BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 9/1 pp. 17-21
  • “Anweba Mwaumvwine Kala Mambo A Butekanye Bwa Yoba”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Anweba Mwaumvwine Kala Mambo A Butekanye Bwa Yoba”
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Umvwishai Mambo Onse
  • Bintu bya Kwitukwasha Kutekanya
  • Bakwitutekenesha ba Maana Betukwasha Kutekanya
  • Muntu wa Butekanye ye Watokwa
  • Yehoba Wamubukile
    Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • Yoba Wanemekele Jizhina Ja Yehoba
    Kyamba kya Usopa—2009
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba
    Kyamba kya Usopa—2006
  • “Ketekelai mwi Yehoba”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 9/1 pp. 17-21

“Anweba Mwaumvwine Kala Mambo A Butekanye Bwa Yoba”

“Anweba mwaumvwine kala mambo a butekanye bwa Yoba, kabiji mwamona byo apezha Nkambo, ne byo ayula na lusa ne bibusa.”—YAKOBA 5:11.

1, 2. Ñanyi meseko apichilemo bamukazhi ne mulume mu Poland?

NZHITA ya kwa Hitler byo yatendekele kulama muzhi mukatampe wa Danzig (ye batela luno amba Gdańsk) uji ku kabeta ka ku buyeke bwa Poland, ba Harald Abt po po baikeletu Bakamonyi ba kwa Yehoba. Akya kimye bintu byaalukile. Bwikalo bwa bena Kilishitu bakine bwajinga mu kizumba. Bakapokola bakanjikizhenga ba Harald amba banembe pepala wa kulumbulula’mba basankilapo lwitabilo lwabo, bino bakainetu nsalansala. Panyuma ya kwikala milungu mu kaleya, ba Harald bebatumine ku kampu ya Sachsenhausen, ko bebakabishishenga ne kwibapuma. Kapokola umo wibatongwejile mupaipi mwafuminenga bwishi peulu ya kishimikwa kyo basokelangamo bitumbi ne kwibambila ba Harald amba, “Umvwe wakakachila ku lwitabilo lobe, amwa mo mo ukakanjijila kuya kwi Yehoba wobe moba 14 saka akyangye kupwa ne.”

2 Kimye ba Harald kyo bebakwachile, bakazhi babo ba Elsa bajinga na mwana wamukazhi wa pa maboko wajinga na bañondo jikumi. Bino Bakapokola kechi bebalekele ba Elsa ne. Kwakubula nangwa kutaya kimye ne, bebangachile mwana ne kwibatwala mu kampu mwakwipayila bangubabibi ku Auschwitz. Bino kechi bebepayile ne. Nangwatu ba Harald nabo kechi bebepayile ne. Mwakonsha kutanga byo bachinchikile mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya April 15, 1980. Ba Harald banembele’mba: “Myaka yonse pamo yajinga 14 yo najinga mu kampu ya lumanamo ne mu tuleyatu tukwabo pa mambo a lwitabilo lwami mwi Lesa. Banshikishanga’mba: ‘Nanchi mukazhobe ukukwashako kuchinchika kino nyi?’ Wankwashishenga bingi! Nayukile kuba’mba kuba wasankilapo lwitabilo lwanji ne, kabiji ne kino kyankwashishe kuchinchika bingi. Nayukile kuba’mba kyakonsha kukilapo kuwama kumona kitumbi kukila kuyuka kuba’mba nakasululwa na mambo a kusankilapo lwitabilo lwami. . . . Ba Elsa bachinchikile makatazho avula bingi mu kampu ya lumanamo.”

3, 4. (a) Bya kumwenako bya bañanyi bikosesha bena Kilishitu kwikala batekanya? (b) Mambo ka Baibolo kyo etukambizhizha kutanga kya kumwenako kya kwa Yoba?

3 Bakamonyi bavula bakonsha kwamba’mba kechi kyapela kumanama ne. O ene mambo Baibolo o ajimwina bena Kilishitu amba: “Mwayila kya kumwenako kya lumanamo ne butekanye, mwenai ku bangauzhi ba Lesa baambilenga mu jizhina ja Nkambo.” (Yakoba 5:10) Pa myaka yavula yapitapo bakalume ba Lesa bebamanyika pa kubula mambo. Bya kumwenako bya “jibumba jikatampe ja batumonyi” byakonsha kwitukoshesha kunyema kapela ka bwina Kilishitu na mukoyo.—Bahebelu 11:32-38; 12:1.

4 Mu byambo byaambiwa mu Baibolo, Yoba ye wa kumwenako mu kwikala batekanya. Yakoba wanembele’mba: “Talai, twibatela namba batokwa abo batekenyenga: anweba mwaumvwine kala mambo a butekanye bwa Yoba, kabiji mwamona byo apezha Nkambo, ne byo ayula na lusa ne bibusa.” (Yakoba 5:11) Kya kumwenako kya Yoba kitumwesha bintu byawama bimwenamo bantu bakishinka bo apesha Yehoba. Ne kyakilapo kunema, kisolola bukine bwitukwasha mu kimye kya malwa. Buku wa Yoba witukwasha kukumbula ano mepuzho: Umvwe twafikilwa na meseko, mambo ka kyo twafwainwa kumvwisha mambo akatampe akolomwenwe? Byubilo ka byakonsha kwitukwasha kwikala batekanya? Twakonsha kukosesha byepi bena Kilishitu bakwetu babena kumanama?

Umvwishai Mambo Onse

5. Ñanyi kintu kyo twakonsha kulabijila umvwe twafikilwa na meseko?

5 Pa kuba’mba tubule kutelengela ku mupashi mu kimye kya malwa twafwainwa kumvwisha bulongo ano mambo akatampe. Mambo makatazho etu akonsha kwitutabankanya ku mupashi. Kyanema bingi kwikala bakishinka kwi Yehoba. Shetu wa mwiulu witubula kintu kimo kyo twakonsha kulabijila. Waamba amba: ‘Mwanami, wikale wa maana, usangajike muchima wami, namba mmone mwa kumukumbwila awa uñendeleka.’ (Byambo bya Mana 27:11) Kino kintu byo kyawamapo! Nangwa kya kuba twibambulwakoloka kabiji tuba bilubo twakonsha kusangajika Mulenga wetu. Tuba bino umvwe twachinchika meseko na mambo a kutemwa Yehoba. Butemwe bwa bwina Kilishitu butekanya mu byonse, kabiji kechi bupwa ne.—1 Kolinda 13:7, 8.

6. Satana wendeleka byepi Yehoba, kabiji uba byepi bino?

6 Buku wa Yoba ulumbulula patoka kuba’mba Satana ye umwendeleka Yehoba. Kabiji wasolola ne byubilo bya uno mulwanyi ubula kumweka ne kusaka kwanji kwa konauna bulunda bwetu ne Lesa. Nobe byonka byo kyajinga kwi Yoba, Satana wamba’mba bakalume ba Yehoba bonse bamwingijila Lesa mambo a kajilo kabiji usaka kwibalengela kuleka kutemwa Lesa. Watendekele kala kene kwendeleka Lesa. Satana byo aelelwe kufuma mwiulu, jiwi jikatampe jaumvwanyikile mwiulu kumutela’mba ye “mushinawishi wa bakwetu” ne kulumbulula’mba wibashinawina “kwi Lesa wetu mute ne bufuku.” (Lumwekesho 12:10) Kupichila mu butekanye bwetu twakonsha kumwesha kuba’mba kushinawina kwanji ke kwatu.

7. Twakonsha kuba byepi na mambo a kunekena kwetu?

7 Twafwainwa kuvulukanga kuba’mba Diabola wakonsha kwingijisha malwa aji onse o twakonsha kufikilwa nao kwitwamwinamo kwi Yehoba. Nga Yesu bamwesekele byepi? Bamwesekele panyuma ya kuzhikilwa na nzala moba avula. (Luka 4:1-3) Bino Yesu byo ajinga wakosa ku mupashi washinjile meseko a kwa Diabola. Kyanema bingi kushinda kunekena kwetu konse, kwikale kikola nangwa bukote kupichila mu kwikala bakosa ku mupashi! Nangwa kya kuba “bumuntu bwetu bwa mubiji bubenakuya na konaika,” kechi tupungila ne, mambo “bumuntu bwetu bwa mukachi bubenakusangulwa pa juba pa juba.”—2 Kolinda 4:16.

8. (a) Mulanguluko watama wakonsha kwitulengela kuba ka? (b) Yesu wajinga na muchima wa mutundu ka?

8 Kabiji kulefulwa kwakonsha kwitonauna ku mupashi. Muntu wakonsha kulanguluka amba ‘Mambo ka Yehoba kyo aswishisha luno lukatazho?’ mukwabo naye wakonsha kwishikisha kuba’mba ‘Mulongo mu kipwilo wakonsha kunguba byepi bino?’ Makatazho a uno mutundu akonsha kwitulengela kuvulama mambo akatampe kabiji akonsha kwitulengela kutesha muchima ku lukatazho lwetu. Yoba byo alefwilwe na balunda nanji babujile byambo bya lutekenesho kyamukolele bingi ku muchima byonka byakolelenga bipote. (Yoba 16:20; 19:2) Nangwatu mutumwa Paulo naye wamwesheshe kuba’mba kuzhikilwa saka twazhingila twakonsha ‘kumushila mpunzha [nangwa’mba kumushila kanya] aye Diabola.’ (Efisesa 4:26, 27) Mu kifulo kya kulubula mwenga nangwa kubukila bukaji bantu nangwa kuta muchima pa bintu byabula koloka, bena Kilishitu balondela monka mwibashijile Yesu kufikizha mambo abo “kwi yewa uchiba mambo mo aolokela,” aye Yehoba Lesa. (1 Petelo 2:21-23) Kwikala na “muchima wa” Kilishitu kwakonsha kwitukwasha kushinda Satana.—1 Petelo 4:1.

9. Lesa witubula’mba ka kutazha ku bisendwa nangwa meseko etufikila?

9 Onkao mambo, kechi twakonsha kulanguluka amba inge twafikilwa na makatazho ko kuba’mba Lesa ye ubena kwitumanyika ne. Mulanguluko wa uno mutundu wakozhezhe Yoba ku muchima kimye balunda nanji bafwainwe kumutekenesha, kyo bamwambijile byambo byatama. (Yoba 19:21, 22) Baibolo witubula’mba: “Lesa kechi wesekwa na bubi ne, ne aye mwine kechi weseka muntu nangwa umo ne.” (Yakoba 1:13) Mu kupusanako Yehoba walaya amba uketukwasha kubula kusenda kisendwa kyakila bulume bwetu ne kwitumwena jishinda ja kupulukilamo meseko. (Masalamo 55:22; 1 Kolinda 10:13) Inge kya kuba twafwenya kwi Lesa mu kimye kya malwa kiketukwasha kuyuka mwakubila na malwa ne kumukana Diabola.—Yakoba 4:7, 8.

Bintu bya Kwitukwasha Kutekanya

10, 11. (a) Ki ka kyakwashishe Yoba kwikala watekanya? (b) Jiwi ja mu muchima jibula kumuzhachisha jamukwashishe byepi Yoba?

10 Nangwa kya kuba Yoba wafikijilwe na malwa, byambo bya kwasañana bya “balunda” nanji ne kubula kuyuka kine kintu kyalengejile kuba’mba amaname, watwajijile kwikala walumbuluka. Twakonsha kufunjilako ka ku butekanye bwanji? Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, kyamulengejile kutekanya ke lwitabilo lo ajinga nalo mwi Yehoba. “Waakaminwe Lesa, ne kuvundamina wavundamijile ku bubi.” (Yoba 1:1) Kuvundamina ku bubi bo bwajinga bwikalo bwanji. Yoba wakaine kumuvundamina Yehoba, nangwatu byo abujile kuyuka kine kintu kyamulengejile kumanama. Yoba waketekejile kuba’mba wafwainwa kwingijilanga Lesa mu bimye byawama ne byatama.—Yoba 1:21; 2:10.

11 Kwikala na jiwi ja mu muchima jibula kumuzhachisha nako kwalengejile Yoba kutekeneshiwa. Byo amwene kuba’mba waya afwe, watekeneshiwe bingi byo ayukile’mba waingila mwingilo wawama wa kukwasha bakwabo kabiji kechi wivwangile mu bupopweshi bwa bubela ne.—Yoba 31:4-11.

12. Yoba waubile byepi byo bamukwashishe kwi Elihu?

12 Kishinka ke kya kuba’mba kwakebewenga bukwasho pa kuba’mba Yoba apimpule ndangulukilo yanji. Kabiji na mambo a kwipelula watambwijile bukwasho bwamulengejile kutekanya. Yoba watelekele na mushingi byamujimwineko Elihu kabiji waumvwijile luno lujimuno lwa Yehoba. Waitabile’mba: “Amiwa naambile bintu byo nabujile kumvwisha. . . . Onkao mambo nesula ami mwine, ne kulapila nalapila saka nepukula mu lukungu ne mu buto.” (Yoba 42:3, 6) Nangwa kya kuba wakolelwe, Yoba wasangalele bingi kuba’mba kumolola ko bamolweleko kwamulengejile kufwenya kwi Lesa. Yoba waambile’mba: “Nayuka namba anweba [Yehoba] mwayuka kuba bintu byonsetu.” (Yoba 42:2) Tubena kusanta bingi kuba’mba Yehoba walondolwele bintu byanji bya kukumya ne kukwasha Yoba kumvwisha kine kintu kyo amanamijilenga.

13. Kumwesha lusa kwalengejile byepi Yoba kumwenamo byawama?

13 Ne kyapelako, Yoba ke wa kumwenako wawama mu kwikala na lusa. Balunda nanji ba kumutekenesha babubela bamukozhezhe ku muchima, kabiji Yehoba byo amwambijile amba ebalombeleko waubile byonkabyo. Ne Yehoba wamushamunwine ke pamotu na kala. (Yoba 42:8, 10) Kya kine kuba’mba bukaji kechi bwafwainwa kwitukwasha kwikala batekanya ne, kanatu butemwe ne lusa. Kupwisha bukaji kwitulengela kwikala bakosa ku mupashi, kabiji mu kuba kino ko kwalengejile Yehoba kuba’mba amupeshe.—Mako 11:25.

Bakwitutekenesha ba Maana Betukwasha Kutekanya

14, 15. (a) Ñanyi byubilo byakonsha kwitulengela kukosesha bakwetu? (b) Londololai kyalengejile Elihu kuba’mba akwashe Yoba.

14 Lufunjisho lukwabo lo twakonsha kufunda ku jishimikila ja kwa Yoba ke kunemeka bakwitutekenesha ba maana. Bano bo balongo betu ‘basemekelwa mambo a kimye kya kumona bya malwa.’ (Byambo bya Mana 17:17) Bino byamwekejile Yoba bimwesha kuba’mba bantu bamo bakonsha kwitukozha mu kifulo kya kwitutekenesha. Muntu wa lutekenesho wawama ukebewa kwikala na kifyele, mushingi ne lusa byonka byaubile Elihu. Bakulumpe mu kipwilo ne bena Kilishitu bakoma mu maana bakonsha kukwasha balongo baji na makatazho, kabiji bakonsha kufunda bya kutekenesha bulongo mu buku wa Yoba.—Ngalatiya 6:1; Bahebelu 12:12, 13.

15 Jishinda jo aubijilemo bintu Elihu jitufunjisha bintu byavula bingi. Wakitelekelengatu pa kimye kyabaya kwakubula kukumbulapo pa byaambilenga balunda nanji Yoba basatu. (Yoba 32:11; Byambo bya Mana 18:13) Elihu waingijishe jizhina ja kwa Yoba ne kwamba’mba mulunda nami. (Yoba 33:1) Kupusanako na bakutekenesha babubela basatu, aye Elihu kechi wilundumikile amba wamukila Yoba ne. Waambile’mba: “Ne amiwa nabumbilwe ku maloba.” Kechi wakebele kumuzhingijisha Yoba na byambo byatu ne. (Yoba 33:6, 7; Byambo bya Mana 12:18) Mu kifulo kya kulengulula byubilo bya kwa Yoba, Elihu wamusanchijile pa mambo a kwikala mololoke. (Yoba 33:32) Ne kyakilapo kunema Elihu wamwenejile bintu monka Lesa mo ebimwenejilenga, kabiji wakwashishe Yoba kulabijila kuba’mba Yehoba kechi wakonsha kwingila bintu mu jishinda jabula koloka ne. (Yoba 34:10-12) Wamukoseshe Yoba kupembelela pe Yehoba, mu kifulo kya kweseka kwimwesha aye mwine amba waoloka. (Yoba 35:2; 37:14, 23) Nanchi bakulumpe mu kipwilo ne bantu bakwabo kuba bamwenamo mu mafunjisho a uno mutundu nenyi?

16. Balunda nanji Yoba bakumutekenesha baingijishiwe byepi ne Satana?

16 Lujimuno lwawama lwa kwa Elihu lwapusana na byambo bya kwasañana bya ba Elifwaza, Bilidada, ne Zofwala. Yehoba wibambijile kuba’mba “Kechi mwaambile bya kine na mambo a amiwa” ne. (Yoba 42:7) Nangwa kya kuba mwingilo wabo wajinga wawama, beswishishe kwingijishiwa na Satana mu kifulo kya kwikala balunda bakishinka. Bonse basatu balumbulwile kuba’mba Yoba wiletejile malwa aye mwine. (Yoba 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifwaza waambile amba Lesa kechi wajinga na luketekelo mu bakalume banji ne, kabiji aye Lesa kechi uketekela nangwa mu baoloka ne. (Yoba 15:15; 22:2, 3) Kabiji Elifwaza wapelemo mambo Yoba, o abujile nangwa kulenga ne. (Yoba 22:5, 9) Bino aye Elihu wakwashishe Yoba ku mupashi. Uno ye mwingilo wa muntu wa maana uji na butemwe.

17. Ki ka kyo twakonsha kuvulukanga mu kimye kya meseko?

17 Mu buku wa Yoba muji lufunjisho ne lukwabo lo twakonsha kufunda pa mambo a butekanye. Lesa wetu wa butemwe umona byonse byo tupitamo kabiji wipana kwitukwasha mu mashinda avula. Twatanga malwa apichilemo ba Elsa Abt. Vulukai byambo byabo byo baambile’mba: “Saka bakyangye kunkwata ne, natangilepo nkalata imo yanembele nyenga umo Kamonyi yalumbulwile kuba’mba mu kimye kya malwa mupashi wa Yehoba witukwasha kwikala batekanya. Nalangulukile kuba’mba watentemeshengatu. Bino byo napichile mu meseko, nayukile kuba’mba byo aambilenga byajinga bya kine. Kino kyamwekejile. Inge ukyangye kufikilwapo na lweseko, kechi kyapela kwitaba ne. Bino kino kyamwekejile amiwa. Yehoba ukwasha bingi.” Ba Elsa kechi baambilengatu pa byakonsha kuba Yehoba nangwa byo aubile mu myaka ya kala mu moba a Yoba ne. Baambilenga pa ano moba etu. Kine, “Yehoba ukwasha!”

Muntu wa Butekanye ye Watokwa

18. Ki ka Yoba kyo amwenenemo mu butekanye bwanji?

18 Bamo bakonsha kumanama byonka byamanamine Yoba. Pano bino kechi na mambo a byo twakonsha kupitamo ne, twayuka kine kintu kyo twafwainwa kwikela na bulumbuluke byonkatu byajinga Yoba. Mambo butekanye bwalengejile Yoba kupeshiwa mu bwikalo bwanji. Bwamulengejile kwikala walumbuluka. (Yakoba 1:2-4) Bwakoseshe bulunda bwanji ne Yehoba. Yoba waambile’mba: “Kala naumvwinetu nkuwa yenu, pakuba lelo meso ami emumona.” (Yoba 42:5) Satana washiinwe kuba’mba wabubela mambo Yoba watwajijile kwikala walumbuluka. Byo papichile myaka kitota kimo Yehoba waambilepo ne jikwabo pe kalume wanji Yoba kwikala wa kumwenako mu kwikala na bololoke. (Ezikyo 14:14) Jishimikila janji ja kwikala walumbuluka ne watekanya jikosesha bantu ba Lesa lelo jino.

19. Mambo ka butekanye kyo bwanema?

19 Yakoba byo anembejile bena Kilishitu ba mu kitoka kitanshi pa mambo a butekanye, waambile pa byawama bifuma mu kutekanya. Kabiji watongwele kya kumwenako kya Yoba kwibavululako kuba’mba Yehoba upesha bakalume banji bakishinka. (Yakoba 5:11) Tutanga pa Yoba 42:12 amba: “Byonkabyo Yehoba wapesheshe bwikalo bwanji Yoba bwapeleleko kukila butanshi.” Lesa wamupele Yoba byavula kukila pa byaonaikile byo ajinga nabyo kabiji waikajile na lusekelo myaka yavula. (Yoba 42:16, 17) Po pamotu ne mu ano moba apelako a buno bwikalo, misongo, lumanamo, nangwa makatazhotu akwabo etufikila akafumishiwapo kabiji kechi tukeavuluka mu ntanda ipya ne. (Isaya 65:17; Lumwekesho 21:4) Twaumvwa butekanye bwa Yoba, kabiji kupichila mu bukwasho bwa Yehoba twakebesha namba tulonde kya kumwenako kyanji. Baibolo walaya’mba: “Watokwa awa muntu watekanya mu lweseko; mambo pa kulumbuluka ne kwitabilwa ukatambula munchinya wa bumi, ye alaya Nkambo kwi abo bamutemwa.”—Yakoba 1:12.

Musakukumbula’mba Ka?

• Twakonsha kusangajika byepi muchima wa Yehoba?

• Umvwe twafikilwa na bya malwa, mambo ka o kyafwainwa kubula kuyilamo kwamba’mba Lesa witulekelela?

• Bintu ka byakwashishe Yoba kutekanya?

• Twakonsha kulonda byepi Elihu mu kukosesha bakwetu ba mu lwitabilo?

[Kipikichala pa peja 20]

Muntu wa lutekenesho wawama ukebewa kwikala na kifyele, mushingi ne lusa

[Bipikichala pa peja 21]

Ba Elsa ne ba Harald Abt

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu