Mambo Awama o Bakeba Kwimusapwila
YESU byo ajinga panopantanda, baana banji ba bwanga baishile ko aji ne kumwipuzha’mba: “Kiyukilo kya kwiya kwenu, ne kya juba jikapelako i ki ka?” Wibakumbwile’mba, kukekala makondo pakachi ka mikoka ya bantu, bipowe bya nzala, myalo, bitentanshi, kuvujilako kwa bubi, bafunjishi ba bubela ba bupopweshi bakatwala bavula mungi, kushikwa ne kumanyika baana banji ba bwanga bakine, kabiji ne butemwe bwa kutemwa bololoke bukayanga na kukepa ku bavula. Inge bino bintu byatendeka kubiwa, bikamwesha’mba Kilishitu ubena kulama kwakubula kumumona ku bantu kabiji ne kuba’mba Bufumu bwa mwiulu buji pepi. Ano ke mambo awama! Onkao mambo, Yesu wanungilepo bino byambo kwikala lubaji lwa kiyukilo: “Ano mambo awama a bufumu akasapwilwa panopantanda ponse mwa kwibashimwina ba mu mikoka yonse ya bantu; bino ke ku mpelo.”—Mateo 24:3-14.
Binkunka bibena kumweka panopantanda kechi byawama ne, pano bino bibena kwimenako kintu kyawama kya kuba’mba Kilishitu uji pa Bufumu. Bintu byatongolwa peulupo byatendekele kumweka mu 1914. Ye mwaka mwapwijile Bimye bya Bangetila kabiji mu yenka uno mwaka, mo mwatendekejile lupimpu lwa kufuma ku bukalama bwa bantu kuya ku Bukalama bwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi.
Kino kimye kya lupimpu bekyambapo mu Salamo 110 kyepelo 1 ne 2, kabiji ne mu Lumwekesho 12:7-12. Mu bino binembelo baambamo amba, Kilishitu waikele ku kilujo kya Lesa poso kimye kyo aikele ke Mfumu. Kepo kwaikele nkondo mwiulu yalengejile Satana kumwela panshi ne kuleta malwa pa ntanda kabiji Kilishitu watendekele kulama mukachi ka balwanyi banji. Mpelo ya bubi bonse ikeya kupichila mu “malwa akatampe,” akafika pa kankomo mu nkondo ya Amagedonyi, apa bino pakalondele Bukalama bwa mutende bwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi.—Mateo 24:21, 33, 34; Lumwekesho 16:14-16.
Baibolo waamba’mba: “Uyuke kino amba, mu moba akapelako kukeya bimye byakatazha. Mambo bantu bakekala ba kwitemwa abo bene, ba kutemwa mali, ba kwitota, ba kwilemena, ba mwenga, ba kulengulula bebasema, ba kubula kusanta, ba kubula kuzhila, ba kubula muchima wa bumuntu, ba kubula kupwanañana, ba kwibabepela bakwabo, ba kubula kwilama, bashinta, ba kubula kutemwa byawama, ba kufutuka, ba lupata lwa kuba bibi, ba kwilundumika, ba kutemwa bya lusangajiko, ne kutemwa Lesa ne; kasa baji na kipashañanotu kya munema wa kunemeka Lesa, kabiji bulume bwa ao munema bebukana: kabiji bano nabo wibavundamine.”—2 Timoti 3:1-5.
Bamo bakonsha kupachika’mba bino bintu ne kalatu byajingako. Ee byajingako, pano bino kishinka ke kya kuba’mba ano moba byakilamo. Kwesakana na byamba bashayuka ba bya mpito ne bantutu bakwabo, kala kechi kwajingapo bintu bibena kubiwa luno kutendeka mu 1914 ne. (Monai jipa 7.) Malwa akilamo bingi kukila byo kyajinga kala. Kabiji pa mambo a mbaji ikwabo ya kiyukilo kya Kilishitu kya moba apelako, bino bishinka nabyo byafwainwa kulangulukwapo: Kusapwila ntanda yonse pa mambo a kwikalapo kwa Kilishitu ne Bufumu, kwaubiwa bingi pakatampe mu bwikalo bwa bantu. Bakamonyi ba kwa Yehoba bebamanyika bingi na mambo a kusapwila. Bavula bebepayile mu makampu a bena Nazi. Ne lelo jino Bakamonyi ba kwa Yehoba mu mapunzha amo bebakanya kusapwila, bakwabo bebakwata ne kwibataya mu tuleya, kwibamanyika ne kwibepaya. Abye byonse ke lubaji lwa kiyukilo kyaambile Yesu.
Kwesakana na mwaambijile jimo Lumwekesho 11:18, ‘mikoka yonse ya bantu yazhingijila’ Bakamonyi bakishinka ba kwa Yehoba kabiji kino kibena kumwesha’mba Yehoba naye ukabukila “bukaji” ino mikoka ya bantu. Kino kyonka kinembelo kyaamba’mba, Lesa ‘ukonauna aba bonauna ntanda.’ Mwapita bwikalo bwa bantu, ntanda kechi bakiyonaunapo kala byonka byo beyonauna luno ne. Kino kimye bintu byaaluka. Bashayuka ba sayansi babena kujimuna’mba, umvwe bantu batwajijile na kutamisha ntanda, kafwako ukekalangamo ne. Pano bino, Yehoba ‘wiilengele kwikalamo bilengwa byanji’ kabiji ukafumyamo bantu babena kwiitamisha saka bakyangye kwiyonaunatu yonse ne.—Isaya 45:18.
BINTU BYAWAMA BYO BUKOBA BUFUMU PANOPANTANDA
Bantu baitabila mu Baibolo amba, aba bakapuluka bakaya mwiulu, bakonsha kukumya umvwe baumvwa mulanguluko wa kuba’mba bantu bakekala bangikazhi mu Bufumu bwa Lesa panopantanda. Baibolo waamba’mba kibelengelo kya bantu bachechetu bo bakaya mwiulu kabiji jibumba jikatampe ja kukankalwa kubala jikekala panopantanda myaka ne myaka. (Salamo 37:11, 29; Lumwekesho 7:9; 14:1-5) Bungauzhi bwa mu Baibolo mu buku wa Danyela bumwesha’mba, Bufumu bwa Lesa buji mu maboko a Kilishitu bukalamanga ntanda yonse.
Mu kino kinembelo Bufumu bwa Kilishitu bwaimenwako na jibwe jo bachiba ku mutumba wa bumfumu bwa Yehoba. Jino jibwe jamufikijile ne kumonauna awa lukipashañano wimenako mabufumu akatampe a panopantanda, kabiji “aja jibwe . . . jafikijile lukipashañano, jaalukile ke mutumba mukatampe ne kukumbana wakumbene pano pa ntanda.” Buno bungauzhi bwatwajijila kwamba’mba: “Mu moba a boba bamfumu aye Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu bo bakabula konauna myaka ne myaka, nangwa pachechetu ne, kabiji abwa bufumu kechi bakebupana ku mutundu ungi ne. Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse ne kwibupwishatu shata! Pakuba abo bukekala myaka ne myaka.”—Danyela 2:34, 35, 44.
Bakamonyi ba kwa Yehoba bakebesha kwimubulako pa mambo a buno Bufumu ne luketekelo lwa mu Binembelo lwa kwikala myaka ne myaka mu ntanda yawama bulongo. Bantu bakukankalwa kubala bomi ne bafu bakekala na jishuko ja kwikala panopantanda myaka ne myaka. Kepo nkebelo ya Yehoba yo alengejile ntanda ne kubikamo bamulume ne mukazhi batanshi ikafika mu Bukalama bwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi. Mu uno Paladisa panopantanda kechi mukekala kumvwa mukose ne. Byonka Adama byo bamupele mwingilo wa kwingila mu bujimi bwa Edena, ne bantu nabo bakebapa mingilo ya lusekelo ya kulama ntanda ne bichi ne bijimwa ne banyama. “Bakamwenamo lusekelo myaka ne myaka mu mingilo ya maboko abo.”—Isaya 65:22; Ntendekelo 2:15.
Twakonsha kwamba pa binembelo byavula bibena kumwesha bwikalo byo bukekala kimye kikakumbulwa lulombelo lwafunjishe Yesu lwa kuba’mba: “Bufumu bwenu bufike. Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.” (Mateo 6:10) Pano bino, twayai tumone byaambapo kinembelo kimo amba: “Ponkapo naumvwine jiwi jikatampe jafuma ku jitanda, amba, Tala, kya kwikalamo Lesa kiji mu bantu, ne aye ukekala nabo, ne abo nabo bakekala ke bantu banji, ne aye Lesa mwine ukekala nabo, ne kwikala ke Lesa wabo: kabiji aye ukashimuna mipolo yonse ku meso abo; ne lufu kechi lukekalako jibiji ne; nangwa mabingo, nangwa kujila, nangwa misongo, kechi bikekalako jibiji ne: bintu bitanshi byapichijila. Ne aye waikala pa jitanda waambile’mba, Tala, naalula bintu byonse ke bipya. Kabiji waamba’mba, Nemba: mambo bino byambo byo bya kishinka ne bya kine.”—Lumwekesho 21:3-5.
[Blurb on page 15]
“Bimye byakatazha,”
BINO “ke ku mpelo”
[Picture on page 18]
Netherlands
[Picture on page 18]
Nigeria