BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w03 7/1 pp. 3-6
  • Byotwakonsha Kufunda Kwikala na Butemwe bwa Kine

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Byotwakonsha Kufunda Kwikala na Butemwe bwa Kine
  • Kyamba kya Usopa—2003
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Ikalai Bakumwenako mu Butemwe
  • Bonse Byobakonsha Kufunda Butemwe
  • Mikambizho ku Bansemi Yanembeshiwa na Mupashi Wazhila
  • Butemwe Kipangwa kya Mupashi wa Lesa
  • Fundai Butemwe ku Balongo ba Bwina Kilishitu
  • “Butemwe Kechi Bupwa Ne”
  • Ikomeshainga mu Butemwe
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Butemwe—Kyubilo Kyanema Bingi
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2017
  • ‘Endainga Monka mu Butemwe’
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Butemwe Bwenu Bwabaya Byepi?
    Kyamba kya Usopa—2001
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2003
w03 7/1 pp. 3-6

Byotwakonsha Kufunda Kwikala na Butemwe bwa Kine

“Butemwe ye muchi wa bumi; butemwe bo bumi.” —Buku wa Living to Purpose, wanembele Joseph Johnson mu 1871.

MUNTU ufunda byepi butemwe? Abya wibufunjila mu kufunda ndangulukilo ne miteeto ya bantu nyi? Inyi kupichila mu kutanga mabuku a kwifunjisha aye mwine kwikala na miteeto yawama? Nanchi wibufunjila kupichila mu kutamba mafilimu amwesha bantu befwalama nyi? Ine. Bantu patanshi bafunjila butemwe ku bibafunjisha bansemi yabo ne byo bemwena abo bene bansemi yabo sa bebyuba. Baana bafunda butemwe umvwe bekala na bantu baji na butemwe, sa bamona ne bansemi yabo byo babena kwibajisha ne kwibalama, sa besamba nabo, ne kwibamwesha pakatampe byo bebatemwa. Kabiji bafunda butemwe inge bansemi yabo sa bebafunjisha kukokela mafunde a kuyuka kyawama ne kyatama.

Butemwe bwa kine kechi bwa pa kanwatu ne. Ke kyubilo kya kubila bantu bakwenu byawama, nangwatu kyakuba pa kyokyo kimye bafumyako maana, byonka byuba banyike javula inge bamufundako, bomvwa bingi bibi ku muchima. Wakumwenako walumbulukisha umwesha butemwe bwa kine ke mwine Mulenga. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Mwanami, kechi usule kufunda kwa Nkambo ne, nangwa kupungila byo walengululwa kwi aye ne; Mambo ye atemwa Nkambo, ye ye afunda.”—Bahebelu 12:5, 6.

Bansemi, mwakonsha kwikala byepi nobe Yehoba mu kumwesha butemwe ku kisemi kyenu? Kabiji kyanema byepi anweba bamulume ne mukazhi kwikala bakumwenako mu kutemwañana?

Ikalai Bakumwenako mu Butemwe

Umvwe muji na bakazhi, abya mwibanemeka ne kwibalama mu mushingi nyi? Umvwe muji na balume, nanchi mwi batemwa ne kwibakokela nyi? Baibolo yamba kuba’mba bamulume ne mukazhi bafwainwa kwitemwa bene na bene ne kwipa mushingi. (Efisesa 5:28; Titusa 2:4) Inge kyakuba batemwañana, baana babo bemwena biji butemwe bwa bwina Kilishitu. Byolwawamapo luno lufunjisho!

Kabiji bansemi bafunjisha ne baana babo butemwe inge kyakuba sa balondela mizhilo yaamba pa bya kisangajimbwe, ya byubilo byawama, pa bintu byo befuukwila kuba ne bintu bitanshi mu bwikalo bwabo. Kuzhokoloka mwaya ntanda yonse, bantu batana kuba’mba kulondela byaamba Baibolo kukwasha bingi kwingijisha mizhilo ya mu kisemi, mambo ayo ine imwesha byambo bya mu Baibolo byo byaikala “byanembeshiwa kwi Lesa, kabiji byo byawamina mu kwibafunjisha bantu, ne mu kwibalengulula ne mu kwibolola, ne mu kwibafunda mu bololoke.” (2 Timoti 3:16) Byambo byawama bya bwikalo byaambiwe mu Jashi ja pa Mutumba byayukanyikwa bingi kuba’mba byawamisha.—Mateo, kyapitala 5 kufika ne ku 7.

Kisemi kyonse umvwe sakilondela mizhilo ya Lesa ne kwiikokela, yense muntu wa mu kisemi umvwa bingi bulongo, kabiji kikwasha ne baana kukoma na butemwe ne kunemeka bansemi yabo. Pano mu nzubo inge mwaikala ñambilo yatama, kilengela baana kuzhingila ne kwibalengela kwikala ke bansatuki.—Loma 2:21; Kolose 3:21.

Ibyepi ku bansemi baji bunke? Nanchi kwi abo kyashupa kufunjisha baana babo bacheche kwikala na butemwe nyi? Ine bino ne. Nangwa kyakuba kafwako kikwabo kyawama kukila kwikala na bainobe ne bashobe bawama muchima ne, bwikalo bwa bantu bumwesha kuba’mba nangwatu nsemi wabula mukwabo wa mu masongola wakonsha kwikalatu bulongo na baana banji. Umvwe mwi nsemi wabula mukwenu wa mu masongola, esekainga kwingijisha mafunde a mu Baibolo mu nzubo yenu. Kyakine, byambo bya maana bitubula’mba: “Ketekela mwi Yehoba na muchima wobe yense, ne kuta muchima ku milangwe yobe obe mwine ne. Umuvulukenga konse konse ko uya ne aye ukakolwela mashinda obe,” ne jishinda ja bunsemi pamo.—Byambo bya Mana 3:5, 6; Yakoba 1:5.

Banyike bavula bakoma na bansemi babula mukwabo wa mu masongola, pano babena kwingijila Lesa mu bukishinka mu bipwilo bya bwina Kilishitu byavula bya Bakamonyi bakwa Yehoba mwaya ntanda. Kino kimwesha kuba’mba bansemi babula bena kwabo nabo bakonsha kufunjisha baana babo kwikala na butemwe.

Bonse Byobakonsha Kufunda Butemwe

Baibolo yaambijile jimo kuba’mba mu ‘moba akapelako’ kukekala bantu “ba kubula muchima wa bumuntu” kokuba’mba bantu babula lusa lo beubila javula ba mu kisemi. (2 Timoti 3:1, 3) Nangwa boba bakuba bakomejile mu kisemi mwabujile bantu bajinga na kifyele bakonsha kufunda kwikala na butemwe. Bakonsha kufunda byepi? Bakonsha kufunjila kwi Yehoba, Nsulo ya butemwe kabiji umwesha butemwe ne kifyele ku bonse balulukila kwi aye na muchima yense. (1 Yoano 4:7, 8) Nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Batata ne bamama umvwe bandekelela, ponkapo Yehoba ukantola.”—Masalamo 27:10.

Yehoba umwesha butemwe kwi atweba mu mashinda avula bingi. Wapana mikambizho ku bansemi mu Baibolo, upana mupashi wazhila, ne balongo ba bwina Kilishitu betukosesha. (Masalamo 119:97-105; Luka 11:13; Bahebelu 10:24, 25) Monai bino bintu bisatu byo byakonsha kwimukwasha kutemwa Lesa ne bakwetu.

Mikambizho ku Bansemi Yanembeshiwa na Mupashi Wazhila

Pa kuba’mba muntu ekale mulunda netu, patanshi tukeba kukimuyuka bulongo. Yehoba wisolola aye mwine mu Baibolo ne kwitwita kufwenya kwipi ne aye. Pano bino, kutangatu Baibolo kechi kokonkatu kukebewa ne. Twafwainwa kwingijisha mafunjisho ayo kuba’mba tumwenemo byawama. (Masalamo 19:7-10) Isaya 48:17 waamba’mba: “Amiwa ne Yehoba Lesa wenu, yenka wimufunjisha’mba mukamwenemo byawama, kabiji wimutangijila mu jishinda jo mwafwainwa kuyamo.” Ee, Yehoba mwine wayukisha butemwe witufunjisha’mba tumwenengamo byawama, kechi amba ukeba kwitukasa na mizhilo yanji twakankalwa ne pa kupemena ne.

Maana alumbuluka a kuyuka bintu a mu Baibolo etukwasha ne kukoma mu butemwe bwa kutemwa bakwetu bantu. Mambo akuba bukine bwa mu Baibolo bwitufunjisha Lesa byoamona bantu ne kwitubula mafunde otwakonsha kwingijisha kuba’mba tumvwañanenga atwe bene na bene. Na byo bino tuji na kishina kyotwafwainwa kutemenwa bakwetu. Mutumwa Paulo waambile’mba: ‘Nalomba ne kino namba, butemwe bwenu buyengatu na kuvula na maana onse a kwibiyuka bintu ne a kwibisalulula.’—Filipai 1:9.

Kumwesha butemwe byobwakonsha kutangijilwa na ‘maana onse a kwibiyuka,’ tangai bukine bwanembwa mu Byubilo 10:34, 35 bwaamba’mba: “Lesa kechi utala ku bilungi bya bantu ne: pakuba ne mu mikoka yonse ya bantu, aye wamwakamwa ne kuba byaoloka, ye waitabilwa kwi aye.” Umvwe bantu bekala baitabilwa kwi Lesa pa mambo a byubilo byabo bya bololoke ne moyo wabo wa kwakamwa Lesa kwakubula kutala ku bilungi amba mambo awe wa iwe mushobo nangwa amba awe wa kikye kisho ne, nga atweba nanchi kuba ketutemwe bakwetu bantu kwakubula kutala ku bilungi nenyi?—Byubilo 17:26, 27; 1 Yoano 4:7-11, 20, 21.

Butemwe Kipangwa kya Mupashi wa Lesa

Byonkatu byuba mvula inokela mu bujimi pa kimye kyafwainwa byoimenesha bijimwa bulongo kebipange ne bipangwa, ne mupashi wazhila wa Lesa wakonsha kupanga bipangwa byawama byalumbululwa’mba “bipangwa bya mupashi” mu bantu ba michima yanekena. (Ngalatiya 5:22, 23) Butemwe kyo kipangwa kikatampe mu bino bipangwa. (1 Kolinda 13:13) Pano tutambwila byepi mupashi wa Lesa? Jishinda janema ja ku mutambwilamo ke kupichila mu milombelo. Umvwe twalomba mupashi wa Lesa, tukapewa. (Luka 11:9-13) Abya jonse ‘mulomba’ mupashi wazhila nyi? Umvwe mulomba, ukemukwasha kwikala na bipangwa byawama kuvwangako ne butemwe mu bwikalo bwenu.

Pano bino kuji ne mupashi mukwabo wapusenshatu na mupashi wa Lesa. Baibolo imutela’mba, “mupashi wa panopantanda.” (1 Kolinda 2:12; Efisesa 2:2) Awe ke mupashi mubi ufuma kwi Satana Diabola “mfumu wa panopantanda” wa bantu bepatula kwi Lesa. (Yoano 12:31) Byonka kipupu byo kinyamuna lukungu ne biswaswa, “mupashi wa panopantanda” naye ubusha byubilo byatama byonauna butemwe ne kukokesha muntu.—Ngalatiya 5:19-21.

Bantu bekala na mupashi watama kupichila mu kutemwisha bintu bya ku mubiji, kwikala na muchima wa lwiso, muchima wa bumbanzhi, ne kwifwalama kwabula kufwainwa ako kwakumbana mu ino ntanda yonse. Umvwe mukeba kwikala na butemwe bwa kine, mwafwainwa kukana mupashi wa panopantanda. (Yakoba 4:7) Pano bino, kechi mwafwainwa kuketekela bulume bwenu ne; mwafwainwa kulomba bukwasho kwi Yehoba. Mupashi wanji wakila bulume bujipo na bilengwa byonse, wakosha kwimukosesha ne kwimulengela kuba bintu byawama.—Masalamo 121:2.

Fundai Butemwe ku Balongo ba Bwina Kilishitu

Byonkatu bifunda banyike kumwesha butemwe mu kisemi, ne atweba bonse banyike ne bakulumpe, twakonsha kwikala bantu batemwañana inge saka twisamba na bakwetu bena Kilishitu. (Yoano 13:34, 35) Kipwilo kya bwina Kilishitu ke mpunzha bantu mo bakonsha kwikosesha ‘abo bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama.’—Bahebelu 10:24.

Butemwe bujimo bwakonsha kukosesha bingi boba bajinga bantu ‘basubakana ne kupelelwa’ kimye kyobajinga mu bya ntanda. (Mateo 9:36) Bwikalo bwa bantu bwamwesha kuba’mba baana inge bakoma na bantu batemwañana nabo bekala bantu baji na butemwe. Onkao mambo, kyanema bingi bena Kilishitu bonse bepana kutambulwila na muchima yense bakatataka batendeka kupwañana nabo.

“Butemwe Kechi Bupwa Ne”

Baibolo yamba’mba: “Butemwe kechi bupwa ne.” (1 Kolinda 13:8) Mambo ka? Mutumwa Paulo witubula’mba: “Butemwe butekanyatu kasa buba lusa; butemwe kechi buba kichima ne; nangwa kwitota ne; kechi bwilundumika ne, nangwa kuba bya bumvu ne. Kechi bwikebela bintu ne; kechi buzhingila ne, nangwa kutako muchima pa kubiwa byatama ne.” (1 Kolinda 13:4, 5) Kine, buno butemwe kechi bwa byonkabyotu ne. Pano bino, aba bamwesha butemwe bayuka kuba’mba kimo kimye kwikala ne bintu byakonsha kwibafichisha ku muchima, bino kechi baswisha kino kwibalengela kubula kutemwa bakwabo bantu ne. Buno butemwe kine ye “mukwato ulumbulula byonse.”—Kolose 3:12-14.

Monai byaubile kamwale wa myaka ya kusemwa 17 wa mu Korea. Byoatatwile kwingijila Yehoba Lesa, ba mu kisemi kyanji bamushikilwe bingi, kyakuba wafumine ne pa nzubo kayumbwangiletu. Pano kechi wazhingijile ne, waponejiletu mu lulombelo, ne kuswisha Byambo bya Lesa ne mupashi wanji kumukwasha mu ndangulukilo. Kabiji watwajijile kunembela ba mu kisemi kyanji makalata ne kunembamo byambo bya butemwe boebatemwa. Kyafuminemo, bakolojanji babiji babalume batatwile kufunda Baibolo, kabiji luno ke bena Kilishitu bepana. Bainanji ne nkasanji wamulume nabo batatwile kufunda bukine bwa mu Baibolo. Kabiji ne bashanji bakosele muchima baikele ke banekena. Uno mwanyike wa mukazhi Kamonyi wanemba’mba: “Atweba bonse mu kisemi twasongwelwe ne kusongola bena Kilishitu bakwetu kabiji kisemi kyetu pano muji bapopweshi 23.” Kine butemwe bwawama bingi!

Abya mukeba kufunda butemwe bwa kine ne kukwasha bakwenu kwibufunda nyi? Alulukilai kwi Yehoba Nsulo ya kino kyubilo kyanema. Fundai Byambo byanji, lombainga mupashi wazhila, ne kupwañana kimye kyonse na balongo ba bwina Kilishitu. (Isaya 11:9; Mateo 5:5) Kitusangajika bingi kuyuka kuba’mba katatakatu babi bonse bakekale ke kafwako, bino pakashalatu bonka baji na butemwe bwa kine bwa bwina Kilishitu. Kine, butemwe busangajika bingi bantu kabiji bo bumi.—Masalamo 37:10, 11; 1 Yoano 3:14.

[Bipikichala pa peja 5]

Lulombelo ne kufunda Byambo bya Lesa bitukwasha kwikala na butemwe bwa kine

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu