Sekelai na Lesa wa Lusekelo

“Kyapelako, anwebakwetu, sekelai, . . . kabiji aye Lesa wa butemwe ne wa mutende ukekala nenu.”—2 KOLINDA 13:11.

1, 2. (a) Mambo ka bavula kyo babujila kusekela mu bwikalo? (b) Lusekelo lo luka, kabiji tusekela byepi?

MU ANO moba akatazha bantu bavula kechi basekela ne. Umvwe malwa ebaponena nangwa aponena mutemwe wabo, bomvwa byonka byaumvwine Yoba waambile kala’mba: “Muntu usemwa ku mwanamukazhi ye wa moba acheche ne ao nao onka a malwa.” (Yoba 14:1) Bena Kilishitu nabo batanyiwa mu makatazho ano ‘moba apelako,’ kabiji kechi kya kuzhinauka umvwe bakalume ba Yehoba bamo bakishinka balefulwa ne.—2 Timoti 3:1.

² Nangwa kiji byonkabyo, bena Kilishitu bakonsha kusekela nangwa kya kuba baji mu bya malwa. (Byubilo 5:40, 41) Pa kuba’mba tumvwishe kino, patanshi monai lusekelo byo lwalumbululwa. Lusekelo ke “kisangajimbwe kikala na muntu umvwe watambula nangwa ubena kupembelela byawama.”a Onkao mambo, byo tulanguluka pa bintu byawama byo tuji nabyo pa kino kimye aku satulanguluka-languluka pa lusekelo lo tukekala nalo mu ntanda ipya ya Lesa, kituletela bingi lusekelo.

3. Mu ñanyi jishinda mo kyakonsha kwambiwa’amba nangwa kikale byepi muntu yense wakonsha kwikala na mwa kumwena lusekelo?

³ Muntu yense ujipo na bintu bimo byawama byakonsha kumusangajika. Kimo kimye mutwe wa kisemi nkito yakonsha kupwa. Byonka byo kikala, wikala na kijikila kya kukeba kumwena ba mu kisemi kyanji bintu. Nangwatu kiji bino, inge kya kuba saka akosatu bulongo, wakonsha kusekela mambo ngovu yo aji nayo ikamulengela kwingila na ngovu umvwe wamonapo nkito ikwabo. Kya kumwenako kikwabo, kimo kimye mwanamukazhi wa bwina Kilishitu wakonsha kukolwa misongo yabaya. Wafwainwa kwibasanchila balunda ne balongo banji bamukwasha mu misongo yanji na mushingi ne kumukosesha. Kabiji bena Kilishitu ba kine bonse nangwa bekale mu bwikalo bwa byepi nangwa bwa byepi, bakonsha kusekela pa jishuko jo baji najo ja kuyuka Yehoba, “Lesa wa [lusekelo, NW]” ne Yesu Kilishitu, “wa [lusekelo kabiji, NW] wa lūsa lonse.” (1 Timoti 1:11; 6:15) Ee, Yehoba Lesa ne Yesu Kilishitu baji na lusekelo lukatampe. Batwajijila kwikala ba lusekelo nangwa kya kuba byubilo bya pano pa ntanda byapusana na byo akebelenga aye mwine Yehoba mu ntendekelo. Byubilo byabo byawama byakonsha kwitufunjisha ne atweba kwikala ba lusekelo.

Kechi Baleka Kusekela Ne

4, 5. (a) Yehoba waubile byepi kimye bantu batanshi kyo basatukile? (b) Yehoba watwajijile byepi kutemwa bantu?

⁴ Mu bujimi bwa Edena, ba Adama ne Evwa bajinga na bumi bwalumbuluka. Bajinga na mwingilo wawama wa kwibulama ne mwakwingijila. Kya kijishepo kuwama, bajinga na jishuko ja kwisamba ne Yehoba kimye kyonse. Lesa wakebelenga amba batwajijile na bwikalo bwawama byonkabyo. Bino bansemi yetu kechi batondelwe na bino bintu byonse byawama ne; baibile kipangwa ku kichi kyo bebazhijikile “kya kuyuka byawama ne byatama.” Buno bunsatuki bwabo, bo bwituletela bulanda ne atweba baana babo lelo jino.—Ntendekelo 2:15-17; 3:6; Loma 5:12.

⁵ Nangwa kyajinga byonkabyo, bulanda bwa ba Adama ne Evwa kechi bwafumishepo lusekelo lwa Yehoba ne. Waketekejile kuba’mba kukekalako baana bamo bakamwingijilanga. Waketekejile bingi kya kuba waambile ne mulaye wa kukula baana ba Adama ne Evwa, saka bakyangye ne kusema mwanabo mubeji! (Ntendekelo 1:31; 3:15) Mu myaka yavula yalondejilepo bantu bavula balondejilenga mu ngayo ya ba Adama ne Evwa, nangwa byonkabyo Yehoba kechi wibasankijilepo mambo a bunsatuki bwabo ne. Wateshe muchima ku banabalume ne banabakazhi ‘basangajikilenga muchima wanji,’ aba bebikileko na kuba byawama ku meso anji mambo bamutemenwe.—Byambo bya Mana 27:11; Bahebelu 6:10.

6, 7. Ñanyi bintu byakwashishe Yesu kutwajijila kwikala wa lusekelo?

⁶ Nga Yesu watwajijile byepi na lusekelo? Byo aji kilengwa kya bulume mwiulu, Yesu wamwenenga mingilo yonse ya banabalume ne banabakazhi pano pa ntanda. Bilubo byabo wibiyukile bingi, pano bino wibatemenwe. (Byambo bya Mana 8:31) Byo aishile pano pa ntanda ne “kwikala” na bantu, kechi wibashikilwe ne. (Yoano 1:14) Kika kyamulengejile Mwana Lesa walumbuluka kutemwa bantu bandengamambo?

⁷ Kitanshi, Yesu wamwenanga bintu byo aketekelanga bakwabo ne byo akonsheshe kwibobila mu kwesakanya. Wayukile kuba’mba kechi wakonsheshe kwalula bantu bonse ne. (Mateo 10:32-39) Onkao mambo wasekejilenga bingi umvwe nangwa umo waumvwina mambo a Bufumu. Nangwa kya kuba baana banji ba bwanga kechi baubilenga byawama kimye kyonse ne, Yesu wayukishetu’mba mukachi ka michima yabo bakebelenga kuba kyaswa muchima wa Lesa, kabiji pa kyonkakyo po po ebatemenwe. (Luka 9:46; 22:24, 28-32, 60-62) Byonkabyo, ne pa kulomba kwi Shanji wa mwiulu, Yesu wibalombejileko baana banji ba bwanga pa mingilo yawama yo baubile amba: “balama mambo enu.”—Yoano 17:6.

8. Tongolaipo mashinda amo mo twakonsha kulondela Yehoba ne Yesu pa kutwajijila kwikala ba lusekelo.

⁸ Kechi kya kuzhinauka ne, atweba bonse twafunjilako ku byubilo byawama byaubile Yehoba Lesa ne Yesu Kilishitu mu kino. Abya twakonsha kulonda Yehoba inge bintu byo twatengejilenga byabula kubiwa monka mo twibiketekejilenga? Nanchi twakonsha kulondela mu ngayo ya kwa Yesu mu kwikala na ndangulukilo yawama mu byubilo byo tujimo pa kino kimye ne kulanguluka bulongo byo tutengela ne byo tukeba bakwetu kwitubila nyi? Twayai tumone ano mafunde byo akonsha kwingijishiwa mu mwingilo wa mu bujimi ye batemwa bena Kilishitu bapayankana konse konse ko baji.

Ikalai na Lusekelo mu Mwingilo

9. Yelemiya wabwezhezhemo byepi lusekelo lwanji, kabiji byubilo byanji byawama byakonsha kwitukwasha byepi?

⁹ Yehoba ukeba atweba kwikala basangalala. Pano bino, kechi twafwainwa kwikalatu na lusekelo umvwe bantu betumvwina ne. (Luka 10:17, 20) Ngauzhi Yelemiya wasapwijile myaka yavula mu nyaunda mwajinga bantu babulanga kumvwa. Byo alangulukilenga pa kubula kumvwa kwa bantu, kechi wasekejile ne. (Yelemiya 20:8) Pano byo alangulukile-langulukile ne kumona buya bwa ano mambo, wabwezhezhemo lusekelo lwanji. Yelemiya waambile kwi Yehoba amba: “Byambo byenu nebimwene, kabiji nebijile; kabiji byambo byenu byaikajile kwi amiwa ke bya kumwenamo lusekelo, ne bya kusangajika muchima wami; mambo amiwa natelwa na jizhina jenu, anweba Yehoba.” (Yelemiya 15:16) Ee, Yelemiya wasekejile mu mwingilo wanji wa kusapwila byambo bya Lesa. Ne atweba twakonsha kuba byonkabyo.

10. Twakonsha kwikala byepi na lusekelo mu mwingilo nangwa kya kuba mu nyaunda yetu pa kino kimye kechi muji babena kumvwa ne?

¹⁰ Nangwa kya kuba bavula bakana kumvwina mambo awama, tuji na bishinka byavula bya kwikala basekela mu mwingilo wetu wa mu bujimi. Vulukai kuba’mba Yehoba waketekejile’mba bantu bamo bakamwingijilanga. Nobe Yehoba, ne atweba kechi twafwainwa kwikileka ne, mambo kulutwe na lwendo bamo bakomvwisha mambo alamata bantu bonse ne kutambwila mambo awama a Bufumu. Kechi twakonsha kulubangako kuba’mba bwikalo bwa bantu bwaluka ne. Nangwatu bantu baikala bulongo umvwe baikala na bulanda nangwa lukatazho, batatula kulangulukisha nkebelo ya bumi. Abya mukebakwasha bantu ba uno mutundu umvwe baikala na ‘michima yapelelwa’ nyi? (Mateo 5:3) Olo mukamonatu umo ke akebe kuteleka ku mambo awama mu nyaunda yenu kimye kyo mukayamo!

11, 12. Kika kyamwekele mu muzhi umo, kabiji twakonsha kufunjilako ka?

¹¹ Bantu ba mu nyaunda yetu motwingijila bakonsha kwaluka. Monai kya kumwenako. Mu muzhi umo mucheche, mwaikalanga bakyanyike besongola bajinga na baana. Bakamonyi ba kwa Yehoba byo bebafwakashishenga, pa nzubo ne nzubo bebambijilenga amba, “Kechi tubena kukeba ne!” Umvwe kya kuba umo wamwesha lusekelo lwa kukeba kufunda bukine, bukiji-bukiji bakwabo ba kipi-kipi bamukanya kwisamba na Bakamonyi. Pa kino twamweshatu kuba’mba, kechi kyapelele kusapwila mu yewa muzhi ne. Nangwa kyajinga bino, Bakamonyi kechi balekele ne; batwajijile na kusapwila. Kika kyafuminemo?

¹² Mu kupita kwa kimye baana bavula mu yewa muzhi bakomene ne kutwela mu masongola, kepo ne kwiikela abo bene. Pa nyuma ya kumona’mba bwikalo bwabo kechi bwibaletejile lusekelo lwa kine kine ne, bamo batatwile kukeba bukine. Bebutaine byo baumvwijile mambo awama asapwijilenga Bakamonyi. Onkao mambo, pa kupita myaka yavula ka kipwilo kacheche kailenga na kukoma. Fwanyikizhai lusekelo lwajinga na boba basapwishi ba Bufumu babujile kuleka kusapwila! Ne atweba kukosako kwetu mu mwingilo wa kusapwila lukumo lwa mambo a Bufumu kwituletele lusekelo!

Bakwenu Baitabila Bakemukwasha

13. Kwi ñanyi ko twafwainwa kwalulukila umvwe twatanyiwa mu bya malwa?

¹³ Umvwe mwaikala na lukatazho nangwa mwatanyiwa mu bya malwa, kwepi komwakonsha kutana bukwasho? Bakalume ba Yehoba bepana bavula patanshi balulukila kwi Yehoba mu lulombelo, apa bino ne ku balongo ne banyenga yabo ba bwina Kilishitu. Yesu byo ajinga pa ntanda, wanemekele bingi baana banji ba bwanga byo bamukwashanga. Kimye kya bufuku saka akyangye kufwa, wibambijile’mba “mwi boba bakelwa ne amiwa mu lweseko lwami.” (Luka 22:28) Kya kine, aba baana ba bwanga bajinga bambulwakoloka, pano bukishinka bwabo bwamukoseshe Mwana Lesa. Ne atweba bakwetu bapopweshi bakonsha kwitukosesha.

14, 15. Kika kya kwashishe ba mulume ne mukazhi bamo kuchinchika byafwile mwanabo wa mulume, kabiji mwafunjilako ka ku byo bapichilemo?

¹⁴ Ba mulume ne mukazhi ba bwina Kilishitu abo ba Michel ne Diane, bafunjile bukwasho bwa balongo ne banyenga yabo byo bwanema. Mwanabo wa mulume Yonafwanyi wa myaka ya kusemwa 20, mwina Kilishitu wabambakene bingi saakiji wakipela, wakolelwe kansa ya mu bongo. Ba dokotala baesekele na ngovu yonse kumupulusha, pano kechi bakonsheshe ne mambo misongo yabaile bingi, kufikatu ne kimye kyo afwile juba jimo mabanga. Kino kibakankamikile bingi ba Michel ne Diane. Bavulukile’mba Kupwila kwa Mwingilo kwajingako jo jo juba kampe kwapwa ne kupwa. Bino na mambo a kuba bakebelenga lutekenesho, balombele mukulumpe mu kipwilo ye bajinga nanji amba bayile pamo ku Nzubo ya Bufumu. Aku bafikatu bataine kuba’mba babena kubijika lufu lwa kwa Yonafwanyi ku kipwilo. Pa nyuma ya kupwila, bansemi baponyeshengatu mipolo bebakumbachile ku balongo ne banyenga yabo na kwibakosesha. Ba Diane bavuluka’mba: “Byo twafikile pa nzubo twakankamenetu kumonapo ne kya kuba ne, pano bukwasho bwafumine ku balongo bwitukoseshe bingi! Nangwa kya kuba kechi bakonsheshe kupwisha bulanda bwetu ne, betukwashishe bingi kuchinchika mu luno lukatazho!”—Loma 1:11, 12; 1 Kolinda 12:2126.

¹⁵ Ano malwa alengejile ba Michel ne Diane kutemwa balongo babo. Kabiji kibalengejile kwitemwa kya kine kine. Ba Michel bamba’mba: “Nafunjilako kutemwa mukazhami kukilapo. Bimye bimo inge twalefulwa, twisambila pamo bya bukine bwa Baibolo ne Yehoba byo abena kwitukwasha.” Ba Diane banungapo amba: “Luketekelo lwa Bufumu pano luji na bwaluluzhi bwabaya bingi kwi atweba.”

16. Mambo ka o kyanemena kubuula balongo betu byo twakajilwa?

¹⁶ Ee, balongo ne banyenga yetu ba bwina Kilishitu bakonsha ‘kwitukosesha muchima’ kimye kyo tuji mu makatazho ne kwitukwasha kwikala na lusekelo lwetu. (Kolose 4:11) Bino kechi bayuka bikala mu milangwe yetu ne. Onkao mambo umvwe tubena kukeba bukwasho, kyawama kwibabula byo twakajilwa. Ne atweba twafwainwa kusanchila bukwasho bonse bo bakonsha kwitupa ne kwibumona’mba bubena kufuma kwi Yehoba.—Byambo bya Mana 12:25; 17:17.

Kenkentai mu Kipwilo Kyenu

17. Ñanyi makatazho apitamo inetu umo muzhike, kabiji bantu ba uno mutundu twafwainwa kwibamona byepi?

¹⁷ Umvwe saka mumona bakwenu baitabila, mukafunda kwibasanchila pakatampe ne kumona lusekelo pa kupwañana nabo. Kenkentai mu kipwilo kyenu. Mwamonamo ba ñanyi? Abya mujipo nsemi wa mukazhi muzhike ubena kwibikako kukomesha baana banji mu bukine nyi? Mwakimulangulukapo kala byo amwesha kyawama nyi? Esekai kufwanyikizha makatazho amo o apitamo. Inetu umo muzhike wa jizhina ja Jeanine watongolapo makatazho amo o apitamo nabiji: mukose, banabalume bamo ku nkito ko asebeza bamukanjikizha kuba byubilo byabula kufwainwa ne mashinda a kwingijishishamo tu nsabo tucheche. Wamba’mba mutembo wakila pa byonse ke wa kukebela baana byo bakeba mambo mwana yense wapusana ku mukwabo. Jeanine watongolapo ne lukatazho lukwabo: “Kyakatazha bingi kukana mulanguluko wa kubika mwana wa mulume bumutwe bwa kisemi byo mwabula ba shanji. Nji ne na mwana wa mukazhi, kabiji kyakatazha bingi pa kuba’mba abule kunemenwa na makatazho ami.” Byonkatu byuba bansemi bavula bakamwa Lesa babula bena kwabo, Jeanine wingila bingi na ngovu ne kulama ba mu nzubo yanji. Kabiji ufunjisha baana banji Baibolo, bya kwingila mu mwingilo ne kuya nabo kimye kyonse na kupwila. (Efisesa 6:4) Yehoba byo asekelapo pa kumona kwibikako kwa kino kisemi mu kusunga bulumbuluke pa juba pa juba! Nanchi kechi tumvwapo lusekelo ku muchima pa kumona bantu ba uno mutundu botuji nabo nenyi? Ee, tusangalala bingi.

18, 19. Lumbululai byo twakonsha kusanchila bo tuji nabo mu kipwilo.

¹⁸ Kenkentai jikwabo mu kipwilo kyenu. Mwakonsha kumona banabakazhi ne banabalume bafwilwa babula “kupuswa” ku kupwila. (Luka 2:37, NW) Abya bomvwa mukose kimye kimo nyi? Ee bino, mambo batonga bena kwabo! Pano bapayankana bingi mu mwingilo wa Yehoba ne kutemwa bakwabo. Byubilo byabo byawama binungako lusekelo lwa kipwilo! Mwina Kilishitu waingila mu mwingilo wa kimye kyonse kukila pa myaka 30 waambile’mba: “Kintu kimo kindetela lusekelo lukatampe ke kumona balongo ne banyenga bakikulumpe bapita mu makatazho avula bakitwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka!” Ee, bena Kilishitu ba kikulumpe bo tuji nabo batundaika bingi bakyanyike.

¹⁹ Ibyepi ku bakatataka batatulatu bukumo kupwañana na kipwilo? Nanchi kechi tusangalala pa kwibamona inge ke beambile lwitabilo lwabo pa kupwila nenyi? Akilangulukai byo baingila na ngovu kufuma kimye kyo batatwile kufunda Baibolo. Kine Yehoba usekela bingi. Abya ne atweba tusekela nyi? Nanchi twibetabizhapo ne kwibatakaika pa kwingila kwabo na ngovu?

20. Mambo ka o kyafwainwa kwambiwa’mba yense mu kipwilo wingila mwingilo wanema?

²⁰ Abya muji mu masongola nyi, inyi mwi bansemi babula mwina kwenu? Mwi banyike babula bashenu (nangwa bainenu), mwanamukazhi nangwa mwanamulume wafwilwa nyi? Abya mwapwañana na kipwilo pa myaka yavula nyi, inyi po po mwatatula? Shiinwai kuba’mba byubilo byenu bya kishinka bitukosesha atweba bonse. Umvwe kamwimbe lwimbo wa Bufumu, mwakumbulapo nangwa mwaamba jashi mu Sukulu ya Mwingilo wa Teokalasi, kituletela bingi lusekelo. Ne kyakilapo kileta lusekelo lwabaya bingi ku muchima wa Yehoba.

21. Bishinka ka byavula byo tuji nabyo bituletela lusekelo, kabiji mepuzho ka ajipo?

²¹ Ee, nangwatu mu ano moba akatazha twakonsha kusekela pa kupopwela Lesa wetu wa lusekelo. Tuji na bishinka byavula bingi bya kumvwina lutundaiko lwa kwa Paulo: “sekelai, . . . kabiji aye Lesa wa butemwe ne wa mutende ukekala nenu.” (2 Kolinda 13:11) Ibyepi inge twatanyiwa mu bya malwa, kumanyikwa nangwa kushupikwa pakatampe mu bya bwikalo? Abya kyafwainwa kutwajijila kwikala balusekelo nangwa mu byubilo bya uno mutundu nyi? Anweba bene mukatana mukumbu byo mukafunda mutwe walondelapo.

[Tubyambo twa mushi]

[Mwakonsha Kukumbula Nyi?

• Lusekelo lwalumbululwa byepi?

• Kwikala na byubilo byawama kwakonsha kwitukwasha byepi kutwajijila ba lusekelo?

• Kika kyakonsha kwitukwasha kwikala na lusekelo mu nyaunda yetu ya kipwilo?

• Mu ñanyi mashinda mo musanchila balongo ne banyenga ba mu kipwilo kyenu?

[Bipikichala pa peja 21]

Bantu baji mu nyaunda yetu bakonsha kwaluka

[Kipikichala pa peja 23]

Makatazho ka baji mu kipwilo kyenu obaji nao?