BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 4/1 pp. 29-32
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • “AJA JUBA JO NASEMEKELWEMO JONAIKE”
  • (Yoba 1:1–3:26)
  • ‘AMIWA NKEKALANGATU WALUMBULUKA!’
  • (Yoba 4:1–31:40)
  • “NALAPILA SAKA NEPUKULA MU LUKUNGU NE MU BUTO”
  • (Yoba 32:1–42:17)
  • Chinchikai Byonka ‘Byachinchikile Yoba’
  • Yoba Wanemekele Jizhina Ja Yehoba
    Kyamba kya Usopa—2009
  • “Kechi Nkasankilapo Bulumbuluke Bwami Ne”
    Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • Yehoba Wamubukile
    Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • “Ketekelai mwi Yehoba”
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 4/1 pp. 29-32

Mambo a Yehoba o Omi

Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba

MUSHAKULU Yoba waikalanga mu kyalo kya Uze, kitelwa luno amba Alabya. Pa kyokya kimye bena Isalela bavula baikalanga mu Ijipita. Nangwa kya kuba Yoba kechi wajinga mwina Isalela ne, bino wajinga mupopweshi wa Yehoba Lesa. Baibolo waamba pe aye amba: “Ka paji muntu mukwabo pano pa ntanda waesakana nanji mu kulumbuluka ne mu koloka, ne mu kungakamwa amiwa Lesa ne mu kuvundamina ku bubi, ne.” (Yoba 1:8) Kyafwainwa kyo kimye kyo kwajinga bakalume babiji ba Yehoba, abo ba Yosefwa mwana Yakoba ne ngauzhi Mosesa.

Nembi wa buku wa Yoba, aye Mosesa, wafwainwa wamuyukile Yoba kimye kyo aikele myaka 40 mu Mijanyi, kwipi na kyalo kya Uze. Mosesa kampe waumvwine nkuwa ya kwa Yoba sa aji mu myaka ya bukulumpe bwanji, bena Isalela saka baji kwipi na kyalo kya Uze, pepi na ku mpelo ya lwendo lwabo lwa myaka 40 mu kiselebwa.a Buku waamba pa bwikalo bwa kwa Yoba wanembwa bingi bulongo. Kyo kyo atelelwa’mba wawama bingi. Nangwa byonkabyo, uno buku kechi wawamatu ne, bino wakumbula ne mepuzho nabiji a kuba’mba: Mambo ka bantu bawama kyo bayanjila? Mambo ka Yehoba kyo aswishisha bubi? Nanchi bantu bambulwakoloka bakonsha kwikala balumbuluka kwi Lesa nyi? Byo aji Mambo a Lesa, byambo biji mu uno buku wa Yoba bya kine ne kwingila bingila lelo jino.—Bahebelu 4:12.

“AJA JUBA JO NASEMEKELWEMO JONAIKE”

(Yoba 1:1–3:26)

Juba jimo Satana wazhinaukile bulumbuluke bwa kwa Yoba ku meso a Lesa. Yehoba wamulekele Satana amba amweseke Yoba na bya malwa byapusana pusana. Bino Yoba kechi ‘wamunenene Lesa ne.’—Yoba 2:9.

Balunda nanji Yoba basatu baishile na “kumubishapo bulanda.” (Yoba 2:11) Baikele nanji kwakubula kwambapo kyambo nangwa kimo ne, kufikatu ne kimye Yoba kyo aambile’mba: “Aja juba jo nasemekelwemo jonaike.” (Yoba 3:3) Waambile’mba kyawamatu kwikala ‘nobe twana twabula kumonapo kyeya,’ nangwa twafwila jimo munda.—Yoba 3:11, 16.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

1:4—Nanchi baana ba kwa Yoba basekelelanga moba abo a kusemwa nyi? Ine, kechi beasekelelanga ne. Mu mulaka mutanshi, byambo bya kuba’mba “juba” ne ‘juba ja kusemekelwamo’ byapusana mu ndumbulwilo yabyo. (Ntendekelo 40:20) Kino kyambo kya kuba’mba “juba” kiji pa Yoba 1:4, ke kufuma lukelo kufika mabanga. Baana batanu na babiji ba kwa Yoba kyamweka baikalanga na kijiilo kya kisemi kya moba atanu na abiji pa mwaka pa mwaka. Baana bonse ba balume batekanga bijiilo mu mazubo abo, “au pa juba janji, au pa juba janji.”

1:6; 2:1—Bañanyi baitabizhiwe kwimwesha ku meso a Yehoba? Pa boba bemwesheshe bene ku meso a Yehoba pajinga Mwana yenkawa umo wa Lesa, utelwa’mba Mambo; bamalaika bakishinka; ne ‘baana ba Lesa’ bapondokele, kubikakotu ne Satana Diabola. (Yoano 1:1, 18) Satana ne bademona banji bapangilwe mwiulu kimye kyaikajikilwe Bufumu bwa Lesa mwiulu mu 1914. (Lumwekesho 12:1-12) Byo baitabizhiwe kwimwesha ku meso anji, Yehoba po po aambile oa mambo akolomwene Satana pa meso a bilengwa byonse bya mupashi.

1:7; 2:2—Nanchi Yehoba waambañenenga na Satana saka batalañana nyi? Baibolo kechi waambapo kyabaya pe Yehoba byo esamba na bilengwa bya mupashi ne. Nangwa byonkabyo, ngauzhi Mikaya mu kimwesho wamwene malaika saka ambañana na Yehoba. (1 Bamfumu 22:14, 19-23) Onkao mambo, kyamweka Yehoba waambañenenga na Satana.

1:21—Mu ñanyi jishinda Yoba mo akonsheshe kubwela ‘munda mwa bainanji’? Yehoba Lesa wabumbile muntu “na lukungu lwa panshi.” Onkao mambo, kyambo kya kuba’mba ‘munda mwa bainanji’ kyaingijishiwa mu bukifwanyikizho kulumbulula mushiji.—Ntendekelo 2:7.

2:9—Ki ka kyamulengejile muka Yoba kwambila mwatawanji amba anene Lesa bya mwenga, ne kufwa afwe? Muka Yoba nanji wapichile mu binkunka byonka byapichilemo mwatawanji. Kabiji kyamukolele bingi ku muchima pa kumona mwatawanji wajingatu bulongo na bulume ke amaname na kikola kya lufu. Kabiji wafwishishe baana banji. Abino byonse binkunka byamuvulañenye kalango kya kuba walubamo ne bulunda bwabo na Lesa, kintu kyakilapo kunema.

Lufunjisho Kotuji:

1:8-11; 2:3-5. Byonka byo kyajinga kwi Yoba, bulumbuluke kechi bumwekelatu mu byubilo ne mu ñambilo ne, kikebewa kwikala ne na muchima wawama pa kwingijila Yehoba.

1:21, 22. Umvwe twaikala bakishinka kwi Yehoba mu bimye byawama ne byatama, tumushinawina Satana amba wa bubela.—Byambo bya Mana 27:11.

2:9, 10. Byonka byajinga Yoba, ne atweba twafwainwa kwikala na lwitabilo lwakosa nangwa kya kuba ba mu kisemi kyetu kechi banemeka bumupashi bwetu ne, nangwa ke betukanjikizhe’mba twilusankilepo.

2:13. Balunda nanji Yoba kechi baambilepo byambo bya lutekenesho byaamba pe Lesa ne milaye yanji ne, mambo kechi bajinga ba bumupashi ne.

‘AMIWA NKEKALANGATU WALUMBULUKA!’

(Yoba 4:1–31:40)

Balunda nanji Yoba basatu baambile’mba Yoba kyamweka waubilepo kintu kimo kyatama kyalengela’mba Lesa amumanyike. Elifwaza ye wajinga mutanshi kwamba. Wa bubiji wajinga Bilidada, naye wasoñenyepo ñambilo ya kapunyi. Byo kyafikile kwi Zofwala, ke alembeleke ne pa meso na kwamba mwenga wa kuvwanga na kapunyi.

Yoba kechi waumvwijile byambo bya bubela byamwambijilenga balunda nanji ne. Byo abujile kuyuka ene mambo Lesa o aswishishe’mba amaname, Yoba watendekele kwilanguluka’mba waoloka. Nangwa byonkabyo, Yoba wamutemenwe bingi Lesa, kyo kyo aambijile’mba: ‘Kufika ne ku juba jo nkafwa, amiwa nkekalangatu walumbuluka.’—Yoba 27:5.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

7:1; 14:14—Byambo bya kuba’mba “mwingilo wakosa” byatala mwepi? Yoba wamanamine bingi kya kuba ke amone bwikalo nobe mwingilo wakosa. (Yoba 10:17) Bino byambo byatala mu kuba’mba, umvwe muntu wafwa kiji nobe ubena kukokoloka ku mwingilo wakosa.

7:9, 10; 10:21; 16:22—Nanchi bino byambo bimwesha’mba Yoba kechi waketekejile’mba kukekala lusanguko nenyi? Yoba waambile bino byambo kwesakana na kyafwainwe kumumwekela palutwe kacheche. Pano nanchi watazhizhe mwepi? Kyamweka walumbulwilenga’mba inge wafwa, kafwako muntu nangwa umo ukamumona ne. Abano bantu balangulukilenga’mba, kechi ukabwela mu nzubo yanji nangwa kuba kintu kiji kyonse ne, kufikatu ne kimye kya Lesa kyatongolwa. Kabiji kyamweka Yoba walumbulwilenga’mba kafwako muntu wakonsha kufuma ku Shelo bunke bwanji ne. Kinembelo kya Yoba 14:13-15 kyalumbulula bingi bulongo amba Yoba wajinga na luketekelo lwa kuba’mba kukekala lusanguko.

10:10—Yehoba wamwitulwile byepi ‘Yoba pamo nobe mukaka ne kumuchimbisha nobe kibele’? Abino ke byambo byawama bingi byaamba pe Yoba byo abumbilwenga munda mwa bainanji.

19:20—Yoba watazhizhe mwepi byambo bya kuba’mba “napulukatu mu ibila”? Muñambilo ikwabo, Yoba waambile’mba wapulukiletu tiki.

Lufunjisho Kotuji:

4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. Kechi twafwainwa kupelawizha kulanguluka’mba muntu uji mu malwa ubena kunowa byo abyala kabiji kechi waitabilwa kwi Lesa ne.

4:18, 19; 22:2, 3. Byambo byetu byafwainwa kufuma mu Mambo a Lesa, kechi kwambatu milanguluko yetu ne.—2 Timoti 3:16.

10:1. Binyenge byo byamulengejile Yoba kukankalwa kuyuka kwafuminenga lumanamo lwanji. Onkao mambo, kechi twafwainwa kwikala na binyenge umvwe ke tumaname ne, mambo twayuka kine kintu kilengela lumanamo.

14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Nangwa kya kuba Satana alete lumanamo lwa mutundu ka, twayuka kuba’mba kukekala lusanguko.

16:5; 19:2. Twafwainwa kwambanga byambo bya kutundaika ne kukosesha bakwetu, kechi kwibazhingijisha ne.—Byambo bya Mana 18:21.

22:5-7. Kukwasha bakwetu saka twabula kuyuka bishinka mwakonsha kufuma makatazho.

27:2; 30:20, 21. Kwikala na bulumbuluke kechi kikebewa’mba kana waoloka ne. Yoba wapelengamo Lesa mambo kyatutu.

27:5. Yoba mwine ye wafwainwe kusankilapo bulumbuluke bwanji, mambo bulumbuluke bwaimena pa butemwe bwa muntu mwine boatemwa Lesa. Onkao mambo, twafwainwa kwikala na butemwe bwakosa bwa kutemwa Yehoba pa kuba’mba tutwajijile na bulumbuluke bwetu.

28:1-28. Muntu wayuka kuji bya buneme bwa ino ntanda. Byo ebikebakeba na mambo a busendwe bwanji, utendeka kuya mu jishinda jaya panshi mambo kafwako nangwa ñonyi umwena palepa wakonsha kwijimona ne. Nangwa byonkabyo, maana a Lesa eya kupichila mu kwikala na moyo wa kwakamwa Yehoba.

29:12-15. Twafwainwa kumweshanga kifyele ku bantu bakajilwa.

31:1, 9-28. Yoba ke muntu wawama bingi ye twafwainwa kumwenako mambo wapachile bintu nabiji kusengula kubindankanya muchima, bukende, kubula bukishinka, kubula lusa ku bantu, kutemwa bintu bya ku mubiji, ne kupopwela bankishi.

“NALAPILA SAKA NEPUKULA MU LUKUNGU NE MU BUTO”

(Yoba 32:1–42:17)

Nsongwalume wa jizhina ja Elihu watelekelenga byaambiwenga. Wachinchikile ne kwambapo. Wamolweleko Yoba ne balunda nanji bamuzhachishishenga.

Elihu byo apwishishetu kwamba, Yehoba wakumbwile monka mu kinkunkwila. Kechi waambilepo kyalengejile Yoba kumanama ne. Nangwa byonkabyo, mepuzho alondankana o aipwizhe aye Wa bulume bonse amulengejile Yoba kuyuka bulume bwa Yehoba ne maana anji ayayayatu. Yoba waitabile’mba waambilengatu kwakubula maana, kepo aambile’mba: “Nesula ami mwine, ne kulapila nalapila saka nepukula mu lukungu ne mu buto.” (Yoba 42:6) Yoba byo achinchikile meseko, wapeshiwe mambo a bulumbuluke bwanji.

Mepuzho a mu Binembelo Akumbulwa:

32:1-3—Elihu wafikile kimye ka? Kyamweka Elihu waikeletu pepi kufumatu kimye Yoba kyo atendekele kwamba mambo waumvwinengatu byonse byo besambilenga.—Yoba 3:1, 2.

34:7—Yoba wajinga byepi nobe muntu “utoma mwenga pamo nobe mema”? Nangwa kya kuba aba balunda nanji Yoba basatu baambijilenga Lesa byambo bya bubela, Yoba na mambo a lumanamo lwanji walangulukile’mba yeye baambijilenga. (Yoba 42:7) Mu jino jishinda, watomenenga mwenga pamo nobe muntu utoma mema na lusekelo.

Lufunjisho Kotuji:

32:8, 9. Maana kechi eya na mambotu a kuba’mba muntu wakoma ne. Eya umvwe muntu ubena kumvwa mwatala Mambo a Lesa kabiji ne kutangijilwa na mupashi wanji.

34:36. Bukishinka bumwekana ‘inge batwajijilatu na kwitweseka’ mu mashinda apusana pusana.

35:2. Elihu watelekeshe, kino kyo kyamulengejile kuyuka bya kwamba. (Yoba 10:7; 16:7; 34:5) Bakulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu saka bakyangye kufundañanako, nabo patanshi bafwainwa kutelekesha, kukonkolola bishinka, ne kumvwisha mwatala oo mambo.—Byambo bya Mana 18:13.

37:14; 38:1–39:30. Umvwe saka tulanguluka pa mingilo ya kukumya ya Yehoba, pa bulume ne pa maana anji, kitulengela kwikepesha ne kwitukwasha kuyuka’mba kintu kyanema kyo twafwainwa kuba ke kutumbijika bumfumu bwanji, kukila kuta muchima ku bintu bituwamina atwe bene.—Mateo 6:9, 10.

40:1-4. Umvwe ke tumunyinyite Wa bulume bonse, twafwainwa ‘kuzhika kuboko kwetu pa kanwa ketu.’

40:15–41:34. Kyovwe ne kiwele ke banyama baji bingi na ngovu! Ne atweba pa kuba’mba tuchinchike mu mwingilo wa Lesa, twafwainwa kulomba bulume kwi Mulenga walengele bano banyama ba ngovu, kuba’mba etukoseshenga.—Filipai 4:13.

42:1-6. Yoba byo aumvwine mwatajile byambo bya Yehoba ne kuvululwako pa mambo a bulume bwanji, kyamulengejile ‘kumumona Lesa,’ nangwa’mba kumuyuka. (Yoba 19:26) Kino kyamulengejile kulanguluka bulongo. Ne atweba umvwe betukwasha kupichila mu Binembelo, twafwainwa kwitaba bilubo byetu ne kwingijilapo.

Chinchikai Byonka ‘Byachinchikile Yoba’

Buku wa Yoba wamweshatu patoka’mba Lesa kechi ye ulengela’mba bantu bayandenga ne. Satana ye ulengela. Lesa byo aswisha bubi panopantanda, kitulengela kumwesha kana tubena kutumbijika bumfumu bwa Yehoba ne kwikala balumbuluka.

Byonka byajinga Yoba, ne aba bonse bamutemwa Yehoba bakapita mu meseko. Jishimikila ja kwa Yoba jitukosesha kuba’mba ne atweba twakonsha kuchinchika. Jituvululamo kuba’mba makatazho etu kechi akatwajijilangatu kikupu ne. Yakoba 5:11 waamba’mba: ‘Anweba mwaumvwine kala mambo a [kuchinchika, NW] kwa Yoba, kabiji mwamona byo apezha Nkambo, ne byo ayula na lusa ne bibusa.’ Yehoba wamupesheshe Yoba mambo a bulumbuluke bwanji. (Yoba 42:10-17) Tuji na luketekelo lwawama bingi lwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu Paladisa panopantanda! Onkao mambo, byonka byajinga Yoba, ne atweba twayai tutwajijile na kumwesha bulumbuluke bwetu.—Bahebelu 11:6.

[Tubyambo twa mushi]

a Papichile myaka kukila 140 pa kuba’mba buku wa Yoba apwe kunembwa. Wanembelwe pakachi ka 1657 ne 1473 B.C.E.

[Bipikichala pa peja 32]

Twakonsha kufunjilako ka ku ‘byachinchikile Yoba’?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu