BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w13 2/15 pp. 8-11
  • Nanchi Munemeka Buswanyi Bwetu bwa ku Mupashi Nyi?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Nanchi Munemeka Buswanyi Bwetu bwa ku Mupashi Nyi?
  • Kyamba kya Usopa—2013
  • Tumitwe tucheche
  • BANTU BA YEHOBA BAIKELE MU LUKATAZHO
  • LUFUNJISHO LWA BALESA BASATU LWATENDEKELE KALA
  • KUPOPWELA MIPASHI KWASOLOLWA
  • NANCHI BAFU BABENA KUMANAMA MU NTANDA IKWABO NYI?
  • TUKEBEWA “BUKUZHI”
  • TWAJIJILAI KWINGIJILA YEHOBA
Kyamba kya Usopa—2013
w13 2/15 pp. 8-11

Nanchi Munemeka Buswanyi Bwetu bwa ku Mupashi Nyi?

‘Lesa waalulukila ku bisaka bikwabo ne kupatulamo bantu ba jizhina janji.’—BYU. 15:14.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

Tongolai lufunjisho lwabula lwa mu binembelo, kabiji lumbululai byo twazhikijilwa kubula kwitabila mu luno lufunjisho.

Twakuulwa byepi ku bundengamambo ne lufu?

Mumona byepi bumfumu bwa Yehoba ne mambo a bulumbuluke bwa bantu?

1, 2. (a) “Nzubo ya Davida” ilumbulula ka, kabiji bafwainwe kwiishimukulula byepi? (b) Bañanyi bakwatankana mu kwingijila Yehoba lelo jino?

JIBUMBA jitangijila byo jasambakene mu Yelusalema mu 49 C.E. na kwisamba pa bintu byanema, mutumwa Yakoba waambile’mba: “Shimeona [Petelo] walumbulula bingi bulongo Lesa byo aalulukila ku bisaka bikwabo pa kimye kitanshi ne kupatulamo bantu ba jizhina janji. Kino kyaswañana na byambo byaawile Bangauzhi byonka byo kyanembwa amba, ‘Panyuma ya bino bintu, nkabwela ne kushimika jibiji nzubo ya kwa Davida yakunduka; kabiji nkawamisha paonaika ne kwiishimika jibiji, kuba amba bantu bashalapo bakamukebeshe Yehoba pamo na bantu ba mu bisaka bikwabo, bantu batelwa na jizhina jami, byo byaamba Yehoba ubena kuba bino bintu byayukanyikwa kufumatu ne kala.’”—Byu. 15:13-18.

2 “Nzubo ya Davida” ilumbulula bamfumu bafumine mu kisemi kyanji. Ino nzubo ‘yakundukile’ kimye Mfumu Zedekiya kyo bamufumishe pa bufumu. (Amo. 9:11) Nangwa byonkabyo, aya “nzubo” bafwainwe kwiishimukulula ku wa mu kisemi kya kwa Davida aye Yesu ukekala Mfumu myaka ne myaka. (Ezi. 21:27; Byu. 2:29-36) Yakoba wamwesheshe kuba’mba bungauzhi bwa kwa Amosi bwaambile ne kuba’mba Bayudea ne bantu ba mu bisaka bikwabo bakashingwa ne kwikala bamfumu pamo ne Yesu mwiulu. Lelo jino, bena Kilishitu bashingwa bashalapo ne bantu bavula ba “mikooko ikwabo” ya kwa Yesu, bakwatankana pamo mu kushimuna bukine.—Yoa. 10:16.

BANTU BA YEHOBA BAIKELE MU LUKATAZHO

3, 4. Bantu ba Yehoba baubile byepi pa kuba’mba bakoseshe bulunda bwabo ne Lesa byo bajinga mu Babilona?

3 Bayudea byo bebatwajile mu buzha mu Babilona, kyamwekeletu patoka kuba’mba “nzubo ya kwa Davida” yakundukile. Byo kiji kuba’mba bupopweshi bwa bubela bwasampukijile ne pa katele mu Babilonya, nga bantu ba Lesa balamine byepi bulunda bwabo ne Lesa pa myaka 70, yo baikele mu buzha kufuma mu 607 B.C.E. kufika mu 537 B.C.E.? Ne lelo jino, bantu ba Yehoba batwajijila kwikala bakishinka mu ino ntanda ya kwa Satana. (1 Yoa. 5:19) Buswanyi bwanema bwa ku mupashi bo bwalengela kuba’mba kikale bino.

4 Lubaji lumo lo tuji nalo lwa buswanyi bwetu ke Mambo a Lesa. Bayudea bajinga mu buzha mu Babilona kechi bajinga na Binembelo Byazhila byonse ne, pano bino, bayukile Mizhilo ya Mosesa ne Mikambizho Jikumi yajingamo. Bayukile ‘nyimbo ya ku Ziona,’ bavulukilenga byambo bya maana byavula, kabiji bayukile bintu byatama byapichilemo bakalume ba Yehoba batanshi. Kya kine, bano bazha bajijile bingi byo bavulukilenga Ziona, kabiji kechi bamuvulamine Yehoba ne. (Tangai Salamo 137:1-6.) Kino kibakwashishe kukosesha bulunda bwabo ne Lesa nangwatu kimye kyo bajinga mu Babilona muzhi mwakumbene mafunjisho a bubela avula ne byubilotu bikwabo byatama.

LUFUNJISHO LWA BALESA BASATU LWATENDEKELE KALA

5. Balesa basatu ba mutundu ka bapopwelanga bena Babilona ne bena Ijipita?

5 Kala, bantu bapopwelanga balesa basatu. Kyakumwenako, mu jibumba jimo ja balesa basatu bapopwelanga bena Babilona mwajinga lesa ñondo, lesa juba, ne lesa wa lusemo ne nkondo. Bena Ijipita, bapopwelanga bisemi bya balesa basatu mwajinga, shanji, inanji ne mwana. Nangwa kya kuba bano balesa bajinga basatu, kechi bebamonanga’mba baesakana ne. Lesa umo ujimo basatu wa bena Ijipita ke lesa Osiris, lesa wamukazhi Isis ne mwanabo Horus.

6. Mwakonsha kulumbulula byepi lufunjisho lwa Balesa basatu, kabiji twazhikijilwa byepi ku buno bubela?

6 Kilishitendomu waitabila mu balesa basatu. Bantangi ba bupopweshi bamba’mba Tata, Mwana ne mupashi wazhila ke Lesa umo. Luno lufunjisho ke mwenga mukatampe bingi kwi Yehoba, mambo kumumwesha kwikala lubaji lwa mitwe isatu kulumbulula’mba kechi uji na bulume bwakila ne. Bantu ba Yehoba bazhikijilwa ku kwitabila buno bubela mambo baswa bino byambo byanembelwe na lutangijilo lwa mupashi bya kuba’mba: “Umvwa, obewa Isalela: Yehoba Lesa wetu ye Yehoba umotu.” (Mpitu. 6:4) Yesu naye wabwezhezhepo bino byambo, kabiji bena Kilishitu ba kine baitabila mu byaambile Yesu.—Mako 12:29.

7. Ñanyi bintu muntu byo afwainwa kwitabila pe Lesa saka akyangye kubatizhiwa ne kwikala mwina Kilishitu wa kine?

7 Lufunjisho lwa balesa basatu lwapusenamo na mwingilo Yesu ye apele baana banji ba bwanga wa ‘kufunjisha bantu ba mu bisaka byonse kwikala ke baana ba bwanga, ne kwibabatizha mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila.’ (Mat. 28:19) Kino kibena kulumbulula kuba’mba muntu ukeba kubatizhiwa ne kwikala mwina Kilishitu wa kine kabiji Kamonyi wa kwa Yehoba, wafwainwa kuswa’mba Shetu, aye Yehoba wakila Yesu, kabiji amba Yesu ke Mwana Lesa waishile pano pa ntanda na kupana bumi bwanji kwikala bukuzhi. Muntu kechi wafwainwa kwitabila kuba’mba mupashi wazhila ke lubaji lwa balesa basatu ne. Pakuba wafwainwa kuyuka’mba mupashi wazhila ke ngovu ya Lesa ingila. (Nte. 1:2) Kuyuka kuba’mba lufunjisho lwa balesa basatu kechi lunemeka Lesa ne, kabiji lwa bubela ke lubaji lwa buswanyi bwetu bwanema.

KUPOPWELA MIPASHI KWASOLOLWA

8. Bena Babilonya baitabijile kuba’mba balesa ne bandemona bakonsha kuba ka?

8 Bantu mu Babilonya, kechi baitabijile mu balesa babo bonkatu ne, bino baitabijile ne mu bandemona ne kupopwela mipashi. Buku wa kuba’mba, The International Standard Bible Encyclopaedia waamba’mba, bena Babilona baitabijile kuba’mba bandemona bakonsha kwibalengela kukolwa. Na mambo a kino, bantu balombanga ku balesa babo kuba’mba bebazhikijile ku bandemona.

9. (a) Byo bafumine mu buzha mu Babilona, Bayudea bavula batendekele byepi kulondela mafunjisho a bubela? (b) Twazhikijilwa byepi ku bizumba biji mu kukwatankana na bandemona?

9 Bayudea bavula byo bafumine mu buzha mu Babilona, batendekele kulondela mafunjisho abula a mu binembelo. Milanguluko ya Bangiliki byo yajimbile mizhazhi mu Bayudea, bavula batendekele kutangijilwa na bandemona mambo balangulukilenga’mba bandemona bakonsha kwibakabisha nangwa kwibobila byawama. Buswanyi bwetu bwa ku mupashi bwituzhikijila ku bizumba biji mu kwatankana na bandemona, mambo twayuka kuba’mba Lesa wakainye byubilo bya kupopwela mipashi bya bena Babilona. (Isa. 47:1, 12-15) Kya kine, tukana kupopwela mipashi mambo Lesa kechi wituswisha ne.—Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 18:10-12; Lumwekesho 21:8.

10. Twakonsha kwambapo amba ka pa mambo a byubilo ne mafunjisho aji mu Babilona Mukatampe?

10 Bena Babilona kechi bo bonkatu bapopwelanga mipashi ne, ne lelo jino bantu bavula baji mu Babilona Mukatampe, ko kuba’mba bupopweshi bwa bubela bwa ntanda yonse, nabo bapopwela mipashi. (Lum. 18:21-24) Kipongo kya byambo kya The Interpreter’s Dictionary of the Bible kyaamba’mba: “Mu Babilona [Mukatampe] muji bantu ba mu bupopweshi ne bisho byapusana pusana. Uno Babilona Mukatampe bamulumbulula kwesakana na byubilo byanji bya kupopwela bankishi, kechi kwesakana na mipaka yanji nangwa mpunzha ne.” (Volyu. 1, ji. 338) Na mambo a kupopwela mipashi, bankishi, ne bubitu bukwabo, Babilona Mukatampe ne lelo jino ko aji, pano bino, kechi ukatwajijila kwikalako ne.—Tangai Lumwekesho 18:1-5.

11. Ñanyi lujimuno lwanembwa mu mabuku etu lwaamba pa kupopwela mipashi?

11 Yehoba waambile’mba: ‘Kechi nakonsha kumvwa bulongo umvwe kasa muba byatama ne.’ (Isa. 1:13) Mu myaka ya mu ma 1800, kupopwela mipashi kwasampukijile ne pa katele. Onkao mambo, Kyamba kya Usopa kya Zion’s Watch Tower kya May 1885 kyaambile’mba: “Lufunjisho lwa kuba’mba bafu batwajijila kwikala bomi ku mpunzha ikwabo kechi lwa katataka ne. Ke lubaji lwa mafunjisho a kala, kabiji yo nsulo ya mashimikila a bubela onse.” Kino kibaba kyanungilepo amba, lufunjisho lwabula lwa mu binembelo lwa kuba’mba bafu bakonsha kwisamba na bomi “lwalengela bandemona kwifya ne kwibepekezha kwikala bafu beya na kwisamba na bantu. Kino kilengela bantu kulanguluka’mba babena kwisamba na bafu.” Kabuku ka kala ka kuba’mba, What Say the Scriptures About Spiritism? kapaine lujimuno luntutu lumo lutanwa ne mu mabuku etu a katataka.

NANCHI BAFU BABENA KUMANAMA MU NTANDA IKWABO NYI?

12. Na lutangijilo lwa Lesa, Solomone waambilepo amba ka pa bikala bafu?

12 Aba bonse “bayuka bukine” bakonsha kukumbula buno bwipuzho. (2 Yoa. 1) Twitabizha byambo byaambile Solomone bya kuba’mba: “Kabwa mumi wakila bokwe wafwa. Mambo bomi bayuka’mba tukafwa, bino bafu kafwako kyo bayuka ne . . . Byonse byatana kuba kuboko kwenu, byubai na ngovu yenu yonse; mambo mu Kalunga ka bafu [mu bilende] mo mukaya, kafwamo mwingilo nangwa kulanguluka nangwa mana nangwa milangwe ne.”—Sapwi. 9:4, 5, 10.

13. Ñanyi mafunjisho afunjile Bayudea kufuma ku bisho ne bupopweshi bwa Bangiliki?

13 Bayudea bafwainwe kuyuka bukine pa mambo a bafwa. Nangwa byonkabyo, kyalo kya Greece byo kyaabenwepo ne kutendeka kulamwa na bakulumpe ba bashilikale ba kwa Alekasanda Mukatampe, kwajinga lunengezho lwa kukwatankanya pamo kyalo kya Yuda ne Silya kupichila mu bupopweshi bwa Bangiliki ne kisho kyabo. Kyafuminemo, Bayudea baswile mafunjisho a bubela a kuba’mba mweo wa muntu kechi ufwa ne, kabiji ne kuba’mba kuji ntanda ikwabo ko bamanyikila bafu. Bangiliki kechi bo batendekele lufunjisho lwa kuba’mba kuji ntanda ikwabo ko bamanyikila myeo ne, mambo bena Babilona balangulukanga’mba “ntanda ya bayanji ne bambanzhi . . . ke mpunzha kwavula bintu bilenga moyo, . . . ilamwa na balesa ne bandemona baji na bulume bukatampe kabiji bakanama.” (The Religion of Babylonia and Assyria) Kya kine, bena Babilona baitabijile kuba’mba mweo kechi ufwa ne.

14. Ñanyi bintu byayukile Yoba ne Abalahama pa mambo a lufu ne lusanguko?

14 Nangwa kya kuba muntu waoloka Yoba kechi wajinga na Baibolo ne, bino wayukile bukine pa mambo a lufu. Kabiji wayukile kuba’mba Yehoba ke Lesa wa butemwe usakisha kumusangula. (Yoba 14:13-15) Abalahama naye waitabijile mu lusanguko. (Tangai Bahebelu 11:17-19.) Na mambo a kuba’mba kechi kyakonsheka kusangula muntu wabula kufwa ne, bano banabalume baakamwanga Lesa kechi baitabijile kuba’mba mweo wa muntu kechi ufwa ne. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mupashi wa Lesa wakwashishe Yoba ne Abalahama kuyuka bikala bafu kabiji ne kwikala na lwitabilo mu lusanguko. Buno bukine nabo ke lubaji lwa buswanyi bwetu.

TUKEBEWA “BUKUZHI”

15, 16. Twakuulwa byepi ku bundengamambo ne lufu?

15 Twamusanchila bingi Lesa pa bukine bo etusolwela ne jishinda jo etukuujilamo ku buzha bwa bundengamambo ne lufu byo twaswana kufuma kwi Adama. (Loma 5:12) Twayuka kuba’mba Yesu “kechi waishile amba bamwingijile ne, poso amba ebengijile ne kupana mweo wanji ke kya kukuula bavula.” (Mako 10:45) Byo kyawamapo kuyuka byo twakuulwa kupichila mu “bukuzhi bwapaine Kilishitu Yesu”!—Loma 3:22-24.

16 Bayudea ne bantu ba mu bisaka bikwabo bafwainwe kulapila ku bundengamambo bwabo ne kwikala na lwitabilo mu kitapisho kya bukuzhi bwa Yesu. Inge ne kulapila ne, kuba balekelwa mambo ne. Ne lelo jino byo byo kiji. (Yoa. 3:16, 36) Umvwe muntu wakosela ku mafunjisho a bubela, nabiji a kuba’mba kuji Balesa basatu ne kuba’mba mweo kechi ufwa ne, kechi wakonsha kumwenamo mu bukuzhi ne. Pakuba atweba tumwenamo. Mambo twayuka bukine pa mambo a “Mwananji [Lesa] ye atemwa, monka mwi aye mo mwapainwe bukuzhi bwa kwitukuula, ko kuba amba mambo etu alekelwa.”—Kolo. 1:13, 14.

TWAJIJILAI KWINGIJILA YEHOBA

17, 18. Kwepi ko twakonsha kutana mashimikila alumbulula mwapita jibumba jetu, kabiji twakonsha kumwenamo byepi mu kufunda bino bintu?

17 Byavula byakonsha kwambiwa pa mambo a bukine bo twatambwila, bintu byo tupitamo atweba bakalume ba Lesa ne mapesho o twiyowa a ku mupashi ne ku mubiji. Pa myaka yavula mu mabuku etu a Yearbook mutanwa mashimikila awama bingi aamba pa mwingilo wetu mu byalo byonse. Mavidyo a kuba’mba, Faith in Action, Lubaji 1 ne 2, ne mabuku nabiji Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, mo muji mashimikila alumbulula mwapita mwingilo wetu. Kabiji mu magazini javula mutanwa mashimikila awama a bakwetu ba mu lwitabilo.

18 Tumwenamo bingi mu kutanga mashimikila aamba pa byapitamo jibumba ja Yehoba, byonkatu bena Isalela byo bamwenangamo mu kulanguluka pa jishinda Lesa jo ebapokolwejilemo pa kwibafumya mu buzha mu Ijipita. (Lupu. 12:26, 27) Byo ajinga mukote wimwenejile mingilo ya kukumya ya Lesa, Mosesa watundaikile bena Isalela amba: “Vulukai moba a kala, langulukai yoya myaka ya bisemi byavula; ipuzhai bashenu ne abo bakemubula, kabiji mukepuzhe bakulumpe benu, ne abo bakemulondolwela.” (Mpitu. 32:7) Byo tuji ‘bantu ba Yehoba, mikooko ya ku kijiilo kyanji,’ atweba bonse tumutota na lusekelo ne kubulako bakwetu pa mingilo yanji ikatampe. (Sala. 79:13) Kabiji ke kintu kyawama bingi kupesa pesa ano mashimikila etu, kufunjilako ne kunengezhezha jimo bintu bya kulutwe.

19. Byo twiyowa kyeya kya ku mupashi, twafwainwa kuba ka?

19 Twasanta bingi kuba’mba kechi tupuputwa mu mfishi ne, pakuba twiyowa kyeya kya ku mupashi kifuma kwi Lesa. (Mana 4:18, 19) Onkao mambo, twayai tutesheko muchima ku kufunda Mambo a Lesa ne kwingila na mukoyo mu kubulako bakwetu bukine byonka byajinga nyimbi wa masalamo watotele Nkambo Yehoba na bino byambo: “Nkatela bololoke bwenu, bwenu bonka. Anweba Lesa, mwamfunjishishenga ne ku bwanyike; Kabiji kufika ne lelo mbenakwamba mingilo yenu ya kukumya. Ee kine, ne kufika ku bukote ne kuba mvwi, anweba Lesa, kechi mundeke ne, poso byo nkamba bulume bwenu ku kisemi kya kulutwe, ne ngovu yenu ku bonse bakeya.”—Sala. 71:16-18.

20. Ñanyi mambo ajipo, kabiji mubena kukebesha kuba ka?

20 Byo tuji bantu ba Yehoba bepana, twayuka mambo ajipo a bumfumu bwa Lesa ne bulumbuluke bwa bantu. Tushimuna bukine kuba’mba Yehoba ye Nkambo Walengele Bintu Byonse kabiji amba twafwainwa kumwingijila na muchima wetu yense. (Lum. 4:11) Kabiji na mambo a kuba mupashi wanji uji pe atweba, tusapwila mambo awama ku bapelulwa, kwibabuka balajika michima ne kwibatekenesha bonse baji na bulanda. (Isa. 61:1, 2) Satana kechi bakamuswisha kulama bantu bonse ne. Onkao mambo, tusanta bingi pa kwikala na buswanyi bwetu bwa ku mupashi kabiji tubena kukebesha kutwajijila kwikala bakishinka kwi Lesa ne kutumbijika Nkambo Yehoba kino kimye ne myaka ne myaka.—Tangai Salamo 26:11; 86:12.

[Kitenguluzha pa peja 11]

Twazhikijilwa Byepi ku Mafunjisho a Bubela?

“Umvwa, obewa Isalela: Yehoba Lesa wetu ye Yehoba umotu.”—Mpitu. 6:4

‘Kechi nakonsha kumvwa bulongo umvwe kasa muba byatama ne.’—Isa. 1:13

“Bino bafu kafwako kyo bayuka ne.”—Sapwi. 9:5, 10

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu