Kitango 18
Lengai Kwingijila Lesa Myaka ne Myaka Kwikala Kikonkwanyi Kyenu
1, 2. Kuvwanga pa kwikala na kuno kuyuka Lesa nanchi kika kikebewa?
FWANYIKIZHAI kuba’mba mwaimana pa kibelo kya kinzhilo kya kutwelela mu kibamba kyafungwa muji nsabo yavula. Twayai twambe kuba’mba mwine mwinayo wimupa kii ne kwimubula kuba’mba mutolemo yoyo nsabo. Ao kii wakonsha kwimufwetatu kanatu mwa mwingijisha. Byonkabyo, mwafwainwa kwingijisha kuyuka umvwe mukeba kuba’mba kukemufwete.
2 Kino kya kine kikatakata pa mambo a kuyuka Lesa. Kine kine, kuyuka Yehoba Lesa ne Yesu Kilishitu kwa luñama kulumbulula bumi bwa myaka. (Yoano 17:3) Bino, alo luketekelo kechi lwakonsha kufikiwapo pa kwikalatu na kuyuka konka ne. Byonka byo mwafwainwa kwingijisha kii wa munema, byo byo mwafwainwa kwingijisha kuno kuyuka Lesa mu bumi bwenu. Yesu waambile kuba’mba abo babena kuba kyaswa muchima wa Lesa “bakatwela mu bufumu.” Bantu bayewo mutundu bakekala na jishuko ja kwingijila Lesa myaka ne myaka!—Mateo 7:21; 1 Yoano 2:17.
3. Nanchi kyaswa muchima wa kwa Lesa kotuji kyo kika?
3 Panyuma yakufunda kyaswa muchima wa Lesa byo kiji, kyanema kwikyuba. Nanchi mulanguluka kuba’mba kyaswa muchima wa Lesa komuji iki ka? Kyakonsha kwambiwa mu mawi aipipishiwa akuba’mba: Londelai Yesu. Petelo mutanshi 2:21 witubula kuba’mba: “Mambo kino kyo kyo mwaichilwa: mambo Kilishitu naye wimumanamijile anweba, ne kwimushila mwa kulondela, mulonde monka mu ngayo yanji.” Pakuba’mba mube kyaswa muchima wa Lesa, mwafwainwa kulondela bulongo kyakumwenako kya kwa Yesu. Ajo jo jishinda ja kwingijishishamo kuyuka Lesa.
YESU BYOAINGIJISHE KUYUKA LESA
4. Mambo ka Yesu o ayukila byavula pe Yehoba, kabiji waingijishe byepi kuno kuyuka?
4 Yesu Kilishitu ye wayukisha Lesa bulongo kukila bantu bangi bonse. Waikele ne Yehoba Lesa mwiulu ne kwingila nanji pa myaka yabula kuyukanyikwa sakaakyangye kwiya panopantanda. (Kolose 1:15, 16) Nanchi Yesu waubilepo ka na kuno kuyuka konse? Kechi waikushiwe na kwikalatu nako ne. Yesu waikele mwayila kuno kuyuka. Oene mambo o ajinga wa lusa, wa butekanye, ne butemwe mu ñingijilo yanji na bantu bakwabo. Mujojo jishinda Yesu walondejilenga Shanji wa mwiulu ne kwingijila moayukijile mashinda a kwa Yehoba ne bumuntu bwanji.—Yoano 8:23, 28, 29, 38; 1 Yoano 4:8.
5. Mambo ka Yesu o abatizhiwe, kabiji waikele byepi mwayila lubatizhilo lwanji?
5 Kuno kuyuka Yesu koajinga nako kwamulengejile kubapo kintu kyanema bingi. Wafumine ku Ngalileya kuya ku Mukola wa Yodano, ko bamubatizhe kwi Yoano. (Mateo 3:13-15) Nanchi lubatizhilo lwa kwa Yesu lwajinga kayukilo ka kika? Byo ajinga Muyudea, wasemekelwe mu mukoka wipaine kwi Lesa. Onkao mambo, Yesu wipaine kufumatu pa kusemwa kwanji. (Kulupuka 19:5, 6) Kupichila mu lubatizhilo, wipaine aye mwine kwi Yehoba kuba’mba obe kyaswa muchima wa Lesa kimye kyo ajinga panopantanda. (Bahebelu 10:5, 7) Kabiji Yesu wafikizhe bwaluluzhi bwa lubatizhilo lwanji. Wakosakenejile mu mwingilo wa kwa Yehoba, kukumbanya kuyuka Lesa ku bantu pa kimye kyonse kyo ashukijilwenga. Yesu wamwenejilemo lusekelo mu kuba kyaswa muchima wa kwa Lesa, ne kwamba kuba’mba kino kyajinga nobe kajo koaji.—Yoano 4:34.
6. Mu ñanyi jishinda Yesu moekanyijile mwine?
6 Yesu wayukishetu kuba’mba kuba kyaswa muchima wa kwa Yehoba kukamutaisha byavula—ko kuba’mba kukamutaisha bumi bwanji. Nangwa kikale byonkabyo, Yesu wikaine mwine, kasa abika kukajilwa kwanji kwa ku mubiji pakifulo kya bubiji. Kimye kyonse watangizhengako kuba kyaswa muchima wa kwa Lesa. Nanchi twakonsha kulondela byepi kya kumwenako kya pwijijika kya kwa Yesu mu kuba kino?
BINTU BITANGIJILA KU BUMI BWA MYAKA
7. Ñanyi bintu bimo byo mwafwainwa kulondela pa kuba’mba mufwainwe kubatizhiwa?
7 Atweba kechi tuji na biji Yesu ne, twi bambulwakoloka kabiji twakonsha kufika pa kubatizhiwa kanatu panyuma ya kuba bintu bimo byanema. Kino kitendeka pakutwezha mu michima yetu kuyuka kwaluñama pe Yehoba Lesa ne Yesu Kilishitu. Kuba bino kwitulengela kwikala na lwitabilo ne kutemwa Lesa pakatampe. (Mateo 22:37-40; Loma 10:17; Bahebelu 11:6) Kulondela mizhilo ya Lesa, mafunde, ne bipimo kwafwainwa kwitulengela kulapila, kumwesha bulanda bwa bulesa pa bundengamambo bwetu bwakala. Kino kilengela kwaluluka, kokuba’mba, kusha ne kusankilapo mashinda atama otwalondelanga kimye kyotwabujile kuyuka Lesa. (Byubilo 3:19) Mu bukishinka, umvwe kyakuba tukyuba bundengamambo mu bufyamfya mukifulo kya kuba kintu kyaoloka, kokuba’mba kechi twaaluluka ne, kabiji kechi Lesa ye tubena kubepa ne. Yehoba umona bukamfutumfutu bonse.—Luka 12:2, 3.
8. Kika kyo mwafwainwa kuba umvwe mubena kukeba kwikalamo na lubaji mu mwingilo wa kusapwila Bufumu?
8 Pano byo mubena kufunda kuyuka Lesa, nanchi kechi kyawama kulanguluka byomwafwainwa kwi kwingijisha palwenu nenyi? Kampe muji na kizaku kya kubulako balongo benu, bakwenu, ne bakwabo bintu byomubena kufunda. Mu bukine, kampe mwatendeka kala kwibasapwilako, byonka Yesu byo aabene mambo awama na bakwabo nangwa kimye kyo aambilengatu jashi. (Luka 10:38, 39; Yoano 4:6-15) Pano kampe mubena kukeba kuba byavula. Bakulumpe ba Bwina Kilishitu mu kipwilo bakasangalala pakwisamba ne anweba pakuba’mba bamone kana mwafikapo ne kukonsha kwikalamo na lubaji mu mwingilo wa busapwishi bwa Bufumu wa kimye kyonse wa Bakamonyi ba kwa Yehoba nangwa ine. Inge kyakuba mwafikapo, bakulumpe mu kipwilo bakanengezha kuba’mba muyenga na Kamonyi umo mu butumwa. Bana ba bwanga ba kwa Yesu balondejile mikambizho yanji pakuba’mba bengile butumwa bwabo mu jishinda janengezhiwa bulongo. (Mako 6:7, 30; Luka 10:1) Mukamwenamo mu bukwasho bwa yenka uno mutundu byo mubena kwikalamo na lubaji mu kusapwila mawi a Bufumu kunzubo ne nzubo ne kwingijisha mashinda akwabo.—Byubilo 20:20, 21.
9. Nanchi muntu wakonsha kwipana byepi kwi Lesa, kabiji kwipana kwanji kufikila byepi bumi bwanji?
9 Kusapwila mambo a wama ku bantu bapusanapusana bekala mu kijiji kya kwingijilamo kya kipwilo jo jishinda jimo ja kutainamo bantu batemwa bololoke kabiji jiji pakachi ka mingilo yawama imwesha kuba’mba muji na lwitabilo. (Byubilo 10:34, 35; Yakoba 2:17, 18, 26) Kutanwa ku kupwila kwa Bwina Kilishitu kimye kyonse ne kwikalamo na lubaji lutuntulu mu mwingilo wa kusapwila nao ke mashinda a kumwesheshamo kuba’mba mwalapila ne kwaluluka kabiji pano mwakebeshatu kwikela mwayila kuyuka Lesa. Ñanyi kintu kikwabo kya mana kyalondelapo? Ke kya kwipana kwi Yehoba Lesa. Kino kilumbulula kuba’mba mu milombelo ya na muchima yense, mwa mubula Lesa kuba’mba mubena kupana bumi bwenu na muchima yense kuba kyaswa muchima wanji. Ajino jo jishinda ja kwipainamo anwebene kwi Yehoba ne kuswa kikonkoji kyawama kya kwa Yesu Kilishitu.—Mateo 11:29, 30.
LUBATIZHILO—KYO LULUMBULULA KOMUJI
10. Mambo ka o mwafwainwa kubatizhiwilwa panyuma ya kwipana anwebene kwi Yehoba?
10 Kwesakana na byaambile Yesu, abo bonse baluka ke bana banji ba bwanga bafwainwa kubatizhiwa. (Mateo 28:19, 20) Nanchi mambo ka o mwafwainwa kubatizhiwilwa panyuma ya kwipana kwi Lesa? Pakuba byomwipana anwebene kwi Yehoba, wayuka kuba’mba mwamutemwa. Bino kwakubula nangwa kuzhinaukatune mukakeba kubapo kintu pakuba’mba bakwabo nabo bayuke byo mwatemwa Lesa. Lubatizhilo lwimupa jishuko ja kumwesheshamo kwipana kwenu kwi Yehoba Lesa kuyukanyikwa pa mvula bantu.—Loma 10:9, 10.
11. Nanchi lubatizhilo lwenu lwalumbulula ka?
11 Lubatizhilo lwalumbulula byavula. Kimye kyo mwatumpwa mu mema, nangwa’mba “kuzhiikwa,” kiji nobe mwafwa ku jishinda ja bumi jo mwayilengamo kala. Kimye kyo mutumpuka pa mema, kiji nobe mwabukila ku bumi bupya, bwalamwa na kyaswa muchima wa Lesa, kechi kyaswa muchima wenu ne. Mu bukishinka, akyo kechi kilumbulula’mba kyapwa kechi mukalenga bilubo jibiji ne, mambo atweba bonse twibambulwakoloka onkao mambo tulenga mambo kila juba. Nangwa kikale byonkabyo, byo muji pano ke kalume wa kwa Yehoba wipana kabiji wabatizhiwa, mukekala na bulunda bwiikajila ne aye. Na mambo a lulapilo lwenu ne kubatizhiwa mukwikepesha, Yehoba witemenwa kwimulekelako mambo pa kitendekesho kya kitapisho kya nkuulo kya kwa Yesu. Mujojo jishinda, lubatizhilo lulengela muntu kwikala na jiwi ja muchima jawama ku meso a Lesa.—1 Petelo 3:21.
12. Kika kilumbulula kubatizhiwilwa (a) “mu jizhina ja Tata”? (b) ‘mujizhina ja Mwana’? (c) ne ‘mujizhina ja mupashi wazhila’?
12 Yesu wakambizhe bana banji ba bwanga kubatizha bana ba bwanga bapya “mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja Mupashi Wazhila.” (Mateo 28:19) Nanchi Yesu walumbulwile ka? Kubatizhiwa mu “jizhina ja Tata” kumwesha kuba’mba awo muntu ubena kubatizhiwa waitabizha na muchima yense kuba’mba Yehoba Lesa ye Mulenga ne Mfumu wa mu kulengwa konse. (Masalamo 36:9; 83:18; Musapwishi 12:1) Kubatizhiwa ‘mu jizhina ja Mwana’ kulumbulula kuba’mba awo muntu waitabizha Yesu Kilishitu—ne kikatakata kitapisho Kyanji kya nkuulo—kwikala jishindatu Lesa joanengezhezhamo lupulukilo. (Byubilo 4:12) Kubatizhiwa ‘mu jizhina ja mupashi wazhila’ ku mwesha kuba’mba awo muntu ubena kubatizhiwa wayuka kuba’mba mupashi wazhila wa kwa Yehoba nangwa’mba ngovu ingila, kyo kyela Lesa kyo engijisha pa kwingila nkebelo Yanji ne kupa bakalume Banji ngovu ya kuba nkebelo Yanji yaoloka mukukwatankana pamo na jibumba Janji jitangijilwa na mupashi.—Ntendekelo 1:2; Masalamo 104:30; Yoano 14:26; 2 Petelo 1:21.
NANCHI MWINENGEZHA KUBATIZHIWA NYI?
13, 14. Mambo ka o twakosha kubujila kuchiina kusala kwingijila Yehoba Lesa?
13 Pakuba lubatizhilo byo lwalumbulula byavula kabiji byo luji pakwalukila panema mu bumi bwa muntu, nanchi abya kyo kintu kyomwafwainwa kuchina nyi? Ine! Byokiji kuba’mba kufukula kubatizhiwa kechi kwafwainwa kwikupeezha ne, kwakubula nangwa kuzhinaukatune ko kufukula kwa mana akilapo komwakonsha kuba.
14 Lubatizhilo lupana kimwesho kya kuba’mba mwasala kwingijila Yehoba Lesa. Angilangulukai pa bantu bomwipizha nabo. Nanchi umo umo wa mwiabo mujishinda jimo nangwa jikwabo, kechi ubena kwingijila nkambo ne nyi? Bamo bazha ba bunonshi. (Mateo 6:24) Bamo bata michima yabo yonse pa mingilo yabo nangwa kwiikazha mu buzha bene kupichila mu kufikizha bintu byo babena kukeba kwikala kintu kyanemesha mu bumi bwabo. Kabiji bakwabo nabo bengijila balesa ba bubela. Bino anweba mwasalapo kwingijila Lesa wa kine, Yehoba. Kafwako mukwabo ungi yense umwesha lusa lwavula, ne butemwe nobe aye ne. Lesa unemeka bantu pa kwibapa mwingilo uji na nkebelo ibatangijila ku lupulukilo. Ukafweta bakalume baji bumi bwa myaka ne myaka. Mu kushiinwa, kulondela kya kumwenako kya kwa Yesu ne kupana bumi bwenu kwi Yehoba kechi kintu kya kuchina ne. Mu bukine, jo jishindatu jitokesha Lesa pa muchima kabiji jo ja mana.—1 Bamfumu 18:21.
15. Nanchi ñanyi mikika imo yavulamo ikanya kubatizhiwa?
15 Bino, lubatizhilo kechi kintu kya kuba na mambo a kukanjikizhiwa ku bantu ne. Ke mambo a kyenu kyenu ne Yehoba. (Ngalatiya 6:4) Byo mununguluka lwa ku mupashi, kampe mwafwainwa kwiipuzha kuba’mba: “Kisakunkanya kubatizwa iki ka?” (Byubilo 8:35, 36) Mwakonsha kwiipuzha anwebene kuba’mba: ‘Nanchi kulengululwa na ba mu kisemi ko kubena kunyanchijila nyi? Nanchi abya nkivwanga mu byubilo byabula bya mu binembelo nangwa mu kisonso kya bundengamambo nyi? Inyi kampe mbena kuchina kushikwa ku bakwetu mu kimasamasa?’ Bino byo bintu bimo byomwafwainwa kulangulukapo, bino bipimapimai mu mana.
16. Nanchi mukamwenamo byepi mu kwingijila Yehoba?
16 Kechi kya mana kupimapimatu lukatazho lukeya pa kwingijila Yehoba kwakubula kulanguluka pa mfweto ijimo ne. Ku kyakumwenako, angilangulukai pa mambo a kwimulengulula ku ba mu kisemi. Yesu walaile kuba’mba nangwatu bana banji ba bwanga bakakanyiwa ku balongo babo na mambo a kumulondela, bakatana kisemi kikatampe kya ku mupashi. (Mako 10:29, 30) Abo bakwenu baitabila bakamwesha butemwe bwa pakilongo komuji, kwimukwasha kuchinchika ku lumanamo, ne kwimutundaika kwenda mu jishinda jiya ku bumi. (1 Petelo 5:9) Bakulumpe mu kipwilo kikatakata bo bakonsha kwimukwasha kuchinchika ku lukatazho ne bya kushinda byubilo bimo byashupa. (Yakoba 5:14-16) Pa mambo a kushikwa ku bantu ba ino ntanda, mwakonsha kwiipuzha anwebene amba, ‘Nanchi kika kyakonsha kwesakana na kutalwa bulongo kwi Mulenga wa mu kulengwa konse, kumusangajika na jishinda ja bumi jo na sala?’—Byambo bya Mana 27:11.
KWIKELA MWAYILA KWIPANA KWENU NE LUBATIZHILO
17. Mambo ka o mwafwainwa kumwena lubatizhilo kwikala ntendekelo mukifulo kyakwikala mpelo?
17 Kyanema bingi kuvuluka kuba’mba lubatizhilo kechi yo mpelo ya kununguluka kwenu kwa ku mupashi ne. Yo ntendekelo ya mwingilo wa kimye kya bumi bwenu bonse kwi Lesa kwikala wamwingilo watongolwa kabiji umo wa mu Bakamonyi ba kwa Yehoba. Nangwa kyakuba lubatizhilo lwanema bingi, kechi ye mulaye wa lupulukilo ne. Yesu kechi waambile’mba: ‘Yense wabatizhiwa ukapuluka ne.’ Mukifulo kya byobyo, waambile kuba’mba: “Wakoselamo ne ku mpelo, ye ukapuluka.” (Mateo 24:13) Onkao mambo, kyanema bingi kuba’mba musambile kukebesha Bufumu bwa kwa Lesa kupichila mukwibulenga kwikala kintu kyakilamo kunema mu bumi bwenu.—Mateo 6:25-34.
18. Panyuma ya kubatizhiwa, ñanyi bikonkwanyi bimo byomwafwainwa kulondalonda?
18 Pakuba’mba mu kosakene mu mwingilo wenu kwi Yehoba, mwafwainwa kwibikila anwebene kikonkwanyi kya ku mupashi. Kikonkwanyi kimo kyawama ke kya kunungulula kuyuka Lesa kupichila mu jisambijilo ja pa bunke bwenu ja Kyambo kyanji. Tanchikai kutanga Baibolo kila juba. (Masalamo 1:1, 2) Tanwai ku kupwila kwa Bwina Kilishitu kimye kyonse, mambo kupwañana ko mukapwañana kokwa ku kemupa bulume bwa ku mupashi. Mambo ka o mwabujila kulenga kukumbula pa kupwila kwa kipwilo kwikala kikonkwanyi kyenu ne mujojo jishinda kutotaika Yehoba ne kukeba kukomesha bakwabo? (Loma 1:11, 12) Kikonkwanyi kikwabo kyafwainwa kwikala kya kuwamishako buwame bwa milombelo yenu.—Luka 11:2-4.
19. Nanchi mupashi wazhila wakonsha kwimukwasha kumwesha ñanyi byubilo?
19 Inge mubena kukeba kwikela mwayila lubatizhilo lwenu, mwafwainwa kimye kyonse kutesha muchima pa bintu byo muba, kasa mwitabizha mupashi wazhila wa kwa Lesa kuleta mo muji byubilo nabiji butemwe, lusekelo, mutende, kukoka muchima, buwame, lwitabilo, bukimote, ne kwikanya. (Ngalatiya 5:22, 23; 2 Petelo 3:11) Vulukai kuba’mba, Yehoba upana mupashi wanji wazhila ku bonse bamulombela ne kumumvwina aye byo baji bakalume banji bakishinka. (Luka 11:13; Byubilo 5:32) Onkao mambo lombai mupashi wa kwa Lesa ne kumulomba kuba’mba emukwashe kumwesha byubilo bimutokesha pa muchima. Byubilo bya uno mutundu bikatendeka kumwekela mu ñambilo yenu ne mu byubilo byenu byo mulondela kutangijila kwa mupashi wa kwa Lesa. Mu bukishinka, muntu yense mu kipwilo kya Bwina Kilishitu ubena kwesekesha kunungulula “bumuntu bupya” kuba’mba apashe Kilishitu. (Kolose 3:9-14) Atweba bonse muntu pa muntu tuji na lukatazho lwapusanapusana mambo akuba’mba tuji pa bipimo bya pusanapusana bya kunungulukilamo lwa ku mupashi. Pakuba byo muji bambulwakoloka, mwafwainwa kwingila na ngovu pakuba’mba mwikale na bumuntu bwapasha bwa kwa Kilishitu. Bino kange mubule luketekelo pa kuba kino ne, mambo mwakonsha kwikyuba na bukwasho bwa kwa Lesa.
20. Mu ñanyi mashinda mo mwakonsha kulondela Yesu mu butumwa?
20 Pakachi ka bikonkwanyi byenu bya ku mupashi pafwainwa kwikala kyokya kya kwikala wasangalala nobe Yesu. (Bahebelu 12:1-3) Watemenwe butumwa. Inge mwapewa jishuko ja kwikalamo na lubaji mu mwingilo wa kusapwila Bufumu, pano kange mu mumone nobe kiselatu ne. Esekai kutana kutondwa mu kufunjisha bakwabo pa mambo a Bufumu bwa kwa Lesa byonka byaubile Yesu. Ingijishai mikambizho ayo kipwilo kyo kikokozha kuba’mba imukwashe kwikala mufunjishi wawama. Kabiji shiinwai kuba’mba Yehoba wakonsha kwimupa bulume bwakwingila butumwa bwenu.—1 Kolinda 9:19-23.
21. (a) Nanchi twayuka byepi kuba’mba Yehoba umona bantu bakishinka amba nsabo? (b) Kika kimwesha kuba’mba lubatizhilo lwanema ku lupulukilo lwetu lwa ku buchibamambo bwa kwa Lesa ku bino byubilo bya bintu bibi?
21 Muntu wipana, kabiji wabatizhiwa ubena kwesekaeseka kulondela Yesu mu bukishinka wikala ke wasalululwa kwi Lesa. Yehoba usalaula mabilyoni a michima ya bantu kabiji wayuka kuba’mba bantu ba uno mutundu kechi bavulamo ne. Wibamona nobe nsabo, “bya buneme.” (Hagai 2:7) Bungauzhi bwa mu Baibolo bumwesha kuba’mba Lesa umona bantu bayewo mutundu kwikala babikwa kiyukilo kya kupuluka ku bunchibamambo bwanji bubena kwiya katataka pa bino byubilo bya bintu bibi. (Ezikyo 9:1-6; Malaki 3:16, 18) Nanchi “muji na muchima wakukebesha bumi bwa myaka” nyi? (Byubilo 13:48, NW) Nanchi mwakebeshatu kubikwa kayukilo ka kwikala wa mwingilo wa kwa Lesa nyi? Kwipana ne lubatizhilo yo mbaji imo ya kano kayukilo, kabiji ikebewa bingi pa kuba’mba mukapuluke.
22. Nanchi “jibumba jikatampe” jiji na ñanyi luketekelo?
22 Panyuma ya Muyulo wa ntanda yonse, Nowa ne kisemi kyanji balupukile mu bwato ne kutwela mu ntanda yatokeshiwa. Byonkabyo ne lelo jino, ba mu “jibumba jikatampe” abo bengijisha kuyuka Lesa mu bwikalo bwabo kabiji baitabizhiwa kwi Yehoba baji na luketekelo lwa kupuluka mpelo ya bino byubilo bya bintu bibi ne kwiyowa bumi bwa myaka ne myaka pa ntanda yatokeshiwa. (Lumwekesho 7:9, 14) Nanchi bwikalo bukekala byepi?
MONAI INGE MWAYUKA
Mu ñanyi jishinda Yehoba moakebela kuba’mba mwingijishe kuno kuyuka?
Nanchi ñanyi bintu bitangijila ku lubatizhilo?
Mambo ka lubatizhilo o lwaikela ntendekelo bino kechi mpelo ne?
Nanchi twakonsha byepi kwikela mwayila kwipana kwetu ne lubatizhilo?
[Kipikichala pa peja 172]
Nanchi mwipana kwi Lesa mu milombelo nyi?
[Bipikichala pa peja 174]
Nanchi kika kimukanya kubatizhiwa?