BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • yb17 pp. 89-97
  • Bantu Batanshi Bakebelenga Kufunda Bukine

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bantu Batanshi Bakebelenga Kufunda Bukine
  • Buku wa Mwaka wa 2017 wa Bakamonyi ba kwa Yehoba
  • Tumitwe tucheche
  • Nakebeshe Bingi Kumona Bantu Saka Boba Byaoloka
  • Mu Lumanamo Mwafumine Byawama
  • Yehoba Wakumbwile Milombelo Yabo
  • Bukine Bwajimbile Mizhazhi mu Kibunji kya ku Muzhika wa Georgia
  • “Nateleko Bingi Muchima”
Buku wa Mwaka wa 2017 wa Bakamonyi ba kwa Yehoba
yb17 pp. 89-97
Kupwila ku mpunzha iji kwipi na muzhi wa Sokhumi, mu Georgia, mu 1989

Kupwila ku kitulu kya kalunga ka mema kwipi na muzhi wa Sokhumi, mu 1989

GEORGIA | 1924-1990

Bantu Batanshi Bakebelenga Kuyuka Bukine

MU MYAKA ya ma 1920, Bafunda Baibolo baingijile na ngovu kukebapo mashinda a kuya na kukwashishamo bantu bakebelenga kuyuka bukine mu Georgia. Mu mwaka wa 1924, bashimikile ofweshi mu muzhi mukatampe wa Beirut, mu kyalo kya Lebanoni kuba’mba atangijilenga mwingilo wa kusapwila mu kyalo kya Armenia, Georgia, Silya, ne Turkey.

Nangwa kya kuba bukine bwafikile mu Georgia pa kyokya kimye, bino papichile kimye pa kuba’mba bukine butendeke kukoma. (Mat. 13:33) Bino byo papichile kimye, byambo bya Bufumu byakumbene monse mu kyalo kya Georgia kabiji bantu bavula bapimpwile bwikalo bwabo.

Nakebeshe Bingi Kumona Bantu Saka Boba Byaoloka

Nkondo ya kibiji ya ntanda yonse byo yatendekele, ba Vaso Kveniashvili saka baji na myaka 14. Na mambo a kuba’mba kyalo kya Georgia kyajinga pa byalo bya mu kipamo kya Soviet Union, bashabo ba Vaso bebatwezhezhe bushilikale ku kino kipamo. Pa kyokya kimye bainabo ba Vaso saka bafwa kala. Na mambo a kuba’mba ba Vaso bo bajinga babeji, batendekele kwiba pa kuba’mba bakwashishengamo bankasabo.

Ba Vaso bakwatankene na jibumba ja tupondo kabiji batendekele bumbanzhi. Bashimikizha’mba: “Nalangulukanga’mba makafulumende aubanga bingi nshiji, onkao mambo naikele mbanzhi, amba kampe po po nkapwisha ino nshiji.” Bino mu kuya kwa kimye, ba Vaso bemwenejile’mba bantu kechi bakonsha kupwisha nshiji ne. Bavuluka’mba: “Nakebeshe bingi kumona bantu saka boba byaoloka.”

Vaso Kveniashvili mu 1964

Ba Vaso Kveniashvili mu 1964, kimye kyo bafumine mu kaleya

Na mambo a byubilo byabo bya bumbanzhi, ba Vaso bebakashile ne kwibatwala ku kampu wa lumanamo mu kyalo kya Siberia. Mu uno kampu, bamonañene na Kamonyi wa kwa Yehoba ye bakashile na mambo a lwitabilo lwanji. Ba Vaso bavuluka’mba: “Nataaine kintu kyo nakebelenga. Kechi twajinga na mabuku alumbulula Baibolo ne, bino nebikileko kufunda bintu byambuujilenga uno mulongo.”

Ba Vaso byo bebakasulwile mu 1964, babwelele ku Georgia ne kutendeka kukeba kwajinga Bakamonyi ba kwa Yehoba. Saka bakyangye kumonañana na Bakamonyi, batwajijile kwitumina makalata na mulongo ye bajinga nanji mu kaleya. Kyataminekotu ke kya kuba’mba uno mulunda nabo wafwile, onkao mambo, ba Vaso kechi bajingapo na bantu ba Lesa ba kwisamba nabo ne. Papichile myaka 20 pa kuba’mba bamonañane na Bakamonyi jikwabo. Tusakufunda byavula pe abo mu bibaaba biji kulutwe.

Mu Lumanamo Mwafumine Byawama

Kupwila mu mpunzha ya bichi

Kupwila mungye

Ba Valentina Miminoshvili bebakashile mu kampu wa lumanamo wa kipanyi kya Nazi saka bakijitu bansongwakazhi, bino mwafumine byawama bingi. Kyo kyajinga kimye kitanshi kumonañana na Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kyo batemenweko pa Bakamonyi ke lwitabilo lwabo lwakosa. Byo bebafunjishenga mu Baibolo bibafikile bingi pa muchima.

Byo babwelele ku nzubo kimye kyapwile nkondo, ba Valentina batendekele kufunjishako bakwabo bintu byo baitabijilemo. Bino kuba bino kwazhingijishe bantangi ba mu kafulumende, kabiji bebakashile pa myaka 10 mu kampu wa lumanamo wa ku Russia. Mu uno kampu bamonañene na Bakamonyi ba kwa Yehoba jikwabo, kabiji pa kupitapo kimye babatizhiwe.

Ba Valentina byo bebafumishe mu kampu wa lumanamo mu mwaka wa 1967, bavilukijile ku muzhika wa kyalo kya Georgia, kabiji batatwile kusapwila mu bufyamfya. Kechi bayukile’mba palutwe kacheche, Yehoba ukebengijisha kukumbula lulombelo lwa muntu mukwabo ne.

Yehoba Wakumbwile Milombelo Yabo

Mu mwaka wa 1962, ba Antonina Gudadze ne bamwatawabo babujile kwitabila bavilukijile ku Georgia kufuma ku Siberia. Kimye kyo bajinga ku Siberia, ba Antonina bafunjile bukine ku Bakamonyi banyemejile mu kino kyalo na mambo a milukuchi. Mu muzhi wa Khashuri uji ku kibunji kya ku musela wa Georgia mo baikelenga kechi mwajingapo Bakamonyi bakwabo ne.

Kisemi kya ba Gudadze mu myaka ya ma 1960

Kisemi kya ba Gudadze mu myaka ya mu ma 1960

Ba Antonina bavuluka’mba Yehoba wakumbwile milombelo yabo. Baambile’mba: “Juba jimo natambwijile bintu byantumijile bamama kufuma ku Siberia, kabiji nataainemo mabuku alumbulula Baibolo o bafiile bulongo mukachi ka bino bintu. Jino jo jishinda jo natambwilangamo mabuku pa myaka itanu na umo. Namusanchilanga bingi Yehoba pa kuntangijila, kuntundaika ne kunta muchima.”

Pano bino, ba Antonina bo bonkatu Bakamonyi ba kwa Yehoba bajinga ku ino mpunzha. Baambile’mba: “Natwajijile kulomba kwi Yehoba kuba’mba ankwashe kutaana balongo ne banyenga. Juba jimo, banabakazhi babiji batwelele mu shitolo mo naingilanga mwingilo wa kupotesha bintu. Bangipwizhe’mba, ‘Yenu ba Antonina nyi?’ Lusekelo lo bajinga nalo lwandengejile kuyuka’mba bajinga bakwetu ba mu lwitabilo. Twipakachijilemo kabiji twajijile ne mipolo.”

Umo pa bano banyenga wajinga Valentina Miminoshvili. Ba Antonina batemenwe bingi byo baumvwine’mba kuji kipwilo ku kibunji kya ku muzhika wa Georgia. Bayanga na kupwila jimo pa ñondo pa ñondo nangwa kya kuba pajinga museke walepa bingi makilomita 300 kufuma ko baikalanga.

Bukine Bwajimbile Mizhazhi mu Kibunji kya ku Muzhika wa Georgia

Mu myaka ya mu ma 1960, Bakamonyi bo bamanyikilenga ku bantangi ba mu kafulumende mu byalo bikwabo bya mu Soviet Union banyemejile ku byalo kwajinga mutende. Mulongo wabambakene bingi aye Vladimir Gladyuk ye umo waubile bino. Mu mwaka wa 1969, wafumine ku Ukraine ne kuvilukila mu muzhi wa Zugdidi ku muzhika wa Georgia.

Ba Lyuba ne ba Vladimir Gladyuk

Ba Lyuba ne ba Vladimir Gladyuk

Patanshi, aba baishile ku Georgia baingijishanga mulaka wa bena Russia pa kupwila. Pano bino, bena Georgia bavula byo batendekele kwiya na kupwila, batendekele kwingijisha mulaka wa bena Georgia. Mwingilo wa kufunjisha bantu kwikala ke baana ba bwanga waendele bingi bulongo kya kuba mu August 1970, bena Georgia 12 babatizhiwe.

Mu mwaka wa 1972, ba Vladimir ne kisemi kyabo bavilukijile ku muzhika wa Georgia, mu muzhi wa Sokhumi waikela ku kitulu kya Kalunga Kafiita. Ba Vladimir baambile’mba: “Twamusanchilanga bingi Yehoba mambo witupele bintu byavula bingi byakoseshanga lwitabilo lwetu. Kipwilo kyakomene bingi bukiji.” Ku Kivuluko kitanshi kyaikejile mu muzhi wa Sokhumi, kwataainwe bantu 45.

“Nateleko Bingi Muchima”

Ba Babutsa Jejelava baji na myaka ya kusemwa kukila pa 90, bo bajinga pa bantu batanshi bafunjile bukine mu Sokhumi mu mwaka wa 1973. Bavuluka’mba: “Juba jimo namwene banabakazhi bana saka babena kwisamba mwisambo wawama bingi. Babiji bajinga basisita ba mu Katolika, kabiji bakwabo babiji pa kupitapo kimye nataaine’mba bajinga Bakamonyi ba kwa Yehoba.” Nyenga umo wajinga muka Vladimir Gladyuk, aye Lyuba, kabiji mukwabo wajinga Itta Sudarenko, painiya wabambakene bingi wafumine ku Ukraine.

Ba Babutsa Jejelava mu 1979 ne mu 2016

Ba Babutsa Jejelava mu 1979 ne mu 2016

Ba Babutsa bavuluka byo baumvwinenga mu muchima byo batelekelenga ku uno mwisambo. Baambile’mba: “Nateleko bingi muchima.” Byo baumvwine’mba Lesa uji na jizhina, ponkapotu baipwizhe kuba’mba bebamweshe po janembwa mu Baibolo. Kabiji baipwizhe mepuzho avula bingi kya kuba besambile pa maola asatu.

Ba Babutsa balangulukilenga’mba kechi bakamonañanapo na Bakamonyi jikwabo ne, onkao mambo, bashikishe’mba, “Nanchi musakuya ne kunsha nyi?”

Banyenga bakumbwile’mba: “Ine, kechi tusakwimusha ne. Tukabwela pa Kibelushi.”

Juba ja Kibelushi byo jafikile, banyenga baishile kabiji ba Babutsa basangalele bingi. Ponkapotu batendekele kwibafunjisha Baibolo. Byo kwashajiletu pacheche kuba’mba bapwishe kufunda, ba Babutsa baakaminwe’mba kampe kechi bakamonañanapo na bantu ba Lesa jibiji ne. Baambile mu muchima amba: ‘Bano bo bantu bo nakebelenga, kechi nafwainwa kwibaleka banshe ne.’

Ba Babutsa balangulukilepo bya kuba. Bavuluka’mba: “Nayukile’mba ba Lyuba basongolwa, onkao mambo, nashikishe ba Itta inge kya kuba’mba nabo basongolwa. Ba Itta bakumbwile’mba kechi basongolwa ne. Ponkapo naambile’mba, ‘Nanchi muvilukile mu nzubo yami! Muji myanya ibiji ne lampi pakachi. Twakonsha kubika Baibolo munshi ya lampi kabiji twakonsha kwisambanga bya mu Baibolo bufuku!’” Ba Itta baswile kuvilukila mu nzubo ya ba Babutsa.

Ba Babutsa baambile’mba: “Bimye bimo kechi nalaalanga ne, nalanguluka langulukanga pa bintu byo nafunjilenga. Kabiji inge mu milanguluko mwaiya bwipuzho, nabushanga ba Itta ne kwibambila’mba: ‘Ba Itta, tolai Baibolo wenu, nji na bwipuzho!’ Ba Itta inge babuka bavinga ne mu meso na mambo a tulo kabiji bakumbula’mba, ‘Kyawama.’ Kepo bazhikulanga Baibolo ne kummwesha mukumbu.” Byo papichiletu moba asatu kufuma kimye ba Itta kyo bavilukijile kwi ba Babutsa, ba Babutsa batendekele kusapwila mambo awama.

Ba Babutsa bajinga na balunda nabo ba Natela Chargeishvili. Ba Babutsa bavuluka’mba: “Nalangulukilenga’mba bunonshi bukalengela ba Natela Chargeishvili kukana bukine, pano bino, byo nalangulukilenga kechi byo byo baubile ne. Kimyetu kitanshi kyo nesambile nabo, batambwijile bukine na kizaku.” Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, bonse babiji batatwile kusapwila na mukoyo ku balunda nabo, bo baingilanga nabo nkito, ne bo baikalanga nabo kipi kipi.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu