umvwe bansemi yenu nangwa ba benakwenu bakilamo lukalakala?

Byo mwafwainwa kuba: Tekanyai ne kulangulukapo bulongo pa kilengela bansemi kumweka nobe babena kwitwezha mu masongola enu. Ba Ryan baambile byambo biji kuntendekelo ya kino kibaba baambile’mba: Mu bintu bimo bansemi bafwainwa kwiumvwanga’mba bajimo na lubaji mu bwikalo bwa baana babo.” Kwitwezhamo kwabo kumo kechi kwatama ne, twafwainwa kulondela lujimuno luji mu Baibolo lwa kuba’mba “kasa mwitekenya anwe bene na bene, ne kwilekela mambo, umvwe umo uji na mambo na mukwabo.” (Kolose 3:13) Pano ibyepi umvwe bako benu bakilamo bya kwambaamba kya kuba ke bimulengele kutoboka na benakwenu?

Baji mu masongola bamo baimika pa kupelela na bansemi. Kino kechi kibena kulumbulula’mba mwafwainwa kwibabula mikambizho yenu ne.c Javula byo muba bikebalengela kuyuka kuba’mba mwanemeka bingi mwinakwenu mu bwikalo bwenu. Kyakumwenako, Masayuki mwanamulume mwina Japan wasongola waambile’mba: “Umvwe bansemi bakubula bya kuba kechi wafwainwa kwitabizha ponkapo ne. Vulukainga’mba mwafwainwa kukosesha bulunda bwa kisemi kyenu. Onkao mambo mwafwainwa kukipuzha mwinakwenu byo alanguluka pa kyo kyo kintu.”

ESEKAI BINO: Isambai na mwinakwenu byamba bansemi byo bibena kuleta kavunduvundu mu masongola enu. Bonse nembai po mwafwainwa kupelela ne bya kwibilondela aku saka mwanemeka bansemi yenu.

Kwikatazha na bako kukepa umvwe mwayuka kibalengela kuba byo byo ne kubula kutoboka pa bino bintu na mwinakwenu. Ba Jenny baambile’mba: “Kimye kimo twizhingijishanga pa kwisamba pa bansemi, kabiji kyakilangamo umvwe ke twambe pa bilubo bya bansemi yami ne babo. Kyapeleleko twalekele kwaamba pa bilubo bya bako betu na mulanguluko wa kwitempula, twatendekele kwisamba pa bya kupwisha lukatazho lo twajinga nalo. Luno twitemwa bingi na bamwatawami.”

[Tubyambo twa mushi]

IIPUZHAI ANWEBENE’MBA . . .

▪ Ñanyi byubilo byawama biji na bako bami?

▪ Nakonsha kunemeka byepi bansemi yami kwakubula kulubako mwinakwami?