Bikaiko Kunemeka Lesa Kukuchinchika Kwenu
“Ku lwitabilo lwenu mubikeko . . . kuchinchika, neku kuchinchika kwenu mubikeko kunemeka Lesa.”—2 PETELO 1:5, 6, NW.
1, 2. (a) Kukomaka kukebewa kumwana? (b) Nga kukoma kwakumupashi kwanema byepi?
KUKOMA kwanema bingi kumwana, pano bino kukomatu mukimo kechi kokonka kukebewane. Ukebewa kukoma nemumilangwe. Kepo mukupita kwakimye mwana uleka byubilo byabwanyike nekwikala kemwanamulume nangwa mwanamukazhi mukulumpe. Kino kyokyo aambilepo nemutumwa Paulo byoanembele’mba: “Byo najinga mwanyike, naambilenga bya bwanyike, kabiji nalangulukilenga bya bwanyike, ne kutwala natwajilenga milanguluko mwa bwanyike: pakuba pano byo nakoma ke mukulumpe, nebileka bya bwanyike.”—1 Kolinda 13:11.
2 Byambo byakwa Paulo byatongola kishinka kyanema pamambo akukoma kumupashi. Bena Kilishitu bafwainwa kukoma kufuma kubwanyike bwakumupashi nekwikala ‘bakoma mu maana.’ (1 Kolinda 14:20) Bafwainwa kwibikishako nangovu ‘kufika ku kipimo kya kimino kya kwa Kilishitu.’ Binopa babula kwikala ‘banyike bakukumpaulwa ne kulelaulwa na luvula lonse lwa mafunjisho.’—Efisesa 4:13, 14.
3, 4. (a) Twafwainwa kuba byepi kuba’mba tukome kumupashi? (b) Byubiloka bitokesha Lesa pamuchima byotwafwainwa kumweshanga, kabiji byanema byepi?
3 Twakonsha kukoma byepi kumupashi? Nangwa kyakuba kukoma kwakumubiji kubiwatu kwine, kukoma kwakumupashi kukebewa kwibikako. Kutendeka nakufunda maana alumbuluka a Byambo bya Lesa nekuba bintu mwayila byotufunda. (Bahebelu 5:14; 2 Petelo 1:3) Kino kitulengela kumwesha byubilo bimutokesha Lesa pamuchima. Byonka bibese byamubiji byobikomena pamo, nebyubilo byapusana-pusana bitokesha Lesa pamuchima nabyo bikomenatu pamo. Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Kine, na onka ano mambo, anwe bene mubikepo kutesha muchima konse, kuba’mba kulwitabilo lwenu mubikeko kulumbuluka; kabiji kukulumbuluka kwenu nako mubikeko maana; neku maana enu nako mubikeko kwikanya; neku kwikanya kwenu nako, mubikeko kuchinchika, neku kuchinchika kwenu, nako mubikeko kunemeka Lesa.”—2 Petelo 1:5-7, NW.
4 Kyubilo kyonse kimo kimo kyatongwele Petelo kyanema bingi kabiji kafwapo nangwa kimo kyakonsha kushalapone. Wanungilepo kwamba’mba: ‘Umvwe bino bintu byo byenu ne kuvula byavula, kechi mukekalatu ne, nangwa kubulwa kupanga bipangwa bya maana akumuyuka Nkambo yetu Yesu Kilishitu ne.’ (2 Petelo 1:8) Pano twayai twisambe pabuneme bwakubikako kunemeka Lesa kukuchinchika kwetu.
Buneme Bwakuchinchika
5. Mamboka otwafwainwa kuchinchikilanga?
5 Bonse babiji ba Petelo ne Paulo batongola kunemeka Lesa amba kwendela pamo nabutekanye [kuchinchika, NW]. (1 Timoti 6:11) Kuchinchika kechi kukosatu mulukatazho nekwikala namukoyone. Kulumbulula kutekanya nekukosa kwakubula kutaya luketekelo umvwe uji mumeseko nemumakatazho nangwa mulumanamo. Byotuji na “munema wa kunemeka Lesa mwi Kilishitu Yesu,” twaketekela namba tukapatwanga. (2 Timoti 3:12) Umvwe tukeba kumwesha’mba twamutemwa Yehoba nekwikala nabyubilo bitwala kulupulukilo, twafwainwa kutekanya [kuchinchika, NW]. (Loma 5:3-5; 2 Timoti 4:7, 8; Yakoba 1:3, 4, 12) Kwakubula kuchinchika, kechi tukamona bumi bwamyakane.—Loma 2:6, 7; Bahebelu 10:36.
6. Kuchinchika kufika nekumpelo kulumbululaka?
6 Nangwa twatendekeletu bulongo byepi, kikatampe kuchinchika. Yesu waambile’mba: “Wakoselamo ne ku mpelo, ye ukapuluka.” (Mateo 24:13) Ee kine, twafwainwa kuchinchika kufika nekumpelo, kikale kumpelo yabumi bwetu nangwa kumpelo yabuno bwikalo bubi. Mujishinda jiji jonse motwikela bwikalo bwetu, twafwainwa kusunga bulumbuluke bwetu kwi Lesa. Bino kwakubula kubikako kunemeka Lesa kukuchinchika kwetu, kechi twakonsha kumutokesha Yehoba pamuchimane, kabiji kuba twamona bumi bwamyakane. Pano nanchi kunemeka Lesa kokuka?
Kunemeka Lesa Byokwalumbulula
7. Kunemeka Lesa kokuka, kabiji kwitutundaika kubaka?
7 Kunemeka Lesa kekumwakamwa, kumupopwela nekumwingijila namambo abukishinka bwakumunemeka byoaji nkambo walengele byonse. Pakuba’mba tumunemeke Yehoba twafwainwa kwikala namaana alumbuluka akumuyuka aye nemashinda anji. Twafwainwa kumuyuka Lesa nekwipwiluluka nanji. Kino kiketulengela kulamachila kwiaye namuchima wetu yense nekumwesha kino mubyubilo nemumashinda abwikalo bwetu. Twafwainwa kwibikishako nekwikala nobe Yehoba satulonda mashinda anji nekumwesha byubilo byanji nebumuntu bwanji. (Efisesa 5:1) Kyakine, kunemeka Lesa kwitutundaika kumutokesha pamuchima mubyonse byotuba.—1 Kolinda 10:31.
8. Kunemeka Lesa nekumupopwela aye yenka byendela byepi pamo?
8 Pakuba’mba tumunemeke Lesa, twafwainwa kumupopwelatu aye yenka, nekubula kulangulukisha pabintu bikwabo mumichima yetu. Byoaji Mulenga wetu, uji nalūsa lwakukeba’mba tumutemwe nekumupopwelatu aye yenka. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 4:24; Isaya 42:8) Bino nangwa byonkabyo, Yehoba kechi witukanjikizha kumupopwelane. Ukeba kwipana atweba bene kyakwitemenwa. Butemwe bwetu botwatemwa Lesa kwesakana nabyotwamuyuka mumaana alumbuluka otwafunda, bobwitulengela kutokesha bwikalo bwetu nekwipana namuchima yense koaji apa bino nekwikala mwayila kwipana kwetu.
Ikalai Balunda na Lesa
9, 10. Twakonsha kwikala byepi balunda na Yehoba nekwikala byonkabyo?
9 Panyuma yakumwesha kwipana kwetu kwi Lesa mulubatizhilo, twafwainwa kutwajijila kwikala balunda bakine kine neaye. Kusakisha kuba kino nekwingijila Yehoba nabukishinka kokwakonsha kwitutundaika kutwajijila kufunda Byambo byanji nekwibilanguluka-langulukapo. Byotuswisha mupashi wa Lesa kwingila mumilanguluko nemu michima yetu, butemwe bwetu pe Yehoba bubailako. Bulunda bwetu neaye butwajijila kwikala kintu kikatampe mubwikalo bwetu. Yehoba wikala Mulunda netu wawamisha kabiji tukeba kumutokesha pamuchima bimye byonse. (1 Yoano 5:3) Lusekelo lwetu mubulunda bwetu ne Lesa lubayilako, kabiji twasanta bingi kuba’mba witufunjisha mubutemwe nekwitololako pabena kukebewa.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 8:5.
10 Umvwe ketubule kukosako, bulunda bwetu bwawamisha ne Yehoba, bwakonsha kupwa. Umvwe kino kyaubiwa, Lesa kechi yewakonsha kupewamo mambone, mambo kechi “uji kwalepa ne atweba bonse ne.” (Byubilo 17:27) Byokitusangajikapo pakumona’mba Yehoba kechi washupa kumusolomokane! (1 Yoano 5:14, 15) Pano bino, twafwainwa kwibikako kusunga bulunda bwetu ne Yehoba. Witukwasha kufwenya kwipi neaye byoetupa bukwasho botukeba bwakwikelamo nekusunga munema wakumunemeka. (Yakoba 4:8) Twakonsha kwingijisha byepi buno bukwasho?
Kwikala Bakosa Kumupashi
11. Ñanyi byubilo bimo byakunemeka Lesa?
11 Butemwe bwetu bukatampe botwatemwa Lesa buketutundaika kumwesha munema yetumunemekelamo, kwesakana nalujimuno lwakwa Paulo lwakuba’mba: ‘Teshako muchima ukefikizhe obe mwine kwi Lesa, sa walumbuluka, muntu wa mwingilo wabula ne kya kubilako bumvu, kasa utwalatu [wambatu, NW] bulongo mambo a bukine.’ (2 Timoti 2:15) Pakuba’mba tube kino, twafwainwa kwikala namutanchi wawama wakufunda Baibolo, kutanwa kukupwila, nekuya mumwingilo wamubujimi kimye kyonse. Kabiji twakonsha kulamachila kwi Yehoba umvwe ‘satulomba na kubula kuzhikilwa.’ (1 Tesalonika 5:17) Bino byobyubilo byawama byakunemeka Lesa. Umvwe twasulapo kimo pabino byubilo kyakonsha kwitulengela kukolwa kumupashi nekwitula atwe bene patoka kubyabujimuku bwakwa Satana.— 1 Petelo 5:8.
12. Twakonsha kuchinchika byepi meseko?
12 Kwikala bakosa nekubambakana kumupashi nako kwitukwasha kushinda meseko avula etwishila. Meseko akonsha kwitwishila mumashinda avula bingi. Kyashupa bingi kuchinchika umvwe kyakuba bamukisemi kyetu, balongo betu bakumubiji nebakwetu motwikela bobabena kwitusula, kwitupachika nekwituyanjisha. Pankito nekusukulu kwikala byubilo byabujimuku byakukeba konauna mafunde etu abwina Kilishitu. Kulefulwa nemalwazhi byakonsha kwitukokesha kumubiji akyo kyakonsha kulengela kushupa kuchinchika meseko alwitabilo. Pano bino twakonsha kuchinchika meseko onse umvwe twaikala bamukoyo ‘mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa, byo twikutengela ne kwikusakisha kwiya kwa juba ja Lesa.’ (2 Petelo 3:11, 12) Kabiji kutwajijila kwikala balusekelo kasa twaketekela mapesho a Lesa.—Byambo bya Mana 10:22.
13. Umvwe tukeba kutwajijila kunemeka Lesa twafwainwa kuba byepi?
13 Nangwa kyakuba Satana watemwa kulukuka boba banemeka Lesa, kechi twafwainwa kuba moyone. Mamboka? Mambo “aye Nkambo wayuka kupokolola banemeka Lesa mu lweseko.” (2 Petelo 2:9) Pakuba’mba tuchinchike meseko nekupokololwa, twafwainwa ‘kukana bumbulwa kwakamwa Lesa ne bya lwiso lwa panopantanda, twikalenga batekanya, baoloka, ne ba kunemeka Lesa panopantanda.’ (Titusa 2:12) Byotuji bena Kilishitu twafwainwa kujimuka nekumona’mba byalwiso lwabuntunshi kechi bibena kutwelelela nekonauna munema wetu wakunemeka Lesa ne. Pano twayai twisambepo pabino bintu.
Jimukai Nabintu Byonauna Munema Wakunemeka Lesa
14. Twafwainwa kuvulukangaka umvwe twaongolwa mukitewa kyakutemwisha bintu byakumubiji?
14 Kutemwisha bintu byakumubiji kekitewa kubavula. Twakonsha kwibepa atwe bene “kulanguluka’mba, munema wa kunemeka Lesa mo mwakumwena bintu [byakumubiji].” Mujojo jishinda twakonsha nekutendeka kujiila bakwetu bamulwitabilo pamutwe mambo akuba’mba twiketekela atwe bene nabene kuba’mba twibakishinka bonse. (1 Timoti 6:5) Twakonsha nekukeba kukongola mali kumukwetu mwina Kilishitu wanonka otwayuka’mba kuba twabwezhane. (Masalamo 37:21) Pano bino mukwikala namunema wakunemeka Lesa momotukamwena “mulaye wa bumi buno, ne wa abwa bukeya,” kechi mubintu byakumubijine. (1 Timoti 4:8) Pakuba byotwabujile ‘kuletapo kintu panopantanda ne byotukabula kukonsha kusendapo kintu ne,’ twayai twibikeko kwikala na “munema wa kunemeka Lesa [nekwimwena atwe bene, NW]” kasa ‘twasekela na kajo ne bivwalo.’—1 Timoti 6:6-11.
15. Twafwainwa kuba byepi umvwe kutemwisha byalusangajiko kubena kwitulengela kubula kwikala namunema wakunemeka Lesa?
15 Kutemwisha byalusangajiko kwakonsha kwitulengela kubula kwikala bakunemeka Lesa. Abya kibena kukebewa’mba twaluluke bukiji-bukiji paano mambonyi? Bino ee, mukwikosesha kwamubiji nemubyakisangajimbwe mufuma mfweto imo. Pano bino, mfweto ifumamo keichechetu kechi yakonsha kwesakana nabumi bwamyaka nemyakane. (1 Yoano 2:25) Lelo jino, bantu bavula ‘batemwa bya lusangajiko, ne kutemwa Lesa ne; kasa baji na kipashañanotu kya munema wa kunemeka Lesa, kabiji bulume bwa ao munema bebukana.’ Bantu bauno mutundu twafwainwa kwibavundamina. (2 Timoti 3:4, 5) Aba batesha muchima pamunema wakunemeka Lesa, babena ‘kwitujila jimo kitendekesho kyawama kya myaka ikeya, ne kukwachisha ku bumi, bonkabwa bwa kine kine.’—1 Timoti 6:19.
16. Ñanyi bintu byalwiso lwabundengamambo byakonsha kulengela bamo kubula kwikala mwayila mizhilo yaoloka ya Lesa, kabiji twakonsha kushinda byepi bino byakusakasaka?
16 Maalwa nemichi ipendañana, byubilo byatama nekusaka byalwiso lwabundengamambo kwakonsha kwitonawina munema wetu wakunemeka Lesa. Umvwe ketube bino bintu, byakonsha kwitulengela kubula kwikala mwayila mizhilo yaoloka ya Lesa. (1 Kolinda 6:9, 10; 2 Kolinda 7:1) Nangwatu Paulo naye wachinchikile bulwi bwakulwa namubiji wabundengamambo. (Loma 7:21-25) Kikebewa kwibikako nangovu pakuba’mba tubule kwitumpa mubya kusakasaka kubi. Twafwainwa kwibikishakotu kwikala bantu babyubilo byawama. Paulo witubula’mba: “Ipayai bya ku mibiji yenu biji panopantanda: bulalelale, ne bubipisho, ne kusakasaka kubindankanya muchima, ne kusakasaka kubi konse, ne lunkumbwa, alo ko kupopwela bankishi.” (Kolose 3:5) Kwipaya byakumibiji yetu pamambo abino bintu byabundengamambo kukebewa kwibikako pakuba’mba tubule kwitumpamo. Kukebesha bukwasho bwa Lesa mululombelo kwakonsha kwitukwasha kukana byakusakasaka kubi nekukebesha bololoke nekunemeka Lesa mubuno bwikalo bubi.
17. Twafwainwa kwikumona byepi kufundwa?
17 Kulefulwa kwakonsha kukokesha kuchinchika kwetu nekwitonawina munema wetu wakunemeka Lesa. Bakalume bavula ba Yehoba balefulwapo kala. (Kubala 11:11-15; Ezela 4:4; Yona 4:3) Kulefulwa kwakonsha kwitonauna bingi kikatakata umvwe twazhingila namambo akuba paji witubala nangwa betukajipila nangwa betufundako. Kwitukajipila nekwitufundako kekiyukilo kyakuba’mba Lesa wituta muchima kabiji witutemwa. (Bahebelu 12:5-7, 10, 11) Kufundwa kechi kwafwainwa kumonwa’mba mpanyinshine, bino kejishinda jakwitufunjisha mubololoke. Umvwe twikepesha tukanemeka nekutambwila lujimuno kasa twayuka’mba “kulengululwa kwa kukufunda jo jishinda ja bumi.” (Byambo bya Mana 6:23) Kino kyakonsha kwitukwasha kuyilako palutwe kumupashi mukunemeka Lesa.
18. Twakonsha kuba byepi umvwe mukwetu witubala?
18 Kubula lumvwañano nekwibala byakonsha kuleta lukatazho kumunema wetu wakunemeka Lesa. Byakonsha kulengela muntu kwikala nakijikila nangwa kulengela bamo kwipatula kubalongo nebanyenga yabo bakumupashi. (Byambo bya Mana 18:1) Bino twafwainwa kuvulukanga’mba kwifila mfika nangwa kwishikwa nabakwetu kyakonsha konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (Bena Levi 19:18) “Awa wabula kutemwa mulongo wanji ye amona, kechi akonshe kutemwa Lesa ye abula kumona ne.” (1 Yoano 4:20) Mujashi janji japa Mutumba, Yesu wakonkomwejile pabuneme bwakupwisha bukiji-bukiji lukatazho lotuji nalo namukwetu. Wabujile banteleki banji’mba: “Inge ko ulambule mulambo wobe ku kyakusokelapo bitapisho, ne kuvuluka’mba, Mulongo wami nji nanji na mambo, sha konka mulambo wobe ku kyakusokelapo bitapisho, kabangijile jimo kupwana na mulongo wobe, mino pa kwiya ulambule mulambo wobe.” (Mateo 5:23, 24) Kulomba lulekelo lwamambo kwakonsha kupwisha mfika ijipo yaishile namambo abyambo bimo nangwa byubilo byatama. Umvwe twalomba lulekelo lwamambo nekuswa kuba’mba twaji kutamisha, lupato lwakonsha kupwa nekwikala mutende. Kabiji Yesu wapaine nelujimuno lukwabo pamambo akupwisha makatazho. (Mateo 18:15-17) Byotusangalalapo umvwe twapwisha lukatazho!—Loma 12:18; Efisesa 4:26, 27.
Londai Byajinga Yesu
19. Mamboka okyanemena kulonda byajinga Yesu?
19 Kyakine meseko etufikilanga, pano bino kechi afwainwa kwitusendula mukapela ketu kakubumi bwamyakane. Vulukainga kuba’mba Yehoba wakonsha kwitupokolola mulweseko. Byotubena ‘kutaya byonse bitunemena,’ ne ‘kunyema kapela na mukoyo konka ko betutongwela,’ twayai ‘tutale konka kwi Yesu, ntangi ne kalumbulula wa lwitabilo lwetu.’ (Bahebelu 12:1-3) Kubalawisha byaubile Yesu nekwesekesha kumulonda mubyambo nemubyubilo kuketukwasha kwikala namunema wakunemeka Lesa nekumumwesha pakatampe.
20. Mfwetoka ifuma mukuchinchika nekwikala bakunemeka Lesa?
20 Kuchinchika nekunemeka Lesa byendela pamo mukwitukwasha kuba’mba tukamone lupulukilo. Umvwe ketumweshe bino byubilo byawamisha, twakonsha kutwajijila nabukishinka kwingila mwingilo wetu wazhila kwi Lesa. Nangwatu tuji mulweseko, tukekala balusekelo kasa tumona butemwe nebibusa bya Yehoba mambo akuba twachinchika nekwikala namunema wakunemeka Lesa. (Yakoba 5:11) Kabiji Yesu aye mwine witulaya’mba “Mu kutekanya [mukuchinchika, NW] kwenu, mo mukamwena myeo yenu.”—Luka 21:19.
Musakukumbula’mbaka?
• Kuchinchika kwanemenaka?
• Kunemeka Lesa kokuka, kabiji kumweshiwa byepi?
• Twakonsha kwikala byepi balunda bakine ne Lesa nekutwajijila byonkabyo?
• Bintuka bimo byakonsha kwitonawina munema wetu wakunemeka Lesa, kabiji twakonsha kwibichina byepi?
[Bipikichala pa peja 8, 9]
Kunemeka Lesa kumweshiwa mumashinda avula
[Bipikichala pa peja 10]
Jimukai kubintu byakonsha kwimonawina munema wenu wakunemeka Lesa