KITANGO 1
‘Kutemwa Lesa byo Kulumbulula’
“Kutemwa Lesa kulumbulula’mba tulondelenga mikambizho yanji; kabiji mikambizho yanji kechi yakatazha ne.”—1 YOANO 5:3.
1, 2. Ñanyi kintu kimulengela kutemwa Yehoba Lesa?
NANCHI Lesa mwamutemwa nyi? Umvwe kya kuba mwipana kala kwikala mulunda ne Yehoba Lesa, kya kine mukumbu wenu ke wa kuba’mba ee, namutemwa. Twafwainwa kumutemwa Yehoba. Twamutemwa Lesa na mambo a kuba witutemwa. Baibolo waamba’mba: “Atweba tutemwañana, mambo aye ye wajinga mutanshi kwitutemwa.”—1 Yoano 4:19.
2 Yehoba ye wajinga mutanshi kwitutemwa. Witupa ntanda yawama ya kwikalamo. Witupa bintu bya ku mubiji byo tukeba. (Mateo 5:43-48) Kabiji witupa ne bintu bitukwasha kukosesha bulunda bwetu ne aye. Witupa Mambo anji, Baibolo. Witwambila kulomba kwi aye kabiji walaya’mba uketumvwa ne kwitupa mupashi wanji wazhila kwitukwasha. (Masalamo 65:2; Luka 11:13) Kintu kyakila pa bino byonse, watumine Mwananji ye atemwa kwikala Mukuzhi wetu kuba’mba etukuule ku bundengamambo ne lufu. Buno ke butemwe bukatampe bingi Yehoba bo etumwesha!—Tangai Yoano 3:16; Loma 5:8.
3. (a) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tutwajijile kwikala mu butemwe bwa Lesa? (b) Ñanyi bwipuzho bwanema bo twafwainwa kulangulukapo, kabiji mukumbu twakonsha kumutaana kwepi?
3 Yehoba ukeba atweba kumwenamo bintu byawama mu butemwe bwanji myaka ne myaka. Nangwa byonkabyo, kiji ko tuji atweba bene umvwe tukeba kumwenamo bintu byawama nangwa ne. Mambo a Lesa etukambizha’mba: ‘Ikalai mu butemwe bwa Lesa byo mubena kutengela bumi bwa myaka ne myaka.’ (Yuda 21) Byambo bya kuba’mba ‘Ikalai’ bilumbulula’mba, twafwainwa kubapo kintu kimo pa kuba’mba tutwajijile kwikala mu butemwe bwa Lesa. Twafwainwa kumwesha kuba’mba twamutemwa mu bintu byo tuba. Bwipuzho bwanema bo twafwainwa kulangulukapo ke bwa kuba’mba, ‘Nakonsha kumwesha byepi kuba’mba Lesa namutemwa?’ Mukumbu utanwa mu byambo mutumwa Yoano byo anembele na lutangijilo lwa mupashi amba: “Kutemwa Lesa kulumbulula’mba tulondelenga mikambizho yanji; kabiji mikambizho yanji kechi yakatazha ne.” (1 Yoano 5:3) Twafwainwa kuyuka bulongo bino byambo mo byatala mambo tukeba kumwesha’mba twamutemwa bingi Lesa.
‘KUTEMWA LESA BYO KULUMBULULA’
4, 5. Lumbululai byo mwatendekele kutemwa Yehoba.
4 Ñanyi kintu mutumwa Yoano kyo alangulukilengapo kimye kyo anembele bino byambo bya kuba’mba “kutemwa Lesa”? Nanchi mwakonsha kuvuluka kimye kyo mwatendekele kutemwa Yehoba nyi?
Kwipana ne kubatizhiwa byo bintu bitanshi bimwesha’mba tubena kukookela Yehoba
5 Akivulukai kimye kitanshi kyo mwafunjile bukine pe Yehoba ne bintu byo akeba ne byo mwatendekele kwikala na lwitabilo. Mwayukile’mba nangwa mwasemekelwe ndengamambo wabula kuyuka Lesa, kupichila mwi Kilishitu, Yehoba wimusolwejile jishinda ja kwikelamo bwikalo bwawama bwaonawine Adama, ne kutambula bumi bwa myaka ne myaka. (Mateo 20:28; Loma 5:12, 18) Mwayukile bulongo buneme bwa kitapisho Yehoba kyo apaine pa kutuma Mwananji ye atemwa kwiya na kwimufwila. Mwaumvwine bingi bulongo ne kutendeka kutemwa Lesa wimumwesha buno butemwe bwanji bukatampe.—Tangai 1 Yoano 4:9, 10.
6. Tumwesha byepi butemwe bwa kine, kabiji kutemwa Lesa kwimulengejile kuba ñanyi kintu?
6 Buno butemwe bwajingatu ntendekelo ya butemwe bwa kine bwa kutemwa Yehoba. Butemwe bwafwainwa kwikala bwa kine kechi bobwa bwa kwambatu pa kanwa ne. Kutemwa Lesa kya kine mwavwangwa bintu byavula kechi kwambatu amba, “Namutemwa Yehoba” ne. Byonkatu biji lwitabilo, butemwe bwa kine bwafwainwa kumwekela mu mingilo. (Yakoba 2:26) Tumwesha butemwe bwetu pa kuba bintu bitokesha ku muchima muntu ye twatemwa. Onkao mambo, byo mwatemenwe kya kine Yehoba, mwaikele na kizaku kya kukeba kumutokesha ku muchima Shenu wa mwiulu mu bwikalo bwenu. Nanchi mwi Kamonyi wabatizhiwa nyi? Umvwe ibyo, ko kuba’mba buno butemwe bukatampe ne kwipana kwenu kwimulengejile kufuukulapo bulongo. Mwipaine kwi Yehoba kuba kyaswa muchima wanji kabiji mwamwesheshe kwipana kwenu kimye kyo mwabatizhiwe. (Tangai Loma 14:7, 8.) Kufikizha uno mulaye kwi Yehoba, kwavwangamo kuba kintu kyalondelapo kyaambile mutumwa Yoano.
“TULONDELENGA MIKAMBIZHO YANJI”
7. Ñanyi mikambizho imo ya Lesa, kabiji kwiilondela kulumbulula ka?
7 Yoano waamba’mba kutemwa Lesa kulumbulula’mba: “Tulondelenga mikambizho yanji.” Ñanyi mikambizho ya Lesa? Yehoba witupa mikambizho yavula mu Mambo anji, Baibolo. Aye wakanya byubilo nabiji kupendwapendwa, bulalelale, kupopwela bankishi, bwivi ne bubela. (1 Kolinda 5:11; 6:18; 10:14; Efisesa 4:28; Kolose 3:9) Kulondela mikambizho ya Lesa kulumbulula kwikela mwayila mizhilo ya mu Baibolo yaamba pa byubilo byawama.
8, 9. Twakonsha kuyuka byepi bitokesha Yehoba ku muchima umvwe ketupite mu bintu byo babula kwambapo mu mizhilo ya mu Baibolo? Ambaipo kintu kimo kyakonsha kwitukwasha.
8 Nangwa byonkabyo, pa kuba’mba tutokeshe Yehoba ku muchima, twafwainwa kuba ne bintu bikwabo kechi kukookelatu mizhilo yanji ne. Yehoba kechi witupa mizhilo yonse ya kwitutangijila mu bintu byonse byo tuba pa juba pa juba ne. Mambo pa juba pa juba, twakonsha kupita mu bintu byavula byo babula kwambapo mu mizhilo ya mu Baibolo. Umvwe kyaikala bino, twakonsha kuyuka byepi bintu bitokesha Yehoba ku muchima? Baibolo walumbulula bulongo jishinda Lesa jo amwenamo bintu. Pa kufunda Baibolo, tufunda bintu Yehoba byo atemwa ne byo ashikwa. (Tangai Salamo 97:10; Byambo bya Maana 6:16-19) Kino kitulengela kuyuka bintu ne byubilo byo akeba. Umvwe twatwajijila kufunda pe Yehoba ne mashinda anji, bintu byo tufuukulapo kuba ne byubilo byetu bikekala monka mwayila milanguluko yanji. Onkao mambo, nangwatu umvwe ketupite mu bintu byo babula kwambapo mu mizhilo ya mu Baibolo, twakonsha kuyuka “kyaswa muchima wa Yehoba.”—Efisesa 5:17.
9 Mu Baibolo kechi mujipo muzhilo mwine washinkamika kuba’mba kechi twafwainwa kutamba mafilimu nangwa bintutu bikwabo bya pa televizhonyi bimwesha malwañano ne bulalelale ne. Pano bino, kechi twafwainwa kutamba bino bintu nangwa kya kuba kafwako mwine muzhilo waambapo ne. Twayuka Yehoba byo amona bino bintu. Mambo anji etubuula bulongo amba: “Aye [Yehoba] washikwa muntu yense watemwa bukapondo.” (Salamo 11:5) Kabiji Baibolo waamba’mba: “Lesa ukazhachisha ba bulalelale ne bankende.” (Bahebelu 13:4) Umvwe saka tulanguluka pa bino byambo byo banembele na lutangijilo lwa mupashi, twakonsha kuyuka bulongo kyaswa muchima wa Yehoba. Onkao mambo, kechi tukeba kutamba mafilimu amwesha byubilo byatama byashikwa Lesa wetu ne. Twayuka kuba’mba kitokesha bingi Yehoba ku muchima umvwe twakana byubilo byatama bantu ba mu ino ntanda byo bamona’mba byawama kutamba nangwa kuba.a
10, 11. Mambo ka o twasajilapo kukookela Yehoba, kabiji tumukookela byepi?
10 Ñanyi kintu kine kitulengela’mba tulondelenga mikambizho ya Lesa? Mambo ka pa juba pa juba o tukebela kwikela mukebela Lesa? Tuba bino kechi na mambo a kukebatu kubula kwitukambula nangwa kuchina bya malwa bimwekela bantu bakana kuba kyaswa muchima wa Lesa ne. (Ngalatiya 6:7) Atweba tukookela Yehoba, mambo tukeba kumwesha’mba twamutemwa. Byonkatu mwana byo akeba’mba bashanji bamutemwe, ne atweba byo byo tukeba’mba Yehoba etutemwe. (Salamo 5:12) Aye ye Shetu, kabiji twamutemwa. Kwikala bwikalo bwawama bulengela ‘Yehoba kwitubila bibusa,’ kwituletela bingi lusekelo.—Byambo bya Maana 12:2.
11 Onkao mambo, kechi tukookela na mambo a kwitukanjikizhatu ne; nangwa na mambo a bintu byonkatu byo tukeba ne.b Kechi tukebatu kukookela mikambizho yonkatu yo twatemwa, nangwa kukookelatu umvwe bintu bitwendela bulongo kwa kubula makatazho ne. Pakuba atweba ‘tukookela na muchima yense.’ (Loma 6:17) Twamba byonka byaambile nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Natemwa bingi mikambizho yenu, kine, neitemwa.” (Salamo 119:47) Ibyo, tutemwa bingi kukookela Yehoba. Twayuka’mba twafwainwa kumukookela kabiji ukeba ne atweba kumukookela na muchima wetu yense. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 12:32) Tukeba Yehoba kwamba pe atweba byonka Mambo anji byo aamba pe Nowa. Baibolo waamba pa uno mushakulu wa kishinka, watemenwe Lesa ne kumukookela pa myaka yavula, amba: “Nowa waubile byonse byamukambizhe Lesa. Waubiletu byonse.”—Ntendekelo 6:22.
12. Lukookelo lwa mutundu ka lulengela Yehoba kusangalala?
12 Nga Yehoba umvwa byepi byo tumukookela na muchima yense? Mambo anji aamba’mba, umvwe twauba kino ‘tusangajika muchima’ wanji. (Byambo bya Maana 27:11) Nanchi kya kine lukookelo lwetu lusangajika Nkambo Mfumu wa bintu byonse nyi? Ee, lumusangajika, kabiji kuji ne kintu kine kilengela Yehoba kusangalala! Yehoba witulengele kwikala na luusa lwa kwifuukwila bintu. Kino kibena kulumbulula’mba twakonsha kwisajila bintu byo tukeba kuba; twakonsha kusalapo kukookela Lesa nangwa kubula kumukookela. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 30:15, 16, 19, 20) Umvwe twasalapo kukookela Yehoba na mambo a kuba’mba twamutemwa, tukalengela Shetu wa mwiulu kusangalala bingi. (Byambo bya Maana 11:20) Kabiji kino kilumbulula ne kuba’mba twasala jishinda jawama kwikelamo.
“MIKAMBIZHO YANJI KECHI YAKATAZHA NE”
13, 14. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba ‘mikambizho ya Lesa kechi yakatazha ne,’ kabiji twakonsha kufwanyikizha byepi kino?
13 Mutumwa Yoano witutundaika bingi pa mambo a mikambizho ya Yehoba kuba’mba: “Mikambizho yanji kechi yakatazha ne.” Kyambo kya Kingiliki kyo batuntulula’mba ‘kukatazha’ pa 1 Yoano 5:3 kilumbulula’mba “kunema.”c Baibolo mukwabo watuntulula bino byambo kuba’mba: “Mikambizho yanji kechi itukookesha ne.” (New English Translation) Mikambizho ya Yehoba kechi yakatazha nangwa’mba itumanyika ne. Mizhilo yanji kechi yakatazha kuba’mba bantu babula koloka bakankalwa kwiikookela ne.
14 Twakonsha kwikifwanyikizha bino. Mulunda nenu wimwambila’mba mumukwasheko kuvilula bipe kwibitwala ku mpunzha ko avilukila. Uji na bipe byavula bingi bya kusenda. Bipe bimo byapelatu bulongo kya kuba muntu umo wakonsha kwibisenda kwa kubula lukatazho, pano bino bikwabo byanema bingi kabiji bikebewa bantu babiji pa kwibisenda. Mulunda nenu wimusajila bipe bimo kuba’mba mumusendeshepo. Nanchi ukemwambila kusenda bipe byanema byo ayuka’mba kechi mwakonsha kwibisenda nenyi? Ine. Aye kechi ukakeba’mba mwikozhe pa kusenda bino bipe bunke bwenu ne. Po pamotu, Lesa wetu wa butemwe ne lusa kechi witupa mizhilo yo twakonsha kukankalwa kukookela ne. (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 30:11-14) Aye kechi uketwambila nangwa pachechetu kusenda kipe kyanemesha kya uno mutundu ne. Yehoba wayuka papelela bulume bwetu, mambo “aye wayuka bulongo byo twalengwa, uvuluka’mba twi lukungu.”—Salamo 103:14.
15. Mambo ka o twakonsha kuketekela’mba mikambizho ya Yehoba itukwasha kumwenamo bintu byawama?
15 Mikambizho ya Yehoba kechi yakatazha ne; itukwasha bingi. (Tangai Isaya 48:17.) O ene mambo Mosesa o abuujile bena Isalela ba kala amba: ‘Yehoba witukambizhe kulondela ano malamuna onse ne kumwakamwa Yehoba Lesa wetu kuba’mba tukamwenemo byawama ne kutwajijila kwikala bomi byonkatu byo tuji lelo jino.’ (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:24) Ne atweba twakonsha kuketekela’mba Yehoba pa kwitupa mizhilo yanji, wituta bingi muchima, ukeba atweba kwikala myaka ne myaka. Kabiji Yehoba kechi wakonsha kwitukambizha kuba kintu kyakonsha kwitukatazha nangwa kwitukozha ne. Yehoba ke Lesa wa maana abula kupela. (Loma 11:33) Onkao mambo, wayuka bintu byawama byo tukeba. Yehoba ye mwine wa butemwe. (1 Yoano 4:8) Butemwe, kyo kyubilo kyanji kikatampe kimulengela kuba bintu byonse byo amba ne kuba. Butemwe po paimena mikambizho yonse yo apana ku bakalume banji.
16. Nangwa kya kuba tuji mu ntanda yatama ne na mambo a kubula koloka, mambo ka o twafwainwa kwibikilako kwikala na lukookelo?
16 Kukookela Lesa kechi kwapela ne. Twafwainwa kwibikako bingi kukana bintu bya pano pa ntanda biji “mu bulume bwa kwa aye mubi.” (1 Yoano 5:19) Kabiji twafwainwa kuchinchika mambo kubula koloka kwetu, kwitulengela kukeba kulala mizhilo ya Lesa. (Loma 7:21-25) Pano bino, butemwe bwetu bo twatemwa Lesa bwakonsha kwitukwasha. Yehoba upesha boba bakeba kumwesha’mba bamutemwa byo bamukookela. Upana mupashi wanji wazhila ku boba “bamukookela byo aji kalama.” (Byubilo 5:32) Uno mupashi upanga bipangwa byawama mwi atweba, ko kuba’mba byubilo byawama byakonsha kwitulengela kwikala na lukookelo.—Ngalatiya 5:22, 23.
17, 18. (a) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno buku, kabiji ñanyi kintu kyo twafwainwa kuvulukanga? (b) Ñanyi bintu byo tukesambapo mu kitango kyalondelapo?
17 Mu uno buku, tusakwisamba pa mafunde ne mizhilo yawama ya Yehoba ne pa bintutu bikwabo byo akeba. Pa kuba bino, twafwainwa kulabijilapo bintu bimo byanema bingi. Twayai tuvulukenga kuba’mba Yehoba kechi witukanjikizha kukookela mizhilo ne mafunde anji ne; aye ukeba atweba kumukookela na muchima yense. Kange tulubemo kuba’mba Yehoba ubena kukeba atweba kubanga bintu biketulengela kumwenamo bintu byawama pa kino kimye kabiji biketulengela kukekala na bumi bwa myaka ne myaka kulutwe ne. Kabiji twafwainwa kumona’mba tuji na muchima wa lukookelo, jino jo jishindatu ja kumwesheshamo kuba’mba twamutemwa bingi Yehoba.
18 Yehoba witupa jiwi ja mu muchima kuba’mba jitukwashenga kuyuka bintu byawama ne byatama. Onkao mambo, pa kuba’mba jiwi jetu ja mu muchima jitutangijilenga bulongo, twafwainwa kwijifunjisha byonka byo tukesambapo mu kitango kyalondelapo.
b Mipashi yatama nayo yakonsha kukookela kya kwikanjikizha. Kimye Yesu kyo akambizhe bandemona kufuma mu bantu bamo bajinga na bandemona, bano bandemona bamwene bulume bwanji kabiji bakookejile nangwa kya kuba kechi bakebelenga ne.—Mako 1:27; 5:7-13.
c Pa Mateo 23:4, kino kyambo kya Kingiliki bekingijisha kulumbulula “bipe byanema,” ko kuba’mba mizhilo ne bisho bya kwilengelatu byabula kuyilamo banembeshi ne Bafaliseo byo bakanjikizhanga bantu kulondela. Kino kyambo kintutu kimo bekingijisha ne pa Byubilo 20:29, 30 kuba’mba ‘bukaji,’ kabiji kyakonsha ne kulumbulula’mba bansatuki bashinta ‘bafunjisha mafunjisho aluwankana’ ne kongola bantu.