BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w02 11/1 pp. 19-24
  • “Bwikalo Bwenu Bwikale Bwafwainwatu mu Bagentila”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Bwikalo Bwenu Bwikale Bwafwainwatu mu Bagentila”
  • Kyamba kya Usopa—2002
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kisemi Kyabwina Kilishitu
  • Bwanabwankazhi Bwabwina Kilishitu
  • Byakuba Nabantu Baino Ntanda
  • ‘Ikalai Bwikalo Bwafwainwa’
  • Kunekenena Kwabwina Kilishitu
  • Bakalume ba Lesa
  • Bena Kilishitu Babula Kwitumpa Mubyaino Ntanda Mumoba Apelako
    Kyamba kya Usopa—2002
  • Twafwainwa Kutwajijila Kwikala “Bakañenda”
    Kyamba kya Usopa—2012
  • Butemwe Bwenu Bwabaya Byepi?
    Kyamba kya Usopa—2001
Kyamba kya Usopa—2002
w02 11/1 pp. 19-24

“Bwikalo Bwenu Bwikale Bwafwainwatu mu Bagentila”

“Nemekai bantu bonse. Temwai balongo.”—1 PETELO 2:17.

1, 2. (a) Ñanyi byambo byaambile munembeshi wapepala wabyambo pamambo a Bakamonyi bakwa Yehoba? (b) Mamboka Bakamonyi bakwa Yehoba kyobebikilako kwikala nabyubilo byawama?

PABAPITE kemyaka yavula bingi kufuma kimye munembeshi wapepala wabyambo mu Amarillo, Texas, U.S.A. kyoanembele byambo byanji. Uno munembeshi wayile nakupesa-pesa mumachechi apusana-pusana, kabiji byoapwishishe wanembele sawakya wapabyoataine. Kwajingatu jibumba jimo jamutokeshe bingi kumuchima mambo japuseneko naakwabo onse. Waambile’mba: “Natanwako kala ke myaka isatu kukupwila kwankambi kubiwa pamwaka pamwaka kwa Bakamonyi bakwa Yehoba mu Amarillo Civic Center. Kimye kyonajinga nabo, kechi namwenepotu nangwa umo saasonteka fwanka, kushinkula kikopo kyamalwa’mba atome, nangwa kwamba ñambilo yamwengane. Bamwekelenga babutooto, babyubilo byawama, bavwala bulongo namushingi, bantu balusekelo bonkyangye kumonapo kalane.” Byambo bikwabo byauno mutundu byaamba pa Bakamonyi bakwa Yehoba binembwa javula bingi. Nga mamboka nanchi Bakamonyi kyobebatakaikila javula kubantu babula kwitabila mubintu byobaitabilamo abo?

2 Javula, bantu ba Lesa batakaikwa namambo abyubilo byabo byawama. Nangwa kyakuba byubilo byawama bibena kuya nakutaminako, Bakamonyi bakwa Yehoba bamona byubilo byawama amba kintu kyobafwainwa kuba, mambo kelubaji lwampopwelo yabo. Bayuka kuba’mba byubilo byabo bilengela bantu kutakaika Yehoba nebalongo babo babwina Kilishitu, kabiji nekubula kunena bibi bukine bobasapwila. (Yoano 15:8; Titusa 2:7, 8) Pano twayai tumone byotwakonsha kutwajijila kwikala nabyubilo byawama nemujino jishinda kutwajijila nakubula kutamisha jizhina ja Yehoba neja Bakamonyi banji kabiji nebyotumwenamo mukuba bino.

Kisemi Kyabwina Kilishitu

3. Kuñanyi bintu bisemi byabwina Kilishitu kobyafwainwa kuzhikijilwa?

3 Akilangulukai pabyubilo byetu mukisemi. Buku wa Die Neuen Inquisitoren: Religionsfreiheit und Glaubensneid (Kupesa-pesa Kwakatataka: Kukasuluka Mumpopwelo Nekubula Kwiubila Kichima), wanembelwe naba Gerhard Besier ne Erwin K. Scheuch waamba’mba: “Ku [Bakamonyi bakwa Yehoba] kisemi kyokintu kyobazhikijila bingi.” Bino byambo byakine, kisemi kikebewa kuzhikijilwa mambo ano moba kuji bintu byatama byavula bingi. Kuji baana ‘balengulula bebasema’ kabiji nebakulumpe ‘babula muchima wa bumuntu’ nangwa ‘babula kwilama.’ (2 Timoti 3:2, 3) Bisemi bibaaluketu pano kemwakwipumpwila bamulume nemukazhi, bansemi bakabisha nekubula kusunga baana babo, kabiji baana nabo basatuka, betumpa mukwingijisha bizhima nekuba byubilo byatama nangwa kupondoka nepamazubo. Bino byonse byubiwa mambo angovu ya ‘mupashi wa panopantanda.’ (Efisesa 2:1, 2) Twafwainwa kuzhikijila bisemi byetu kuuno mupashi. Muñanyi jishinda? Kupichila mukumvwina lujimuno lwa Yehoba nemikambizho yoabikila bamukisemi.

4. Bamubisemi byabwina Kilishitu baji namingiloka yakwiingijila bene nabene?

4 Bena Kilishitu baji mumasongola bayuka kuba’mba baji namutembo wakwifwalama, wakufunda byakumupashi, nekumona byakumubiji. (1 Kolinda 7:3-5; Efisesa 5:21-23; 1 Petelo 3:7) Bansemi babwina Kilishitu baji namingilo ikatampe yakulama baana babo. (Byambo bya Mana 22:6; 2 Kolinda 12:14; Efisesa 6:4) Kabiji baana mubisemi byabwina Kilishitu byobakoma, bayuka kuba’mba nabo baji namingilo yakwingila. (Byambo bya Mana 1:8, 9; 23:22; Efisesa 6:1; 1 Timoti 5:3, 4, 8) Kwingila mingilo yamukisemi kukebewa kwibikako, kusakisha, nekwikala namuchima wabutemwe, nekwipana. Umvwe bonse mukisemi kebengile mingilo yabo ibapa Lesa, popo bekala bamingilo bakwikwasha bene nabene nekukwasha kipwilo. Kyakila pabyonse, banemeka Mwine watendekeshe kisemi, Yehoba Lesa.—Ntendekelo 1:27, 28; Efisesa 3:15.

Bwanabwankazhi Bwabwina Kilishitu

5. Mfwetoka yotumwenamo mukupwañana nabena Kilishitu bakwetu?

5 Byotuji bena Kilishitu, tuji nenamingilo yakwingijila bakwetu bamulwitabilo mukipwilo kikatakata “balongo . . . baji panopantanda ponse.” (1 Petelo 5:9) Kupwañena pamo nakipwilo kwanema bingi kubutuntulu bwetu bwakumupashi. Umvwe ketupwañene pamo nabena Kilishitu bakwetu, tukoseshiwa pakwikala nekwisambila nabo pamo kabiji nepakujiila nabo pamo kajo kapana ngovu yakumupashi kafuma kwi ‘kalume wakishinka ne wa maana.’ (Mateo 24:45-47) Umvwe twaikala namakatazho, twakonsha kuya kubano balongo betu kuba’mba betufundeko maana aimena pamafunde amu Binembelo. (Byambo bya Mana 17:17; Musapwishi 4:9; Yakoba 5:13-18) Umvwe paji byotwakajilwa, balongo betu kechi betusha bunkene. Byotwashukwapo kwikala mujibumba ja Lesa!

6. Paulo wamwesheshe byepi kuba’mba tuji namingilo yakwingijila bena Kilishitu bakwetu?

6 Nangwa byonkabyo, kechi twaikelatu mukipwilo kuba’mba tutambwilengatune; neatweba twaikelako kuba’mba tupanenga. Yesu waambile’mba: “Lusekelo lo bamona aba bapana lwakila lo bamona aba batambula.” (Byubilo 20:35) Mutumwa Paulo waambilepo byotwafwainwa kwikala bakukebanga kupana byoanembele’mba: “Tukwachishe ku kwisolola kwa luketekelo lwetu ne kutelengela ne; mambo aye walayile ye wa kishinka: kabiji twilanguluke atwe bene na bene mu kwiubisha buteme ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne, poso kwifunda, ne kwibikishakotu byo mumona aja juba kasa jibenakufwenya pepi.”—Bahebelu 10:23-25.

7, 8. Tumwesha byepi muchima wakupana mukipwilo kyetu kyotujimo nekubena Kilishitu baji mumapunzha akwabo?

7 “Twilumbulwila luketekelo lwetu” mukipwilo umvwe ketukumbulepo kimye kyotwapwila nangwa kwivwangamo mumashinda akwabo aji onse pakupwila. Ino mingilo ikosesha bingi balongo betu. Kabiji twibakosesha namisambo yetu yotwisamba nabo kupwila saka kukyangye kutendeka kabiji nepanyuma yakupwila. Kino kyokikala kimye kyotwakonsha kukosesha bakoka, kukosesha bapopomenwa, nekutekenesha bakolwa. (1 Tesalonika 5:14) Bena Kilishitu bakine bapana bingi uno mutundu wabumpanyi, ulengela neboba beya nakutanwa kukupwila kwetu kimye kitanshi kutemwa bingi pakumona butemwe bobamona mukachi ketu.—Masalamo 37:21; Yoano 15:12; 1 Kolinda 14:25.

8 Pano bino nangwa byonkabyo, butemwe bwetu kechi bupelelatu mukipwilo kyetu kyonkane. Twatemwa nebalongo betu bonse mwaya ntanda. Kyakumwenako, mu Mazubo a Bufumu onse kyokyo mwaikela kabokoshi kabupe bwa Mali a Nzubo ya Bufumu. Nzubo yetu ya Bufumu yakonsha kwikala yawama, pano bino twayuka kuba namba bakwetu bavula bena Kilishitu kechi baji namazubo awama akupwilamone. Onkao mambo, byotupanako Mali a Mazubo a Bufumu, tumwesha butemwe bwetu kubano bantu nangwa kyakuba kimo kimye kuba twibayukane.

9. Ñanyi kishinka kine kilengela Bakamonyi bakwa Yehoba kwitemwa bene nabene?

9 Mamboka Bakamonyi bakwa Yehoba kyobetemenwa bene nabene? Yesu wibakambizhe kuba bino. (Yoano 15:17) Kabiji butemwe bobetemwa bene nabene bumwesha kuba’mba mupashi wa Lesa ubena kwingila mwiabo pamuntu pamuntu kabiji nemubujibumba. Butemwe bobuji pa “bipangwa bya Mupashi.” (Ngalatiya 5:22, 23) Bakamonyi bakwa Yehoba byobafunda Baibolo, kutanwa kukupwila kwabwina Kilishitu, nebyobalomba kimye kyonse kwi Lesa, bamwesha butemwe nangwa kyakuba baji muino ntanda ‘mwakepa butemwe bwa bavula.’—Mateo 24:12.

Byakuba Nabantu Baino Ntanda

10. Mwingiloka yetuji nanji wakwingijila mubantu baino ntanda?

10 Byambo byaambile Paulo byakuba’mba “tukwachishe ku kwisolola kwa luketekelo lwetu” bituvululako nemwingilo mukwabo. Kuno kwisolola kwavwangamo nemwingilo wakusapwila mambo awama kuboba bakyangye kwikala balongo betu babwina Kilishitu. (Mateo 24:14; 28:19, 20; Loma 10:9, 10, 13-15) Kuno kusapwila kekyubilo kikwabo kyakupana. Pakwingilako uno mwingilo kikebewa kimye, ngovu, kunengezhezha jimo, kufunda byakuba, nekwingijisha nsabo muntu yoaji nayo. Kabiji Paulo wanembele nekuba’mba: ‘Amiwa ne wa kikoloto ku Bangiliki ne ku bantutu, kabiji ne ku ba maana ne ku balulao. Onkao mambo ami mwine nasakishatu kusapwila mambo awama ne kwi anweba muji mu Loma.’ (Loma 1:14, 15) Byonka byajinga Paulo, neatweba kechi twafwainwa kwikala bantanyi pakupana kino “kikolotone.”

11. Ñanyi mafunde abiji amu Binembelo etukwasha kubula kutumpamo nemutwe mubyaino ntanda, bino nangwa byonkabyo twafwainwa kuyukaka?

11 Abya nanchi tujipo nenamingilo ikwabo yakwingijila boba babula bakwetu bamulwitabilonyi? Ee tuji nayo. Bino twayuka kuba namba, “byonse bya panopantanda biji mu bulume bwa kwa aye mubi.” (1 Yoano 5:19) Twayuka amba Yesu waambijileko baana banji babwanga amba: “Abo kechi bo ba panopantanda ne, byonka byo nji amiwa kechi ne wa panopantanda ne.” Pano bino nangwa byonkabyo, twikala muino ntanda, momotumwena bwikalo, kabiji momobetutwezha nenkito yakumubiji. (Yoano 17:11, 15, 16) Onkao mambo tuji namingilo yakwingila kubantu baino ntanda. Ñanyi mingilo? Mutumwa Petelo wakumbwile jino jipuzho. Byokwashajiletu pacheche Yelusalema saka akyangye konaunwa, wanembejile nkalata bena Kilishitu mu Asia Minor, kabiji byambo biji muino nkalata bitukwasha kubula kutumpamo nemutwe mubyaino ntanda.

12. Bena Kilishitu baikala byepi “benyi ne bañenda,” kabiji namambo akino, bintuka byobafwainwa kuchinuzhuka?

12 Kyakutendekelapotu, Petelo waambile’mba: “Anweba batemwe, byo muji benyi ne bañenda amiwa nemusa[n]shijila namba, muzhile bya lwiso lwa buntunshi, bilwa ne muchima.” (1 Petelo 2:11) Bena Kilishitu bakine, mumulanguluko wakumupashi, “benyi ne bañenda” mambo akuba kintu kikatampe kyobateshapo muchima mubwikalo bwabo bonse keluketekelo lwabumi bwamyaka nemyaka. Aba bashingwa namupashi bakekala mwiulu. Ba ‘mikooko ikwabo’ bakekala mupaladisa kulutwe nalwendo panopantanda. (Yoano 10:16; Filipai 3:20, 21; Bahebelu 11:13; Lumwekesho 7:9, 14-17) Pano nga byalwiso lwabuntunshi byobika? Bino byavwangamo bintu nabiji kusaka kwikala nonshi, kukeba kutumbalala, byubilo byabulalelale, nebyakusakasaka bya “kikonkoma” ne “lunkumbwa.”—Kolose 3:5; 1 Timoti 6:4, 9; 1 Yoano 2:15, 16.

13. Byalwiso lwabuntunshi “bilwa ne muchima [wetu]” byepi?

13 Byakusakasaka byauno mutundu kine “bilwa ne muchima [wetu].” Bitonawina bulunda bwetu ne Lesa kabiji bibika luketekelo lwetu lwabwina Kilishitu (“muchima wetu,” nangwa’mba bumi bwetu) mukizumba. Kyakumwenako, umvwe twatemwa bintu byatama, twakonsha kulambula byepi mibiji yetu, “ke kitapisho kyumi, kyazhila, kyaitabilwa kwi Lesa”? Umvwe twaponena mukitewa kyakutemwisha bintu byakumubiji, abya tubena ‘kusambila kukebesha bufumu’ nyi? (Loma 12:1, 2; Mateo 6:33; 1 Timoti 6:17-19) Jishinda jawama kekulonda byaubile Mosesa, kukana byabongozhi byaino ntanda, nekutangizhako mwingilo wa Yehoba mubwikalo bwetu. (Mateo 6:19, 20; Bahebelu 11:24-26) Kino kyokishinka kikatampe kyakwitukwasha kubula kutumpamo nemutwe mubyaino ntanda.

‘Ikalai Bwikalo Bwafwainwa’

14. Mamboka atweba bena Kilishitu otwibikilako kwikala nabyubilo byawama?

14 Mafunde akwabo anema atanyiwa mubyambo bikwabo byakwa Petelo byaamba’mba: “Bwikalo bwenu bwikale bwafwainwatu mu Bagentila; amba, nangwa bemunena bibi nobe mwi babi, bakamone mingilo yenu yawama ne kumutumbijika Lesa mu juba jo akebapempula.” (1 Petelo 2:12) Byotuji bena Kilishitu, twibikako kwikala babula kaneneno. Mumasukulu tutako bingi maana kufunda. Pankito yetu, twingila nangovu nekwikala bakishinka, nangwatu kyakuba bakulumpe betu bankito kechi babena kumwesha bukishinkane. Munzubo muji babula kwitabila, Kamonyi waitabila mulume nangwa mukazhi weseka nangovu kulondela mafunde abwina Kilishitu. Kechi kyapela kuba kinone, bino twayuka namba byubilo byetu byawama bitokesha Yehoba pamuchima kabiji javula bitundaika neboba babula Bakamonyi.—1 Petelo 2:18-20; 3:1.

15. Twayuka byepi kuba’mba byubilo byawama bya Bakamonyi bakwa Yehoba byayukanyikwa konse konse?

15 Byubilo byawama bya Bakamonyi bakwa Yehoba byakwikala bakumwenako bawama bimweka mubyambo byanembwa pamyaka yavula byamba peabo. Kyakumwenako, pepala wabyambo wa Il Tempo wamu Italy washimwine’mba: “Bantu bengila nkito na Bakamonyi bakwa Yehoba bamba’mba, Bakamonyi kebantu bamingilo bakishinka, baji bingi nalwitabilo kyakuba bamweka nobe lolonkatu lobalangulukapo; kine, kebantu bafwainwa kupewa mushingi namambo abyubilo byabo byawama.” Pepala wabyambo mukwabo wa Herald of Buenos Aires, Argentina, washimwine’mba: “Bakamonyi bakwa Yehoba pamyaka yavula bamweshatu patoka kuba’mba kebantu bengila bingi nangovu, batako bingi muchima, bayuka bingi kusunga bintu, kabiji baji namoyo wakwakamwa Lesa.” Shayuka umo wamulume mwina Russia wajizhina ja Sergei Ivanenko waambile’mba: “Bakamonyi bakwa Yehoba bayukanyikwa mwaya ntanda yonse amba kebantu babula kaneneno balondela bingi mizhilo kikatakata pabukishinka bwabo bwakupana misonko.” Mwanamukazhi umo mukulumpe wankito mukibanza kimo mu Zimbabwe kyaingijishenga Bakamonyi bakwa Yehoba kupwijilamo kupwila kwabo kwankambi waambile’mba: “Mmona Bakamonyi bamo sabatolaula bipepala nekuwamisha byolonyi. Kibanza mobapwila bekisha sabekiwamisha bulongo kukila nebyobekitaine. Kashika bansongwalume nebansongwakazhi benu bafunjishiwa bingi. Nkeba bingi namba nanchi ntanda yonse inge mwajingatu Bakamonyi bakwa Yehoba.”

Kunekenena Kwabwina Kilishitu

16. Tuba byepi kubakulumpe balama kyalo, kabiji mamboka?

16 Kabiji Petelo waamba nepabyotuba kubakulumpe balama kyalo. Waamba’mba: ‘Nekenenai mikambizho yonse ya bantu na mambo a Nkambo; nangwa ya mfumu byo aji mwine mukatampe; nangwa ya bandamakyalo batumwa kwi aye mu kwibakabisha boba byatama ne kwibatota boba byawama. Mambo mo monka mo kyayila kyaswa muchima wa Lesa amba, monka mu kuba byawama muzhindamike bumbulwamaana bwa ba bilubi.’ (1 Petelo 2:13-15) Tusanta bingi pabukwasho bufuma kukafulumende uba bintu monka mobyalondakena, kabiji neatweba pakutangijilwa nabyambo byakwa Petelo, tukokela mizhilo yayo nekupana misonko yetu. Nangwa kyakuba twayuka lūsa loapana Lesa kumakafulumende lwakukambula boba balala mizhilo, atweba kintu kikatampe kitulengela kukokela bakulumpe balama kyalo ke “na mambo a Nkambo.” Kyokyaswa muchima wa Lesa. Kabiji nobe kunungapotu, kechi tukeba kuletela jizhina ja Yehoba mwenga pakwitukabisha namambo akuba byatamane.—Loma 13:1, 4-7; Titusa 3:1; 1 Petelo 3:17.

17. Umvwe namambo a ‘bumbulwamaana bwa ba bilubi’ kebetukanye, kika kyotwakonsha kuketekela?

17 Kyatamakotu ke ‘bumbulwamaana bwa ba bilubi’ bamo baji pabuntangi betumanyika nekwitukanya mumashinda amo, betulengela tumabumba nekutendeka kwitubepela byambo byabubela. Bino nangwa byonkabyo, mukimye kyafwainwa kya Yehoba mwine, ‘bumbulwamaana’ bwabo buzhindamikwa. Byubilo byetu byabwina Kilishitu bimwesha patoka babena kwamba bukine. Javula babinemanga bakishinka bamukafulumende kyokyobetutakaikila nekwitutakaika amba tuba byawama.—Loma 13:3; Titusa 2:7, 8.

Bakalume ba Lesa

18. Byotuji bena Kilishitu, muñanyi mashinda motwafwainwa kuchinuzhukila kubula kwingijisha bwanabwabene bwetu mujishinda jabula kufwainwa?

18 Petelo pano wajimuna’mba: ‘Byo muji baana ba bene, kechi mwalule bwana bwa bene bwenu ke kintu kya kubilamo bubi ne, poso mwikale bakalume ba Lesa.’ (1 Petelo 2:16; Ngalatiya 5:13) Lelo jino, maana etu akuyuka bukine bwamu Baibolo etukasulula kumafunjisho abupopweshi bwabubela. (Yoano 8:32) Kabiji tuji nalūsa lwakuba kyotukeba, nekwifuukwila byakuba. Pano bino, kechi twingijisha bwanabwabene bwetu mujishinda jabula kufwainwane. Pakusala bakwetu bakukaya nabo, bivwalo, mwekelo yetu, byakisangajimbwe, nangwatu kajo nebyakutoma-toma, tuvuluka kuba’mba bena Kilishitu bakine bakalume ba Lesa, kechi bakwitokeshatu pamuchima abo benene. Tusalapo kwingijila Yehoba mukifulo kyakwikala bazha babyalwiso lwabuntunshi nangwa mafwashonyi aino ntanda.—Ngalatiya 5:24; 2 Timoti 2:22; Titusa 2:11, 12.

19-21. (a) Bantangi baino ntanda twibamona byepi? (b) Bamo bamwesha byepi butemwe ‘bwakutemwa balongo’? (c) Ñanyi mutembo wetu mukatampe wakila yonse?

19 Petelo watwajijila kwamba’mba: “Nemekai bantu bonse. Temwai balongo. Akamwai Lesa. Nemekai mfumu.” (1 Petelo 2:17) Pakuba Yehoba byoaswisha bantu kwikala mubifulo byapusana-pusana byalūsa, tunemeka boba bantu namushingi wibafwainwa. Twibalombelela nekwibalombelelako kuba’mba bakonshe kwitwitabizha kwingila mwingilo wetu mumutende nemukunemeka Lesa konse. (1 Timoti 2:1-4) Kabiji, ‘twatemwa balongo.’ Kimye kyonse twingijila balongo betu babwina Kilishitu byawama, kechi byatamane.

20 Kyakumwenako, kimye mukyalo kimo mu Africa kyomwabukile malwañano amitundu yamulwabo bene, Bakamonyi bakwa Yehoba bamwesheshe byubilo byapusanako nabyaubilenga bakwabo. Pepala wabyambo wa Reformierte Presse wamu Switzerland washimwine’mba: “Mu 1995, African Rights (kipanyi kyabantu bamona pa Lūsa Lwapewa Kubantu mu Africa) . . . kimwenejile kine machechi onse byoevwangilenga [mumilukuchi], kufumyakotu Bakamonyi bakwa Yehoba.” Kimye bamubyalo bikwabo kyobaumvwine sawakya waano malwañano, Bakamonyi bakwa Yehoba mu Europe bafikenejiletu kutuma kajo nemuchi kubalongo babo nebantutu bakwabo bajinga mukyokya kyalo kyajinga mumalwa. (Ngalatiya 6:10) Baumvwijile byambo biji mu Byambo bya Mana 3:27 amba: “Abya bintu byawama byo wakonsha kuba kechi uleke kwibobilabyo bantu bebifwainwa ne.”

21 Pano bino, kuji mutembo umo wanema bingi wakila nepamushingi yetupa batangi baino ntanda kabiji wakila nepabutemwe botwatemwa balongo betu. Mwingilokao? Petelo waambile’mba: “Akamwai Lesa.” Twakamwa Yehoba kukila muntu uji yense. Kino kyaikala byepi kyakine? Kabiji twakonsha kwesakanya byepi mwingilo wetu kwi Lesa nayewa yetwingijila bantangi baino ntanda? Ano mepuzho akakumbulwa mumutwe walondelapo.

Mukivulukanyi?

• Ñanyi mingilo bena Kilishitu yobaji nayo mukisemi?

• Twakonsha kumwesha byepi muchima wabumpanyi mukipwilo?

• Mingiloka yotuji nayo kubantu baino ntanda?

• Mfwetoka imo ifuma mukwikala nabyubilo byawama?

[Kipikichala pa peja 19]

Bisemi byabwina Kilishitu byakonsha byepi kwikala byalusekelo?

[Bipikichala pa peja 20]

Mamboka Bakamonyi bakwa Yehoba kyobetemenwa bene nabene?

[Bipikichala pa peja 20]

Abya twakonsha kutemwa balongo betu nangwa kyakuba kechi twibayuka nenyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu