BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • lv Kitango 13 pp. 144-159
  • Bya Kusekelela Bifichisha Lesa ku Muchima

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bya Kusekelela Bifichisha Lesa ku Muchima
  • ‘Ikalai mu Butemwe bwa Lesa’
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • BATENDEKELE KUTELA KUPOPWELA JUBA AMBA KIMINSHIMINSHI
  • BYAAMBA BAIBOLO PA MOBA A KUSEMWA
  • ISHITA KE KISHO KYA KUPOPWELA LESA WA LUSEMO
  • BISHO BYUBA BANTU UMVWE MUNTU WAFWA
  • KANGE MUTAMISHE MASONGOLA ENU NE
  • KWIKUNKISHA MITUMWA NANGWA MAKAPU MUJI BYA KUTOMA, KWAFWAINWA NYI?
  • “ANWEBA MWATEMWA YEHOBA, SHIKWAI BYATAMA”
  • TUMBIJIKAINGA LESA MU BINTU BYO MWAMBA NE KUBA
  • Nanchi Moba Onse a Kukokoloka Atokesha Lesa ku Muchima Nyi?
    Byo Twafwainwa Kwikala mu Butemwe bwa Lesa
  • Salaipo Kupopwela Lesa
    Nanchi Baibolo Waamba’mba Ka?
  • Koselai ku Mpopwelo ya Kine
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
  • Nanchi Moba Onse a Kukokoloka Atokesha Lesa ku Muchima Nyi?
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
Monai Bikwabo
‘Ikalai mu Butemwe bwa Lesa’
lv Kitango 13 pp. 144-159
A son opening a surprise gift from his parents

KITANGO 13

Bya Kusekelela Bifichisha Lesa ku Muchima

“Yukainga kintu kimutokesha Nkambo ku muchima.”—EFISESA 5:10.

1. Ñanyi bantu Yehoba bo akokela kwi aye, kabiji mambo ka o bafwainwa kuyuka bintu bitokesha Lesa ku muchima?

YESU waambile’mba: ‘Bapopweshi ba kine bakapopwelanga Batata na mupashi ne na bukine, mambo Batata babena kukeba bantu ba uno mutundu kwibapopwela.’ (Yoano 4:23) Umvwe Yehoba wataana bantu bakeba kumupopwela na mupashi ne na bukine, byonka byo emutaaine anweba, wibakokela kwi aye mwine ne ku Mwananji. (Yoano 6:44) Kino kintu kyanema bingi! Nangwa  byonkabyo, bantu batemwa bukine bwa mu Baibolo, bafwainwa  ‘kuyuka kintu kimutokesha Nkambo ku muchima,’ mambo Satana ye shenyenye wa bujimbijimbi.—Efisesa 5:10; Lumwekesho 12:9.

2. Lumbululai Yehoba byo amona bantu bavwangakanya mpopwelo ya kine na ya bubela.

2 Akimonai kyamwekele ku Mutumba wa Sinai kimye bena Isalela kyo bakanjikizhe Alona kwibalengela nkishi. Alona waswile ne kwibalengela mwana ñombe, bino wibambijile’mba uno ñombe waimenejilengako Yehoba. Wibambijile’mba: “Kesha kukekala kijiilo kwi Yehoba.” Nanchi Yehoba wasekejilemo na kuno kuvwangakanya kwa mpopwelo ya kine ne ya bubela nyi? Ine. Na mambo a kino, Yehoba waipayile bantu 3,000 bapopwejilenga bankishi. (Kulupuka 32:1-6, 10, 28) Twafwainwa kufunjilako ka ku jino jishimikila? Umvwe tukeba kwikala mu butemwe bwa Lesa, kechi twafwainwa ‘kukwata ku kintu nangwa kimo kyatama ne,’ kabiji twafwainwa kumona’mba twazhikijila bukine ku bintu byatama.—Isaya 52:11; Ezikyo 44:23; Ngalatiya 5:9.

3, 4. Mambo ka o twafwainwa kulondela mafunde a mu Baibolo inge ketukebe kulondela bisho ne bya kusekelela?

3 Batumwa babulanga kutambwila bantu basatuka byo bafwile, bena Kilishitu ba bubela babujile kutemwa bukine bwa mu Baibolo, batendekele kulondela bisho bya buntunshi, bya kusekelela moba “azhila” kwamba’mba byafwainwa bena Kilishitu. (2 Tesalonika 2:7, 10) Byo musakutanganga pa mambo a ano moba amo a kusekelela, monai byo abena kumwesha mupashi wa pano pa ntanda, wapusana na wa Lesa. Kwambatu kine, bya kusekelela byavula byabula bya bwina Kilishitu byo boba pano pa ntanda byaimenatu pa kintu kimo: Bitundaika milanguluko ya buntunshi ne mafunjisho a bupopweshi bwa bubela ne kupopwela mipashi, ko kuba’mba biyukilo bya “Babilona Mukatampe.”a (Lumwekesho 18:2-4, 23) Kabiji vulukainga kuba’mba, Yehoba wamwenenga byubilo bya bunya bya bupopweshi kwafuma bisho byavula bibena kulondela bantu ano moba. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, bino bya kusekelela ne lunotu bifichisha bingi Lesa ku muchima. Jishinda Yehoba jo amwenamo bino byubilo jo jo twafwainwa kulondelanga ne atweba.—2 Yoano 6, 7.

4 Byo tuji bena Kilishitu ba kine, twayuka’mba bya kusekelela bimo kechi bitokesha Yehoba ku muchima ne. Bino twafwainwa kupwishisha jimo mu michima yetu kukana kwivwangamo mu bino bintu. Kupitulukamo jikwabo ne kumona ene mambo Yehoba o kimufichisha ku muchima na bino bya kusekelela, kuketukwasha kuchinuzhuka kintu kyonse kyakonsha kwitulengela kubula kutwajijila kwikala mu butemwe bwa Lesa.

BATENDEKELE KUTELA KUPOPWELA JUBA AMBA KIMINSHIMINSHI

5. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba Yesu kechi wasemekelwe pa 25 ñondo wa Kuvumbi ne?

5 Baibolo kechi waambapo bya kuvuluka kusemwa kwa kwa Yesu ne. Kwambatu kine, ne jine juba ja kusemwa kwanji kechi jayukanyikwa ne. Pano bino, twakonsha kwaamba’mba kechi wasemekelwe pa 25 ñondo wa Kuvumbi kimye kya mayoo mu yoya mpunzha ne.b Twakonsha kwamba bino, mambo Luka wanembele kuba’mba Yesu wasemekelwe kimye ‘bakafunga kyo bajinga mungye’ na kulama matanga abo. (Luka 2:8-11) Umvwe baikalanga “mungye bufuku” mwaka yense, kino inge kechi kyanemene kwi abo ne. Pano bino, na mambo a kuba mu Betelema pa kyokya kimye kyajinga kimye kya mvula ne mabebe, mikooko beibikanga mwazhikama kabiji bakafunga inge kechi “bajinga mungye” ne. Kabiji Yosefwa ne Maliya bayile ku Betelema mambo Kesala Augusatusa wakambizhe bantu bonse kuya na kwinembesha. (Luka 2:1-7) Umvwe mwajinga mu ñondo wa Kuvumbi, Kesala inge kechi wakambizhe bantu bakaine mukambizho wa bena Loma kuya ku mizhi yabo ya kala mu kimye kya mayoo ne.

6, 7. (a) Nanchi bisho byavula bya Kiminshiminshi byafuma pi? (b) Kupana kuba bantu pa Kiminshiminshi kwapusana byepi na kupana kuba bena Kilishitu?

6 Bisho bya Kiminshiminshi kechi bya mu Binembelo ne, pano bino byafuma ku bijiilo bya buntunshi bya bantu ba kala nabiji kisho kya Saturnalia kyaubanga bena Loma, kyo basekelelanga Saturn, lesa wa bunjimi. Kwesakana na byaamba buku wa New Catholic Encyclopedia, bapopweshi bapopwelanga lesa watelwanga’mba Mithra, basekelelanga juba ja 25 ja ñondo wa Kuvumbi kwikala “juba ja kusemwa ja lesa ye batelanga’mba juba, ye babulanga kushinda.” “Kiminshiminshi kyatendekele kimye bena Loma” kyo bateleko bingi muchima kupopwela lesa juba, mu myaka bitota bisatu Kilishitu saka afwa kala.

True Christians give out of love

7 Kimye kyo basekelelanga, bantu babulanga kupopwela Lesa bepanga bya bupe ne kuja bijiilo, bino byo byuba ne bantu basekelela Kiminshiminshi lelo jino. Byonkatu byo kiji lelo jino, kwipa bya bupe bya Kiminshiminshi kechi kubiwa mwayila 2 Kolinda 9:7 ne. Tutangapo’mba: “Muntu yense obe monka mo afuukwila mu muchima wanji, kechi apane na bulanda nangwa na mambo a kumukanjikizha ne, mambo Lesa watemwa muntu upana na lusekelo.” Bena Kilishitu ba kine bapana na butemwe ne kupana kwabo kechi kwaimena pa jubatu jimo janemeka bantu ne, kabiji kechi baketekela kwibabwezhezha kintu nangwa kimo ne. (Luka 14:12-14; tangai Byubilo 20:35.) Onkao mambo, bekala bingi na lusekelo byo babula kusekelelako Kiminshiminshi kabiji kechi betwezha mu nkongole byonka byuba bantu bavula pa kino kimye kya mwaka ne.—Mateo 11:28-30; Yoano 8:32.

8. Nanchi bashayuka ba tubangabanga bapaine bya bupe pa juba jasemekelwe Yesu nyi? Lumbululai.

8 Pano bino, bantu bamo bakonsha kwamba’mba, nanchi bashayuka ba tubangabanga kechi bapaine bya bupe pa juba jasemekelwe Yesu nenyi? Ine. Bya bupe byabo byamwesheshengatu mushingi kwi Yesu, mambo byo byo baubanga bantu mu kyokya kimye ku muntu wanemekwa. (1 Bamfumu 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11) Kwambatu kine, kechi baishile ne pa juba jasemekejilwepo Yesu ne. Pa kyokya kimye, Yesu kechi wakijinga lukeke mu kipaka ne, wakomejileko kabiji bamutaaine mu nzubo.

Bena Kilishitu ba kine bapana na mambo a butemwe

NANCHI NAFWAINWA KWIVWANGA MU BYA KUSEKELELA NYI?

A Christian woman refusing to help decorate her workplace for a popular celebration

Jifunde: “‘Lupukaimo mwi abo ne kwabana nabo,’ byo byaamba Yehoba, ‘kabiji kange mukwate ku kintu kya muzhilo ne’”; “‘ne amiwa nkemutambulwila.’”—2 Kolinda 6:17.

Mepuzho amo a kwishikisha anweba bene pa bisho ne bya kusekelela byuba bantu bavula

  • Nanchi byafuma ku bya kusekelela nangwa mafunjisho a bupopweshi bwa bubela nabiji kupopwela mipashi nyi?—Isaya 52:11; 1 Kolinda 4:6; 2 Kolinda 6:14-18; Lumwekesho 18:4.

  • Nanchi bikizhamo kupana munema ku bantu, ku bipamo nangwa ku mbandela ya kyalo nyi?—Yelemiya 17:5-7; Byubilo 10:25, 26; 1 Yoano 5:21.

  • Nanchi bitumbijika kyalo kimo nangwa mutundu umo kukila mukwabo nyi?—Byubilo 10:34, 35; 17:26.

  • Nanchi bimwesha “mupashi wa pano pa ntanda,” ubula kwingijila pamo na mupashi wazhila wa Lesa nyi?—1 Kolinda 2:12; Efisesa 2:2.

  • Nanchi nakonsha kutuntwisha bakwetu inge nevwanga mu bya kusekelela nyi?—Loma 14:21.

  • Umvwe nabula kwivwanga mu bya kusekelela, nakonsha kulumbulwila byepi bakwetu kyo nakaina?—Loma 12:1, 2; Kolose 4:6.

Binembelo biji panshipo byakonsha kwimukwasha kukumbula mepuzho pa bya kusekelela byuba bantu bavula:

  • “[Bena Isalela babujile bukishinka] bakwatankene na bisaka bya bantu ne kufunda mashinda abyo.”—Salamo 106:35.

  • “Muntu wa kishinka mu bicheche, ye wa kishinka ne mu byavula, kabiji muntu wabula koloka mu bicheche, ye wabula koloka ne mu byavula.”—Luka 16:10.

  • ‘Kechi mwi ba pano pa ntanda ne.’—Yoano 15:19.

  • “Kechi mwafwainwa kuja ku “tebulu wa Yehoba” ne ku tebulu wa bandemona ne.”—1 Kolinda 10:21.

  • “Kimye kyapitapo kyo mwaubijilengamo bintu bikeba bisaka bya bantu kyawana, byo mwaubilenga byubilo bya kwizozola, bya lwiso, kutomatoma binyu, kusangalala kubi, kupendwapendwa ne kupopwela bankishi.”—1 Petelo 4:3.

BYAAMBA BAIBOLO PA MOBA A KUSEMWA

9. Ñanyi bintu byamwekele pa kuvuluka moba a kusemwa ko baambapo mu Baibolo?

9 Nangwa kya kuba kusemwa kwa mwana kuleta bingi lusekelo, Baibolo kechi waambapo kuba’mba bakalume ba Lesa bavulukilenga moba abo a kusemwa ne. (Salamo 127:3) Nanchi kyajingatu kubula kukeba kwibanembamo mu Baibolo nyi? Ine, mambo batongolamo kuvuluka moba a kusemwa kubiji kwaubile Felo mwina Ijipita ne Heloda Antipasa. (Tangai Ntendekelo 40:20-22; Mako 6:21-29.) Nangwa byonkabyo, pa kuno kusekelela konse kubiji, bintu byamwekelepo byatamine bingi kikatakata kusekelela kwa kwa Heloda Antipasa kwalengejile ne Yoano Mubatizhi kumuchiba mutwe.

10, 11. Bena Kilishitu batanshi bamonanga byepi kuvuluka moba a kusemwa, kabiji mambo ka?

10 “Buku wa The World Book Encyclopedia waamba’mba: “Bena Kilishitu batanshi bamonanga’mba bantu bantunshi bo bavulukanga moba a kusemwa.” Bangiliki ba kala baitabijile’mba muntu wikala na mupashi wa kumuzhikijila pa juba ja kusemwa ne wa kumulamawizha mu bwikalo bwanji bonse. Buku waamba pa moba a kusemwa waamba’mba uno mupashi wakwatankenanga pamo mu jishinda ja kukumya na lesa wa pa juba jasemekelwamo muntu. (The Lore of Birthdays.) Kuvuluka moba a kusemwa kwavwangamo ne byuba bashayuka ba tubangabanga ne kupongesha bintu bya kulutwe.

MOBA “AZHILA” NE KUPOPWELA SATANA

Juba janema bingi mu bupopweshi mo Bapopwela Satana, ke juba jasemekejilwemo muntu. Mambo ka? Mambo bantu baya mu buno bupopweshi, baitabila kuba’mba muntu wakonsha kwikala lesa umvwe mwine wakeba. Onkao mambo, kwi abo kuvuluka juba ja kusemwa kwa muntu ke kusekelela kusemwa kwa lesa. Bantu bavula kechi bakeba kwikala bino ne. Nangwa byonkabyo, buku waamba pa moba a kusemwa waamba’mba: “Moba akwabo a kukokoloka asangajika bingi muchima, pa kuba moba a kusemwa alengela muntu kulanguluka’mba bamunemeka bingi.” (The Lore of Birthdays)

The next most “holy” days on the Satanists’ calendar are Walpurgis Night and Halloween. Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary defines the former as “the eve of May Day on which witches are held to ride to an appointed rendezvous.”

11 Bakalume ba Lesa ba kala kechi bakainetu kusekelela bisho bya moba a kusemwa na mambo a kuba’mba byafumine ku bantu babulanga kupopwela Lesa ne, bino ke na mambo a kulondela mafunde a Lesa. Mambo ka? Mambo bano bajinga banabalume ne banabakazhi bepelwile bingi kabiji kechi bamonanga’mba kusemwa kwabo kwanemene kya kuba batendeka ne kwikuvuluka ne.c (Mika 6:8; Luka 9:48) Abo bapaine lukumo kwi Yehoba ne kumusanchila pa bupe bwanema bwa bumi.d—Salamo 8:3, 4; 36:9; Lumwekesho 4:11.

12. Juba jetu ja kufwa jawama byepi kukila juba jetu ja kusemwa?

12 Bonse bekala ba kishinka kufikatu ne ku lufu, Lesa ukebavuluka ne kwibapa bumi bwa myaka ne myaka. (Yoba 14:14, 15) Musapwishi 7:1 waamba’mba: “Jizhina jawama, jawama kukila manyi a mutengo, ne juba ja kufwa jawama kukila juba ja kusemwa.” “Jizhina” jetu jilumbulula bulunda bwetu bwawama ne Lesa bo twikala nabo na mambo a kwikala ba kishinka. Bena Kilishitu bebakambizha kuvulukatu lufu lwa Yesu, kechi kusemwa kwanji ne, mambo “jizhina” janji janema bingi mambo mo mo tukapulukila.—Bahebelu 1:3, 4; Luka 22:17-20.

ISHITA KE KISHO KYA KUPOPWELA LESA WA LUSEMO

13, 14. Bisho bya kuvuluka Ishita byaishileko byepi?

13 Nangwa kya kuba bavula bamba’mba Ishita ke juba ja kuvuluka lusanguko lwa kwa Kilishitu, bino Ishita yafuma ku bupopweshi bwa bubela. Jizhina ja Ishita jakwatankana na Eoshitole nangwa’mba Oshitala, jizhina ja lesa mwanamukazhi wa bena Anglo-Saxon wa kyeya kabiji wa kimye kya mwela wa mebele. Batendekele byepi kwingijisha make ne tululu pa kuvuluka Ishita nangwa’mba juba ja lusanguko lwa kwa Yesu? Buku wa Encyclopædia Britannica waamba’mba: Make “aimenangako bumi bupya ne lusanguko, kabiji kufumatu ne kala “kalulu” kaimenangako lusemo. Onkao mambo, Ishita ke kisho kya lusemo kyafyamika kyo  babepekezha kwikala juba ja kuvuluka lusanguko lwa kwa Kilishitu.e

14 Nanchi Yehoba wakonsha kuswisha bisho bya bunya bya lusemo kuvulukilamo lusanguko lwa Mwananji nyi? Kwalepeshatu! (2 Kolinda 6:17, 18) Binembelo kechi bitukambizha nangwa kwituswisha kuvuluka lusanguko lwa kwa Yesu ne. Onkao mambo, kuvuluka lusanguko lwa kwa Yesu ne kwilwita’mba Ishita ke kubula bukishinka.

BISHO BYUBA BANTU UMVWE MUNTU WAFWA

15. Mambo ka bena Kilishitu ba kine o bachinuzhukila bisho bimo byuba bantu inge muntu wafwa?

15 Bena Kilishitu ba kine bachinuzhuka bisho byavula byuba bantu inge muntu wafwa. Abino bisho umvwe muntu wafwa bambula tundulu mu nzubo nangwa kubanza mijilo pangye, kukisha ne kulaala moba avula pa kijilo. Kabiji bisho bikwabo pa kunengezha mubiji wa muntu wafwa, babika bivwalo byanji mu kikondo, ne pa kumuzhiika bamutazha ku musela ne kubuula bonse bakilongo kutaya maloba mu kilende. Kabiji pa kupwisha kuzhiika bamo babika nsanyi peulu ya kilende. Abino byonse bisho bimwesha’mba inge muntu wafwa wakonsha kukwasha nangwa kukatazha bantu bomi bashala. Byo kiji kuba’mba bantu bafwa “kafwako kintu nangwa kimo kyo bayuka ne,” aba bonse bakeba kwikala mu butemwe bwa Lesa kechi bevwanga mu bino bisho bya kuchina bantu bafwa nangwa kwibapopwela ne.—Musapwishi 9:5, 6, 10.

KANGE MUTAMISHE MASONGOLA ENU NE

16, 17. (a) Mambo ka bantu babena kukeba kwisongola o bafwainwa kulangulukilanga pa mafunde a mu Baibolo pa mambo a bisho bantu byo boba pa masongola? (b) Ñanyi bintu bena Kilishitu byo bafwainwa kulangulukapo pa mambo a bisho bya kwikusa bunga nangwa bintutu bikwabo?

16 Katatakatu ‘jiwi ja musongoshi ne ja musongwa jikabule kumvwanyikapo jibiji mwi [Babilona Mukatampe].’ (Lumwekesho 18:23) Mambo ka? Mambo Babilona Mukatampe upopwela mipashi, kabiji kino kyakonsha kutamisha masongola kufumatu pa juba jitanshi ja masongola.—Mako 10:6-9.

17 Bisho byapusana pusana kwesakana na byalo. Bisho bimo byakonsha kumweka kwikalatu bulongo, byakonsha kufuma ku byubilo bya Babilona byo baitabilamo bantu amba bileta “jishuko” ku babena kwisongola nangwa boba bo baitako kutanwako. (Isaya 65:11) Kino kyavwangamo kwikusa bunga nangwa bintutu bikwabo. Kino kyubilo kyamweka kyafumine ku ndangulukilo ya kuba’mba kajo kasangajika bapashi batama kuba’mba bakabulenga kukatazha musongwa ne musongoshi. Kabiji kufumatu ne kala bantu bamona’mba kwikusa bunga kuleta lusemo, lusekelo ne kwikala kikupu. Kwambatu kine, aba bonse bakeba kutwajijila kwikala mu butemwe bwa Lesa bafwainwa kushikwa bino bisho byatama.—Tangai 2 Kolinda 6:14-18.

18. Ñanyi mafunde a mu Baibolo akonsha kukwasha bantu babena kutwela mu masongola kunengezha masongola bulongo ne boba bo baita kutanwako?

18 Kabiji bakalume ba Yehoba bachinuzhuka ne byubilo bya pano pa ntanda byakonsha kutamisha masongola ne bijiilo bya masongola a bena Kilishitu nangwa kutamisha jiwi ja mu muchima ja bantu bakwabo. Kechi bambapo bintu bya mukeyu nangwa bya matuka ne kuletapo bisela byabula kufwainwa nangwa kwambapo byambo byakonsha kulengela babena kwisongola ne bantu bakwabo kumvwa bumvu ne. (Byambo bya Maana 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Kabiji bachinuzhuka kwikala na bijiilo bya masongola byakizhamo kubaya bya ‘kumwesha bintu byo baji nabyo mu bwikalo.’ (1 Yoano 2:16) Umvwe mubena kunengezha masongola, yukai’mba Yehoba ubena kukeba’mba kulutwe na lwendo pa kuvuluka juba jenu ja masongola, jikemuletelenga lusekelo kimye kyonse kechi bulanda ne.f

KWIKUNKISHA MITUMWA NANGWA MAKAPU MUJI BYA KUTOMA, KWAFWAINWA NYI?

19, 20. Buku umo waambilepo’mba ka pa byatendekele kisho kya kwikunkisha mitumwa muji bya kutoma, kabiji mambo ka bena Kilishitu o bafwainwa kubujila kulondela kino kisho?

19 Kwikunkisha mitumwa nangwa makapu muji bya kutoma ke kyubilo kyubiwa javula bingi pa masongola ne pa mitentamo ikwabotu. Buku wa International Handbook on Alcohol and Culture wa mu 1995 waamba’mba: “Kwikunkisha mitumwa nangwa makapu muji binyu . . . ke kisho kyo babena kulondela bavula lelo jino, kyo baubanga kala kene kupainamo binyu ku balesa ba bubela . . . pa kuba’mba bebapeshe, kulomba lulombelo mu byambo bicheche amba ‘mwikale myaka!’ nangwa’mba ‘mwikale mutende!’”

20 Kya kine, bantu bavula kechi bakonsha kuyuka’mba kwikunkisha mitumwa nangwa makapu muji bya kutoma kwavwangamo bya bupopweshi nangwa bingelekezha ne. Nangwa byonkabyo, kisho kya kusuntwila pamo mitumwa ya binyu mwiulu bantu bakonsha kwikimona nobe babena kulomba bintu “mwiulu,” ko kuba’mba ku bintu biji na bulume bwakila bwa bantu bwa kutambwilamo mapesho mu jishinda jabula kuswisha Binembelo.—Yoano 14:6; 16:23.g

“ANWEBA MWATEMWA YEHOBA, SHIKWAI BYATAMA”

21. Nangwa kya kuba bino bisela kechi muji bya bupopweshi ne, ñanyi bisela bena Kilishitu byo bafwainwa kuchinuzhuka, kabiji mambo ka?

21 Babilona Mukatampe lelo jino ubena kutundaika kubula kunemeka mizhilo ya mu ntanda pa luntunanwa nangwa mu bufyamfya, byalo bimo pa mwaka pa mwaka bitundaika bijiilo pekala mazha atundaika kyubilo kya bulalelale ne kumweshatu bya kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka. Nanchi kijitu bulongo ku muntu ‘watemwa Yehoba’ kutanwako nangwa kutambakotu bino bisela nyi? Umvwe mwina Kilishitu watanwako, ukamwesha’mba washikwa kya kine bintu byatama nyi? (Salamo 1:1, 2; 97:10) Byo kyawamapo kulondela muchima wajingapo na nyimbi wa masalamo walombele’mba: “Kanyai meso ami kutala ku bintu byatutu”!—Salamo 119:37.

22. Ñanyi kimye mwina Kilishitu kyo afwainwa kufuukulapo kwesakana na jiwi janji ja mu muchima inge wafwainwa kwivwanga mu bya kusekelela nangwa ne?

22 Mu moba bantu ba pano pa ntanda o basekelela bisela bimo, mwina Kilishitu wafwainwa kujimuka bingi ne kumona’mba byubilo byanji kechi bibena kumwesha’mba ubena kusekelelako ne. Paulo wanembele’mba: “Inge mubena kuja, nangwa mubena kutoma nangwa mubena kuba kintu kya byepi nangwa kya byepi, bintu byonse saka mwibyubila lukumo lwa Lesa.” (1 Kolinda 10:31; monai kakitenguluzha kaamba’mba “Kufuukula Bulongo byo Mukeba Kuba.”) Nangwa byonkabyo, umvwe kisho nangwa kya kusekelela kechi kibena kutundaika bya bupopweshi bwa bubela, bya bumulwila ntanda ne kubula kuzhilulula mafunde a mu Baibolo ne, mwina Kilishitu yense wakonsha kufuukulapo kana wakonsha kutanwako nangwa ne. Kabiji wafwainwa kulangulukapo ne pa bibena kulanguluka bakwabo kuba’mba abule kwibatuntwisha.

TUMBIJIKAINGA LESA MU BINTU BYO MWAMBA NE KUBA

23, 24. Twakonsha kusapwila byepi bantu pa mizhilo yaoloka ya Yehoba?

23 Bantu bavula bamona moba amo a bya kusekelela byuba bantu bavula kwikala kimye kyawama bingi kya kupwanañena pamo na kisemi ne balunda nabo. Onkao mambo, umvwe muntu waamba’mba bintu byo tulondela bya mu Binembelo bimwesha kubula butemwe nangwa’mba byakizhamotu, twafwainwa kumulondolwela kuba’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba banemeka bingi kwikala na mitentamo yawama yo basangalela pamo na kisemi ne balunda nabo. (Byambo bya Maana 11:25; Musapwishi 3:12, 13; 2 Kolinda 9:7) Tusangalela bingi pamo na bakwetu kimye kyonse, bino na mambo a kutemwa Yehoba ne mizhilo yanji yaoloka, kechi tukeba kutamisha bimye byawama bya uno mutundu na bisho bimufichisha ku muchima ne.—Monai kakitenguluzha kaamba’mba “Bupopweshi bwa Kine Bulengela Bantu Kwikala Bingi na Lusekelo.”

BUPOPWESHI BWA KINE BULENGELA BANTU KWIKALA BINGI NA LUSEKELO

Yehoba ye “Lesa wa lusekelo,” kabiji ukeba bakalume banji kwikala na lusekelo. (1 Timoti 1:11) Kino kishinka bekyambapo mu binembelo biji panshipo:

  • “Awa uji na muchima wa lusekelo utwajijilatu na kusangalala nobe uji na kijiilo.”—Byambo bya Maana 15:15.

  • “Namona kuba’mba kintu kyawama ku muntu ke kusangalala ne kuba bintu byawama mu bwikalo bwanji, ne kuba’mba muntu yense wafwainwa kuja, kutoma ne kusangalela mu mingilo yanji yonse. Kino ke kya bupe kyafuma kwi Lesa.”—Musapwishi 3:12, 13.

  • “Muntu upana uji na muchima wa bumpanyi, kabiji utwajijilatu na bumpanyi bwanji.”—Isaya 32:8.

  • “Iyai ko nji, anweba bonse bakooka ne kunemenwa, ne amiwa [Yesu] nkemukokolosha.”—Mateo 11:28, 30.

  • “Mukayuka bukine, ne bukine bukemukasulula.”—Yoano 8:32.

  • “Muntu yense obe [apane] monka mo afuukwila mu muchima wanji, kechi apane na bulanda nangwa na mambo a kumukanjikizha ne, mambo Lesa watemwa muntu upana na lusekelo.”—2 Kolinda 9:7.

  • “Bipangwa bya mupashi ke butemwe, lusekelo, mutende, . . . lusa, buwame.”—Ngalatiya 5:22.

  • “Bipangwa bya kyeya biji na buwame bonse, bololoke ne bukine.”—Efisesa 5:9.

24 Bakamonyi bamo besambapo kala bulongo na bantu ba kishinka kwingijisha bishinka biji mu kitango 16 mu buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?h Vulukai’mba atweba tukeba kuleta bantu ku mpopwelo ya kine kechi kwipachika nabo ne. Onkao mambo, nemekainga bantu ne kwikala bakooka muchima kabiji “byambo byenu kimye kyonse bikale na bibusa kabiji byalungwamo mukele.”—Kolose 4:6.

25, 26. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwikala na lwitabilo ne kutemwa Yehoba?

25 Byo tuji bakalume ba Yehoba, twafunda bintu byavula bingi. Twayuka ene mambo o tubila bintu bimo ne kukanako bintu bikwabo. (Bahebelu 5:14) Onkao mambo, anweba bansemi funjishainga baana benu kulanguluka langulukapo pa mafunde a mu Baibolo. Inge mwauba bino, mukakosesha lwitabilo lwabo ne kwibakwasha kuyuka bya kukumbula kwingijisha Binembelo ku bantu bebepuzha pa mambo a byo baitabilamo, kabiji mukebamwesha’mba Yehoba wibatemwa bingi.—Isaya 48:17, 18; 1 Petelo 3:15.

26 Bonse bapopwela Lesa “na mupashi ne na bukine” kechi bachinuzhukatu kwivwanga mu bya kusekelela byabula bya mu binembelo ne, bino bebikako ne kwikala ba kishinka mu bwikalo bwabo bonse. (Yoano 4:23) Bantu bavula lelo jino bamona’mba kwikala wa kishinka kechi kwanema ne. Bino kwesakana na byo tukamona mu kitango kyalondelapo, mashinda a Lesa awama bingi kulondela.

a Monai kakitenguluzha kaamba’mba “Nanchi Nafwainwa Kwivwanga mu bya Kusekelela Nyi?” Moba amo bantu o banemeka ne bya kusekelela, byanembwa mu Buku wa Kukwasha Bakamonyi ba kwa Yehoba Kupesapesa, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

b Kwesakana na ndonda ya Baibolo ne mabuku aamba pa bwikalo bwa bantu, kyamweka Yesu wasemekelwe mu 2 B.C.E. mu ñondo wa Bayudea wa Etanimu, ko kuba’mba ñondo wa Kainyainya nangwa Ntundwe kwesakana na kalenda wetu wa katataka.—Monai buku wa Insight on the Scriptures, Volyumu 2, mapa 56-57, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

c Monai kakitenguluzha kaamba’mba “Moba ‘Azhila’ ne Kupopwela Satana.”

d Lulayañano lwa Mizhilo lwaambile’mba umvwe mwanamukazhi wasampuluka, wafwainwe kupana mulambo wa bubi kwi Lesa. (Bena Levi 12:1-8) Uno muzhilo wavulwilengako bena Isalela kishinka kya kuba’mba bantu basambwisha bundengamambo ku baana babo, kabiji wibakwashishenga ne kwikala na mweno yawama pa mambo a kusemwa kwa mwana ne kwibalengela kuchinuzhuka bisho bya moba a kusemwa byaubanga bantu babulanga kupopwela Lesa.—Salamo 51:5.

e Kabiji Ishita beyambapo kuba’mba imenako ne kupopwela lesa mwanamukazhi wa lusemo wa bena Kenana, watelwanga’mba Ishitole, wajinga na tuyukilo twa jike ne kalulu. Uno lesa Ishitole bamulenga mu bipashañano kumumwesha saka aji na binungwa bya lusemo nangwa saka aimana na kalulu lubaji lumo ne jike mu kuboko kwanji.

f Monai bibaba bibiji byaamba pa mambo a masongola ne mitentamo mu Kyamba kya Usopa kya November 1, 2006, mapa 12-21.

g Monai Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya February 15, 2007, mapa  30-31.

h Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

KUFUUKULA BULONGO BYO MUKEBA KUBA

Kwakonsha kwikala bintu bimo byakonsha kweseka butemwe bwetu pe Yehoba ne byo twakonsha kwingijisha mafunde a mu Baibolo. Mwina Kilishitu uji na mwinakwanji wabula kwitabila bakonsha kumwitako kuya nanji ku kijiilo kyanengezha balongo banji ba ku mubiji pa juba jo basekelela mu kyalo. Bena Kilishitu bamo jiwi jabo ja mu muchima jakonsha kwibaswisha kuya; pakuba bakwabo kechi jakonsha kwibaswisha ne. Umvwe mwina Kilishitu waswa luno lwito, byubilo byanji byafwainwa kumwesha’mba kechi ubena kusekelelako jojo juba ne, wafwainwa kumwesha’mba wafwakeshatu balongo banji kuba’mba bajiile pamo kajo.

Kyakonsha kuwama bingi mwina Kilishitu kwisambila jimo na mwinakwanji saka bakyangye kuya, kumulondolwela bulongo byo kyakonsha kuleta bumvu umvwe kya kuba balongo banji ba ku mubiji kebasekelele jojo juba, bino Kamonyi wakana kusekelela nabo pamo. Mwinakwenu wabula kwitabila wakonsha kufuukulapo kuba’mba mukebafwakeshe juba jingi.—1 Petelo 3:15.

Umvwe waumvwa bibena kulumbulula mukazhanji, kyakonsha kwikala byepi inge mwatawanji wakosako kuba’mba kanatu mukazhanji mwina Kilishitu bayile pamo? Mwanamukazhi kampe wafwainwa kulanguluka’mba mwatawanji byo aji mutwe wa kisemi, uji na mwingilo wa kumwena kisemi kyanji kajo. (Kolose 3:18) Pa jino juba, mwatawanji kampe wafuukulapo kunengezha kajo kuba’mba bakajiile pamo ku nzubo ya balongo banji ba ku mubiji. Mwanamukazhi mwina Kilishitu umvwe wayako wakonsha kushimuna bukamonyi bwawama bingi pa kikye kimye. Kajo kechi katama na mambo a kuba’mba bekaja pa juba ja kukokoloka ja ntanda ne. (1 Kolinda 8:8) Mwina Kilishitu wafwainwa kumona kano kajo byonkatu bikala kajo konse kabiji kechi wafwainwa kwivwanga mu lwimu lutundaika kusekelela jino juba, nyimbo, kwikunkisha makapu nangwa mitumwa muji bya kutoma ne bintutu bikwabo ne.

Kintu kikwabo kya kulangulukapo ke kya kuba’mba umvwe twatanwako bakwetu baketumona byepi. Mwanamukazhi mwina Kilishitu wafwainwa kuvuluka kuba’mba umvwe bakwabo bayuka’mba wafwakashijile balongo banji ba ku mubiji babula kwitabila pa jije juba, bakonsha kulefulwa.—1 Kolinda 8:9; 10:23, 24.

Nanchi kisemi kikakanjikizha mwanamukazhi mwina Kilishitu amba kanatu asankilepo lwitabilo lwanji nyi? Muchima wa kubula kukeba kulengesha bumvu bena buko wakonsha kulengela muntu kwivwanga mu bintu byo babena kuba! Onkao mambo, kyanema bingi mwina Kilishitu kulangulukilapo jimo bulongo pa kino kintu, kuvuluka bino byonse bishinka kuvwangakotu ne jiwi janji ja mu muchima ja bwina Kilishitu.—Byubilo 24:16.

Nanchi Nafwainwa Kutambula Mali Nangwatu Bupe Bukwabo bo Bapana mu Kimye kya Kiminshiminshi Nyi?

Mu bimye bya Kiminshiminshi, mwina Kilishitu bakonsha kumupa bupe nangwa mali ku mukulumpe wanji wa nkito. Nanchi mwina Kilishitu wafwainwa kukana buno bupe nyi? Ine. Mukulumpe wa nkito kampe kechi wakonsha ne kulanguluka’mba awa watambula buno bupe ubena kusekelela Kiminshiminshi ne. Kabiji kampe ubena kukebatu kwabanya ba mingilo banji bonse mali a nsubu yo bamwenamo pa kampanyi. Nangwa kampe buno bupe bwanji bwakonsha kwikala bwa kusanchila ba mingilo banji baingila na ngovu mwaka yense ne kwibatundaika kutwajijila kwingila bulongo. Mukulumpe wa nkito wakonsha kupana bupe ku bonse ba nkito, Bayudea, ba Mozilemu ne bakwabotu nangwa basekelela Kiminshiminshi nangwa ne. Onkao mambo, kupa muntu bupe pa juba ja kukokoloka nangwa kya kuba babena kwibutela pa jizhina ja jojo juba ja kukokoloka, kechi kwakonsha kulengela Kamonyi wa kwa Yehoba kukana kwibutambula ne.

Nangwa kya kuba muntu bamupa bupe pa juba ja kukokoloka ja bupopweshi, kechi kilumbulula’mba naye ubena kusekelelako jojo juba ne. Mukwabo mo bengijila nkito nangwa mulongo wanji wa ku mubiji wakonsha kwambila Kamonyi amba: “Nayuka namba anweba kechi musekelela jino juba ja kukokoloka ne, pano bino nakeba namba nemupepo bubwe bupe.” Umvwe jiwi janji ja mu muchima jamuswisha, wakonsha kusalapo kutambula buno bupe ne kusantatu kwapwa kwa kubula kwambapo byambo pa juba ja kukokoloka. (Byubilo 23:1) Kimye kimo inge mwina Kilishitu wamona’mba wakonsha kutuntwisha bakwabo, mu jishinda jawama wakonsha kukana ne kulumbulula bulongo kine kintu kyalengela’mba akane.

Nangwa byonkabyo, ibyepi umvwe kya kuba muntu ubena kupana bupe uji na mulanguluko wa kukeba kumwesha’mba mwina Kilishitu kechi wakosa ne, kabiji amba wakonsha kusankilapo lwitabilo lwanji inge wamupa bobo bupe? Inge kyaikala bino, kyawama kwibukana buno bupe. Kya kine, tukeba kupopwela Yehoba Lesa yenka kwapwa.—Mateo 4:8-10.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu