‘Yainga Na Kusambisha Bantu Baluke Ke Baana Ba Bwanga, Ne Kwibabatiza’
‘Onkao mambo yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga, ne kwibabatiza . . . , ne kwibafunjisha balamenga byonse byo nemukambizhe.’—MATEO 28:19, 20.
1. Bena Isalela byo bakonkene ku Mutumba wa Sinai, baambile’mba ka?
MYAKA nobe 3,500 yapitapo, mukoka yense wa bena Isalela walayañene na Lesa. Bena Isalela byo bakonkene ku Mutumba wa Sinai, baambile’mba: “Byonse byaamba Yehoba tukebyuba.” Kufumatu kyokya kimye, bena Isalela bepaine kwi Lesa, ne kwikala “kya bunonshi” bwanji. (Kulupuka 19:5, 8; 24:3) Baketekejile amba usa ku kebazhikijilanga myaka yonse mu ntanda “yavula mukaka ne buki.”—Bena Levi 20:24.
2. Mu ano moba, Lesa ubena kuba byepi?
2 Pano bino kwesakana na byaambile nyimbi wa masalamo aye Asafwa, bena Isalela ‘kechi balamine lulayañano lwa Lesa ne, Bakaine kwenda mwayila mizhilo yanji.’ (Masalamo 78:10) Bakankelwe kulondela lulayañano lwalayañene bashakulu babo kwi Yehoba. Kyafuminemo, bulunda bwa uno mukoka na Lesa bwapwile. (Musapwishi 5:4; Mateo 23:37, 38) Onkao mambo, Lesa ‘wapempwile Bagentila, amba apatulemo bantu na mambo a jizhina janji.’ (Byubilo 15:14) Kabiji ne mu ano moba apelako, ubena kukonkanya “jibumba jikatampe, jo babula kukonsha kubala nangwa ku umo ne, bafuma mu mikoka yonse ne mu bisaka byonse ne mu mitundu yonse ne njimi yonse ya bantu,” babena kwamba’mba: ‘Lupulukilo kwi Lesa wetu waikala pa jitanda, ne kwi Mwana mukooko.’—Lumwekesho 7:9, 10.
3. Pa kuba’mba muntu ekale mulunda na Lesa, wafwainwa kuba ka?
3 Pa kuba’mba muntu ekale pa boba baikala kala balunda na Lesa, wafwainwa kwipana kwi Yehoba ne kumwesha kuno kwipana kwanji mu lubatizhilo lwa mu mema. Uno ke mukambizho wa kwa Yesu ye akambizhe baana banji ba bwanga amba: ‘Onkao mambo yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga, ne kwibabatiza mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila: ne kwibafunjisha balamenga byonse byo nemukambizhe.’ (Mateo 28:19, 20) Bena Isalela batelekelenga kwi Mosesa byo atangilenga mu “buku wa lulayañano.” (Kulupuka 24:3, 7, 8) Kino kyalengejile’mba bomvwe mitembo yo bajinga nayo kwi Yehoba. Ne lelo jino, muntu ubena kukeba kubatizwa patanshi wafwainwa kuyuka kyaswa muchima wa Lesa kyanembwa mu Baibolo, Mambo anji.
4. Pa kuba’mba muntu abatizwe, wafwainwa kuba ka? (Ambai ne byambo biji mu kabokoshi kaji peulu po.)
4 Yesu wakebele baana banji ba bwanga kwala kitendekesho kyakosa kya lwitabilo lwabo saka bakyangye kubatizwa ne. Wibakambizhe kuya na kusambisha bantu kuba’mba baluke ke baana ba bwanga ne kwibafunjisha ‘kulama byonse byo akambizhe.’ (Mateo 7:24, 25; Efisesa 3:17-19) Onkao mambo, aba bakeba kubatizwa patanshi bakifunda Baibolo pa bañondo, nangwatu mwaka umo nangwa ibiji, kuba’mba kufuukulapo kwabo kukekale kwawama. Juba ja lubatizhilo, aba babena kubatizwa bakumbula’mba, ee, ku mepuzho abiji. Yesu waambishepo bingi amba ‘kwamba kwetu kwikaletu amba, Ee, Ee; Ine, Ine.’ Onkao mambo kyawama atweba bonse kupituluka bulongo ne kuyuka mwatala ano mepuzho abiji a lubatizhilo.—Mateo 5:37.
Lulapilo ne Lubatizhilo
5. Ñanyi bintu bibiji byaambiwapo mu bwipuzho butanshi bwa lubatizhilo?
5 Bwipuzho butanshi ke bwa kwipuzha ubena kubatizwa umvwe walapila ne kusha bwikalo bwanji bwa kunyuma ne kwipana kwi Yehoba mu kuba kyaswa muchima wanji. Buno bwipuzho bwaamba pa bintu bibiji byafwainwa kuba muntu saka akyangye kubatizwa. Wafwainwa kulapila ne kwipana.
6, 7. (a) Mambo ka o kyanemena kuba’mba aba babena kubatizwa balapile? (b) Umvwe muntu walapila, ñanyi lupimpu lo afwainwa kuba?
6 Mambo ka muntu o afwainwa kulapila saka akyangye kubatizwa? Mutumwa Paulo walondolola’mba: ‘Atweba bonse netuwa monka mu bya lwiso lwa buntunshi bwetu, mo mo twaubijilenga bisakasaka muchima wetu.’ (Efisesa 2:3) Saka tukyangye kuyuka kyaswa muchima wa Lesa, bwikalo bwetu bwajingatu byonka biji bantu ba ino ntanda. Satana aye lesa wa panopantanda ye witutangijilanga mu bwikalo bwetu. (2 Kolinda 4:4) Pano byo twayuka kyaswa muchima wa Lesa, twafuukulapo kwikala ‘kwakubula kulonda bya lwiso lwa bantunshi ne, poso kulonda byaswa muchima wa Lesa.’—1 Petelo 4:2.
7 Mu buno bwikalo bwa katataka, muji mfweto yavula bingi. Kabiji bulengela muntu kwikala mulunda na Yehoba. Buno bulunda Davida wibwesakenye ku lwito lwa kwikala mu “tente” kabiji ne pa ‘mutumba wazhila’ wa Lesa. Jino ke jishuko jikatampe bingi. (Masalamo 15:1) Yehoba kechi witatu kiteite ne, bino witatu bonkaba ‘benda bulongotu ne kuba byaoloka, ne kwamba byakine na muchima wabo yense.’ (Masalamo 15:2) Na mambo a kupusana pusana kwa bwikalo bwetu bo twaikelangamo saka tukyangye kufunda bukine, pa kuba’mba twikale mwayila byambo byanembwa pa kino kinembelo, kikebewa kupimpula bwikalo bwetu. (1 Kolinda 6:9-11; Kolose 3:5-10) Pa kuba’mba tupimpule bwikalo bwetu, kikebewa kulapila, ko kuba’mba, kuja nyenye ne kubula kubwela ku bwikalo bwetu bwa kunyuma ne kukebesha kumutokesha Yehoba ku muchima. Kino kyo kilengela muntu kwaluluka, kusha bwikalo bwatama bwa ino ntanda ne kukakachila ku bwikalo bwawama butokesha Lesa ku muchima.—Byubilo 3:19.
8. Twipana byepi, kabiji kuno kwipana kwakwatankana byepi pamo na lubatizhilo?
8 Kabiji bwipuzho bonka butanshi ke bwa kwipuzha boba babena kubatizwa umvwe bepana abo bene kwi Yehoba mu kuba kyaswa muchima wanji. Kwipana ke kintu kyanema bingi kyafwainwa kuba muntu saka akyangye kubatizwa ne. Twipana mu lulombelo, mo tulumbulula kufuma panshi ya muchima wetu kuba’mba twapana bumi bwetu kwi Yehoba kupichila mwi Kilishitu. (Loma 14:7, 8; 2 Kolinda 5:15) Umvwe twauba bino, Yehoba wikala Nkambo yetu, kabiji byonka byajinga Yesu, ne atweba tukebesha kuba kyaswa muchima wa Lesa na muchima yense. (Masalamo 40:8; Efisesa 6:6) Uno mulaye wa kwipana kwi Yehoba ubiwatu jimo kwapwa. Pano bino nangwa kya kuba twipana kwi Yehoba Shetu wa mwiulu, kuno kwipana kwetu twikuyukanyikisha ne ku bantu.—Loma 10:10.
9, 10. (a) Kuba kyaswa muchima wa Lesa kwavwangamo ka? (b) Babilolo babena Nazi bayukile byepi amba twipana?
9 Twafwainwa kumwesha byepi amba tubena kuba kyaswa muchima wa Lesa byonka byaubile Yesu? Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Umvwe muntu wasaka kundondela, ekane mwine. Ashikule [kichi kya lumanamo, NW], andondelenga.” (Mateo 16:24) Apano watongwele bintu bisatu byo twafwainwa kuba. Kitanshi, twafwainwa ‘kwikana’ atwe bene. Mu ñambilo ikwabo, ke kuleka kuba bintu byatama, ne kutendeka kuba bintu bikeba Lesa. Kya bubiji, ‘tushikula kichi kya lumanamo.’ Mu moba a kwa Yesu kichi kya lumanamo kyajinga kayukilo kaletanga bumvu ne lumanamo. Atweba byo tuji bena Kilishitu, twayukishatu amba kimye kimo twakonsha kumanama na mambo a mambo awama. (2 Timoti 1:8) Nangwa kya kuba ino ntanda yakonsha kwitulengulula nangwa kwitwendeleka, twafwainwa kuba byonka byaubile Kilishitu ‘kubula kuta muchima ku bumvu,’ ne kutwajijila kwikala balusekelo byo twayuka’mba tubena kutokesha Lesa ku muchima. (Bahebelu 12:2) Kya busatu, ‘tumulondela’ Kilishitu.—Masalamo 73:26; 119:44; 145:2.
10 Kya lusekelo ke kya kuba’mba, ne balwanyi bayuka’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba bepana kwi Lesa na kumwingijila na muchima wabo yense. Kya kumwenako, mu kampu wa lumanamo wa Buchenwald wa bena Nazi ku Germany, Bakamonyi bakaine kusankilapo lwitabilo lwabo bebabujile kufwachika kipepala panembelwe bino byambo amba: “Amiwa ne Ufunda Baibolo kabiji kechi nkasulwa malwa konauna luchipo lwami lo nachipa kwi Yehoba ne.” Ee, kino kimweshatu patoka biji bakalume bakishinka ba Lesa bonse bepana!—Byubilo 5:32.
Kuyukanyikwa’mba Kamonyi wa kwa Yehoba
11. Ñanyi jishuko jikala na yewa wabatizwa?
11 Bwipuzho bwa bubiji ke bwa kwipuzha ubena kubatizwa umvwe wayuka’mba lubatizhilo lwanji lumuyukanyikisha kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba. Panyuma ya kubatizwa, wikala ke wa mwingilo utelwa pa jizhina ja Yehoba. Jino ke jishuko jikatampe bingi kabiji ke mutembo wabaya. Kabiji kutelwa bino kulengela yewa wabatizwa kwikala na luketekelo lwa bumi bwa myaka, kikulutu waikala wakishinka kwi Yehoba.—Mateo 24:13.
12. Ñanyi mutembo wiya na mambo a kutelwa pa jizhina ja Yehoba?
12 Kya kine, ke jishuko bingi kutelwa pa jizhina ja wa bulume bonse Yehoba Lesa. Ngauzhi Mika waambile’mba: “Ba mu mitundu yonse ya bantu benda mu mazhina a balesa babo pa mutundu, pa mutundu, bino atweba tukendanga mu jizhina ja Yehoba Lesa wetu myaka yonsetu.” (Mika 4:5) Nangwa byonkabyo, tuji na mutembo mambo a kwikala na uno munema. Twafwainwa kwikala bwikalo buleta munema kwi Yehoba mwina jino jizhina. Byonka Paulo byo avulwilemo bena Kilishitu mu Loma, umvwe muntu ke obe bintu bimufichisha Lesa ku muchima, jizhina ja Lesa ‘jinenwa bya mwenga,’ nangwa’mba kunenwa bibi.—Loma 2:21-24.
13. Mambo ka bakalume bepana ba Yehoba o baikela na mwingilo wa kushimuna pe Lesa wabo?
13 Umvwe muntu waikala Kamonyi wa kwa Yehoba, wikala ne na mwingilo wa kushimuna pe Lesa. Yehoba wabujile yewa mukoka wa bena Isalela wipaine kwi aye amba bekale bakamonyi banji ba kushimuna buLesa bwanji bwa myaka. (Isaya 43:10-12, 21) Pano bino, uno mukoka wakankelwe kwingila uno mwingilo, kyafuminemo Yehoba wamukaine. Ne lelo jino, bena Kilishitu bakine banemekwa bingi pa kwikala na jishuko ja kushimuna pe Yehoba. Tuba bino mambo twamutemwa kabiji tukeba kuzhijika jizhina janji. Byo twamuyuka Shetu wa mwiulu ne nkebelo yanji, nanchi twakonshatu kuzhindama kwa kubula kubulako bantu nyi? Twiumvwa byonka biumvwine mutumwa Paulo byo aambile’mba: “Naswikwa na uno mwingilo; kabiji malwa o ami umvwe amiwa ne kusapwila mambo awama ne.”—1 Kolinda 9:16.
14, 15. (a) Jibumba ja Yehoba jitukwasha byepi kukoma ku mupashi? (b) Lunengezho ka lujiko lwa kwitukwasha ku mupashi?
14 Kabiji bwipuzho bwa bubiji buvululamo yewa ubena kubatizwa kuba’mba wafwainwa kwingijila pamo na jibumba ja Yehoba jitangijilwa na mupashi wanji. Kechi twafwainwa kwingijilanga Lesa bunke bwetu ne. Tukebewa bukwasho, ne lutundaiko lwa ‘balongo betu mwaya ntanda yonse.’ (1 Petelo 2:17; 1 Kolinda 12:12, 13) Jibumba ja Lesa jitukwasha bingi kukoma ku mupashi. Jitupa mabuku avula bingi alumbulula Baibolo etukwasha kufunda maana alumbuluka, kuyuka bulongo mwakubila umvwe twaikala na makatazho, ne kwikala balunda na Lesa. Byonkatu nsemi byo amona kuba’mba mwananji waja bulongo ne kumulama bulongo, ne ‘kalume wa kishinka ne wa maana,’ naye upana kajo kavula pa kimye pafwainwa kuba’mba tukomenga ku mupashi.—Mateo 24:45-47; 1 Tesalonika 2:7, 8.
15 Pa kupwila kwa mulungu ne mulungu, bantu ba Yehoba bafunda ne kutundaikwa bingi kwikala Bakamonyi ba kwa Yehoba bakishinka. (Bahebelu 10:24, 25) Sukulu ya Mwingilo wa Teokalasi itufunjisha kwamba ku bantu, kabiji Kupwila kwa Mwingilo kwitufunjisha bya kusapwila bulongo. Yehoba ye utangijila jibumba janji na mupashi wanji kimye kyo tubena kupwila ne kimye kyo tuji na lufunjisho lwa pa bunke lwa kutanga mabuku alumbulula Baibolo. Mu luno lonse lunengezho lwa kimye kyonse, Lesa mo mo etujimwina kuba’mba tuchinenga bintu byatama, kwitufunjisha kwikala ba mwingilo bawama, ne kwitukwasha kwikala balaba ku mupashi.—Masalamo 19:7, 8, 11; 1 Tesalonika 5:6, 11;1 Timoti 4:13.
Kine Kintu kyo Tubatizhilwa
16. Ki ka kitulengela kwipana atwe bene kwi Yehoba?
16 Ano mepuzho abiji avululamo babena kuya na kubatizwa buneme bwa lubatizhilo lwa mu mema ne mitembo yo twikala nayo panyuma ya kubatizwa. Pano nga ki ka kyakonsha kwibatundaika kubatizwa? Kafwako muntu nangwa umo witukanjikizha kubatizwa ne, bino Yehoba ye ‘witukoka.’ (Yoano 6:44) “Lesa ye butemwe,” kyo kyo alamina bantu bonse mu butemwe, kechi mu kwibakanjikizha ne. (1 Yoano 4:8) Tufwenya kwi Yehoba mambo a byubilo byanji byawama kabiji ne na mambo a byo engila ne atweba. Yehoba witupele Mwananji yenkawa umo, kino kitulengela’mba tukekale bulongo kulutwe na lwendo. (Yoano 3:16) Ne atweba twapana bumi bwetu kwi aye.—Byambo bya Mana 3:9; 2 Kolinda 5:14, 15.
17. Ku ka ko twabula kwipana?
17 Kechi twipana ku muntu nangwa ku mwingilo ne, bino twipana kwi Yehoba mwine. Mingilo Lesa yo apana ku bantu ikapimpulwa, pano kwipana kwabo kwi aye kechi kupimpulwa ne. Kya kumwenako, mwingilo Lesa ye apele Abalahama kuba’mba engile wapusene na ye apele Yelemiya. (Ntendekelo 13:17, 18; Yelemiya 1:6, 7) Pano bino, bonse babiji baingijile mingilo yo bebapele kwi Lesa mambo bamutemenwe kabiji bakebele kuba kyaswa muchima wanji mu bukishinka. Ne mu ano moba apelako, baana ba bwanga bonse babatizwa ba kwa Kilishitu bengila na ngovu kulondela mukambizho wanji wa kusapwila mambo awama a Bufumu ne kulenga baana ba bwanga. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kwingila uno mwingilo na muchima umo jo jishinda jo tumwesheshamo amba twatemwa Shetu wa mwiulu kabiji twipana kya kine kwi aye.—1 Yoano 5:3.
18, 19. (a) Ñanyi byambo byo twamba ku bantu umvwe ke tubatizwe? (b) Bi ka byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?
18 Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, lubatizhilo luleta mapesho avula bingi, pano bino kechi kintu kya kukaishakaishatu ne. (Luka 14:26-33) Ke kintu kyo twafwainwa kunemeka kukila bintu biji byonse. (Luka 9:62) Inge twabatizwa, ko kuba’mba tubena kwamba patoka’mba: “Lesa uno, ye Lesa wetu wa myaka ne myaka: Ye ukekala ntangi wetu kufika ne ku lufu.”—Masalamo 48:14.
19 Mutwe walondelapo ukakumbula mepuzho akwabo akonsha kwipuzhiwa pa mambo a lubatizhilo lwa mu mema. Nanchi kujipo bintu bimo byakonsha kulengela muntu kubula kubatizwa nyi? Nanchi myaka nyi? Nga bonse bakonsha kumwesha byepi munema kimye kya lubatizhilo?
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Mambo ka mwina Kilishitu yense kyo afwainwa kulapila saka akyangye kubatizwa ne?
• Kwipana kwi Lesa kulumbulula ka?
• Ñanyi mitembo ikalako na mambo a kutelwa pa jizhina ja Yehoba?
• Ki ka kyakonsha kwitutundaika kufuukulapo kubatizwa?
[Kitenguluzha pa peja 20]
Mepuzho Abiji a Lubatizhilo
Na mambo a kitapisho kya kwa Yesu Kilishitu, nanchi mwalapila ku bundengamambo bwenu ne kwipana anwe bene kwi Yehoba kuba kyaswa muchima wanji nyi?
Nanchi mwaumvwisha kuba’mba kwipana kwenu ne lubatizhilo bisakwimuyukanyikisha’mba pano ke mwi Bakamonyi ba kwa Yehoba mu kukwatankena pamo na jibumba ja Lesa jitangijilwa na mupashi nyi?
[Kipikichala pa peja 21]
Lubatizhilo ke mulaye wanema bingi ye tubula Yehoba mu lulombelo
[Kipikichala pa peja 23]
Mwingilo wetu wa kusapwila umwesha’mba twipana kwi Lesa