BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 2/1 pp. 3-7
  • Kumushila Mpunzha Diabola Ne

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kumushila Mpunzha Diabola Ne
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kechi Mwafwainwa Kulonda Shanja Bubela Ne
  • Kanai Mashinda a kwa Aye Mbanzhi
  • Mwimenai Kasa Mwakosa Shanja Bubela
  • Kanai Bunsatuki
  • Kange Muleke Ntangi wa ino Ntanda Emutangijilenga Ne
  • Kumushila Mpunzha Diabola Ne
  • Diabola—Kechi Kingelekezhatu Ne
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Mukanai Satana, Ne Aye Ukemunyema!
    Kyamba kya Usopa—2006
  • ‘Mukanai Diabola’ Byonka Yesu Byo Amukaine
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Nanchi Diabola Kine Muntu Nyi?
    Mepuzho a mu Baibolo a Kumbulwa
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 2/1 pp. 3-7

Kumushila Mpunzha Diabola Ne

“Kumushila kanya Diabola ne.”—EFISESA 4:27, Byington.

1. Mambo ka bantu bavula o bazhinaukila’mba Diabola ufwako?

PA MYAKA nobe kajo, bantu bavula balanguluka’mba Diabola ke lukinyama uchila uji na mikono ne masengo kabiji uji na foloko wakukobelako babi ne kwibataya mu mujilo wa helo. Pano bino Baibolo kechi byo byo afunjisha ne. Ino ndangulukilo yalengela bantu bavula kuzhinauka’mba Diabola ufwako nangwa kulanguluka’mba Diabola ke bubitu bwikala mu muntu mwine.

2. Binembelo byambapo’mba ka pe Diabola?

2 Baibolo umweshatu patoka amba Diabola koaji. Yesu Kilishitu byoajinga mwiulu wamumwene kabiji byoaishile panopantanda waambañenenga nanji. (Yoba 1:6; Mateo 4:4-11) Nangwa kya kuba Binembelo kechi byaamba uno kilengwa wa mupashi byo atelwanga mu kutendekelapotu ne, utelwa’mba Diabola (ko kuba’mba “Wabubela”) mambo ubepela Lesa. Kabiji utelwa’mba Satana (ko kuba’mba “Wamilengulwila”), mambo ulengulula Yehoba. Satana Diabola wayukanyikwa’mba ‘muloolo wa kala,’ mambo pa kujimbaika Evwa waingijishe muloolo. (Lumwekesho 12:9; 1 Timoti 2:14) Kabiji wayukanyikwa’mba “mubi.”—Mateo 6:13.a

3. Bwipuzho ka bo twaya twisambepo?

3 Byo tuji bakalume ba Yehoba, kechi twafwainwa kulonda Satana aye mulwanyi mukatampe wa Lesa wa kine ne. Twafwainwa kumvwina lujimuno lwa mutumwa Paulo lwa kuba’mba: “Kumushila kanya Diabola ne.” (Efisesa 4:27, Byington) Ñanyi byubilo bya kwa Satana byo twafwainwa kubula kulonda?

Kechi Mwafwainwa Kulonda Shanja Bubela Ne

4. Nga “mubi” wabepejile byepi Lesa?

4 Aye “mubi” wafwainwa kutelwa’mba Diabola mambo ye Shanja bubela. Kubepela mukwenu bo bubela. Lesa wakambizhizhe Adama amba: “Ku kichi kya kuyuka byawama ne byatama kechi ukajako ne; mambo mu juba jo ukajako ukafwa kine.” (Ntendekelo 2:17) Evwa bamubujile kino, pano bino Diabola wamwambijile kupichila mu muloolo amba: “Ine, kechi mukafwa ne. Mambo Lesa wayuka’mba mu juba jo mukajako, meso enu akalaba; kabiji mukekala pamo nobe Lesa mwine ne kuyuka byawama ne byatama.” (Ntendekelo 3:4, 5) Buno bwajinga bubela bwine bwafitatu bwii bwa kubepela Yehoba Lesa!

5. Mambo ka Diotelefesa o afwanyijilwe kubiwapo kimo?

5 Bena Isalela bebakambizhizhe’mba: “Kechi ukapitañanenga na miyebe mu balongo bobe ne.” (Bena Levi 19:16) Mutumwa Yoano waambilepo pa muntu wa bubela amba: “Nanembele bimo ku kipwilo: pakuba Diotelefesa, aye watemwa bukulumpe bwa mwi abo, kechi witutambula ne. Onkao mambo, umvwe naiya koko, nkavuluka mingilo yanji yo auba, ya kwitunena na byambo bibi.” (3 Yoano 9, 10) Diotelefesa wamubepejilenga Yoano, onkao mambo wafwainwe kubiwapo kimo. Bena Kilishitu ba kine kechi bafwainwa kwikala nobe Diotelefesa ne kulonda Shanja bubela aye Satana ne.

6, 7. Mambo ka o twafwainwa kubujila kubepela bantu?

6 Bakalume ba Yehoba bebabepela bingi. “Bañanga bakatampe ne banembeshi baimene konka, sa bamushiina [Yesu] na lupata.” (Luka 23:10) Paulo bamubepejile bubela kwi Ananyasa ñanga mukatampe ne bakwabotu. (Byubilo 24:1-8) Kabiji Baibolo wamba’mba Satana “mushinawishi wa bakwetu . . . , yenkaye wibashinawijilenga kwi Lesa wetu mute ne bufuku.” (Lumwekesho 12:10) Aba boashinawina bya bubela ke bena Kilishitu bashingwa bakiji panopantanda mu ano moba apelako.

7 Mwina Kilishitu kechi wafwainwa kubepela mukwabo ne. Pano bino, kino kyakonsha kubiwa umvwe twaikala bakamonyi saka tukyangye kuyuka bishinka ne. Mu Mizhilo ya Mosesa, muntu ubena kushinawina mukwabo bya bubela wakonsheshe kwipaiwa. (Kulupuka 20:16; Mpitulukilo ya mu mizhilo 19:15-19) Kabiji Yehoba washikwa “kamonyi wa bujimbijimbi wamba bya bubela.” (Byambo bya Mana 6:16-19) Onkao mambo, kechi twafwainwa kulonda shanja bubela kabiji mushinawishi wa bubela ne.

Kanai Mashinda a kwa Aye Mbanzhi

8. Diabola waikele byepi ke “mbanzhi ne kufuma ku ntendekelo”?

8 Diabola mbanzhi. Yesu waambile’mba: “Aye waji mbanzhi ne kufuma ku ntendekelo.” (Yoano 8:44) Satana mbanzhi kufumatu kimye kyo alengejile ba Adama ne Evwa kupondokela Lesa. Ye walengejile kuba’mba bamulume ne mukazhi batanshi ne baana babo bafwenga. (Loma 5:12) Onkao mambo, kino kibena kumweshatu patoka amba muntu ye wafwainwa kuba bino, kechi milangulukotu yatama ikala mu muntu ne.

9. Byonka byo kyanembwa pa 1 Yoano 3:15, twakonsha kwikala byepi bambanzhi?

9 Pa Mikambizho Jikumi yapainwe ku bena Isalela paji umo waamba’mba: “Kwipayañana ne.” (Mpitulukilo ya mu mizhilo 5:17) Byoaambilenga ku bena Kilishitu, mutumwa Petelo wanembele’mba: “Kafwako wa mwi anweba amaname na mambo a kwikala mbanzhi ne.” (1 Petelo 4:15) Onkao mambo, atweba bakalume ba Yehoba kechi twafwainwa kwipayañana ne. Pano bino ke mambo akatampe bingi kwi Lesa umvwe twashikwa mwina Kilishitu mukwetu ne kumwambila’mba awe muntu kyawamatu ne kufwa. Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Awa ushikwa mulongo wanji ye mbanzhi: kabiji mwayuka’mba, kafwako mbanzhi uji na bumi bwa myaka bwaikala mwi aye ne.” (1 Yoano 3:15) Bena Isalela bebakambizhizhe’mba: “Kechi ukamushikwe mulongo wobe mu muchima wobe ne.” (Bena Levi 19:17) Umvwe tuji na lukatazho na mukwetu wa mu lwitabilo twafwainwa kwilupwisha bukiji bukiji, kuchina Satana mbanzhi wakonauna mutende wetu wa bwina Kilishitu.—Luka 17:3, 4.

Mwimenai Kasa Mwakosa Shanja Bubela

10, 11. Twafwainwa kuba ka pa kuba’mba tumwimene kasa twakosa aye Satana “shanja bubela”?

10 Diabola wa bubela. Yesu waambile’mba “Byo aamba bubela, waamba bya kwanji mwine: mambo ye wa bubela, ye shanja bubela.” (Yoano 8:44) Satana wabepele Evwa, pano Yesu aye waishile panopantanda na kushimuna bukine. (Yoano 18:37) Byo tuji baana ba bwanga ba kwa Kilishitu, pa kuba’mba Diabola tumwimene kasa twakosa, kechi twafwainwa kwamba bubela ne bya bujimbijimbi ne. Twafwainwa kwamba “bya bukine.” (Zekaliya 8:16; Efisesa 4:25) ‘Yehoba Lesa wa bukine’ ubila bibusa Bakamonyi bakishinka. Babi kechi kyo kyabo kya kwamba pe aye ne.—Masalamo 31:5; 50:16; Isaya 43:10.

11 Kechi twamba bubela ne, mambo twafunda bukine bwa mu Baibolo, bo bwitulengela ne kutwajijila kwenda mu “jishinda ja bukine” ja bwina Kilishitu. (2 Petelo 2:2; Yoano 8:32) Mafunjisho onse a bwina Kilishitu bo “bukine bwa mambo awama.” (Ngalatiya 2:5, 14) Pa kuba’mba tukapuluke, twafwainwa ‘kwendanga mu bukine’ ne kumwimena kasa twakosa aye “shanja bubela.”—3 Yoano 3, 4, 8.

Kanai Bunsatuki

12, 13. Twafwainwa kwibamonanga byepi bantu basenduka mu lwitabilo?

12 Kilengwa kya mupashi kyaishile kwikala ke Diabola patanshi kyajinga mu bukine. Yesu waambile’mba: ‘Kechi waikele mu bukine ne, mambo bukine kechi buji mwi aye ne.’ (Yoano 8:44) Buno bunsatuki bo bubena kulengela bavula kukana “Lesa wa bukine.” Bena Kilishitu bamo ba mu myaka kitota kitanshi bafwile “mu kakose ka Diabola,” mambo bebatwajile mungi ne kwibasendula mu bukine. Paulo wakambizhizhe Timoti kwibafunjisha mu butekanye kuba’mba balubuluke michima ne kufuma mu kakose ka kwa Satana. (2 Timoti 2:23-26) Onkao mambo, kyanema bingi kukwachisha ku bukine kechi kuya mungi na mambo a bunsatuki ne.

13 Bamulume ne mukazhi batanshi basatukile mambo a kumvwina byambo bya kwa Diabola bya bubela. Nanchi twafwainwa kumvwina bantu basenduka mu lwitabilo, kutanga mabuku abo, nangwa kutanga byambo byabo byo babika pa Intaneti nyi? Umvwe twatemwa Lesa ne bukine, kechi twakonsha kuba bino ne. Kechi twafwainwa kwita bantu basenduka mu lwitabilo mu mazubo etu nangwa kwibemunatu ne, mambo inge twauba bino ko kuba’mba tubena ‘kusambakana nabo mu mingilo yabo yatama.’ (2 Yoano 9-11) Kechi twafwainwa kufwa mu kakose ka kwa Diabola ne kusha “jishinda ja bukine” ja bwina Kilishitu ne. Kechi twafwainwa kutendeka kulonda bafunjishi babubela bafunjisha “mafunjisho angi a lonaiko” kabiji bakeba ‘kwitujiila bintu na mambo a byambo byabo bya kujimbaika’ ne.—2 Petelo 2:1-3.

14, 15. Ñanyi lujimuno Paulo lo ajimwine bakulumpe ba ku Efisesa ne Timoti?

14 Paulo waambijile bakulumpe mu kipwilo kya ku Efisesa amba: ‘Iketai anwe bene, ne jitanga jonse, jo bemupejile bukulumpe kwi mupashi wazhila, amba mujishe kipwilo kya Lesa, kyo apotele na mashi a mwananji. Amiwa nayuka namba, pa kufumako amiwa misuka ikaji ikatwela mwi anweba, kechi ikaleke jitanga ne; kabiji ne mwi anwe bene namo, mukemana bantu, bakambanga bintu byaluwankana, bya kwibakokamo baana ba bwanga’mba, betulonde.’ (Byubilo 20:28-30) Palutwe kacheche, bano bantu basendukile mu lwitabilo batendekele ‘kwamba bintu byaluwankana.’

15 Nobe mu ma 65 C.E., mutumwa Paulo wakambizhe Timoti amba ‘ambenga bulongo mambo a bukine.’ Wanembele’mba: “China bya kumamata byatu: mambo ba byo byo basakuyayayatu mu bumbulwa kwakamwa Lesa, ne byambo byabo bikaya na kufukula nobe kilonda kyabola: mwi abo muji ba Haiminusa ne Filitusa; bo bapampuka ku bukine, kasa bamba’mba, lusanguko lwapita kala, ne konauna babena konauna lwitabilo lwa bamo.” Bunsatuki bwatendekele! Paulo wanungilepo amba: “Nangwa byonkabyo kitendekesho kyakosa kya kwa Lesa kyaikajijisha.”—2 Timoti 2:15-19.

16. Nangwa kya kuba bunsatuki bwauba ne woo, mambo ka o twaikela bakishinka kwi Lesa ne Mambo anji?

16 Satana kimye kyonse wingijisha bantu basenduka mu lwitabilo kuba’mba onaune mpopwelo ya kine, pano bino wituvulakotu. Mu ma 1868, Charles Taze Russell watendekele kupituluka mu mafunjisho afunjishanga bipwilo bya mu Kilishitendomu kabiji wataine kuba’mba kechi bibena kulumbulula bulongo Binembelo ne. Russell ne bakwabo bakebelenga kuyuka bukine balengele ka jibumba ka kufunda Baibolo mu Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. Papita ne myaka nobe 140 kufuma kyokya kimye, bakalume ba Yehoba pano bayuka byavula kabiji batemwa Lesa ne Mambo anji. Nangwa kya kuba bunsatuki bwauba ne woo, jibumba ja kalume wa kishinka ne wa maana jakwasha bena Kilishitu bakine kwikala bakishinka kwi Yehoba ne Mambo anji.—Mateo 24:45

Kange Muleke Ntangi wa ino Ntanda Emutangijilenga Ne

17-19. Nga ntanda iji mu maboko a Diabola yo ika, kabiji mambo ka o twafwainwa kubujila kwiitemwa?

17 Jishinda jikwabo Satana joakeba kwitongwelamo ke kutemwa ino ntanda ilamwa na bantu bakana Lesa. Yesu wamutelele Diabola amba “mfumu wa panopantanda” kabiji waambile’mba: “Ye wabula ne kamo ka mwi amiwa ne.” (Yoano 14:30) Mwane kine Satana kechi ekale na kamo mwi atweba ne! Twayuka’mba “byonse bya panopantanda biji mu bulume bwa kwa aye mubi.” (1 Yoano 5:19) Diabola wamumwesheshe Yesu “bufumu bonse bwa panopantanda” ne kumwambila’mba nsakwimupa byonse bye umvwe mundambile ne kumpopwela, pano bino Mwana Lesa wakaine. (Mateo 4:8-10) Bantu ba panopantanda balamwa na Satana bashikwa baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. (Yoano 15:18-21) O ene mambo mutumwa Yoano o etujimwijile’mba kechi tutemwe panopantanda ne!

18 Yoano wanembele’mba: “Inge mutemwe panopantanda nangwa bya panopantanda ne. Umvwe muntu watemwa panopantanda, butemwe bwa kutemwa Tata kechi buji mwi aye ne. Mambo byonse biji panopantanda, lwiso lwa mubiji, ne lwiso lwa meso, ne kwitota kwatu kwa buno bumi, kechi byo bya Tata ne, nanchi byo bya panopantanda. Kabiji panopantanda pakapita ne lwiso lwapo: pakuba aye uba kyaswa muchima wa Lesa ukekala myaka ne myaka.” (1 Yoano 2:15-17) Kechi twafwainwa kutemwa panopantanda ne, mambo bintu bya ino ntanda byatama bingi kabiji byapusana bingi na bikeba Yehoba Lesa.

19 Pano ibyepi inge kya kuba twakitemwa panopantanda? Twafwainwa kulomba kwi Lesa kuba’mba etukwashe kushinda uno muchima wa kutemwa panopantanda. (Ngalatiya 5:16-21) Ee, kyanema bingi kwikala babula “biko bya panopantanda” ne kuvuluka kuba’mba “bapashi babipa” bo “bamfumu” ba ino ntanda yabipa.—Yakoba 1:27; Efisesa 6:11, 12; 2 Kolinda 4:4.

20. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba kechi ‘twi ba panopantanda’ ne?

20 Yesu waambilepo pa baana banji ba bwanga amba: “Abo kechi bo ba panopantanda ne, byonka byo nji amiwa kechi ne wa panopantanda ne.” (Yoano 17:16) Bena Kilishitu bashingwa ne balunda nabo bakeba bingi kwikala batoka ku mupashi ne kwikala na byubilo byawama kupusanako na ba panopantanda. (Yoano 15:19; 17:14; Yakoba 4:4) Ino ntanda yabipa itushikwa mambo kechi twivwanga nayo ne, kabiji ‘twibasapwishi basapwila bololoke.’ (2 Petelo 2:5) Ee, twikala mu ino ntanda muji bantu boba bulalelale, bankende, baja bya lunkanankana, bapopwela bankishi, bangivi, babubela, ne bapendwapendwa. (1 Kolinda 5:9-11; 6:9-11; Lumwekesho 21:8) Pano bino, kechi tuji na “mupashi wa panopantanda” ne, mambo uno mupashi wabipa kechi ye witutangijila ne.—1 Kolinda 2:12.

Kumushila Mpunzha Diabola Ne

21, 22. Mwakonsha kwingijisha byepi lujimuno lwa kwa Paulo luji pa Efisesa 4:26, 27?

21 Mu kifulo kya kutangijilwa na mupashi wa panopantanda,” tutangijilwa na mupashi wa Lesa witulengela kwikala na bipangwa bya mupashi nabiji butemwe ne kwikanya. (Ngalatiya 5:22, 23) Bino bipangwa bitulamawizha ku bya bujimuku bya Diabola ukeba konauna lwitabilo lwetu. Ukeba amba ‘tulukushenga muchima ne kuba bubi,’ pano bino mupashi wa Lesa witulengela ‘kubula kuzhingila, ne kutaya bukaji.’ (Masalamo 37:8) Ee, kimye kimo twakonsha kuzhingila, pano bino Paulo witujimuna’mba: “Nangwa mwazhingila kechi mulenge mambo ne; kechi muleke juba jizhike kasa mwazhingila ne; nangwa kumushila mpunzha aye Diabola ne.”—Efisesa 4:26, 27.

22 Umvwe saka twazhingilatu twakonsha kulenga mambo. Kabiji umvwe saka tuzhingilatu twakonsha kushila Diabola mpunzha kuba’mba aletenga mapata mu kipwilo nangwa kwitulengela kuba byatama. Onkao mambo, inge tuji na lukatazho na bakwetu, twafwainwa kwilupwisha bukiji bukiji mu jishinda jawama bulongo jitokesha Lesa ku muchima. (Bena Levi 19:17, 18; Mateo 5:23, 24; 18:15, 16) Onkao mambo, twayai tutangijilwenga na mupashi wa Lesa kabiji saka twikanya. Kechi twafwainwa kuzhingila kya kuba mwafuma ne lupato ne.

23. Mu mutwe walondelapo tukesamba pa ñanyi mepuzho?

23 Twisamba pa byubilo bimo bya kwa Diabola byo twafwainwa kubula kulonda. Pano bino, bamo bakonsha kushikisha’mba: Nanchi twafwainwa kumuchina Satana nyi? Mambo ka o aletela luyanjisho pa bena Kilishitu? Kabiji twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba Diabola abule kwitujimukila?

[Tubyambo twa mushi]

a Monai Kitango 3, palagalafu 4 kufika ku 10 mu buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka? wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

Musa Kukumbula’mba Ka?

• Mambo ka o twafwainwa kubula kubepela bakwetu?

• Kwesakana na 1 Yoano 3:15, twakonsha kuchinuzhuka byepi kubula kwikala bambanzhi?

• Bantu basenduka mu lwitabilo twafwainwa kwibamonanga byepi, kabiji mambo ka?

• Mambo ka o twafwainwa kubula kutemenwa panopantanda?

[Kipikichala pa peja 5]

Kechi tukaleka Diabola amba onaune mutende wetu wa bwina Kilishitu ne

[Bipikichala pa peja 7]

Mambo ka Yoano o etujimwina kubula kutemwa panopantanda?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu