KITANGO 22
‘Popwelainga Lesa’
PAIMENA KITANGO: Kupituluka mu bishinka bikatampe biji mu buku wa Ezikyo ne byo twafwainwa kwibingijisha mu ano moba ne kulutwe
1, 2. (a) Atweba bonse twafwainwa kwifuukwilapo kuba ka? (b) Malaika wakishinka waubile byepi byo bakebele kumupopwela?
ATWEBA bonse twafwainwa kwishikisha buno bwipuzho bwanema bingi bwa kuba’mba: Ñanyi ye nafwainwa kupopwelanga? Bantu bamo bakonsha kwamba’mba buno bwipuzho bwakatazha, mambo bupopweshi bwavula bingi. Bino kwambatu kine, buno bwipuzho kechi bwakatazha ne. Twafwainwatu kusalapo wa kupopwela, kana Yehoba Lesa nyi, inyi kana Satana Diabola.
2 Satana naye ukeba kumupopwela. Wamwesheshe kino byo aesekelenga Yesu. Abino byobyo twafunjile mu Kitango 1 kya uno buku. Satana wakebelenga kupa Yesu kintu kyabaya bingi. Wakebelenga kumupa bufumu bonse bwa pano pa ntanda. Pano Diabola wakebelenga’mba Yesu amubile ka? Waambijile Yesu amba: “Umfukamine ne kumpopwela.” (Mat. 4:9) Pakuba malaika waishile ku mutumwa Yoano mu kimwesho wakaine kumupopwela. (Tangai Lumwekesho 22:8, 9.) Yoano byo akebelenga kupopwela malaika, uno malaika wakaine ne kwamba’mba: “Kange ube kino ne!” Uno malaika kechi waswile kumupopwela ne. Waambile’mba: “Popwela Lesa.”
3. (a) Uno buku bamunembela ka? (b) Tusakwisamba pa ka?
3 Uno buku bamunembela kwitukwasha kupopwela Yehoba Lesa yenkatu kwapwa byonka byaambile malaika. (Mpitu. 10:20; Mat. 4:10) Pano twayai tupituluke mu byo twafunjilako pa bupopweshi bwa kine ku bungauzhi ne ku bimwesho byamwene Ezikyo. Kabiji tusakwisamba ne pa Binembelo bisakwitukwasha kuyuka bikekala lweseko lukapelako, bantu bonse po bakesekwa pano pa ntanda. Bakashinda mu luno lweseko bakemwena Yehoba byo akabwezha bupopweshi bwa kine kikupu.
Bishinka Bikatampe byo Baambapo mu Buku wa Ezikyo
4. Ñanyi bishinka bikatampe bisatu byaambapo buku wa Ezikyo?
4 Buku wa Ezikyo witufunjisha kuba’mba bupopweshi bwa kine kechi bwafwainwa kwikala bwa pakanwatu ne. Bupopweshi bwa kine bwaimena pa (1) kupopwelatu Yehoba aye yenka kwapwa, (2) kutwajijila kukwatankana mu bupopweshi bwa kine kwa kubula bubi, ne (3) kumwesha byo twatemwa bakwetu. Pano twayai twisambe pa bungauzhi ne bimwesho byo twisambilepo mu uno buku byalumbulula bino bishinka bisatu.
Kishinka kitanshi: Kupopwelatu Yehoba aye yenka kwapwa
5-9. Twafundapo ka pa kupopwelatu Yehoba bunke bwanji kwapwa?
5 Kitango 3:a Mu kino kitango muji kimwesho kya kukumya kya Yehoba saka bamuzhokoloka ku kakongolo peulu ya bilengwa bya mupashi bya bulume. Ku kino kimwesho tubena kufunjilako kuba’mba Lesa wa Bulume Bonse ye yenkatu ye twafwainwa kupopwelanga kwapwa.—Ezi. 1:4, 15-28.
6 Kitango 5: Mu kino kitango muji kimwesho kyaambile pa bintu byatama byaubiwenga pa nzubo ya Yehoba. Kino kimwesho kitufunjisha kuba’mba kafwako kintu nangwa kimo Yehoba kyo abula kumona ne. Umona byubilo bya kubula bukishinka. Bantu banji byo batendekele kupopwela bankishi, wibamwenenga nangwa kya kuba bafyaminenga ku bantu. Bino byubilo bimufichisha bingi ku muchima kabiji ukambula bonse bebyuba.—Ezi. 8:1-18.
7 Kitango 7: Kino kitango kyaamba pa luzhachisho lwa Lesa lwafikijile bisaka bya bantu ‘byasekanga’ bena Isalela bibazhokolokele. Kino kimweshatu patoka kuba’mba Yehoba ukambula bonse bamanyika bantu banji. (Ezi. 25:6) Kabiji tufunjilako ne kintu kikwabo ku bena Isalela byo baubanga na bisaka bikwabo, kuba’mba bukishinka kwi Yehoba kyo kintu kyafwainwa kwikala kitanshi mu bwikalo bwetu. Kechi twafwainwa kupeezha mizhilo ya Lesa pa kuba’mba tube bikeba balongo betu babula kupopwela Yehoba ne. Kabiji kechi twafwainwa kuketekela mu bunonshi nangwa kwivwanga mu bya ino ntanda ne kukookela makafulumende kukila byo tukookela Yehoba ne.
8 Kitango 13 ne 14: Ku kimwesho kya nzubo ya Lesa yajinga pa mutumba walepesha tufunjilako kuba’mba twafwainwa kukookelanga mizhilo ya Yehoba ne kuvulukanga’mba Yehoba ye Lesa wakila balesa bonse.—Ezi. 40:1–48:35.
9 Kitango 15: Mu kino kitango muji bungauzhi bwafwanyikizha bena Isalela ne bena Yuda ku bapite. Tufunjilako kuba’mba Yehoba washikwa bingi kubula bukishinka.—Ezi., bita. 16 ne 23.
Kishinka kya bubiji: Kutwajijila kukwatankana mu bupopweshi bwa kine kwa kubula bubi
10-14. Uno buku witukwasha byepi kutwajijila kukwatankana mu bupopweshi bwa kine kwa kubula bubi?
10 Kitango 8: Muji bungauzhi bwaamba pa mulaye wa Yehoba wa kuba’mba ukaleta “kafunga umo” wa kulama bantu banji. Tufunjilako kuba’mba twafwainwa kwingilanga saka twakwatankana mu mutende ne kukookela Yesu.—Ezi. 34:23, 24; 37:24-28.
11 Kitango 9: Muji bungauzhi bwa kwa Ezikyo bwaamba pa bantu ba Lesa bafumine mu buzha mu Babilona ne kubwela na kuwamisha kyalo kyabo. Ku buno bungauzhi tufunjilako kintu kyanema bingi atweba tukeba kutokesha Yehoba ku muchima. Atweba bonse bapopweshi ba Yehoba twafwainwa kusankilapo bubipisho bonse bwa bupopweshi bwa bubela. Nangwa kya kuba twafuma mu bupopweshi, mu bisho ne nkomeno yapusana pusana kabiji bamo bayanji bakwabo banonshi, bino twafwainwa kukwatankana mambo ko kulengela bantu kwituyuka’mba twi bantu ba Lesa.—Ezi. 11:17, 18; 12:24; Yoa. 17:20-23.
12 Kitango 10: Mu kino kitango twisambile pa bungauzhi bwa bikupa byauma byaikele ke bantu bomi bwaamba pa kukwatankana. Twatokwa bingi pa kwikala pa jibumba ja bapopweshi babula bubi bengijila pamo nobe nzhita!—Ezi. 37:1-14.
13 Kitango 12: Mu kino kitango twisambile pa bungauzhi bukwabo bwaamba pa kukwatankana bwa tubichi tubiji twaikele ke kakichi kamo. Kumona bashingwa byo bakwatankana na mikooko ikwabo, kukosesha bingi lwitabilo lwetu mambo kufikizha buno bungauzhi. Nangwa twikala mu ntanda bantu mo baabenamo na mambo a bupopweshi ne bya bumulwila ntanda, bukishinka ne butemwe bo bwitulengela kukwatankana.—Ezi. 37:15-23.
14 Kitango 16: Kino kitango kyaambile pa mwanamulume wajinga na bya kunembako munembeshi ne banabalume bajinga na bya kwipayañenako. Ku kino kimwesho tufunjilako kuba’mba aba bo bakatana ku “malwa akatampe” saka babula bubi bakebabika tuyukilo twa kupuluka.—Mat. 24:21; Ezi. 9:1-11.
Kishinka kya busatu: Kumwesha byo twatemwa bakwetu
15-18. Mambo ka o twafwainwa kutwajijila kumwesha byo twatemwa bakwetu, kabiji twakonsha kuba byepi bino?
15 Kitango 4: Mu kino kitango twisambile pa bilengwa byumi bina byo bimenako byubilo bya Yehoba. Kyubilo kikatampe pa bino byonse ke butemwe. Inge ke twambe ne kuba bintu mu jishinda jimwesha’mba twatemwa bakwetu, tumwesha kuba’mba Yehoba ye Lesa wetu.—Ezi. 1:5-14; 1 Yoa. 4:8.
16 Kitango 6 ne 11: Mu bino bitango twafunjile kuba’mba butemwe bo bulengela Yehoba kutongola bakasopa nabiji Ezikyo. Lesa butemwe. Onkao mambo, kechi ukeba muntu nangwa umo amba akafwe kimye kyo akaleta mpelo ya buno bwikalo bwatama bwa kwa Satana ne. (2 Pe. 3:9) Tuji na mwingilo wanema bingi mumwekela butemwe bwa Lesa wakukwasha kasopa wa mu ano moba.—Ezi. 33:1-9.
17 Kitango 17 ne 18: Mu bino bitango twafunjile’mba Yehoba wayuka kuba’mba bantu bamo bakana lusa lwanji kabiji bakakeba kuzhiya bapopweshi banji bakishinka. Butemwe bukalengela Yehoba kuzhikijila bantu banji bakishinka kimye “Gogi wa mu ntanda ya Magogi” kyo akebalukuka. Kutemwa bantu ko kwitulengela kujimunako bantu kuba’mba Yehoba ukonauna bonse bamanyika bantu banji.—Ezi. 38:1–39:20; 2 Tesa. 1:6, 7.
18 Kitango 19, 20 ne 21: Mu bino bitango, twisambile pa kimwesho kya mukola wa mema a bumi ne kimwesho kya kwabanya kyalo kyamwesheshe patoka Yehoba byo atemwa bantu. Bino bimwesho byalumbulula bingi bulongo byabaya butemwa bwa Yehoba, wapaine mwananji kuba’mba mambo etu alekelwe tukekale na bumi bwalumbuluka mu kisemi kya Lesa. Jishinda jimo mo tumweshesha byo twatemwa bantu ke kubuulako bantu bintu byawama Yehoba byo alaya kubila bonse baitabila mu Mwananji.—Ezi. 45:1-7; 47:1–48:35; Lum. 21:1-4; 22:17.
Ku Mpelo ya Myaka Kiumbi Kimo, Yesu Ukoba Kikamwesha’mba Wipelula Bingi
19. Ñanyi bintu bikoba Yesu mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba, “Lweseko Lukapelako.”)
19 Mu bukalama bwanji bwa myaka Kiumbi Kimo, Yesu ukasangula biumbi bya bantu ne kufumyapo ‘mulwanyi’ wetu ko kuba’mba ‘lufu.’ (1 Ko. 15:26; Mako 5:38-42; Byu. 24:15) Bantu bayanda pa myaka yavula bingi. Bino Yesu byo akasangula bantu bafwa, ukafumyapo bulanda ne kulengela bantu bakasangulwa kwikala bwikalo bwa lusekelo. Kitapisho kyanji kikalengela kufumyapo bikola, makondo ne bipowe bya nzala. Kabiji Yesu ukafumyapo ne kine kintu kilengela bantu kuyanda, ko kuba’mba bundengamambo bo twaswaine kwi Adama. (Loma 5:18, 19) Yesu ‘ukonauna mingilo ya kwa Diabola’ yonse. (1 Yoa. 3:8) Pano ñanyi bintu bikalondelapo?
Bantu bo bakasangula bakekalanga bwikalo bwa lusekelo
20. Yesu ne ba 144,000 bakamwesha byepi amba bepelula? Lumbululai. (Monai kipikichala kitanshi.)
20 Tangai 1 Kolinda 15:24-28. Bantu bonse byo bakekala balumbuluka, ne ino ntanda yonse byo ikekala ke Paladisa byonka byakebelenga Yehoba patanshi, Yesu ne bo akalamanga nabo ba 144, 000 bakepelula bingi ne kubwezha Bufumu kwi Yehoba. Pa kupwa myaka Kiumbi Kimo, bakabwezha buno Bufumu na lusekelo. Bintu byonse bikoba Bufumu bwa Lesa bikekala myaka ne myaka.
Lweseko Lukapelako
21, 22. (a) Pano pa ntanda pakekala byepi ku mpelo ya myaka kiumbi kimo? (b) Mambo ka Yehoba o akakasulwila Satana ne bandemona?
21 Kabiji Yehoba ukoba kintu kikamwesha’mba waketekela bingi bapopweshi banji ba pano pa ntanda. Ukakambizha kuba’mba Satana ne bandemona banji bebafumye mu kalengwa mo bakekala myaka Kiumbi Kimo. (Tangai Lumwekesho 20:1-3.) Ntanda ne bantu bo bakataana bakapusanako bingi na ntanda yo bayukile. Nkondo ya Amagedonyi saka ikyangye kwiya, bantu bavula bebongwele kwi Satana kabiji baabenejilemo na mambo a misalululo ya bikoba ne lupato. (Lum. 12:9) Pakuba ku mpelo ya myaka kiumbi kimo, bantu bonse bakapopwelanga Yehoba saka bakwatankana. Ino ntanda yonse ikekala Paladisa muji mutende.
22 Pano mambo ka Yehoba o akakasulwila Satana ne bandemona, bambanzhi kuba’mba balukuke ntanda mukekala mutende? Mambo bantu bavula bakekalako ku mpelo ya myaka kiumbi kimo kechi bapichilepo mu meseko a kweseka lwitabilo lwabo kuba’mba bamweshe’mba bakishinka kwi Yehoba ne. Kabiji bavula bakasangulwa mu Paladisa bafwile kwa kubula kuyuka Yehoba. Yehoba ukebapa bumi ne byonse bya ku mubiji ne bya kwibakwasha kukosesha bulunda bwabo ne aye. Kechi bakekalapo na bantu bakonsha kwibalengela kwikala na byubilo byatama ne. Bakekalangatu na bantu bawama batemwa Yehoba kabiji bamwingijila. Satana ukazhinauka bano bantu bakasangulwa byonka byo aubile kwi Yoba, kuba’mba bepana kwingijila Lesa mambo wibazhikijila ne kwibapesha. (Yoba 1:9, 10) Onkao mambo, Yehoba saka akyangye kunemba mazhina etu mu buku wa bumi wa myaka ne myaka, uketupa kimye kya kumwesha patoka’mba twi bakishinka kwi Shetu walengele bintu byonse.—Lum. 20:12, 15.
23. Bantu bonse bakefuukwilapo abo bene kuba ka?
23 Pa kakimye kacheche, Satana bakamukasulula pa kuba’mba akajimbaike bantu ne kwibalengela kuleka kupopwela Lesa. Pano luno lweseko lukekala byepi? Bantu bonse bakefuukwilapo abo bene byonka byo kyajinga kwi Adama ne Evwa, kana kukookela mizhilo ya Yehoba ne kutundaika bukalama bwanji ne kumupopwela, nangwa kusatukila Lesa ne kutundaika Satana.
24. Mambo ka bantu bakasatuka o bakatelelwa’mba Gogi ne Magogi?
24 Tangai Lumwekesho 20:7-10. Aba bonse bakasatukila Lesa ku mpelo ya myaka Kiumbi Kimo batelwa’mba Gogi ne Magogi. Mambo bakamwesha byubilo bintutu bimo na bya boba Ezikyo bo aambilepo mu bungauzhi kuba’mba bakalukuka bantu banji mu kimye kya malwa akatampe. Jino jibumba ja bantu jitelwa’mba, “Gogi wa mu ntanda ya Magogi” jilumbulula bisaka bya bantu byapusana pusana bilwisha bukalama bwa Yehoba. (Ezi. 38:2) Kyo kimotu, ne boba bakasatuka ku mpelo ya Bukalama bwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi Kimo nabo bakatelwa’mba “bisaka bya bantu.” Mambo ka o bakebatelela bino? Pa kyokya kimye twayuka’mba mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi, misalululo ya byalo kechi ikekalako ne. Bantu bonse bakekalatu mu kafulumende umo, wa Bufumu bwa Lesa. Tukakwatankana pano pa ntanda ponse. Bungauzhi byo bwatela bano balwanyi amba Gogi ne Magogi ne kuba’mba “bisaka bya bantu,” kibena kulumbulula’mba Satana ukaleta mabano pa bantu ba Lesa ne kongolapo bamo. Pano bino, kafwako ye bakakanjikizha kwikala ku lubaji lwa kwa Satana ne. Bantu bonse bakekala balumbuluka kabiji bakefuukwilapo abo bene.
Bantu bakasatuka bakatelwa’mba Gogi ne Magogi (Monai jifuka 24)
25, 26. Bantu banga bakasatuka pamo ne Satana, kabiji ki ka kikebamwekela?
25 Bantu banga bakafuukulapo kusatuka pamo ne Satana? Nambala ya bantu bakasatuka bakekala “nobe busenga bwa ku kalunga ka mema.” Abino byambo kechi bibena kulumbulula’mba bantu bavula bakasatuka ne. Pano twayuka byepi? Akilangulukai pa mulaye Lesa ye alayile Abalahama. Yehoba waambile’mba baana ba kwa Abalahama bakavula “nobe busenga bwa ku kitulu kya kalunga ka mema.” (Nte. 22:17, 18) Pano bino, baana bafumine mu kisemi kyanji bajingatu 144,001. (Nga. 3:16, 29) Nangwa kya kuba ino nambala yabaya, bino ke ichechetu inge twiyesakanya ku bantu bonse. Kyo kimotu, ne nambala ya bantu bakasatuka pamo ne Satana kampe ikabaya, bino kechi ikabaya kukila ya bantu bakishinka ne. Bano bantu bakasatuka kechi bakabika bantu ba Lesa bakishinka mu kizumba ne.
26 Bano bantu bakasatuka bakebonauna nobe mu kukopatu kwa jiso. Bakebazhiya pamo ne Satana ne bandemona banji. Kechi bakasangulwa ne. Tukavulukangakotu byatama byo baubile byalengejile kwibazhiya myaka ne myaka.—Lum. 20:10.
27-29. Ki ka kikamweka ku bakatwajijila kwikala bakishinka mu lweseko lukapelako?
27 Pano bino aba bakatwajijila kwikala bakishinka mu lweseko lukapelako, mazhina abo bakeanemba myaka ne myaka mu “buku wa bumi.” (Lum. 20:15) Kepo bapopweshi ba Yehoba bakishinka bonse bakekala baana ba Lesa, ba balume ne ba bakazhi bakapopwelangatu Lesa bunke bwanji kwapwa.
28 Akilangulukai pa kino kimye kya kulutwe. Tukengilanga mingilo ileta lusekelo na balunda ba kine. Anweba bene ne batemwe benu kechi mukayandapo jibiji ne. Pa kikye kimye, tukekala baoloka ku meso a Yehoba. Kechi tukakebewanga kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu pa kuba’mba twitabilwe kwi Lesa ne. Muntu yense ukekala mulunda na Lesa. Kabiji kyakilamo kuwama, bupopweshi bwa kine bukakumbana mwiulu ne pano pa ntanda ponse, kabiji bapopweshi ba Lesa bonse bakekala balumbuluka. Pa kyokya kimye, bupopweshi bwa kine popo bukabwela byonkatu Lesa byo akebelenga patanshi!
Byo tukekala balumbuluka, tukekala baoloka ku meso a Yehoba. Kechi tukakebewanga kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu pa kuba’mba tukekale balunda na Lesa ne (Monai jifuka 28)
29 Nanchi mukekalako pa kyokya kimye nyi? Mukekalako inge mwatwajijila kulondela bino bishinka bikatampe bisatu byaambiwapo mu buku wa Ezikyo. Kishinka kitanshi: Mupopwelengatu Yehoba aye yenka kwapwa. Kya bubiji, mutwajijile kukwatankana mu bupopweshi bwa kine kwa kubula bubi. Kya busatu, mweshainga byo mwatemwa bakwenu. Bungauzhi buji mu buku wa Ezikyo bwitufunjisha kishinka kikwabo kyanema bingi. Ñanyi kishinka?
Akifwanyikizhai lusekelo lo tukekala nalo kimye bilengwa byonsetu bya mwiulu ne bya pano pa ntanda po bikakwatankana mu bupopweshi bwa kine (Monai mafuka 27-29)
“Bakayuka’mba Amiwa Yami Yehoba”
30, 31. Byambo bya kuba’mba “bakayuka’mba amiwa yami Yehoba” bikalumbulula ka (a) ku balwanyi ba Lesa? (b) ku bantu ba Lesa?
30 Buku wa Ezikyo wabwezhapo bimye byavula byambo bya kuba’mba, “bakayuka’mba amiwa yami Yehoba.” (Ezi. 6:10; 39:28) Abino byambo bikalumbulula kuzhiya balwanyi ba Lesa bonsetu pelu. Popo bakayuka’mba kine Yehoba koaji. Bakafunjila mu kitoba bilumbulula jizhina ja Yehoba kuba’mba, “Wikela Monse mo Akebela.” “Yehoba wa mabumba,” yenka “wa bulume mu nkondo” yeye bakalwa nanji. (1 Sam. 17:45; Lupu. 15:3) Bakelangulusha kuba’mba nanchi inge bamuyukile Yehoba, mambo pa kyokya kimye bunga bukapwila pa mpuki. Bakayuka’mba kafwako kyakonsha kukanya Yehoba kuba kyo afuukula ne.
31 Pakuba bantu ba Lesa, byambo bya kuba’mba “bakayuka’mba amiwa yami Yehoba” bilumbulula’mba ukebapulsha kabiji bakekala mu mutende. Yehoba uketulengela kwikala byonka byo akebelenga patanshi. Tukekala baana banji ba balume ne ba bakazhi balumbuluka baji na byubilo byonka byo aji nabyo. (Nte. 1:26) Nangwatu pa kino kimye, Yehoba ye Shetu wa kifyele kabiji kafunga wituzhikijila. Katatakatu uno Mfumu wetu akashinde mu nkondo. Aja juba saka jikyangye kufika, twayai atweba bonse tumvwinenga byambo biji mu buku wa Ezikyo. Ñambilo ne byubilo byetu pa juba pa juba bimweshanga’mba twamuyuka bulongo Yehoba. Inge twauba bino, luvula wa lonaiko byo bakamulekako mu kimye kya malwa akatampe, atweba tukazhikijilwa. Kechi tukakakilwa na moyo ne. Tukenuna mitwe yetu mambo kupokololwa kwetu kukekala pepi. (Luka 21:28) Pa kino kimye, twayai twibikeko kukwasha bantu kuyuka ne kutemwa Lesa yenkatu ye twafwainwa kupopwela, wa jizhina jakila mazhina onse, aye Yehoba.—Ezi. 28:26.
a Bitango byonse byo batongola byafuma mu uno buku.