Bintu Bilengela Kisemi Kwikala Kya Lusekelo

Bya Kuba pa Kuba’mba Mwikale Balusekelo mu Mwaka Mutanshi ye Mwisongwelamo

Mwatawanji waambile’mba: “Nakuminye bingi kutana’mba amiwa ne mukazhami twapusana bingi! Kyakumwenako, amiwa natemwa kubuka lukelokelo, pakuba aye watemwa kubanda kubuka. Kechi ntemwa mukazhami byo endatu na kwalauka muchima, lelo waikala na lusekelo kabiji kesha wazhingila ne! Kintu kikwabo kyo mbula kukeba ke kya kuba’mba, umvwe nateka kajo, aye undengulula bingi kikatakata byo neshimuna ku maboko kwingijisha kisapi kya kushimunako masanyi.”

Mukazhanji waambile’mba: “Bamwata wami kechi bambaamba ne. Bino, amiwa nakomena mu kisemi kyalokota. Ba mu kisemi kyami batemwa bingi kulokota kikatakata pa kuja. Kabiji umvwe bamwata wami bateka kajo, bengijisha kisapi kya kushimunako masanyi kushimunako ku maboko! Kino kinzhingijisha bingi! Nanchi mambo ka banabalume o bakatezha? Bantu bakonsha kulengela byepi masongola abo kwikala a lusekelo?”

UMVWE po po mwisongolatu, nanchi ne anweba mwapitamo mu ano makatazho nyi? Abya kibena kumweka’mba mwina kwenu po po atatula kumwesha bino byubilo byo abulanga kumwesha kunyuma saka mukyangye kwisongola nyi? Mwakonsha kukepeshako byepi makatazho a mu bwikalo amwekela boba besongola?—1 Kolinda 7:28.

Kintu kitanshi, kechi mwafwainwa kuketekela’mba na mambo a kuchipa luchipo lwa masongola, anweba ne mwina kwenu amba kyapwa mukekala mutende mu masongola enu ne. Mwakonsha kuyukapo mingilo imo byo mwakijinga bunke kabiji kampe mwatwajijile ne kwiingila bulongo panyuma ya kwiipanguzha. Nangwa byonkabyo, masongola akemulengela kuwamisha yoyo mingilo kabiji kampe ne kwimulengela kuyukilapo ikwabo. Nanchi mu masongola enu kechi mukatamishapo nenyi? Mukatamisha. Abya kechi mwakonsha kukebapo mashinda akwabo a kuwamishishamo bintu nenyi? Mwakonsha!

Jishinda jawama kuwamishishamo bintu ke kushikishapo bamo bayuka bulongo mwatala masongola kabiji ne kulondela byo bemubula kuba. Yehoba Lesa ye wayukisha bulongo masongola byo aji. Kabiji ye witulengele ne kwikala na muchima wa kukeba kusongola. (Ntendekelo 2:22-24) Akimonai byaamba Mambo anji, Baibolo byo akonsha kwimukwasha kupwisha makatazho ne kuyuka mashinda awama a kulengela masongola enu kwikala a lusekelo kimye kyonse.

JISHINDA 1. ISHIKISHAINGA PA KUBA BINTU

Makatazho ka ekalapo pa kuba bino? Mwanamulume umo wa jizhina ja Keiji,a wikala mu kyalo kya Japan, kimye kimo walubangako kuba’mba bintu byo afuukulangapo kuba, byakatazhanga mukazhanji ne. Uno mwanamulume waambile’mba: “Naswanga kuya ko bangitanga bantu kwakubula kukishikisha mukazhami. Panyuma, naishile kuyuka’mba kechi wasekelangamo kuyako ne.” Mwanamulume umo mu kyalo kya Australia, aye Allen waambile’mba: “Mwanamulume kechi wafwainwa kushikisha mukazhanji pa bintu byo abena kukeba kuba ne.” Nkomeno yanji yo yamulengejile kwikala na luno lukatazho. Bino byo byaubile ne mwanamukazhi umo, Dianne wikala mu kyalo kya Britain. Waambile’mba: “Kimye kyonse, nashikishanga kisemi kyami kumbulako bya kuba. Byo twisongweletu, pa kukeba kuba kintu, nashikishanga ba mu kisemi kyami kechi bamwata wami ne.”

Ki ka kyakonsha kukwasha kupwisha luno lukatazho? Yukai’mba Yehoba Lesa umona bamulume ne mukazhi amba “mubiji umotu.” (Mateo 19:3-6) Kwi Lesa, kafwako bulunda bukwabo bwa bantu babiji bwanema kukila bobwa bwa bamulume ne mukazhi ne! Pa kuba’mba buno bulunda bukose, kikebewa kwisamba bulongo.

Bamulume ne mukazhi bakonsha kufunda byavula kupichila mu kumona jishinda Yehoba Lesa jo esambilangamo ne Abalahama. Kyakumwenako, tangai mumone byo besambile nanji mu Ntendekelo 18:17-33. Monai Lesa byo anemekele Abalahama mu mashinda asatu. (1) Yehoba walumbulwile bintu byo akebelenga kuba. (2) Wamutelekelenga Abalahama byo aambilenga bintu byajinga ku muchima wanji. Na mambo a butemwe bwanji, Yehoba wikepeshe ne kulondela byaambile Abalahama. Mwakonsha kulondela byepi byaubile Lesa umvwe kemwisambe na mwina kwenu?

ESEKAI KUBA BINO: “Pa kwisamba bintu byakunza mwina kwenu, (1) lumbululai byo mwakonsha kupwisha lolo lukatazho, ambaitu milanguluko yenu kwapwa, kechi kumubula bya kuba nangwa kumukanjikizha’mba kana alondeletu byo mwaamba ne; (2) ambilai mwina kwenu kwamba biji ku muchima kabiji yukai’mba mwina kwenu naye uji na lūsa lwa kwambapo byo akeba; ne (3) ‘kukoka muchima kwenu kuyukanyikwe’ kupichila mu kuswa bintu bibena kukeba mwina kwenu umvwe kyakonsheka. —Filipai 4:5.

JISHINDA 2. YUKAI MWAKWAMBILA BINTU

Lukatazho ka lwikalapo pa kuba kino? Na mambo a biji kisemi nangwa nkomeno yenu, mwakonsha kemwambe bintu biji ku muchima wenu kwakubula kuyuka jishinda jawama kwibyambilamo ne. Kyakumwenako, Liam wikala mu Europe waambile’mba: “Ku mpunzha ko mfuma, bantu bambatu kyambeambe. Jishinda jatama jo ñambilamo, jizhingijisha bingi mukazhami. Nafunjile kwamba bulongo saka natekanya.”

Ki ka kyakonsha kukwasha kupwisha luno lukatazho? Kange mulangulukenga’mba mwina kwenu ukeba kumwambila mu jishinda monka mo mwaambilanga kala ne. (Filipai 2:3, 4) Mutumwa Paulo jishinda jo akwashishemo mishonale umo jakonsha kukwasha ne boba besongola katataka. Aye wanembele: “Kalume wa Nkambo kechi wafwainwa kutoboka ne, kana ekale wakoka muchima.” Mu mulaka mwine wa Kingiliki, kyambo kyatuntululwa’mba “kukoka muchima” kyakonsha ne kulumbulula’mba “kujimuka pa kwamba.” (2 Timoti 2:24) Kujimuka ke kuyuka jishinda jawama ja kupwishishamo lukatazho mu meso anteka kwakubula kwizhingijisha.

ESEKAI KUBA BINO: Umvwe mwazhingijila mwina kwenu, fwanyikizhai’mba mubena kwisamba na mulunda nenu nangwa na mukulumpe wenu wa nkito. Abya mwakonsha kwisamba na bano bantu byonka byo mwakonsha kwisamba na mwina kwenu ye mwazhingijila nyi? Pano mwamona ene mambo mwina kwenu o akakebewanga kwisamba nanji mu jishinda ja mushingi kukila ne yewo mulunda nenu nangwa mukulumpe wa nkito.—Kolose 4:6.

JISHINDA 3. YUKAI MWAKUBILA NA MITEMBO YAKATATAKA

Lukatazho ka lwikalapo pa kuba kino? Kimye kimo, mwatawanji wakonsha kwingijisha bumutwe bwanji kutama nangwa kampe mukazhanji wakonsha kuyukapo mashinda amo awama a kubilamo bintu. Kyakumwenako, Antonio wikala mu kyalo kya Italy waambile’mba: “Batata kechi bashikishangapo bamama kwambapo pa bintu bya mu kisemi ne. Onkao mambo, ne amiwa byo nasongwele natendekele kulama kisemi kyami nobe ne mfumu.” Mwanamukazhi wikala mu kyalo kya Canada, aye Debbie waambile’mba: “Nakanjikizhanga bingi bamwatawami kuba bintu mu jishinda jawama. Pano bino, kuba kino kwibalengejiletu kukosa muchima.”

Ki ka kyakonsha kukwasha mwanamulume kupwisha luno lukatazho? Banabalume bamo bakankalwa kuyuka mwaambila Baibolo pa mambo a mwanamukazhi kunekenena bamwatawanji kabiji ne mwana kukokela bansemi banji. (Kolose 3:20; 1 Petelo 3:1) Nangwa byonkabyo, Baibolo waamba’mba mwanamulume wafwainwa ‘kulamachila ku mukazhanji; ne abo babiji bakekala ke mubiji umotu; kechi waamba’mba bino byo byo kyafwainwa kwikala ne kwi nsemi ne mwana ne.” (Mateo 19:5) Yehoba waamba pa mwanamukazhi amba nkwasho nangwa’mba mutemwe wa kwikala nanji pamo ne kwikwasha mu mingilo. (Ntendekelo 2:18) Kechi waambilepo pa mwana amba nkwasho nangwa mutemwe wa kwikala pamo na nsemi ne kwikwasha nanji mu mingilo ne. Mwakonsha kwikimona byepi umvwe kya kuba mwanamulume kealame mukazhanji nobe mwananji, abya mukamba’mba wanemeka masongola nyi?

Mambo a Lesa emukambizha’mba mwafwainwa kulama mukazhenu byonka Yesu byo alama kipwilo kya bwina Kilishitu. Mwakonsha kulengela mukazhenu kunemeka bumutwe bwenu umvwe (1) kemubule kutako muchima ne kumukanjikizha’mba kanatu anekenene (2) mwamutemwa byonka byo mwatemwa mubiji wenu, nangwatu mu kimye kya makatazho.—Efisesa 5:25-29.

Ki ka kyakonsha kukwasha mwanamukazhi kupwisha lukatazho lwanji? Yukai’mba bamwata wenu batongolwa kwi Lesa kwikala mutwe wenu. (1 Kolinda 11:3) Umvwe kemunemeke bamwata wenu, ko kuba’mba mwanemeka Lesa. Umvwe mwalengulula bumutwe bwabo, kilumbulula’mba mwalengulula Lesa ne mikambizho yanji pamo kechi bamwata wenu bonkatu ne.—Kolose 3:18.

Pa kwisamba pa makatazho akatampe, monai byo mwakonsha kwiapwisha kechi kutendeka kuzhachisha bamwata wenu ne. Kyakumwenako, muka mfumu, aye Eshita wakebelenga mwatawanji wajinga Mfumu, aye Ahaselusa amba awamishe bintu byatamine. Mu kifulo kya kumwambila na jiwi jakanza, aye wamunekenejile ne kumwambila mu mushingi. Mwatawanji waswile byo aambile kabiji ne kuwamisha bintu byatama byaubiwenga. (Eshita 7:1-4; 8:3-8) Bamwata wenu bakemutemwa bingi umvwe (1) mwibapa kimye kyabaya kya kuba’mba bayuke bulongo mutembo wabo wakatataka wa kwikala mutwe wa kisemi (2) kemwibanemeke nangwa kya kuba kebabule kuba bulongo mu bintu bimo.—Efisesa 5:33.

ESEKAI KUBA BINO: Mu kifulo kya kunemba bilubo byo mwamona’mba mwina kwenu wafwainwa kwingijilapo, nembai byenu ne kumona byo mwafwainwa kuleka kwibyuba. Anweba banabalume: Umvwe mwazhingijisha bakazhi benu na mambo a kukankalwa nangwa kubula kwingijisha bulongo bumutwe bwenu, shikishai mwina kwenu po mwakonsha kwingijila, apa bino ne kunemba mashinda o emubula. Anweba banabakazhi: Umvwe bamwata wenu bamona’mba kechi mubena kwibanemeka ne, bashikishai bemubule po mwakonsha kwingijila, apa bino ne kunemba mashinda o bemubula.

Yukai pa Kupelela

Kufunda kwikala balusekelo ne kukosesha bulunda bwenu mu masongola enu kujitu pamo nobe muntu ubena kufunda nkinga. Mwakonsha kuketekela kwikala na bikozha pa kubatu’mba muyuke bulongo bya kwiikyofwa. Po pamotu, pa kubatu’mba mwikale bulongo mu masongola, mwafwainwa kuketekela’mba mukobangapo bilubo bimo.

Yukai biumvwa mukwenu. Kange mulengululenga bintu bibena kwimubulako mwina kwenu ne, itabizhainga bilubo byenu. Monaipo mashinda o mwakonsha kulengelamo mwina kwenu kwikala na lusekelo mu mwaka mutanshi ye mwisongwelamo. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 24:5) Lekai Mambo a Lesa emutangijilenga mu masongola enu. Umvwe mwauba bino, masongola enu akakoselangakotu kimye kyonse.

[Tubyambo twa mushi]

ISHIKISHAINGA ANWE BENE AMBA . . .

▪ Nanchi naketekela mwina kwami kwikala wa kumbulako mwakubila bintu nangwa abya naketekela mu bantu bangi nyi?

▪ Pa juba jimo japitapo panyuma ya kwisongola, kintu ka kyo naubapo kibena kumwesha’mba natemwa ne kunemeka mwina kwami?

[Kitenguluzha/Bipikichala pa peja 15]

Kufunda Baibolo Kwalengejile Masongola etu Kutwajijila

Ba Toru ne Akiko betemenwe bingi kimye kitanshi kyo besongweletu. Bino, byo papichiletu bañondo batanu na basatu, bano bamulume ne mukazhi ba mu kyalo kya Japan bafuukwilepo’mba bekane. Bashimikizha byo kyajinga.

Toru: “Naishile kuyuka’mba amiwa ne mukazhami twapusana bingi. Kyakumwenako, amiwa natemenwe bingi kutamba makayo pa malangalanga, bino mukazhami aye watemenwe kutamba mafilimu. Kabiji natemenwe bingi kuya na kufwakasha, pakuba aye watemenwetu kwikala pa nzubo.”

Akiko: “Ba Toru baubangatu byonse bibabulanga ba mu kisemi kyabo kwakubula kunshikisha amiwa. Nebepwizhe’mba: ‘Nanchi ñanyi wanema pe amiwa ne bainenu?’ Kabiji nakumyanga bingi ba Toru byo babulanga kwamba kine. Nebabujile’mba bubela bubwela kabiji umvwe mubule kuleka, masongola etu akapwa.”

Toru: “Nalefwilwe kabiji nayile na kwipuzha mukwetu wabandako mu masongola kuba’mba ankwashe byo nafwainwe kuba na mukazhami. Aye wambujile’mba, ‘Wafwainwa kumuzhindamikapo umvwe keambe. Umvwe watwajijila na kwamba, wafwainwa kujimuna.’ Juba jimo, Akiko namuzhangwilemo lupi pa meso waalumukila ne pa tebulu. Twalwile bingi, waya ne kuya. Nayile na kumubwezha kufuma mu hotela wa mu muzhi wa Tokyo mo anyemejile. Kyapeleleko, twafuukwilepo’mba twikane. Byo nayile ku nkito lukelo, mukazhami watendekele kulonga bipe byanji.”

Akiko: “Mulangu wa pa kibelo wavumine kimye kyo nalupwilenga bipe byami. Namwene mwanamukazhi saka aimana pangye. Uno mwanamukazhi wajinga Kamonyi wa kwa Yehoba. Namutwezhezhe mu nzubo.”

Toru: “Byo nafikile ku nkito, nalangulukilepo kuba’mba kechi twafwainwa kwikana ne, ponkapo nabwelele ku nzubo. Byo nafikile, nataine Akiko ubena kwisamba na uno mwanamukazhi. Uno mwanamukazhi wañambijile’mba: ‘Kuji kintu kimo kyo mwafwainwa kuba anweba bonse bubiji bwenu. Nanchi mwakonsha kutemwa kufunda Baibolo nyi?’ Nakumbwile’mba: ‘Ee mwane, kikatakata kintu kyakonsha kulengela masongola etu kutwajijila!’”

Akiko: “Uno mwanamukazhi wanengezhe’mba tufundenga Baibolo. Milanguluko yetu yapimpwilwe kimye kyo twatangile binembelo mu Baibolo byaamba pa masongola. Baibolo waamba’mba: ‘Na onka ano mambo muntu ukaleka shanji ne inanji ne kulamachila ku mukazhanji, kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.’”—Ntendekelo 2:24.

Toru: “Po po nayukile kine kintu kyo nafwainwe kuba. Nabujile bansemi bami namba, ‘Kufuma lelo, nkesambanga na mukazhami saka nkyangye kufuukula bya kuba.’ Nalekele ne kukizhamo kutoma maalwa. Kabiji byo nafunjile’mba Lesa washikwa bubela, nalekele kubepa.”

Akiko: “Ne amiwa napimpwile byubilo byami. Kyakumwenako, Nebalengululanga bingi ba Toru. Bino, byo namwene’mba babena kulondela mafunde a mu Baibolo, natendekele kwibanekenena bingi. (Efisesa 5:22-24) Twaikala bingi balusekelo mu masongola etu, pabapite ne myaka 28. Twayuka pano mwakubila na makatazho etu mambo tubena kubila bintu pamo ne kulondela mafunde awama aji mu Baibolo.”