Byambo Bikwabo bya mu Mutanchi wa Kupwila kwa Bwikalo ne Mwingilo
JULY 1-7
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | KOLOSE 1-4
“Vuulai Bumuntu bwa Kala, ne Kuvwala Bumuntu Bupya”
Tambwilai Mupashi wa Lesa, Kechi wa Pano pa Ntanda Ne
12 Nanchi byubilo byami bimwesha amba ntangijilwa na ñanyi mupashi? (Tangai Kolose 3:8-10, 13.) Mupashi wa pano pa ntanda utundaika mingilo ya buntunshi. (Nga. 5:19-21) Inge bintu bijitu bulongo kechi twakonsha kuyuka mupashi ubena kwitutangijila ne, pano bino twakonshatu kuyuka umvwe bintu kechi biji bulongo ne, nabiji inge mulongo nangwa nyenga yetu mwina Kilishitu keetushibuluke, kwituzhingijisha nangwa kwitulenga mambo. Kunungapo, bintu byo tuba mu bufyamfya byakonsha kuyukanyikisha mupashi witutangijila. Kyakonsha kuwama bingi kwipesapesa atweba bene. Ishikishai anweba bene amba: ‘Pa bañondo batanu na umo bapitapo, nanchi mmwesha byubilo bya kwa Kilishitu nyi, inyi nabwela ku ñambilo ne byubilo byami byatama bimo bya kala?’’
13 Mupashi wa Lesa wakonsha kwitukwasha ‘kuvujijila bumuntu bwa kala ne byubilo byabo’ ne kuvwala “bumuntu bupya.” Kino kitulengela kutemwa bakwetu ne kwibobila lusa. Kabiji tukakebeshanga kwilekelako mambo atweba bene na bene nangwa kya kuba paji bishinka bibena kumwesha amba paji mambo. Nangwa kya kuba betujiila makusu pa mutwe, kechi tukafikenangatu kumwesha “bululu bonse, ne bukaji, ne kubukabukaji, ne kubwazanga, ne mwenga” ne. Mu kifulo kya kuba bino, tukebikishangako ‘kwikala na michima yanekena.’—Efi. 4:31, 32
Nanchi Bemwalula Nyi?
18 Pa kuba’mba Mambo a Lesa etwalule, kechi twafwainwa kupelelatu mu kutanga ne kufunda Baibolo ne. Bantu bavula batanga Baibolo kabiji bayuka byo aamba. Kampe mwakisambapo kala na muntu wa uno mutundu mu mwingilo wa mu bujimi. Bamo bakonsha ne kulabijila byambo bimo biji mu Baibolo. Pano bino, kuba bino kechi kwalula ndangulukilo yabo nangwa bwikalo bwabo ne. Ki ka kilengela? Pa kuba’mba Mambo a Lesa alule muntu, afwainwa kumufika pa muchima. Kulanguluka langulukapo kwanema bingi pa kuba’mba Mambo a Lesa afike muntu pa muchima. (Nga. 6:6) Onkao mambo, twafwainwa kwikalanga na kimye kya kulanguluka pa byo tufunda. Kyawama bingi kwiipuzha atwe bene amba: ‘Nanchi nashiinwa kuba’mba ano mafunjisho kechi a bupopweshitu nenyi? Abya nashiinwa kuba’mba buno bo bukine nyi? Nanchi bino bintu byo mfunda nebingijisha mu bwikalo bwami nyi, inyi nebimona’mba bya kufunjishatu bantu? Nanchi nashiinwa kuba’mba byo mfunda bifuma kwi Yehoba, kabiji kijitu nobe ubena kuñambila nyi?’ Kulanguluka pa ano mepuzho kuketukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Kabiji butemwe bwetu bwa kutemwa Lesa bukabailako. Inge byo tufunda bitufika pa muchima, popo twakonsha kwaluka ne kutokesha Lesa ku muchima.—Mana 4:23; Luka 6:45.
19 Kutanga Mambo a Lesa pa juba pa juba ne kulanguluka langulukapo kuketulengela kutwajijila kuba byaambile Paulo amba: ‘Vūlai bumuntu bwa kala ne byubilo byabo, ne kuvwala bumuntu bupya bubena kulengwa ke bupya kupichila mu kuyukisha bintu bulongo.’ (Kolo. 3:9, 10) Inge Mambo a Lesa etufika pa muchima, twashiinwa, popo twakonsha kuvwala bumuntu bupya bwa bwina Kilishitu buketukwasha kushinda meseko a kwa Satana.
Bya Buneme Biji mu Mambo a Lesa
it-2 169 mafu. 3-5
Bufumu bwa Lesa
“Bufumu bwa Mwananji ye Atemwa.” Moba jikumi Yesu saka aya kala mwiulu, pa Pentekosita mu 33 C.E., baana banji ba bwanga bashiinwe kuba’mba Yesu “bamutumbijikijile ku kuboko kwa kilujo kya Lesa” byo ebetulwijile mupashi wazhila. (By 1:8, 9; 2:1-4, 29-33) Onkao mambo baikele mu “lulayañano lupya,” kabiji bo balengele “kisaka kyazhila” kya katataka, ko kuba’mba bena Isalela ba ku mupashi.—Heb 12:22-24; 1Pe 2:9, 10; Nga 6:16
Kilishitu waikele ku kuboko kwa kilujo kwa Shanji kabiji bamutongwele kwikala Mutwe wa kino kipwilo. (1Ef 5:23; Heb 1:3; Fp 2:9-11) Binembelo bimwesha’mba kufumatu pa Pentekosita 33 C.E. kuya ne kulutwe, bufumu bwatendekele kulama baana banji ba bwanga. Mutumwa Paulo byo anembejile bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi baikalanga mu Kolose, wanembele nobe Yesu bamupa ne kala bufumu, amba: “[Lesa] witupokolwele ku luusa lwa mfishi ne kwitutwala mu bufumu bwa Mwananji ye atemwa”—Kol 1:13; esakanyaiko By 17:6, 7.
Kufumatu pa Pentekosita mu 33 C.E. kuya ne kulutwe, bufumu bwa kwa Kilishitu bubena kulama bena Isalela ba ku mupashi, ko kuba’mba bena Kilishitu Lesa bo asala na mupashi kwikala baana ba ku mupashi ba Lesa. (Yoa 3:3, 5, 6) Bano bena Kilishitu bo basala na mupashi byo bakatambula mfweto yabo mwiulu, kechi bakebalamanga ku bufumu bwa Kilishitu pano pa ntanda ne, bino bakekala bamfumu pamo ne Kilishitu mwiulu.—Lum 5:9, 10.
Bishinka Bikatampe Kufuma mu Makalata Anembejilwe Bena Ngalatiya, Bena Efisesa, Bena Filipai ne Bena Kolose
2:8—Bya bwanyike bya pano pa ntanda Paulo byo ajimwineko byo bi ka? Bino ke bintu bya ino ntanda ya kwa Satana, nabiji mafunde atangijilañana nangwa kutundaika bya ino ntanda. (1 Yoa. 2:16) Mwavwanga butemwamaana, bintu bya ku mubiji, ne bupopweshi bwa bubela bwa ino ntanda
JULY 8-14
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 1 TESALONIKA 1-5
“Itundaikainga ne Kwikomesha Anwe Bene na Bene”
w11 6/15 ji. 26 jifu. 12; 28 jifu. 29
“Kasa Mwibanemekesha aba Bengila mwi Anweba”
12 Kulama’ kipwilo kwavwangamo byavula kechi kufunjishatu ne. Kino kyambo kitanwa ne mu 1 Timoti 3:4. Paulo waambile’mba kalama wafwainwa kwikala ‘ulama bulongo ba mu nzubo yanji mwine, waikala ne baana banji kasa bamunekenena na mushingi yense.’ Kyambo kya kuba’mba “ulama” kechi kilumbululatu kufunjisha baana konka ne, kilumbulula ne kutangijila kisemi kabiji ne kwikala na ‘baana banekenena na mushingi yense.’ Kya kine, bakulumpe batangijila kipwilo ne kukwasha bonse kukokela Yehoba.—1 Timo. 3:5
“Kasa Mwibanemekesha aba Bengila mwi Anweba”
19 Mwakonsha kuba byepi umvwe mwatambwila bupe? Nanchi jishinda jo mwibwingijishishamo jikamwesha’mba mwasanta bingi? Bakulumpe mu kipwilo byo “byabupetu ku bantu” bimupa Yehoba kupichila mwi Yesu Kilishitu. Jishinda jimo jo mwakonsha kumwesheshamo’mba mwanemeka buno bupe ke kupichila mu kutelekesha majashi amba bakulumpe ne kwingijisha bishinka byo bamba mu oo majashi. Mwakonsha ne kumwesha lusanchilo kupichila mukukumbula mikumbu ikoseshañana pa kupwila. Ingilaingako mingilo bakulumpe yo batangijila nabiji mwingilo wa mu bujimi. Inge bimufunjileko mukulumpe umo bimukwasha, mambo ka akubujila kumubula? Kabiji mambo ka akubujila kumwesha lusanchilo ku bisemi bya bakulumpe mu kipwilo? Pa kuba’mba mukulumpe engilenga na ngovu, vulukai kuba’mba, ba mu kisemi kyanji bepana kubula kwikala nanji pa bimye bimo.
w17.10 ji. ji. 10 jifu. 13
“Twafwainwa Kwitemwa mu Byubilo ne mu Bukine”
13 Koseshainga boba babula kukosa. Mukambizho wa mu Baibolo wa kuba’mba “koseshai babula kukosa ne kwikala batekanya ku bantu bonse,” wakonsha kwitukwasha kuyuka inge tuji na butemwe bwa kine nangwa ne. (1 Tesa. 5:14) Nangwa kya kuba bavula babula kukosa mu lwitabilo bakosa mu kuya kwa kimye, bino bakwabo bakebewa kwibatekenya ne kutwajijila kwibakwasha. Kino kyavwangamo kwibatundaika na Binembelo ne kwingila nabo mu busapwishi nangwa kwikala nabo kimye kyabaya ne kuteleka ku byo babena kwamba. Kikwabo, kechi kulangulukatu amba awa mulongo nangwa nyenga “wakosa” nangwa’mba ‘kechi wakosa ne,’ bino twafwainwa kuyuka’mba bonse twakosa mu bintu bimo kabiji kuji bintu bikwabo mo twabula kukosa. Nangwatu mutumwa Paulo naye wayukile bintu mo abujile kukosa. (2 Ko. 12:9, 10) Onkao mambo, twakonsha kumwenamo bingi inge bakwetu bena Kilishitu betukwasha.
Londelainga Kwipelula ne Kifyele kya kwa Yesu
16 Byambo byetu bya kifyele. Butemwe bwetu bwitulengela ‘kutekenesha bantu bapopomenwa.’ (1 Tesa. 5:14) Ñanyi byambo byo twafwainwa kwamba pa kutundaika bantu ba uno mutundu? Twakonsha kwibatundaika kupichila mu kwibata muchima. Twakonsha kwibasanchila na muchima yense pa kwibakwasha kuyuka’mba baji na byubilo byawama. Twakonsha kwibavululamo amba Yehoba byo ebakokejile ku Mwananji, ko kuba’mba banema kwi aye. (Yoa. 6:44) Twakonsha kwibabuula’mba Yehoba wata bingi muchima bakalume banji “balajika michima” nangwa “baji na bulanda.” (Sala. 34:18) Byambo byetu bya kifyele byakonsha kubuka aba bakeba lutekenesho.—Maana. 16:24.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
it-1 863-864
Bulalelale
Bulalelale ke mambo akonsha kulengela muntu kumupanga mu kipwilo kya bena Kilishitu. (1Ko 5:9-13; Heb 12:15, 16) Mutumwa Paulo walumbululwile’mba mwina Kilishitu uba bulalelale ulenga mambo mubiji wanji mwine, mambo wingijisha binungwa bya mubiji na mulanguluko watama. Kabiji kino kilengela bulunda bwanji ne Lesa konaika, kuleta bubi mu kipwilo kya Lesa, kabiji wakonsha kusambula bikola biya na mambo a kuba bulalelale. (1Ko 6:18, 19) Wakonsha ne kuba kyatama bena Kilishitu bakwabo (1Te 4:3-7) kupichila mu (1) kuleta bubipisho ne mwenga pa kipwilo (Heb 12:15, 16), (2) kulengela muntu ye aubile nanji bulalelale kwikala na byubilo byatama, kabiji inge katanda nangwa muzhike, ko kuba’mba ukatwela mu masongola saka aji na bubipisho, (3) kuleta bumvu mu kisemi kyanji ne kwikilengulula, ne (4) kumulengulula ku bansemi banji, bamwatawanji, nangwa muntu ye aubile nanji bulalelale. Kechi ulala mizhilo ya bantu yakonsha kuswisha nangwa kubula kuswisha bulalelale ne, bino ulengulula mizhilo ya Lesa yenka ukamuzhachisha na mambo o alenga.—1Te 4:8.
w15 7/15 ma. 18-19 mafu. 14-15
“Kupokololwa Kwenu Kuji Pepi”!
14 Ñanyi kintu kikamweka inge Gogi wa Magogi watendeka kulukuka bantu ba Lesa? Mateo ne Mako banembeletu bintu bimo amba: “[Mwana muntu] ukatuma bamalaika ne kukonkanya pamo basalwa banji kufuma ku luvula luna, kufuma konse kwapela ntanda kufika konse kwapela jiulu.” (Mako 13:27; Mat. 24:31) Kuno kwibakonkanya pamo kechi kubena kulumbulula kimye kitanshi kyo basajile bashingwa ne. Kabiji kechi kubena kulumbulula kimye kyapelako kyo bakebabika tutetesho bashingwa bakiji pano pa ntanda ne. (Mat. 13:37, 38) Kubikwa tutetesho kukobiwa malwa akatampe saka akyangye kutendeka. (Lum. 7:1-4) Nga mwingilo wa kukonkanya Yesu ye aambilepo ye wepi? Ke kimye bashingwa baji pano pa ntanda kyo bakatambula mfweto yabo ne kuya mwiulu. (1 Tesa. 4:15-17; Lum. 14:1) Kino kikobiwa kimye Gogi wa Magogi kyo akalukuka bantu ba Lesa. (Ezi. 38:11) Kyo kimye kikafika byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “Pa kyokya kimye, baoloka bakasama nobe juba mu Bufumu bwa Shabo.”—Mat. 13:43.
15 Nanchi kino kibena kulumbulula amba bashingwa ‘bakebasenda na mibiji ya bumuntu’ kuya mwiulu nyi? Bantu baji mu Kilishitendomu baitabila kuba’mba bena Kilishitu bakebasenda mwiulu na mibiji ya bumuntu. Kabiji balanguluka’mba Yesu ukeya na kulama ntanda saka bamumona. Bino Baibolo wasabapotu’mba: “Kiyukilo kya Mwana muntu” kikamweka mwiulu kabiji Yesu ukeya “mu makumbi a mwiulu.” (Mat. 24:30) Bino byambo bibena kulumbulula’mba Yesu byo akabwela kechi bakamumona na meso ne. Kunungapo, Baibolo waamba’mba “mibiji ya mashi kechi yakonsha kuswana Bufumu bwa Lesa” ne. Onkao mambo, aba bakaya mwiulu patanshi ‘bakebalula, mu kakimye kacheche, nobe mu kukopa kwa jiso, kimye kikavuma ntolompita yapelako.’ (Tangai 1 Kolinda 15:50-53) Kechi twingijisha byambo bya kuba’mba kusendwa na mibiji ya bumuntu ne, mambo bya bubela. Bashingwa bakiji pano pa ntanda bakebakonkanya pamo nobe mu kukopa kwa jiso.
JULY 15-21
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 2 TESALONIKA 1-3
“Mpupabizhila Bakamusolola”
it-1 972-973
Munema wa Kunemeka Lesa
Kuji kintu kikwabo kyafyamika, kyapusana na “kyafyamika kyazhila.” Akino ke “buno bumpupabizhila bwafyamika.” Buno bumpupabizhila bwafyamikile ku bena Kilishitu mambo mu moba ajingako mutumwa Paulo, “muntu wa bumpupabizhila” kechi wakimwekele ne, mambo kechi kwajingapo jibumba jalengelwe ja kumuyukilako ne. Nangwatu inge uno “muntu” wamwekele, bantu bavula kechi bakonsheshe kumuyuka ne, mambo wifya pa kuba bubi ne kwibepekezha kumwesha munema wa kunemeka Lesa. Bwajinga bunsatuki bwa kumwesha munema wa kunemeka Lesa. Paulo waambile’mba “bumpupabizhila bwafyamika” bwajingako ne mu moba a kwa Paulo, mambo mu kipwilo kya bena Kilishitu mwajinga bumpupabizhila mwafumine ne jibumba ja bansatuki. Bino mu kuya kwa moba, buno bumpupabizhila bwafyamika bakebufumyapo kwi Yesu Kilishitu kimye kya kwikalapo kwanji. Buno bunsatuki, nangwa’mba “muntu” wimenako Satana uketumbijika aye mwine ‘kukila yense witela amba “lesa,” nangwa kintu kyo bapopwela’ (Gr., seʹba·sma). Onkao mambo, uno mulwanyi mukatampe wa Lesa wingijisha Satana, ukekala na bujimbijimbi ne kulengela bonse balondela byubilo byanji konaika. Bujimbijimbi bwa “muntu wa bumpupabizhila” bukatwajijila mambo wibepekezha kumwesha munema wa kunemeka Lesa.—2Te 2:3-12; esakanyaiko Mat 7:15, 21-23.
it-2 ji. 245 jifu. 7
Bubela
Yehoba Lesa uswisha ‘kuvulañanya’ bantu befuukwilapo abo bene kuswa bubela ‘kuba amba betabile bya bubela’ kukila kwitabila mambo awama aamba pe Yesu Kilishitu. (2Te 2:9-12) Kino kishinka kyamwekela mu byaubile Mfumu wa mu Isalela aye Ahaba. Bangauzhi ba bubela baambijile Ahaba amba ukashinda pa kulwa nkondo na bena Lamota-gileada, bino ngauzhi wa Yehoba aye Mikaya waambishetu’mba bakamona malwa a kusesula. Byonkatu Mikaya byo amwene mu kimwesho, Yehoba waswishishe kilengwa kimo kya mupashi kwikala “byambo bya bubela” mu tunwa twa bangauzhi ba kwa Ahaba. Ko kuba’mba kino kilengwa kya mupashi kyaingijishe bulume kwibalengela kwamba bya bubela, byo bakebelenga kwamba abo bene ne Ahaba byo akebelenga kumvwa kwi abo. Nangwa kya kuba bamujimwineko, Ahaba wafuukwilepo kulondela byambo bya bubela. Kuba bino mwafumine kalulu kuvimba meso mambo wafwile.—1Mf 22:1-38; 2Mo 18.
Bya Buneme Biji mu Mambo a Lesa
it-1 ji. 834 jifu. 5
Mujilo
Petelo wanembele’mba “meulu ne ntanda bijipo luno byalaminwa mujilo.” Kwesakana na byaambapo binembelo bikwabo, kino kyambo kechi kilumbulula mujilo ne, bino kilumbulula lonaiko lwa myaka ne myaka. Kino kyayilamo bingi mambo muyulo wajingako mu moba a kwa Nowa kechi waonawine meulu ne ntanda ne, waonawinetu bantu babulanga kwakamwa Lesa. Ne kimye kikeya Yesu pamo na bamalaika banji ba bulume mu mujilo utema bakazhiya myaka ne myaka bantu babula kwakamwa Lesa ne buno bwikalo bubi bonse.—2Pe 3:5-7, 10-13; 2Te 1:6-10; esakanyaiko Is 66:15, 16, 22, 24.
it-1 ji. 1206 jifu. 4
Mañambila
“Mañambila Aimena pa Byambo bya Mupashi”—Kine ne Bubela. Kyambo kya Kingiliki kya pneuʹma (mupashi) bekingijisha mu mashinda apusana pusana mu mabuku amo anembele batumwa. Pa 2 Tesalonika 2:2, mutumwa Paulo watundaikile balongo ba mu Tesalonika kubula kufikenatu kusangalala nangwa kupelawizha kuzhinauka “mañambila a kuba’mba juba ja Yehoba jiji pepi, nangwa kya kuba ao mañambila aimena pa byambo bya mupashi, nangwa byambotu nangwa nkalata yamweka nobe yafuma kwi atweba.” Apano Paulo waingijisha kyambo kya pneuʹma (mupashi) kumwesha mashinda a kwisambilamo, nabiji “byambo byo baamba pa kanwa” nangwa byo baamba mu “nkalata.” O ene mambo binembelo bya Lange’s Commentary on the Holy Scriptures (ji. 126) o aambila pa bino byambo amba: “Mutumwa wakebanga lutangijilo lwa mupashi, wakonsheshe kwaula bungauzhi, kwamba byambo bya ngauzhi.” (Translated and edited by P. Schaff, 1976) Binembelo bikwabo bya Vincent’s Word Studies in the New Testament byaamba’mba: “Na mambo a mupashi, bantu baambanga byambo bya bungauzhi inge bena Kilishitu babuñana pamo, ne kwamba’mba batambwila bulume bwa kulumbulula bibasolwela Lesa.” (1957, Vol. IV, p. 63) Mabaibolo amo atuntulula kyambo kya pneuʹma amba “mupashi,” bino Mabaibolo akwabo aingijishatu byambo bya kuba’mba “byambo bya mupashi” (AT), “kwaula” (JB), “mañambila” (D’Ostervald; Segond [French]), “mañambila aimena pa byambo bya mupashi” (NW).
JULY 22-28
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 1 TIMOTI 1-3
“Kanaminainga Mwingilo Wawama”
Nanchi Mubena Kuyilako Palutwe mu Mwingilo wa Lesa Nyi?
3 Tangai 1 Timoti 3:1. Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kukanamina,” kilumbulula kutanyika kuboko kuba’mba ukwate kintu, kampe kiji palepa. Mutumwa Paulo byo aingijishe kino kyambo, walumbulwilenga’mba kikebewa kwibikako kuyilako palutwe. Fwanyikizhai kuba’mba mulongo ubena kulanguluka pa mingilo yo akonsha kwingilako mu kipwilo kulutwe. Kampe pa kino kimye kechi nkwasho mu kipwilo ne, bino wayuka’mba wafwainwa kwikala na byubilo bya bwina Kilishitu. Patanshi wibikako kufikilamo kwikala nkwasho. Mu kuya kwa kimye, uketekela kufikilamo kwikala kalama mu kipwilo. Umvwe kyaikala bino, wingila na ngovu kuba’mba afikizhe bikebewa pa kuba’mba engile mingilo ikwabo mu kipwilo.
km 9/78 4 ji. 7
Aba “Bekala na Byubilo Byawama”
7 Bino byambo bitulengela kuswa ene mambo Paulo o aambijile’mba bano banabalume “bekala na byubilo byawama.” Kechi boba bino na mambo a kukeba bifulo mu chechi byonka bilanguluka bantu bamo ne. Bino bankwasho “bengila bulongo” baketekela kwibapesha kwi Yehoba ne Yesu, kabiji bebanemeka ne kwibatundaika ku ba mu kipwilo. Onkao mambo “bakonsha kukasuluka pa kwamba pa lwitabilo lwabo mwi Kilishitu Yesu.” Bebasanchila bingi byo bengila bulongo mwingilo wabo mu bukishinka; kabiji bamba pa lwitabilo lwabo kwa kubula moyo kabiji saka bakasuluka.
Kukeba Bishinka Bikwabo Byanema
it-1 914-915
Kulondolola Bisemi
Kwiyeka na kufunda ne kwisamba pa uno mutwe kwajingatu kutaya kimye, kikatakata kimye Paulo kyo anembejile Timoti bino byambo. Kechi kyakebewenga kulama mabuku mo banembanga ndonda ya kisemi mwafuma muntu ne, mambo pa kyokya kimye, Lesa kechi wamwenengapo lupusano pakachi ka Bayudea ne Bangetila mu kipwilo kya bena Kilishitu ne. (Nga 3:28) Kabiji binembelo byaamba pa ndonda ya bisemi byaambijile jimo kuba’mba Kilishitu ukeshila mu kisemi kya kwa Davida. Kabiji kechi pabanjile kufuma Paulo po anembejile kuba’mba Yelusalema bakamonauna pamo na mabuku a Bayudea mo banembanga ndonda ya kisemi ne. Lesa kechi wakebelenga bantu kulama ano mabuku ne. Onkao mambo, Paulo wakwashishenga Timoti ne kipwilo kubula kutaya kimye na kufunda ne kwipachika pa ndonda ya kisemi byakonsheshe kubula kwibakwasha mu lwitabilo. Bishinka bya mu Baibolo byaambile pa ndonda ya kisemi mukafuma Yesu byakwashishe bantu kuyuka’mba Yesu ye Mesiasa. Ino yo ndonda bena Kilishitu yo bafwainwe kutako muchima. Ndonda ya bisemi ikwabo yo banemba mu Baibolo imwesha’mba byaamba Binembelo bya kine, ne kuba’mba ino ndonda ya bisemi kine yajingako.
“Monai, Uno ye Lesa Wetu”
15 Jizhina jikwabo ja mushingi jambiwatu kwi Yehoba bunke bwanji ke ja kuba’mba “Mfumu wa myaka.” (1 Timoti 1:17; Lumwekesho 15:3) Nanchi kino kyalumbulula ka? Kyashupa bingi kumvwisha kino na maana etu apelelela, pano bino, Yehoba wa myaka ne myaka kikale kufuma kukala kene nangwa ku kimye kya kulutwe. Masalamo 90:2 aamba’mba: “Kufuma ku kala ne kala ne kufika ku myaka ya pe, anweba sa muji Lesa.” Onkao mambo Yehoba kechi uji na ntendekelo ne; kimye kyonse ko aji. Kyo kyo atelelwa’mba “Wa-kala-kene” mambo wajingakotu ne kala myaka ne myaka saka kukyangye kwikala muntu uji yense nangwa kintu kiji kyonse ne! (Danyela 7:9, 13, 22) Ñanyi mu bukishinka wakonsha kumuzhinauka’mba kechi Nkambo Mfumu ne?
JULY 29–AUGUST 4
BYA BUNEME BIJI MU MAMBO A LESA | 1 TIMOTI 4-6
“Munema wa Kunemeka Lesa ne Bunonshi”
Kusekela mu Bintu Byonka byo Tuji Nabyo
Kintu kikatampe kyakwashishe Paulo kwikala na lusekelo ne kutondwa ke kusekela mu bintu byonka byo ajinga nabyo. Pano kilumbulula ka kusekela mu bintu byonka byo tuji nabyo? Kilumbulula kutondwa na bintu bikebewa mu bwikalo. Na mambo a bino, Paulo waambijile Timoti mo baingijilanga mwingilo amba: “Ibyo kuba’mba mu munema wa kunemeka Lesa mo mwa kumwena bintu byavula inge tubena kusekela mu bintu byonka byo tuji nabyo. Mambo kafwako kintu nangwa kimo kyo twaletelepo pano pa ntanda ne, kabiji kafwako kyo twakonsha kusendapo ne. Onkao mambo, byo tuji na kajo ne bivwalo, tusekela mu bino bintu.”—1 Timoti 6:6-8.
Monai kuba’mba Paulo waesakenye kusekela mu bintu byonka byo tuji nabyo na munema wa kunemeka Lesa. Wayukile kuba’mba lusekelo lwa kine lufuma mu kwikala na munema wa kunemeka Lesa, ko kuba’mba kutangizhako kwingijila Lesa mu bwikalo bwetu, kechi kwikala na bunonshi ne. “Kajo ne bivwalo” byo byamukwashishe kutwajijila kwikala na munema wa kunemeka Lesa. Onkao mambo, Paulo waketekejile Yehoba kumukwasha kusekela na bintu byonka byo ajinga nabyo, nangwa bintu byakatazha.
g 6/07 ji. 6 jifu. 2
Mambo ka Kukebesha Bunonshi o Kwatamina?
Kechi bantu bonse bafwa na mambo a kukeba bunonshi ne. Pano bino, bamo bakonsha kufwa bukiji kimye kyo babena kukeba bunonshi. Bakwabo na mambo a bijikila bya nkito nangwa kupwa mali bibalengela kukakilwa, kutoñama bufuku, kukolwa mutwe na mambo a kukizhamo kulanguluka, nangwa bikola bya munda byakonsha kuchibikizha bumi bwabo. Nangwatu inge muntu wafuukulapo kusankilapo buno bwikalo bwa kukeba bunonshi, kimo kimye kechi kyakonsha kumukwasha ne. Mwina kwanji kimye kimo kechi wakonsha kumuketekela ne. Wakonsha kulengela baana banji kwikala na binyenge kabiji wakonsha kutendeka kukolwakolwa. Kampe ano makatazho akonsha kupwa, pano bino kechi kyapela ne. Twakonsha kwamba’mba bano bantu kya kine “beasaula bene na misongo yavula.”—1Timoti 6:10.
g 11/08 ji. 6 mafu. 4-6
Bintu Bitanu na Kamo Bilengela Kwikala na Lusekelo
Byonka byo baamba mu kibaaba kitanshi pa uno mutwe, bantu bakebesha bunonshi pa kuba’mba bekale na lusekelo bapulwilamotu mabula. Kabiji beletela makatazho avula bingi. Javula bantu bakebesha bunonshi basankilapo bisemi byabo ne balunda nabo. Bakwabo monka batoñamina na mambo a nkito nangwa bijikila. Musapwishi 5:12 waamba’mba: “Tulo twa wa mwingilo tuwama bingi nangwa kya kuba waja bintu bicheche nangwa byavula, pakuba munonshi na mambo a kwikala na bintu byavula kechi ulaala tulo ne.”
Mali kechi atekatu muntu buzha ne, bino ajimbaika ne bantu. Yesu Kilishitu waambile pa “bulume bwa bujimbijimbi buji na bunonshi.” (Mako 4:19) Bunonshi bumweka nobe bwakonsha kuletela muntu lusekelo, pano bino kechi buleta lusekelo ne. Bulengelatu muntu kubula kutondwa. Musapwishi 5:10 waamba’mba: “Muntu watemwa mali kechi ukatondwa na mali ne.”
Onkao mambo, mu kutemwa mali mufumatu bijikila, kulefulwa nangwa kulenga mambo. (Byambo bya maana 28:20) Pa kuba bumpanyi, kwilekela mambo, kwikala na byubilo byawama, kwikala na butemwe ne bulunda bwawama ne Lesa byo bilengela muntu kwikala na lusekelo lwa kine.
lvs ma. 23-24 ji. 17
Kwikala na Jiwi ja mu Muchima Jawama Jisangajika Lesa
17 Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Ikalai na jiwi ja mu muchima jawama.” (1 Petelo 3:16) Bantu inge baleka kulondela mafunde a Yehoba, jiwi ja mu muchima jileka kwibajimunako pa bintu byatama. Paulo waambile’mba bantu baji bino bekala na jiwi ja mu muchima “jauma nobe kikoba kyo basoka na kyela.” (1 Timoti 4:2) Nanchi mwakipyapo kala nyi? Javula inge muntu wapya ushala na mukovu kabiji kechi pakola ne. Byo byo kyakonsha kumwekela muntu utwajijila kuba bintu byatama. Jiwi janji ja mu muchima jakonsha kwikalatu nobe “kikoba kyo basoka na kyela” kabiji pa kupitapo kimye, jileka kwingila bulongo.
it-2 ji. 714 mafu. 1-2
Kutanga pa Mvula Bantu
Mu Kipwilo kya Bena Kilishitu. Mu myaka kitota kitanshi, bantutu bacheche bo bajinga na mivungilo ya Baibolo. Onkao mambo kutanga pa mvula bantu wajinga mwingilo wanema bingi. Mutumwa Paulo wakambizhe kuba’mba bafwainwa kutanga makalata o anembele pa kupwila. Bafwainwe kwiatanga pa mvula bantu ne kupako bipwilo bikwabo makalata kuba’mba beatange. (Kol 4:16; 1Te 5:27) Paulo watundaikile Timoti kutesha muchima ku “kutanga pa mvula bantu, kukosesha ne kufunjisha.”—1Ti 4:13.
Muntu ubena kutanga pa mvula bantu wafwainwa kutanga bulongo. (Hab 2:2) Byo kiji kuba’mba kutanga pa mvula bantu ke kufunjisha, ubena kutanga wafwainwa kuyuka mwatala byambo byo abena kutanga ne ene mambo o banembela byo byo byambo ne kwibitanga bulongo kwa kubula kupusa pa kuba’mba baji mu luonde babule kwibyumvwina mungi. Byonkatu byaamba kinembelo kya Lumwekesho 1:3, aba batanga na jiwi ja peulu ne kumvwa byambo bya buno bungauzhi ne kulondela bintu byanembwamo, bakekala na lusekelo.