Anweba ba Mwingilo Nowainga na Lusekelo!
“Bujimi bwa kunowa bwabayisha kine, pakuba ba kunowabo bakepa. Byonkabyo lombai ku Mwina bujimi atume bantu ba kunowa mu bujimi bwanji.”—MATEO 9:37, 38.
1. Kika kitukwasha kukosako na kuba kyaswa muchima wa Lesa?
UMVWE twavuluka juba jotwabatizwe kwikala bamwingilo wa Yehoba, kana katataka nyi, inyi myaka no kajo, kimweka nobe keshatu. Kwingijila Yehoba kyo kikala kintu kikatampe mu bumi bwetu botwipaine kwi aye. Lusekelo mu mwingilo wa Yehoba lolwitulengla kupulushako bimye bya kukwasha bakwetu kuba’mba apo kampe basakumvwa ne kutambwila mambo a Bufumu. (Efisesa 5:15, 16) Lelo jino, tubena kumona’mba kimye kibena kwenda bingi lubilo, mambo a “kwingijisha mwingilo wa Nkambo.” (1 Kolinda 15:58) Nangwa kya kuba tupita mu bya malwa, lusekelo lwetu lwa kuba kyaswa muchima wa Yehoba lwitutundaika kutwajijila kwingila mwingilo wa Nkambo.—Nehemiya 8:10.
2. Bika bitukwasha kwikala na lusekelo mu mwingilo wa kunowa kwa kifwanyikizho?
2 Atweba bena Kilishitu, tuji mu mwingilo wa kunowa kwa kifwanyikizho. Yesu Kilishitu wapashañenye mwingilo wa kukonkenya bantu ku bumi bwa myaka ne myaka ku kunowa. (Yoano 4:35-38) Ne atweba byo tubena kwingila uno mwingilo, kisakwitutundaika bingi byo tusakubalaula-balaula lusekelo lwajingapo na bena Kilishitu batanshi mu kwingila uno mwingilo wa kunowa. Tusakupituluka mu bishinka bisatu bitukwasha kwikala na lusekelo mu mwingilo wetu lelo jino. Bino bishinka ke (1) mambo etu a luketekelo, (2) kukeba bantu, ne (3) kwingila mutende byo tuji ba mwingilo wa kunowa.
Kutumwa kwa ba Mwingilo wa Kunowa
3. Mu ñanyi jishinda baana ba bwanga ba kwa Yesu batanshi mo bamwenejile lusekelo?
3 Bwikalo bwa bamwingilo wa kunowa, bwaalukile bingi—kikatakata batumwa ba kwa Yesu bakishinka 11 pa juba ja 33 C.E., kimye bayile ku mutumba mu Ngalilea na kumonañana ne Yesu kimye kyo asangukile! (Mateo 28:16) Kibena kumweka nobe pa jino juba kwajinga “balongo kukila bitota bitanu bonse pamo.” (1 Kolinda 15:6) Kimye kyonse bavulukilenga mwingilo wibapele Yesu. Wibabujile’mba: ‘Yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga, ne kwibabatiza mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja Mupashi Wazhila: ne kwibafunjisha balamenga byonse byo nemukambizhe.’ (Mateo 28:19, 20) Nangwa kya kuba bapichilenga mu malwa a mama nafwa, bajinga na lusekelo lukatampe mu mwingilo wa kunowa byo bamwenenga bipwilo bya baana ba bwanga ba kwa Kilishitu saka bibena kulengwa mu mapunzha avula. Mu kupita kwa kimye, ‘mambo awama asapwijilwe mu bilengwa byonse bya muno munshi.’—Kolose 1:23; Byubilo 1:8; 16:5.
4. Baana ba bwanga ba kwa Kilishitu wibatumine na kuba ka?
4 Ku ntendekelotu ya busapwishi bwanji mu Ngalilea, Yesu waichile batumwa banji 12 ne kwibatuma na kusapwila amba: “Bufumu bwa mwiulu bwafwenya ke pepi.” (Mateo 10:1-7) Aye mwine “wapitañenenga mu mizhi yonse [ya mu Ngalilea], ikatampe ne icheche, saebafunjisha mu mashinagoga abo, ne kwibasapwila mambo awama a Bufumu, ne kupwisha bikola bya misango yonse ne bulema bwa misango yonse.” Yesu wiobile lusa mabumba ‘mambo asubakene ne kupelelwa, pamo no mikooko ya kubula kafunga.’ (Mateo 9:35, 36) Mambo a lusa lwanji lwabaya, waambijile baana banji ba bwanga amba: “Bujimi bwa kunowa bwabayisha kine, pakuba ba kunowabo bakepa. Byonkabyo lombai ku Mwina bujimi atume bantu ba kunowa mu bujimi bwanji.” (Mateo 9:37, 38) Ne mu Yudea monse namo mwakebewenga ba kunowa byonka byaambile Yesu, saka kwashala bañondo 6 ba kupwisha mwingilo wanji pano pa ntanda. (Luka 10:2) Pa bino byonse bimye bibiji, watuminenga baana banji ba bwanga mu mwingilo wa kunowa.—Mateo 10:5; Luka 10:3.
Mambo Etu a Luketekelo
5. Mambo a ñanyi mutundu o tusapwila?
5 Atweba bamwingilo ba Yehoba ba ano moba, tubena kwingila na lusekelo uno mwingilo wa kunowa. Kishinka kimo kituletela lusekelo lukatampe ke kya kuba’mba tutwajila bantu bakajilwa ne bapopomenwa mambo apana luketekelo. Byonka byajinga baana ba bwanga ba kwa Yesu ba mu kitota-myaka kitanshi, ne atweba byo tujipo na jishuko jikatampe ja kusapwila mambo awama—mambo a lusekelo apa luketekelo boba ‘basubakana ne kupelelwa, pamo no mikooko ya kubula kafunga.’!
6. Batumwa baingijilenga ñanyi mwingilo mu kitota-myaka kitanshi?
6 Mukachi ka kitota-myaka kitanshi, mutumwa Paulo wabambakene bingi na kusapwila mambo awama. Kabiji waingijilenga bingi bulongo mwingilo wanji wa kunowa, mambo ne kimye kyo anembejile bena Kilishitu ba mu Kolinda nobe mu 55 C.E., waambile’mba: “Anwebakwetu, nemulumbulwila mambo awama o nemusapwijile, onka o mwatambwile, onka o mwaimenamo.” (1 Kolinda 15:1) Batumwa ne bena Kilishitu batanshi bakwabo baingilanga bingi na ngovu mu mwingilo wa kunowa. Nangwa kya kuba Baibolo kechi itubula kibelengelo kya batumwa bapulukile mu malwa a lonaiko lwa Yelusalema mu 70 C.E. ne, twayuka kuba’mba mutumwa Yoano wasapwijile pa myaka 25 pa nyuma ya kino.—Lumwekesho 1:9.
7, 8. Ñanyi mambo a lusekelo bakalume ba Yehoba o babena kusapwila na kupelawizha kukila ne byo kyajinga kala?
7 Kepo palondejile myaka yavula ya bantangi ba Kilishitendomu, “muntu wa bumpupabizhila,” bapondokele mu lwitabilo. (2 Tesalonika 2:3) Kunangijila ku mpelo ya kitota-myaka kya bu 19, aba bebikileko kwikala mwayila mafunjisho ene a bwina Kilishitu batatwile kusapwila mambo a luketekelo a Bufumu. Kutatulatu na Kyamba kya Usopa kitanshi kya (July 1879), mutwe wakyo waikala na bino byambo: “Kutaya Mbila ya Kwikajikwa kwa Kilishitu,” “Kutaya Mbila ya Bufumu bwa Kilishitu,” ne “Kubijika Bufumu bwa Yehoba.”
8 Bufumu bwa Lesa bwa mwiulu bwapainwe kwi Yesu Kilishitu mu 1914, kabiji lelo jino tubena kusapwila mambo a luketekelo na kupelawizha kukila ne byo kyajinga kala. Mambo ka? Mambo a kuba’mba pa bintu byawama buno Bufumu byo bukoba ke konauna buno bwikalo bujipo. (Danyela 2:44) Ñanyi mambo awama akonsha kukila pa ano? Kabiji lusekelo ka lo twakonsha kwikala nalo lwakila pa kusapwila Bufumu “malwa akatampe” saka akyangye kwiya?—Mateo 24:21; Mako 13:10.
Kukeba Bantu
9. Mukambizho ka Yesu ye apele baana banji ba bwanga, nga bantu bonse beatambwile mambo a Bufumu nyi?
9 Kishinka kikwabo kitukwasha kumona lusekelo mu mwingilo wetu wa kunowa ke kukeba bantu baluka ke baana ba bwanga, apa bino nabo batwela mu mwingilo wa kunowa. Ku nyuma mu 31-32 C.E., Yesu wakambizhe baana banji ba bwanga amba: “Mu mizhi yonse yo mukatwelamo, nangwa mukatampe nangwa muchuchu, [kebaimo, NW] muntu wafwainwa.” (Mateo 10:11) Kechi bonse bantu bajinga bafwainwa byonka byo kyamweshiwa mu ntambwilo yabo ya mambo a Bufumu ne. Pano bino, baana ba bwanga ba kwa Yesu kechi balekele ne, batwajijile na kusapwila mambo awama saka babambakana konse kwatanyiwanga bantu.
10. Paulo waingijile byepi mwingilo wanji wa kukebamo bafwainwa?
10 Pa nyuma ya lufu ne lusanguko lwa Yesu, mwingilo wabo wa kukeba bantu bafwainwa watwajijile. Paulo waambañenenga na Bayudea mu mashinagoga abo ne bantu boasambakananga pa kisankanyi mu Atene. Kimye kyoasapwijile mu muzhi wa Bangiliki wa Aleopagusa, “banabalume bamo balamachile kwi aye, ne kwitaba baitabile: mwi abo mwaji ba Dionisiusa, mwina Aleopagusa, ne mwanamukazhi jizhina janji Damalisa, ne bamo bakwabo.” Konse konse Paulo koayilenga, wasapwilanga bingi bulongo ‘patoka ne ku nzubo ne nzubo.’—Byubilo 17:17, 34; 20:20.
11. Mashinda ka a kusapwilamo aingijishiwenga myaka ya ku nyuma?
11 Kunangijila kumpelo ya kitota-myaka kya bu 19, bena Kilishitu bashingwa baingijilenga mwingilo wa kukeba bantu bafwainwa. Mu Kyamba kya Usopa, pa kyokya kimye kyatelwanga’mba Zion’s Watch Tower July/August 1881, mwajinga mutwe wa kuba’mba “Anointed to Preach,” (Bashingwa amba Basapwile) waambile’mba: “Mambo awama . . . abena kusapwilwa ku ‘bakimote’—aba bakonsha kwiatambwila ne kwietabila, kuba’mba bekale banswanyi, bazhijikwa bakukomesha mubiji wa Kilishitu.” Bamwingilo wa kunowa ba Lesa basambakenenga bantu saka bafuma ku machechi abo ne kwibapa matalakiti muji byambo bya mu Binembelo byakonsha kukwasha bantu bafwainwa kwietabila. Byo bamwene kuba’mba jino jishinda ja kusapwilamo jaingijilenga bulongo, Kyamba kya Usopa kya May 15, 1903 mu Kizungu, kyasashijile bamwingilo wa kunowa kusampanya matalakiti “ku nzubo ne nzubo, pa Mulungu lukelokelo.”
12. Twakomenako byepi mu kwingila bulongo mwingilo wetu wa kusapwila? Lumbululai.
12 Mu myaka ya ku nyuma kwe, twabayisha busapwishi bwetu na kufwakashisha bantu ku mapunzha ko batanyiwa kechi ku mazubo abotu konka ne. Kino kyaingila bingi bulongo mu byalo byanonka amo bantu mobekala na kimye kya kukaya, akyo kibalengela kubula kutanwa pa mazubo abo umvwe twibafwakashisha. Bakamonyi bamo babiji mu England byo bamwene kuba’mba bantu javula babwelelenga kwabo kimye kyonse mu masakya panyuma ya kukaila ku mukuzho wa kalunga ka mema, nabo batatwile kupatama mu oo masakya amba batambikenga bantu bajimo Kyamba kya Usopa ne Loleni! Mu ñondo umo batambikile 229. Bashimikizha amba: “Kechi tuchinapo nangwa pacheche kusapwila ku mukuzho wa kalunga ka mema, mu manyaunda a busulu nangwatu kukwabo kwakatazha ne, mambo twayuka namba Yehoba kimye kyonse uji ne atweba.” Baikajikile mutanchi wa kutwajila bantu magazini, batatwile lufunjisho lwa Baibolo, kabiji bonse bubiji bwabo baingijileko bupainiya bwa kukwasha.
13. Ñanyi bimye bimo bya kuyilamo mu mwingilo bibena kubiwa mu mapunzha amo?
13 Mwingilo wa kukeba bantu bafwainwa byo abena kutwajijila, twafwainwa kulangulukapo bimye bya kumwingijilamo mu mapunzha amo. Nangwa kya kuba Bakamonyi bavula baibijila kusapwila ku nzubo ne nzubo pa Mulungu lukelo, mu mapunzha amo batana kuba’mba kufwakesha bantu lukelo kechi kwingila bulongo ne mambo bantu bakilaala. Byo baalulako kimye kyabo kya kusapwilamo, Bakamonyi bavula baya na kusapwila kimye kya mute, nangwa pa nyuma ya kupwila kwa bwina Kilishitu. Kabiji kwingila mu jino jishinda kubena kubiwa bingi bulongo. Mwaka wapwa, kibelengelo kya bataya mbila ya Bufumu kya komejileko na kipimo kya 2.3 pesenti. Kino kileta bingi munema ku Mwina bujimi ne kuleta lusekelo ku michima yetu.
Kwingila Mutende mu Mwingilo wa Kunowa
14. Twikala na ñanyi mulanguluko pa kusapwila mambo awama, kabiji mambo ka?
14 Kishinka kikwabo kituletela lusekelo ke kwingila kwetu ko twingila na mutende mu mwingilo wa kunowa. Yesu waambile’mba “pa kutwela mu nzubo, bemunai. Kabiji umvwe nzubo yafwainwa, kibusa kyenu kikale ponka: kabiji umvwe yabula kufwainwa, mutende wenu emubwelele.” (Mateo 10:12, 13, NW) Lwimu lwa Kihebelu ne kyambo kya Kingiliki kya mu Baibolo mo byaesakena bilumbulula amba ‘Mutende ekale ne anweba.’ Bino byambo bitukwasha kuyuka mwakusolomokela bantu kimye kyo tusapwila mambo awama. Twikala na luketekelo lwa kuba’mba basakwietabila mambo a Bufumu. Aba beatambwila baji na jishuko ja kupwañana ne Lesa umvwe kya kuba balapila ku bundengamambo bwabo, ne kwaluluka ke bobe kyaswa muchima wanji. Kepo mutende na Lesa ukebatangijila ku bumi bwa myaka ne myaka.—Yoano 17:3; Byubilo 3:19; 13:38, 48; 2 Kolinda 5:18-20.
15. Twakonsha kutwajijila byepi bamutende umvwe bantu babula kwitabila mambo mu mwingilo wetu wa kusapwila?
15 Twakonsha kutwajijila byepi ba mutende umvwe bantu babula kwitabila byo tubena kwamba? Yesu waambile’mba: “Umvwe [nzubo] yabula kufwainwa, kibusa kyenu kimubwelele.” (Mateo 10:13) Mu byambo byanembele Luka bya kutumwa kwa baana ba bwanga 70, muji ne byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “Kana mo aji mwana wa mutende, mutende wenu ukekala nanji: kabiji kana ufwamo, ukemubwelela anwe bene.” (Luka 10:6) Kimye kyo tusolomoka bantu na mambo awama, twibasapwila na muchima wa lusekelo kabiji na mutende. Umvwe mwina nzubo wabula kwietabila, katamauke nangwa kwitupanga wishinkilatu jishinda aye mwine ja kuba’mba mambo etu a mutende ‘etubwelele.’ Pano bino, pa bino byonse kafwapo nangwa kimo kipwisha mutende wetu ne, mambo ke kipangwa kya mupashi wa Yehoba.—Ngalatiya 5:22, 23.
Kikonkwanyi Kyawama kya Bamwingilo wa Kunowa
16, 17. (a) Kikonkyanyi ka kyo twikala nakyo pa kubwela ku bantu? (b) Twakonsha kwibakwasha byepi aba baji na mepuzho a mu Baibolo?
16 Tuji bingi na lusekelo pa kwingilako uno mwingilo wa kukonkenya bantu ku bumi bwa myaka ne myaka byo tuji ba mwingilo wa kunowa. Kabiji byo kitusangajikapo umvwe muntu ye tusapwila waitabila mambo ne kukeba kufunda byavula kabiji waikala ke “mwana wa mutende”! Kimo kimye wikala na mepuzho avula bingi a mu Baibolo, pano kuba twiakumbula onse pa lolo lwendo lumo ne. Na mambo a kuba kechi kyafwainwa kubanda pa muntu umo kimye kitanshi kyo twamufwakashisha ne, ikika kyo twafwainwa kuba? Twafwainwa kwikala na kikonkwanyi kyaingijishiwenga myaka 60 yapita.
17 “Bakamonyi ba kwa Yehoba bonse bafwainwa kwikala bekokozha kufunjisha Mafunjisho a Baibolo.” Bino byambo byajinga mu byambo bya busatu mu ndonda ya buku wa mikambizho wa Model Study wanembelwe kufuma mu 1937 kufika mu 1941. Uno buku watwajijile na kwamba’mba: “Bonse basapwishi ba [Bufumu] bafwainwa kwingilanga na ngovu ne kukwasha bantu bakeba kufunda mambo a Bufumu. Twafwainwa kubwelako jibiji ku bano bantu, na kukumbula mepuzho abo apusana-pusana . . . , kepo ne kutatula mafunjisho a Baibolo umvwe kyakonsheka.” Kya kine, kikonkwanyi kyetu pa kubwelako ku muntu ke kya kutatula lufunjisho lwa Baibolo ne kutwajijila kimye kyonse na kumufunjisha.a Kutemwa yewa muntu ubena kukeba kufunda bukine, kwitutundaika kukokozha bulongo ne kutangijila bulongo lufunjisho.
18. Twakonsha kukwasha byepi bakatataka kwikala ke baana ba bwanga ba kwa Yesu Kilishitu?
18 Lelo jino twakonsha kufunjisha bulongo mafunjisho a Baibolo mu kukwasha bantu bakatataka kwikala ke baana ba bwanga, kwingijisha buku wa Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka ne ma buloshuwa nabiji Nanchi Lesa Ukebaka Kwiatweba? Byo tukeba kulonda Mufunjishi Mukatampe, Yesu Kilishitu, bafunda Baibolo nabo bafunjilangako ku mutende wetu, lusekelo, bukishinka ne munema wetu wa kunemeka mizhilo ya Lesa ne mikambizho yanji. Aba bakatataka umvwe twibakumbwila mepuzho abo, twafwainwa kwibakwashanga nabo byo bakonsha kukumbula boba bakonsha kwibepuzha. (2 Timoti 2:1, 2; 1 Petelo 2:21) Byo tuji ba mwingilo wa kunowa, tuji bingi na lusekelo pa kumona kuba’mba mwaka wapwa, mafunjisho a Baibolo 4,766,631 afunjishiwe mwaya ntanda yonse. Kikatakata twakonsha kusekela bingi umvwe atweba pa muntu pa muntu twingilako uno mwingilo wa kufunjisha mafunjisho a Baibolo.
Twajijilai na Lusekelo mu Mwingilo wa Kunowa
19. Mambo ka kyo mwaikejile lusekelo mu mwingilo wa kunowa kimye Yesu kyo aingijilenga ne pa nyuma kacheche?
19 Kwajinga bishinka byaletelenga lusekelo mu mwingilo wa kunowa kimye Yesu kyo aingijilenga mwingilo wanji ne pa lutwe kacheche. Bavula beetabijile mambo awama. Kwajinga lusekelo lukatampe bingi kikatakata pa Pentekosta 33 C.E., kimye bantu 3,000 kyo baitabijile mambo asapwijile Petelo, ne kutambwila mupashi wazhila wa Yehoba kepo ne kwikala nabo ke ba mu kisaka kya Isalela wa ku mupashi. Bailengatu na kuvujilako kabiji ne lusekelo nalo lwa baijilengako Yehoba byo ‘abikilengapo kwi abo pa juba pa juba aba bapulukilenga.’—Byubilo 2:37-41, 46, 47; Ngalatiya 6:16; 1 Petelo 2:9.
20. Kika kituletela lusekelo lwabaya mu mwingilo wetu wa kunowa?
20 Pa kyo kya kimye bungauzhi bwa kwa Isaya bwafikizhiwe: “Anweba [Yehoba] mwibavuzha ba mu yewa mukoka, kabiji mwibavuzhizha lusekelo lwabo; basekela ku meso enu pamo byonka bisekela bantu pa kunowa, kabiji pamo byonka byo basekela pa kwabana bipukulwa.” (Isaya 9:3) Byo tubena kumona awa ‘mukoka wayukanyikwa’ wa bashingwa saka abena kuya na kupwa, lusekelo lwetu lubaya bingi pa kumona ba mwingilo wa kunowa saka bavujilakotu pa mwaka pa mwaka.—Masalamo 4:7; Zekaliya 8:23; Yoano 10:16.
21. Bika byo tukafunda mu mutwe walondelapo?
21 Tuji na bishinka byawama bya kutwajijila kwikala balusekelo mu mwingilo wa kunowa. Mambo etu a luketekelo, kukeba bantu bafwainwa, ne kwingila mutende—bino byonse bituletela lusekelo byo tuji bamwingilo wa kunowa. Pano bino, bikolomona ne bantu. Mutumwa Yoano mo moapichile mu kino. Bamukashijile pa jikuji ja Patamosa “na mambo a mambo a Lesa ne a busapwishi bwa Yesu.” (Lumwekesho 1:9) Twakonsha kutwajijila byepi ba lusekelo umvwe betumanyika nangwa kwitulengulula? Kika kyakonsha kwitukwasha kwibatekenya bantu botusapwila babula kwitabila? Mutwe wetu walondelapo uketukwasha kukumbula mikumbu ya mu Binembelo.
[Tubyambo twa mushi]
a Kala bantu bakeba kufunda bukine bebafunjishanga mu bilumbiji-bilumbiji pa mapunzha apusana-pusana. Kabiji bebafunjishanga ne bunke bunke ne mu bisemi—Monai buku wa Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, peja 574, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.
Musakukumbula’mba Ka?
• Mwingilo wa kunowa kwa kifwanyikizho ye muka?
• Mambo a ñanyi mutundu otusapwila?
• Mambo ka mwingilo wetu wa kumona baana ba bwanga kyo abena kwingijiwa bulongo?
• Tutwajijila byepi balusekelo mu mwingilo wetu wa kunowa?
• Mambo ka kyo tutwajijila ba lusekelo mu mwingilo wa kunowa?
[Bipikichala pa peja 10]
Kusapwila mu kitota-myaka kitanshi ne kya bu 20
[Bipikichala pa peja 11]
Byonka byajinga Paulo, bamwingilo wa kunowa ano moba beseka kufwakesha bantu konse ko batanyiwa
[Kipikichala pa peja 11]
Sapwilai mambo awama na muchima wa lusekelo