‘Mukanai Diabola’ Byonka Yesu Byo Amukaine
‘Diabola, mukanai, ne aye ukemunyema.’—YAKO. 4:7.
1. Lumanamo ka lo ayukile Yesu amba lo akapitamo panopantanda, kabiji ki ka kyafumamo?
YESU KILISHITU wayukile’mba ukalukukwa kwi Diabola. Kino wikiyukile kimye Lesa kyo aambijile muloolo ne bamalaika babi bamusatukijile kuba’mba: “Nkalenga obewa ne mwanamukazhi [jibumba ja mwanamukazhi wa Yehoba ja mwiulu] ke muji ba mulwanyi na mulwanyi, kabiji ne wa mu kisemi kyobe ne wa mu kisemi kyanji pamo ke bamulwanyi na mulwanyi. Kabiji aye [Yesu Kilishitu] ukafumpa mutwe wobe, ne obewa ukafumpa kashiko kanji.” (Nte. 3:14, 15; Lum. 12:9) Yesu byo afumpilwe ku kashiko kyalumbulwile’mba ukepayiwa pa kakimyetu kacheche panopantanda, mambo Yehoba ukamusangwila mu lukumo lwa mwiulu. Bino kufumpa muloolo ku mutwe kulumbulula’mba Diabola ukafwa lufu lwa myaka.—Tangai Byubilo bya Batumwa 2:31, 32; Bahebelu 2:14.
2. Mambo ka Yehoba o ayukishe’mba Yesu ukamushinda Diabola?
2 Yehoba waketekejile kuba’mba Yesu ukapwisha bulongo mwingilo wanji byo ajinga panopantanda kabiji ne kumukana Diabola. Mambo ka Yehoba o ayukishe’mba kino byo byo kikekala? Mambo ye walengele Yesu mwiulu myaka nobe kajo yapichilepo, kabiji wamumwenenga ne kuyuka’mba uno “sendwe mwine” kabiji “ye mubeji wa pa bilengwa byonse” wajinga wa lukokelo ne bukishinka. (Mana. 8:22-31; Kolo. 1:15) Onkao mambo, Yesu byo atuminwe panopantanda, ne Diabola byo aswishiwe kumweseka kufikatu ne byo afwile, Lesa waketekejile amba Mwananji yenkawa umo ukamushinda Diabola.—Yoano 3:16.
Yehoba Ulama Bakalume Banji
3. Ki ka Diabola kyo akeba kuba ku bakalume ba Yehoba?
3 Yesu waambilepo pe Diabola amba ye “mfumu wa panopantanda,” kabiji wajimwineko ne baana banji ba bwanga amba bakebashikwa byonka byo bamushikilwe aye. (Yoa. 12:31; 15:20) Ino ntanda iji mu maboko a kwa Satana Diabola, yashikwa bingi bena Kilishitu bakine na mambo a kwingijila Yehoba ne kusapwila bololoke. (Mat. 24:9; 1 Yoa. 5:19) Diabola wanankama bingi kikatakata bashingwa bashalapo bakalama pamo ne Kilishitu mu Bufumu bwanji bwa mwiulu. Kabiji Satana ubena kutula bulemo Bakamonyi bavula ba kwa Yehoba baji na luketekelo lwa kwikala myaka ne myaka mu paladisa panopantanda. Mambo a Lesa etujimunako’mba: “Mulwanyi wenu Diabola, nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.”—1 Pe. 5:8.
4. Ki ka kibena kumwesha’mba bantu ba Lesa bamukana Diabola mu kino kimye kyetu?
4 Byo tuji mu jibumba jibena kutangijilwa na Yehoba Lesa, tubena kukwashiwa bingi bya kumukana Diabola. Akilangulukai pa bino bishinka: Pa myaka yapitapo kitota kimo, makafulumende ashinta aeseka bingi kuba’mba azhiishe Bakamonyi ba kwa Yehoba. Bino Bakamonyi po po bavujilako ne kuvujilako luno bafika pepi nobe 7,000,000 mu bipwilo kukila pa 100,000 mwaya ntanda yonse. Aa onse makafulumende ashinta amanyikilenga bantu ba Yehoba o azhiilamotu!
5. Nanchi Isaya 54:17 wafikizhiwa byepi ku bakalume ba Yehoba?
5 Byo aambile pa kipwilo kya ku kala kya bena Isalela nobe “mwanamukazhi” wanji, Lesa walayile kuba’mba: “Kafwako kyela nangwa kimo kyo bakabunda kya kukulwishako obewa kikengila bulongo ne, kabiji obewa ukebashinka bulaka bonse bakemana na kukushinawina mu kije. Bino bintu byo byo bakatambula ba mwingilo wami amiwa Yehoba, ne kubinga kwabo kukafuma kwi amiwa.” (Isa. 54:11, 17) Awe mulaye waikala wa kine bingi ku bantu ba Yehoba mwaya ntanda yonse mu ano ‘moba apelako.’ (2 Timo. 3:1-5, 13) Twatwajijila na kumukana Diabola, kabiji kafwako kyela kyo engijisha kuzhiishishamo bantu ba Lesa kingila ne, mambo Yehoba uji ne atweba.—Sala. 118:6, 7.
6. Nga bungauzhi bwa Danyela bwitubulapo’mba ka pa bikekala bukalama bwa kwa Diabola kulutwe?
6 Mpelo ya buno bwikalo bubi byo yafwenya kala pepi, bintu byonse bya mu bukalama bwa kwa Satana bikazhiya. Ngauzhi Danyela watangijilwe na mupashi kunemba’mba: “Mu moba a boba bamfumu [bajipo mu ano moba etu a lelo] aye Lesa wa mwiulu ukaleta bufumu [bwa mwiulu] bo bakabula konauna myaka ne myaka, nangwa pachechetu ne, kabiji abwa bufumu kechi bakebupana ku mutundu ungi ne. Kabiji bukalalaula buno bufumu bonse ne kwibupwishatu shata! Pakuba abo bukekala myaka ne myaka.” (Da. 2:44) Kino byo kikobiwa, ko kuba’mba bukalama bwa Satana ne bwa bantu bambulwakoloka bonse kechi bukekalako jibiji ne. Bintu byonse bya kwa Diabola bikavila, kabiji Bufumu bwa Lesa bo bukalamanga ino ntanda yonse.—Tangai 2 Petelo 3:7, 13.
7. Twayuka byepi kuba’mba bakalume ba Yehoba pa muntu pa muntu bakonsha kumukana Diabola?
7 Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, jibumba ja Yehoba jikatwajijila kwikalako mambo jaubilwa bibusa kwi Lesa. (Tangai Salamo 125:1, 2.) Nga kwi atweba kiji byepi? Baibolo witubula’mba ne atweba twafwainwa kumukana Diabola, byonkatu Yesu byo amukaine. Ee, bungauzhi bo apaine Kilishitu kupichila mwi mutumwa Yoano bwamwesha’mba nangwa Satana alukukepotu byepi, “jibumba jikatampe” ja boba baji na luketekelo lwa kwikala panopantanda bakapuluka ino mpelo ya bintu. Kwesakana na Binembelo, babijika’mba: ‘Lupulukilo kwi Lesa wetu waikala pa jitanda, ne kwi Mwana mukooko [Yesu Kilishitu].’ (Lum. 7:9-14) Bashalapo ne balunda nabo ‘ba mikooko ikwabo’ babena kumukana Satana. (Yoa. 10:16; Lum. 12:10, 11) Bino kino kikebewa kwibikako bingi ne kulomba na mukoyo pa kuba’mba ‘tupokololwe kwi yewa mubi.’—Mat. 6:13.
Kya Kumwenako Kyawama kya Muntu Wakaine Diabola
8. Lweseko ka lutanshi lwanembwa Diabola lo aingijishe kwi Yesu byo ajinga mungyetu, kabiji Kilishitu waubilepo byepi?
8 Diabola wakebele konauna bukishinka bwa kwa Yesu. Yesu byo ajinga mungyetu, Satana wamwesekele kuba’mba asatukile Yehoba. Nangwa byonkabyo, Yesu waikala wa kumwenako wawama kwi atweba byo twafwainwa kumukana Satana. Panyuma ya kuzhikilwa na nzala moba makumi ana, mute ne bufuku, kyamweka Yesu waumvwine bingi nzala. Satana wamwambijile’mba: “Umvwe mwi Mwana Lesa, ambilai ano mabwe aluke ke bashinkwa.” Bino Yesu wakaine kwingijisha bulume bo bamupele kwi Lesa kuba’mba aye mwine amwenemo. Mu kifulo kya byobyo, Yesu wamwambijile’mba: “Kyanembwa’mba, Muntu kechi akamwene bumi ku shinkwa yenka ne, poso ku byambo byonse bifuma mu kanwa ka Lesa.”—Mat. 4:1-4; Mpitu. 8:3.
9. Mambo ka o twafwainwa kukaina meseko a kwa Diabola a kukeba kwitutola kyangwa kupichila mu bintu bikeba mibiji yetu?
9 Lelo jino, Diabola ubena kutola kyangwa bakalume ba Yehoba mu bintu bikeba mibiji yabo. Onkao mambo, bulalelale byo bwaikala lweseko lukatampe lo abena kwingijisha, twafwainwa kwikala bakosa kuba’mba tushinde bino byubilo byauba ne vuku mu ino ntanda yatama. Mambo a Lesa aambishatu’mba: “Lelo kechi mwayuka nenyi amba, babulakoloka kechi bakaswana bufumu bwa Lesa ne? Kujimbaikwa ne: nangwa ba bulalelale, nangwa bapopwela bankishi, nangwa bankende, nangwa besamba ne banabalume bakwabo . . . kechi bakaswana bufumu bwa Lesa ne.” (1 Ko. 6:9, 10) Onkao mambo, aba bonse baji na byubilo byatama kabiji bakanatu nsalansala kupimpula byubilo byabo kechi bakaswishiwa kwikala mu ntanda ipya ya Lesa ne.
10. Kwesakana na Mateo 4:5, 6, lweseko ka lukwabo Satana lo aingijishe kuba’mba onawinemo bukishinka bwa kwa Yesu?
10 Pa mambo a lweseko lumo lo apichilemo Yesu byo ajinga mungye, Binembelo byaamba’mba: “Ponkapo Diabola wamutwajile ku muzhi wazhila; kabiji wamwikajikile peulu ya jikonka ja nzubo ya Lesa, wamwambile’mba, Umvwe mwi Mwana Lesa, mwiele panshi: mambo kyanembwa’mba, Ukemulayila bamalaika banji: Kabiji’mba, bakemusenda mu maboko abo, kuchina’mba mwaketuntula kulu kwenu ku jibwe.” (Mat. 4:5, 6) Satana waesekele Yesu amba amweshe bulume bwanji bwa kwikala Mesiasa. Pano bino kuba bino umvwe kwamulengejiletu kubula kubilwa bibusa ne kuzhikijilwa kwi Lesa. Yesu aye wakosejiletu ku bukishinka bwanji kwi Yehoba kabiji wamukumbwilenga kupichila mu kwingijisha kinembelo. Wamwambijile’mba: “Kabiji kyanembwa’mba, kechi umweseke Nkambo Lesa wobe ne.”—Mat. 4:7; Mpitu. 6:16.
11. Satana wakonsha kwitweseka byepi, kabiji bi ka byakonsha kufumamo?
11 Satana wakonsha kwitweseka amba tukebe lukumo mu mashinda apusana pusana. Wakonsha kwitweseka kuba’mba tulondelenga mvwajilo ne mwekelo ya ino ntanda, nangwa kwitumpa mu bya kisangajimbwe byabula kufwainwa. Pano umvwe twalengulula lujimuno lwa mu Baibolo kya nshiji ne kulonda ba panopantanda, abya twakonsha kuketekela’mba bamalaika baketuzhikijila ku bintu byatama byakonsha kufumamo nyi? Nangwa kya kuba Mfumu Davida walapijile ku bundengamambo bwanji bo aubile ne Batesheba, kechi wazhikijilwe ku byafuminemo na mambo a byubilo byanji ne. (2 Sam. 12:9-12) Kange tumwesekenga Yehoba mu mashinda atama nabiji kwichina kala na ino ntanda ne.—Tangai Yakoba 4:4; 1 Yoano 2:15-17.
12. Lweseko ka lwatongolwa mu Mateo 4:8, 9, kabiji Mwana Lesa waubilepo byepi?
12 Lweseko lukwabo Diabola lo aingijishe mungyetu lwajinga lwa kupa Yesu bufumu. Satana wamumwesheshe Yesu bufumu bonse bwa panopantanda ne lukumo lwabo ne kumwambila’mba: “Bino byonse nsakwimupa, umvwe mundambile ne kumpopwela.” (Mat. 4:8, 9) Kuno kulukukwa byo kwataminepo kwa kukeba kumupopwela aye mu kifulo kya kupopwela Yehoba kabiji ne kukeba kongola Yesu kuba’mba abule kwikala wakishinka kwi Lesa! Na mambo a kukebesha kumupopwela, uno malaika Satana Diabola awo wajinga wakishinka waikele ndengamambo, wa lwiso kabiji waluntepentepe. (Yako. 1:14, 15) Kupusanako ne Satana, Yesu aye wakebeshetu kwikala wakishinka kwi Shanji wa mwiulu, kyo kyo amwambijile’mba: “Fumako, Satana: mambo kyanembwa’mba, Ukamupopwela Nkambo Lesa wobe ne kumwingijila aye yenka.” Pa kino kimye nakyo Yesu wamukaine Diabola kwa kubula kupita mu mbaji ne. Mwana Lesa kechi wakebelenga kwikala na lubaji mu ntanda ya kwa Satana ne, kabiji kechi wamulambijilepo nangwa jimotu mubi ne.—Mat. 4:10; Mpitu. 6:13; 10:20.
‘Diabola Mukanai, ne Aye Ukemunyema’
13, 14. (a) Byo amumwesheshenga bufumu bonse bwa panopantanda, kintu ka Diabola kyo apelenga Yesu? (b) Nga Satana weseka byepi kwitongola?
13 Byo amwesheshe Yesu bufumu bonse bwa panopantanda, Diabola wamupelenga lūsa lwabulapo muntu nangwa umo ne. Satana waketekejile’mba umvwe Yesu wamona bino bisa kumuzakula muchima ne kuketekela’mba wakonsha kwikala mfumu wa bulume panopantanda. Lelo jino, Diabola kechi wakonsha kwitupa bufumu ne, bino kimye kyonse weseka michima kupichila mu bintu byo tumona, kumvwa ne byo tulangulukapo.
14 Diabola ye ubena kulama ino ntanda pa kino kimye. Onkao mambo, ye ubena kutangijila byambo bya pa mwela ne mu mapepala a byambo. Kechi twafwainwa kukumya kuba’mba bya kutambatamba, bya kuteleka ne mabuku a ino ntanda, byonse bino bibena kumwesha byubilo byatama ne bukapondo ne. Bintu bibena kumweshiwa mu ino ntanda bibena kwitulengela kusaka kupota bintu byavula byo tubula ne kukeba kupota ne. Bino bintu byo byo abena kwitwesekelamo Diabola kwitukebwilamo kuba’mba tutemwe bintu byo tumona, kumvwa ne byo tulangulukapo. Pano bino, umvwe twakana kumona, kuteleka ne kubula kutanga bintu byabula kwitabizhiwa mu Binembelo, ko kuba’mba tubena kumwambila’mba, “Fumako, Satana.” Mu jino jishinda, tuba byonka byaubile Yesu mu kusumininwa ne kukosa pa kukana ntanda yaluwankana ya kwa Satana. Byo kiji kuba’mba kechi twi ba panopantanda ya kwa Satana ne, kumwekela mu byo twiyukanyikisha atwe bene amba twi Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji twi baana ba bwanga ba Kilishitu pa nkito, ku sukulu, ku bakinkalankulo ne ku balongo betu ba ku mubiji.—Tangai Mako 8:38.
15. Mambo ka kumukana Satana o kulumbulwila kutwajijila kwikala bakulaba ne kukenkenta?
15 Pa bimye bisatu Diabola byo akankelwe kuluwika Yesu amba onaune bukishinka bwanji kwi Lesa, “Diabola wamulekele.” (Mat. 4:11) Nangwa byonkabyo, Satana kechi walekele kumweseka Yesu ne, mambo betubula’mba: “Diabola pa kupwisha lweseko lonse [mungyetu], wakimulekele moba amo.” (Luka 4:13) Umvwe twamushinda Diabola, twafwainwa kumusanchila Yehoba. Pano bino, twafwainwa kutwajijila kumulomba Lesa amba etukwashenga, mambo Diabola ukabwela na kwitweseka jikwabo pa kimye kyanji mwine kyo twakonsha kubula kuketekela. Onkao mambo, twafwainwa kutwajijila kwikala bakulaba ne kukenkenta pa kimye kyonse, kukosela mu kwingila mwingilo wazhila wa Yehoba nangwa tupite mu meseko a byepi ne byepi.
16. Yehoba witupa ñanyi bulume, kabiji mambo ka o twafwainwa kwibulombela?
16 Pa kuba’mba tumukane Diabola, twafwainwa kulomba mupashi wazhila wa Lesa ne kuketekela’mba uketupa uno mupashi. Uno mupashi uketukwasha kuba bintu byo twakonsha kubula kuba mu bulume bwetu atwe bene. Yesu walayile baana banji ba bwanga kwibapa mupashi wa Lesa byo aambile’mba: ‘Umvwe anweba, byo muji [bambulwakoloka kabiji] babi, mwayuka kupana byawama ku baana benu, nanchi aye Shenu wa mwiulu kechi emukile kupana mupashi wazhila ku bamulomba nenyi?’ (Luka 11:13) Twayai tutwajijile kulomba mupashi wazhila wa Yehoba. Kupichila mu kukwashiwa na buno bulume bukatampe mu kukana Diabola, tukakonsha kumushinda. Kununga pa byo tulomba na mukoyo kimye kyonse, twafwainwa kuvwala byonse bya nkondo bya Lesa bya ku mupashi pa kuba’mba ‘tukakonshe kwimana saka twakosa ku bya bujimuku bya Diabola.’—Efi. 6:11-18.
17. Lusekelo ka lwalengejile Yesu kumukana Diabola?
17 Kuji kintu kikwabo kyakwashishe Yesu kumukana Diabola, kyo kyakonsha kwitukwasha ne atweba kumukana. Baibolo waamba’mba: ‘[Yesu] wakosejilemo mu kumanama [pa kichi kya lumanamo,] mambo a lusekelo lwamutujilwe kulutwe, ne kutako muchima ku bumvu ne, kabiji pano waikala konka ku kilujo kya jitanda ja Lesa.’ (Hebe. 12:2, NW) Ne atweba twakonsha kwikala na luno lonka lusekelo kupichila mu kubingisha bumfumu bwa Yehoba, kuzhijika jizhina janji jazhila, ne kubika mfweto ya bumi bwa myaka kulutwe yetu. Tukasekela bingi byo tubena kutengela kimye Satana ne byubilo byanji kyo bikafumishiwapo myaka ne myaka kabiji ne ‘bakimote bakaswana ntanda. Kabiji bakasangalela mu kuvula kwa mutende!’ (Sala. 37:11) Onkao mambo, twajijilai kumukana Diabola, byonkatu Yesu byo amukaine.—Tangai Yakoba 4:7, 8.
Musakukumbula’mba Ka?
• Kishiino ka kyamwesha kuba’mba Yehoba ulama bantu banji?
• Yesu witushijile byepi kya kumwenako pa kumukana Satana?
• Mu ñanyi mashinda mo mwakonsha kumukaina Diabola?
[Kipikichala pa peja 29]
Kwikala bulunda na bya panopantanda kwakonsha kwitulengela kwikala balwanyi ne Lesa
[Kipikichala pa peja 31]
Yesu wakaine bufumu bonse bwa panopantanda Satana bo amupele