BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w01 9/1 pp. 3-5
  • Diabola—Kechi Kingelekezhatu Ne

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Diabola—Kechi Kingelekezhatu Ne
  • Kyamba kya Usopa—2001
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Nga Yesu Wayukile’mba Ka?
  • Bamalaika Babula Lukokelo
  • Diabola ke Mulwanyi umo Wakatazha Bingi Kushinda
  • Mukanai Satana, Ne Aye Ukemunyema!
    Kyamba kya Usopa—2006
  • Kumushila Mpunzha Diabola Ne
    Kyamba kya Usopa—2006
  • ‘Mukanai Diabola’ Byonka Yesu Byo Amukaine
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Nanchi Baibolo Waambapo’mba Ka?
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya bena kengi)—2016
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2001
w01 9/1 pp. 3-5

Diabola—Kechi Kingelekezhatu Ne

Buku wa “The New Bible Dictionary” waamba’mba: “Mabuku onse a mu Lulayañano Lupya aambapo pa bulwi bukatampe buji pakachi ka mabumba a Lesa ne akwa Satana. Uno mulanguluko kechi wajingatu wa nembitu umo nangwa babiji ne, bino ke mulanguluko umo ye baambapo bonse. . . . Nanchi ko kuba’mba lushimuno luji mu Lulayañano Lupya lwakine. Satana mubi, kabiji mulwanyi wa Lesa ne bantu banji.”

PANO nga mambo ka bantu bavula betongola’mba bena Kilishitu, ne boba bamba’mba baitabila Baibolo kyo bakaina amba Diabola kafwako? Kwambatu kine, ke na mambo akuba kechi baitabila Baibolo amba Byambo bya Lesa ne. (Yelemiya 8:9) Bamba’mba, banembi ba Baibolo, banembelenga bya butemwamaana bwa bantu, kabiji kechi banembelenga bulongo bukine bwa Lesa ne. Kyakumwenako, mu buku wa On Being a Christian, Katolika umo wafunda bya bupopweshi aye Hans Küng wanembele’mba: “Lwitabilo lwa bubela lwa kuba’mba Satana koaji ne mabumba a bademona banji . . . lwafumine ku bishimi bya bena Babilona ne kutwela mu bupopweshi bwa Bayudea apa bino ne mu mabuku a Lulayañano Lupya.”

Bino Baibolo kechi bukutu wa bantu ne. Ke buku muji Byambo byanembeshiwa kwi Lesa. Onkao mambo, kyawama kuteshako muchima ku byoyaamba pa mambo a Diabola.—2 Timoti 3:14-17; 2 Petelo 1:20, 21.

Nga Yesu Wayukile’mba Ka?

Yesu Kilishitu waitabijile kuba’mba Diabola muntu wakine. Yesu kechi waesekelwenga ku bubitu mwi aye mwine ne. Bamulukukile ku muntu wakine yeatelele’mba “mfumu wa panopantanda.” (Yoano 14:30; Mateo 4:1-11) Kabiji wayukile kuba’mba bilengwa bimo bya mupashi nabyo byaongwelwe kwi Satana mu byubilo byanji bya bujimuku. Wabukile bantu ‘bobanonkele ku bademona.’ (Mateo 12:22-28) Nangwatu buku wa bantu bamba’mba Lesa kafwako wa A Rationalist Encyclopædia washiina amba kino kyamwekelenga, mambo waamba’mba: “Ke kintu kimo kituntwisha bingi bafunda bya bupopweshi pa kuyuka’mba Yesu wa mu Lulayañano waitabijile’mba bapashi babipa kobaji.” Kimye Yesu kyoaambile pa mambo a Diabola ne bademona, kechi watongwelenga bingelekezha biji mu bishimi bya bena Babilona ne. Wayukishetu kuba’mba kine kobaji.

Twakonsha kufunda byavula pa mambo a Diabola umvwe twamona byambo byakwa Yesu ku bafunjishi ba bupopweshi mu moba anji boaambijile’mba: “Anweba mwi ba kwa shenu, Diabola, ne bisakasaka shenu musaka kwibyuba. Aye waji mbanzhi ne kufuma ku ntendekelo, ne kwikala mu bukine ne, mambo bukine kechi buji mwiaye ne. Byo aamba bubela, waamba bya kwanji mwine: mambo ye wa bubela, ye shanja bubela.”—Yoano 8:44.

Diabola (jizhina janji, mu Kingiliki jilumbulula’mba “wa luntepentepe”) ‘ye wabubela, ye shanja bubela.’ Yewajinga kilengwa kitanshi kyabepejile Lesa, kabiji wabepele buno bubela kala keene mu bujimi bwa Edena. Yehoba waambijile bansemi yetu batanshi amba ‘kine bakafwa’ umvwe baja ku kichi kya kuyuka byawama ne byatama. Byoaambijilenga mwi muloolo, Satana waambile kuba’mba abye byambo byajinga bya bubela. (Ntendekelo 2:17; 3:4) Onkao mambo nanchi kyokyo atelelwa’mba ‘muloolo wa kala, ye batela’mba, Diabola ne Satana.’—Lumwekesho 12:9.

Diabola wabepele bubela pa mambo a kichi kya kuyuka byawama ne byatama. Waambile’mba muzhilo wa kukanya kuja ku kyokya kichi kechi wawamine ne—ke kwingijisha bukulumpe mu jishinda jabula kufwainwa. Kabiji waambile’mba ba Adama ne Evwa bafwainwe ‘kwikala pamo nobe Lesa’ ne kwifuukwila kyawama ne kyatama. Satana wikitwajile mu kuba’mba byo bajinga bakasuluka, bajinga na lūsa lwa kwifuukwila bene kyobakeba kuba. (Ntendekelo 3:1-5) Kuno kulukuka lūsa lwa Lesa lwa bukalama bwanji ke mambo akatampe bingi. Onkao mambo pakuba’mba ano mambo apwe, Yehoba waleka kimye kyabaya kupitapo. Kino kyalumbulula’mba wakimulekatu Satana byonkabyo. Pano kakimye kanji kashalako kabena kuya na kupwa. (Lumwekesho 12:12) Ukitwajijila na kufumya bantu kwi Lesa kupichila mu kwibabepa ne kwibajimbaika ku bantu bakwabo, byonka byoaingijishenga banembeshi ne Bafaliseo mu moba akwa Yesu, kusampanya mafunjisho anji.—Mateo 23:13, 15.

Kabiji Yesu waambile’mba Diabola ‘waji mbanzhi ne kufuma ku ntendekelo, ne kwikala mu bukine ne.’ Kino kechi kilumbulula’mba Yehoba walengele Diabola saka aji “mbanzhi” ne. Baibolo kechi ifunjisha’mba Diabola walengelwe mu bulukinyama wa malwa amba ekale mukulumpe ulama mujilo wa kumanyikilamo bantu bakana Lesa ne. Kabiji kechi ifunjisha’mba mpunzha ya uno mutundu koiji ne. Baibolo yamba kuba’mba bafu baji mu bilende muzhikwa bantu bonse, kechi baji mu mujilo nangwa ku mpunzha kwikala Satana ne.—Byubilo 2:25-27; Lumwekesho 20:13, 14.

Kala Diabola wajinga mu “bukine.” Wajinga mu kisemi kya baana ba Yehoba Lesa ba kumupashi balumbuluka mwiulu. Pano bino, kechi ‘waikele mu bukine ne.’ Watemenweko byanji aye mwine ne mizhilo yanji ya bubela. “Kufuma ku ntendekelo,” wajingatu malaika wawama wa Lesa. Pano wialwile mwine kimye asatukijile Yehoba kyanshiji ne kubepa bubela ku ba Adama ne Evwa. Diabola uji nobe boba bantu basatukijile Yehoba mu moba akwa Mosesa. Aba batongolwa’mba: ‘Bamuba byatamishatu, pano kechi bakiji baana banji ne, mambo a bulema bwabo.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 32:5) Ne Satana byo byoaji. Waikele ke “mbanzhi” kimye kyoasatukile ne kuletelela ba Adama ne Evwa lufu lwakumbana ku bantu bonse.—Loma 5:12.

Bamalaika Babula Lukokelo

Ne bamalaika bakwabo nabo balondejile Satana ne kusatuka basatukile. (Luka 11:14, 15) Bano bamalaika “balekele bwikalo bwabo bene” ne kuvwala mibiji ya buntu pa kuba’mba beyowe bulalelale na ‘baana ba bantu ba bakazhi’ mu moba akwa Nowa. (Yuda 6; Ntendekelo 6:1-4; 1 Petelo 3:19, 20) “Lubaji lumo lwa pa lubaji lusatu lwa tubangabanga,” nangwa’mba bilengwa bimo bya mupashi nabyo byaubile byonkabyo.—Lumwekesho 12:4.

Buku wa Lumwekesho mwayula bimwesho, ulumbulwila Diabola ‘mubunsuñunyi mukatampe uchila.’ (Lumwekesho 12:3) Mambo ka? Kino kechi kilumbulula’mba uji na mubiji wamakakanya-makakanya ne. Kechi twayuka mibiji ya bilengwa bya mupashi byoiji ne, pano bino mubiji wakwa Satana kampe kuba wapuseshatu na ya bamalaika ne. Onkao mambo, kutelwa kwanji’mba “nsuñunyi mukatampe uchila,” kubena kwimenako Satana mambo a kutama muchima, ngovu, ne lono lwanji.

Kino kimye ngovu ya Satana ne bademona banji yapelelela. Kechi bakonsha kuvwala jibiji mibiji ingi byonka byo baubile kala ne. Aku Bufumu bwa Lesa bwikajikwatu mwiulu mu bukalama bwa Kilishitu mu 1914, baelelwe panopantanda.—Lumwekesho 12:7-9.

Diabola ke Mulwanyi umo Wakatazha Bingi Kushinda

Nangwa byonkabyo, Diabola ke mulwanyi wakatazha bingi kushinda. “Nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.” (1 Petelo 5:8) Kechi bubitu bwabula kuyukanyikwa bulongo buji mu mibiji yetu ya bumbulwakoloka ne. Kya kine, pa juba pa juba tulwa bulwi na milanguluko yetu ya buntunshi. (Loma 7:18-20) Pano bino, bulwi bwine bukatampe botuji nabo ke bobwa bwa kulwa na “bakatampe bene, ne ba lūsa, ne bamfumu ba ino mfishi ya pano panshi, ne bapashi babipa ba mwiulu.”—Efisesa 6:12.

Mingilo yakwa Satana yakumbana byepi konse konse? Mutumwa Yoano waambile’mba: “Byonse bya panopantanda biji mu bulume bwa kwa aye mubi.” (1 Yoano 5:19) Pano kechi twafwainwa kumuchina Diabola nangwa kuchina bingelekezha byanji amba byakonsha kwitushinda ne. Nanchi kyawama kuyuka mingilo yanji yoakeba kwitupofwilamo ku bukine ne kwitonawina bulumbuluke bwetu kwi Lesa.—Yoba 2:3-5; 2 Kolinda 4:3, 4.

Kechi jonse Diabola joengijisha bumbanzhi mu kulukuka boba bakeba kuba kyaswa muchima wa Lesa ne. Kimo kimye, wilenga aye mwine kamweke nobe “malaika wa kyeya.” Mutumwa Paulo wajimwineko bena Kilishitu pa mambo a aye amba: ‘Kabiji nachina, nangwa na kya byepi, michima yenu yakabipishiwa yakafuma ku yewa muchima umo ne wawama wata kwi Kilishitu, byonka byo amujimbaikile Evwa aye muloolo mu bujimuku bwanji.’—2 Kolinda 11:3, 14.

Onkao mambo, twafwainwa ‘kutekanya saka tubena kulaba ne kukenkenta, kepo ne kumwimena kasa twakosa mu lwitabilo.’ (1 Petelo 5:8, 9; 2 Kolinda 2:11) Chinuzhukai kujimbaikwa kwi Satana mu kubula kwitumpa mu bintu byalamata kubya bulozhi bulozhi. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 18:10-12) Fundainga kimye kyonse Byambo bya Lesa, ne kuvuluka Yesu Kilishitu byoatongawilenga Byambo bya Lesa kimye kyoaesekelwe kwi Diabola. (Mateo 4:4, 7, 10) Lombai mupashi wa Lesa. Bipangwa byanji byakonsha kwimukwasha kuchinuzhuka mingilo ya buntunshi, yoatundaika Satana. (Ngalatiya 5:16-24) Kabiji umvwe Diabola ne bademona banji bemukatazha kubapo kimo, lombai na mukoyo kwi Yehoba.—Filipai 4:6, 7.

Kafwako kyotwafwainwa kumuchiina Diabola ne. Yehoba wakonsha kwitulama ku kintu kyonse kyakonsha kuba Satana. (Masalamo 91:1-4; Byambo bya Mana 18:10; Yakoba 4:7, 8) Mutumwa Paulo waambile’mba: “Ikoseshainga mwi Nkambo, ne mu bulume bwa ngovu yanji.” Kepo mukakonsha “kwimana saka mwakosa ku bya bujimuku bya Diabola.”—Efisesa 6:10, 11.

[Kipikichala pa peja 3]

Yesu wayukile’mba Diabola muntu wakine

[Kipikichala pa peja 5]

Kufunda Byambo bya Lesa ne kulomba kimye kyonse kukemukwasha kumwimena Diabola kasa mwakosa

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu