Kange Muleke Kukolwa Kwimupwishishenga Lusekelo Ne

FWANYIKIZHAI kuba’mba pomwabukatu mubena kulanguluka’mba nanchi inge kechi bwakukyatu ne. Mwaamba ne kuba’mba janselela ja malwa. Mwakonsha kwiumvwa byonka biumvwine Yoba waambile’mba: “Kyawamatu ne kufwa, kukila kuyanda.” (Yoba 7:15, The New English Bible) Pano ibyepi inge mwamanama na kikola pa myaka yavula?

Byo byo kyajinga ne kwi Mefibosheta mwana Yonafwanyi mulunda wa Mfumu Davida. Mefibosheta byo ajinga na myaka itanu, ‘waponene, ne kulemana.’ (2 Sam. 4:4) Binyenge byafwainwa byanungileko misongo ya bulema bwanji byo bamubepejile amba wasatukila mfumu ne kumwangata bintu byo ajinga nabyo. Nangwa byonkabyo ke wakumwenako wawama mambo watwajijile kwikala na lusekelo ne kuchinchika kwakubula kuleka bulema, bubela ne bintu bilefulañana kumupwishisha lusekelo.—2 Sam. 9:6-10; 16:1-4; 19:24-30.

Mutumwa Paulo naye ke wakumwenako wawama. Wanembele’mba wajinga na “mwiba mu mubiji” wamukatazhanga. (2 Ko. 12:7) Kyamweka uno mwiba ye aambilepo kampe kyajinga kikola kikatampe, nangwa bantu bakananga amba kechi mutumwa ne. Nangwa kechi kyayukanyikwa bulongo ne, kishinka ke kyakuba’mba wajinga na lukatazho lwa mu mubiji nangwa mu milanguluko.—2 Ko. 12:9, 10.

Bakalume ba Lesa bamo lelo jino nabo bakolwa bikola bibula kubukwa nangwa kwikala na binyenge bikatampe. Byo bajinga na myaka 18, ba Magdalena bebakwachile na kikola kyonauna binungwa bya mubiji (systemic lupus erythematosus). Baambile’mba, “Naakaminwe bingi mambo kikola kyayilengatu na kubayilako kya kuba munda mwatendekele kukola kya kine kine kabiji naikele na bilonda mukanwa ne pa mujibu.” Ba Izabela bakolwa kikola kyabula kuyukanyikwa bulongo. Baambile’mba: “Kufumatu ku bwanyike, binyenge binkatazha bingi. Kabiji kino kindengela kumvwa moyo, kubula kupema bulongo ne munda kukola. Javula nkokatu zubulu.”

Bya Kuchinchika Kikola

Kukolwa ne bulema byakonsha kwimupezha maana. Umvwe kyaikala bino kyawama kwipesapesa ne kumona biji bwikalo bwenu. Kechi kyapela kuswa amba mwakolwa ne. Ba Magdalena baambile’mba: “Kikola kyami kibena kuyatu na kubayilako. Neumvwa bingi kukoka pa kubuka. Kabiji kino kikola byo mbula kuyuka po kyakonsha kuswezhezha, kindengela kubula kufuukula bintu bulongo. Kinkola bingi ku muchima pa kumona’mba kechi mbena kwingila bulongo mu mwingilo wa Yehoba byonka byo naingilanga kala ne.”

Ba Zbigniew baamba’mba: “Kikola kya kuvimba mu byako kibena kuyatu na kubayilako monka mu kuya kwa myaka, kabiji kinkokesha bingi mambo kibena kuñonauna byako. Inge kyaswezha navimbisha, nkankalwatu ne kwingila mingilo yapela. Kino kindetela bingi binyenge.”

Myaka ya kunyuma, ba Barbara bebakwachile na kikola kya ku bongo. Baambile’mba: “Luno kechi nji byo najinga ne. Ngovu yapwa mu mubiji, mutwe naye wendatu na kubangauka, kabiji kinkatazha bingi kukwatankanya bintu. Na mambo a makatazho akatataka, napimpwileko bintu byavula bingi mu bwikalo.”

Bano bonse bo twaambapo ke bakalume ba Yehoba bepana. Kuba kyaswa muchima wa Yehoba kyo kintu kyo banemekesha mu bwikalo bwabo. Baketekela kya kine mwi Lesa kabiji wibakwasha bingi.—Mana 3:5, 6.

Yehoba Witukwasha Byepi?

Inge ketupite mu makatazho kechi twafwainwa kulangulukanga’mba Lesa witushikwa ne. (Jila. 3:33) Akilangulukai bintu byapichilemo Yoba nangwa kya kuba ‘walumbulukile ne koloka.’ (Yoba 1:8) Lesa kechi weseka muntu na bubi ne. (Yako. 1:13) Bikola byonse kubikapotu ne bibula kubukwa twibiswana kufuma ku bansemi betu batanshi, ba Adama ne Evwa.—Loma 5:12.

Pano bino Yehoba ne Yesu kechi balekelela bantu baoloka ne. (Sala. 34:15) Kikatakata mu bimye bya malwa popo twakonsha kuyuka’mba Lesa ‘kyo kyetu kya kufyamamo kabiji yo nsakwa yetu.’ (Sala. 91:2) Onkao mambo, inge kemupite mu makatazho a kuba emushinka ne bulaka, ki ka kyakonsha kwimukwasha kutwajijila na lusekelo?

Lulombelo: Byonka byaubanga bakalume ba Lesa bakishinka bakala, ne anweba mwakonsha kutaya kisendwa kyenu pe Shenu wa mwiulu. (Sala. 55:22) Umvwe mwauba bino “mutende wa Lesa wakila milanguluko ya bantu” ukekala pe anweba. Kabiji uno mutende “ukalama michima ne milanguluko yenu.” (Fili. 4:6, 7) Kulomba kwi Lesa ne kumuketekela kwakwasha ba Magdalena kuchinchika kikola kyabo kibula kubukwa. Baambile’mba: “Kulomba kwi Yehoba na muchima yense kunkosesha bingi ne kundetela lusekelo. Pano luno nayuka kuketekela mwi Lesa pa juba pa juba byo kulumbulula.”—2 Ko. 1:3, 4.

Yehoba wakonsha kukumbula milombelo yenu kupichila mu kwimukosesha na mupashi wazhila, Mambo anji ne balongo ba mu lwitabilo. Kechi mwafwainwa kuketekela Lesa kwimubuka mu jishinda jakukumya ne. Bino mwafwainwa kumuketekela kwimupa maana ne bulume bwa kuchinchika bya malwa. (Mana 2:7) Wakonsha kwimukosesha, kwimupa “bulume bwakila bwa bantu.”—2 Ko. 4:7.

Kisemi: Kwikala na bantu bemutemwa kabiji baji na kifyele kwakonsha kwimukwasha kuchinchika. Vulukainga kuba’mba umvwe mwakolwa balongo benu nabo bakolwa. Nabo beumvwa kupelelwa byonka byo mwiumvwa. Nangwa byonkabyo, bakebesha bingi kwimukwasha mu bya malwa. Kulombela pamo kwakonsha kwimukwasha kwikizha muchima.—Mana 14:30.

Ba Barbara baambile pa mwanabo wamukazhi ne banyenga bakyanyike ba mu kipwilo amba: “Bankwasha kupichila mu kwingila nabo mu Mwingilo. Inge namona kizaku kyabo, ntundaikwa bingi.” Ba Zbigniew basanchila bakazhi babo pa byo bebakwasha. Baambile’mba: “Mwinakwami ye wingila mingilo yavula pa nzubo. Umvwika ne kunsendelako kyola pa kuya na kupwila kwa bwina Kilishitu ne mu mwingilo.”

Bakwetu ba mu lwitabilo: Inge tuji na bakwetu ba mu lwitabilo betutundaika ne kwitutekenesha. Pano ibyepi inge mukankalwa kutanwa ku kupwila na mambo a kukolwa? Ba Magdalena baambile’mba: “Kipwilo kikopa kupwila konse pa kijimba ne kundetela selechi pa kuba’mba ntelekeko. Bakwetu ba mu lwitabilo bantumina lamya pa kuba’mba bayuke byo mbena kukeba kunkwasha. Bantumina ne makalata a kuntundaika. Kuyuka’mba bamvuluka ne kunta muchima kundengela kuchinchika.”

Ba Izabela baji na binyenge baamba’mba: “Nji na ‘batata’ ne ‘bamama’ bavula mu kipwilo bayuka lukatazho lonji nalo. Kipwilo kyo kisemi kyami mambo kindengela kwikala mutende ne na lusekelo.”

Aba bapita mu meseko avula kechi bafwainwa ‘kwipatula ku bakwabo’ ne, bino bafwainwa kupwanañana na bakwabo ba mu kipwilo. (Mana 18:1) Kuba bino kulengela bakwabo kutundaikwa. Patanshitu kyakonsha kwimukatazha kubula balongo ne banyenga byo mubena kupitamo. Pano bino, inge mwabula bakwenu ba mu lwitabilo, bakonsha kutemwa bingi. Kikebalengela “kutemwa balongo butemwe bwa kubula bukamfutumfutu.” (1 Pe. 1:22) Mambo ka akubujila kwibabula’mba mukeba bukwasho bwa bya ñendelo pa kuya ku kupwila, kwingijila nabo pamo mu mwingilo nangwa kwisamba nabo biji ku muchima? Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kukebanga’mba kimye kyonse betukwashenga ne, bino twafwainwa kwibasanchilanga pa byo betukwasha.

Twajijilai kwikala na lusekelo: Jishinda jo mumwenamo bintu kyo kintu kyakonsha kwimulengela kuchinchika na lusekelo kikola kibula kubukwa. Kubula kusangalala ne kwinyengaika kwakonsha kwimulengela kwikala na milanguluko yatama. Baibolo waamba’mba: “Muchima wa muntu wakonsha kukosa mu kikola; pakuba ñanyi wakonsha kukosa umvwe mwine muchima walajika?”—Mana 18:14.

Ba Magdalena baambile’mba: “Nebikishako kubula kulangulukisha pa makatazho. Nsangalala inge naumvwako bulongo. Ntundaikwa bingi inge natanga mashimikila a bantu bachinchikile mu bukishinka nangwa kya kuba bajinga na bikola bibula kubukwa.” Kuyuka’mba Yehoba wibatemwa kabiji wibanemeka kwibakosesha bingi ba Izabela. Baambile’mba: “Neumvwa’mba banta muchima ku muntu ye nanemeka. Kabiji nji na luketekelo lwawama lwa kulutwe.”

Ba Zbigniew baambile’mba: “Kikola kyamfunjisha kwipelula ne kwikala na lukokelo. Kyankwasha kwikala na maana, kuyuka bya kufuukula bulongo bintu ne kulekelako bakwetu mambo kufuma panshi ya muchima. Nafunda kwingijila Yehoba na lusekelo kwakubula binyenge. Kabiji kyankwasha ne kutwajijila kukomenako ku mupashi.”

Vulukainga kuba’mba Yehoba umona byo mwachinchika. Umvwa lusa pa kumona byo mwamanama kabiji wimuta bingi muchima. Kechi “wakonsha kuvulama mingilo yenu ne butemwe bo mwamwesha jizhina janji ne.” (Hebe. 6:10) Kange muvulame mulaye ye alaya bonse bamwakamwa wa kuba’mba: “Kechi nkakusha nangwa kukulekelela ne.”—Hebe. 13:5.

Inge mwaikala na binyenge, vulukainga mulaye wa ntanda ipya. Katatakatu mukemwene bintu byawama bikaleta Bufumu bwa Lesa pano pa ntanda.

[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 28]

Basapwila Nangwa Bakolwa Bikola Bibula Kupwa

“Nkankalwa kwiendela, benakwami, balongo ne banyenga baya ne amiwa mu mwingilo. Mvuluka bya kwamba ne Binembelo byo nalabijila.”—Ba Jerzy, bafwa meso.

“Kununga pa kusapwila pa lamya, kimye kyonse ntumina makalata bantu bamwesha lusekelo lwa kufunda. Inge nji mu kipatela, ntula Baibolo ne mabuku alumbulula Baibolo kwipi na mwanya. Kino kinkwashako kutendeka kwisamba na bantu.”—Ba Magdalena baji na kikola kyonauna binungwa bya mubiji (systemic lupus erythematosus).

“Natemwa kusapwila ku nzubo ku nzubo, pano inge nakankalwa nsapwila pa lamya.”—Ba Izabela bakolwa na mambo a binyenge.

“Natemwa bingi kubwela ku bantu bo nelaya nabo ne kufunjisha mafunjisho a Baibolo. Inge nabukako, natemwa kuya na kusapwila ku nzubo ku nzubo.”—Ba Barbara baji na kikola kya ku bongo.

“Nsendatu ka kyola kapela ka magazini. Ndekatu kwingila inge naumvwa mu byako kemukole.”—Ba Zbigniew, baji na kikola kya kuvimba mu byako.

[Kipikichala pa peja 30]

Bakulumpe ne banyike bonse bakonsha kutundaikañana