BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w06 12/1 pp. 23-28
  • Kutemwa Bakwetu Byo Kulumbulula

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kutemwa Bakwetu Byo Kulumbulula
  • Kyamba kya Usopa—2006
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bakwetu bo Bañanyi?
  • Kutemwa Bakwetu byo Kulumbulula
  • Kutemwa Balongo Betu Bena Kilishitu
  • Kutemwa Bantu umo Umo
  • Tutemwa Byepi Bakwetu Byonka byo Twitemwa Atwe Bene?
  • “Wafwainwa Kutemwa Mukwenu Byonka byo Witemwa obe Mwine”
    Kyamba kya Usopa—2014
  • Butemwe Bwenu Bwabaya Byepi?
    Kyamba kya Usopa—2001
  • Nanchi ‘Mwatemwa Bakwenu Byonka byo Mwitemwa Anweba Bene’ Nyi?
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba—2015
  • Temwai Lesa Wimutemwa
    Kyamba kya Usopa—2006
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2006
w06 12/1 pp. 23-28

Kutemwa Bakwetu Byo Kulumbulula

“Ukamutemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.”—MATEO 22:39.

1. Tumwesha byepi amba twamutemwa Lesa?

NANCHI Yehoba ukeba’mba aba bonse bamupopwela bobe ka? Yesu wakumbwiletu mu byambo bicheche byanema. Waambile’mba, mukambizho mukatampe ke wa kutemwa Yehoba na muchima, mweo, maana, ne bulume bwetu bonse. (Mateo 22:37; Mako 12:30) Byonka byo twafunda mu mutwe wafumako, kutemwa Lesa kwavwangamo kumukokela ne kulondela mikambizho yanji, mambo aye witutemwa. Ku boba bamutemwa Lesa, kechi kibashupa kuba kyaswa muchima wanji ne; kibaletela bingi lusekelo.—Masalamo 40:8; 1 Yoano 5:2, 3.

2, 3. Mambo ka o twafwainwa kulondela mukambizho wa kutemwa bakwetu, kabiji ñanyi mepuzho o twakonsha kwipuzha?

2 Yesu waambile’mba, mukambizho wa bubiji waesakana na mutanshi ke wa kuba’mba: “Ukamutemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.” (Mateo 22:39) Uno mukambizho ye ye tubena kwisambapo kabiji kuji kine kintu kyalengela. Mu bino bimye byo tubena kwikalamo butemwe kechi bubiwa monka mo bwafwainwa kubiwa ne. Mutumwa Paulo byo alumbulwilenga ‘moba apelako,’ wanembele’mba bantu bakekala ba kwitemwa abo bene, ba kutemwa mali, ne bya lusangajiko. Bavula bakekala “ba kubula muchima wa bumuntu,” nangwa byonka byaamba Baibolo umo amba, kechi bakekala “na butemwe bwa kine mu bisemi ne.” (2 Timoti 3:1-4) Yesu Kilishitu waambile’mba: Bavula . . . bakesolola bene na bene, ne kwishikwa bene na bene. . . . Butemwe bwa bavula bukayanga na kukepa.”—Mateo 24:10, 12.

3 Yesu kechi waambile’mba butemwe bwa bonse bukakepa ne. Kobaji bantu bamwesha butemwe bo akeba Yehoba kabiji bakatwajijila kwikalako. Aba bamutemwa Yehoba kya kine beseka na ngovu kumona bakwabo byonka Yehoba byo ebamona. Pano nga bakwetu bo twafwainwa kutemwa bo bañanyi? Twafwainwa kutemwa byepi bakwetu? Binembelo byakonsha kwitukwasha kukumbula ano mepuzho anema.

Bakwetu bo Bañanyi?

4. Kwesakana na Bena Levi kitango 19, Bayudea bafwainwe kutemwa bañanyi?

4 Byo abujilenga Mufaliseo amba mukambizho wa bubiji ke wa kutemwa muntu byonka byo witemwa, Yesu watazhizhenga ku muzhilo wapainwe ku bena Isalela wanembwa pa Bena Levi 19:18. Mu kino kyonka kitango, Bayudea bebambijile’mba bafwainwe kumona benyi amba nabo bakwabo, kechi bena Isalela bonkatu ne. Kyepelo 34 kyaamba’mba: “Pakuba awa mwenyi ye mwikala nanji akekale kwi anweba pamo nobe mwina kyalo, kabiji ukamutemwa pamo byonka byo witemwa obe mwine; mambo ne anweba mwajinga benyi mu ntanda ya Ijipita.” Onkao mambo, aba babujile kwikala Bayudea, kikatakata boba batambwijile mambo awama, bafwainwe kwibatemwa.

5. Bayudea baumvwijile mwepi mambo a kutemwa bakwabo?

5 Nangwa byonkabyo, bantangi ba Bayudea bajingako mu moba a kwa Yesu kechi bakebele kuba bino ne. Bamo bafunjishenga amba byambo bya kuba’mba “mulunda” ne “mukwenu” byaingilangatu ku Bayudea kwapwa. Aba babujile kwikala Bayudea bafwainwe kupatwa. Bano bafunjishi baambanga’mba aba bapopwelanga Lesa bafwainwe kupata boba babulanga kumupopwela. Buku umo waamba’mba: “Kino kyo kyalengelanga’mba lupato luvule.”

6. Ñanyi bishinka bibiji Yesu byo atongwele byo aambilenga pa kutemwa mukwetu?

6 Mu jashi Janji ja pa Mutumba, Yesu waambilepo pa uno mutwe, ne kutongaula boba bo bafwainwe kutemwa. Waambile’mba: ‘Mwaumvwine byo kyaambilwe’mba, Ukamutemwa mukwenu, ne mulwanyi wobe ukamushikwa: pakuba amiwa nemwambila namba, Sa mwibatemwa balwanyi benu ne kwibalombela bemupata; namba mwikale baana ba Shenu wa mwiulu: mambo aye uselesha juba janji ku babi ne ku bawama pamo; ne kunokesha mvula pa baoloka ne pa babula koloka pamo.’ (Mateo 5:43-45) Apano Yesu watongwelepo bishinka bibiji. Kitanshi, Yehoba ye mpanyi kabiji wa lusa ku bantu bawama ne batama. Kya bubiji, twafwainwa kulonda byo oba.

7. Twakonsha kufunjilako ka ku kishimpi kya mwina Samaliya?

7 Pa kimye kikwabo, Muyudea wajinga mufunjishi wa Mizhilo wamwipwizhe Yesu amba: ‘Nanchi kine mukwetu ye ñanyi?’ Yesu wakumbwile kupichila mu kushimikizhapo kishimpi kya mwina Samaliya wataine Muyudea ye batutawile ku batupondo, ne kumuvula bivwalo byanji. Nangwa kya kuba Bayudea mwayijile kisemwa bashikilwe bena Samaliya, bino mwina Samaliya wapombele pa bilonda bya yewa muntu ne kumuleta ku nzubo ya bwenyi ne kumulama. Lufunjisho ka lujimo? Twafwainwa kutemwa bakwetu bo twabulapotu nangwa kwikala kikoba, mutundu, nangwa bupopweshi bumo ne.—Luka 10:25, 29, 30, 33-37.

Kutemwa Bakwetu byo Kulumbulula

8. Bena Levi kitango 19 baambapo amba butemwe bwafwainwe kumweshiwa byepi?

8 Kutemwa bakwetu kuji byonka biji kutemwa Lesa, kechi ke kintutu kyo tumvwa mukachi ketu ne; butemwe bumwekela mu byubilo. Pa kuba’mba tumvwishe, twafwainwa kwambapo jibiji byambo byanembwa mu Bena Levi 19 byakambizha bantu ba Lesa kutemwa bakwabo byonka byo betemwa bene. Mu kino kitango tutangamo’mba, bena Isalela bakambizhiwe kuleka bayanji ne benyi kunowako kajo. Kino kyalengelanga kubula kwiba, kubepa, nangwa kuba bujimbijimbi. Bena Isalela kechi bafwainwe kutala ku bilungi pa kuchiba mambo mu bije ne. Nangwa kya kuba bafwainwe kukajipilañana umvwe kyafwainwe, bebambijile kikatakata amba: “Kechi ukamushikwe mulongo wobe mu muchima wobe ne.” Uno mukambizho ne mikambizhotu ikwabo beyambiletu mu byambo bimo amba: “Ukatemwe mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.”—Bena Levi 19:9-11, 15, 17, 18.

9. Mambo ka Yehoba o akambizhe bena Isalela kwipatula ku mikoka ikwabo?

9 Nangwa kya kuba bena Isalela bafwainwe kutemwa bakwabo, bino bafwainwe ne kwipatulako ku boba bapopwelanga balesa ba bubela. Yehoba wibajimwine pa bubi ne bintu byatama byakonsheshe kufumamo mu kupwanañana kubi. Kya kumwenako, pa mambo a yewa mukoka bena Isalela ye bafwainwe kupangamo, Yehoba wibakambizhe’mba: ‘Kechi mukasongozhane nabo ne, mu kupana baana benu ba bakazhi bakasongolwe ku baana babo ba balume ne, nangwa kutambula baana babo ba bakazhi amba bakebasongole ku baana benu ba balume ne. Mambo pa kuba byobyo bakebasendula baana benu ba balume, kya kuba’mba bakaleka kundondela amiwa ne kupopwela bakapopwela balesa bangi; kabiji bukaji bwa Yehoba bukemubukila.’—Mpitulukilo ya mu mizhilo 7:3, 4.

10. Twafwainwa kujimuka ku ka?

10 Po pamotu, ne bena Kilishitu bafwainwa kwipatula ku boba bakonsha konauna lwitabilo lwabo. (1 Kolinda 15:33) Twajimunwa’mba: “Kechi mwikase ku kikonkoji kimo na babula kwitabila ne,” ko kuba’mba aba babula kwikala lubaji lwa kipwilo kya bwina Kilishitu. (2 Kolinda 6:14) Kabiji bena Kilishitu bebajimunako amba bafwainwatu kusongola nangwa kusongolwa “kana monka mwi Nkambo.” (1 Kolinda 7:39) Bino kechi twafwainwa kushikwa boba bo tubula kupopwela nabo Yehoba pamo ne. Kilishitu wafwijile bandengamambo, kabiji bavula baubanga kala bintu byatama bapimpula bwikalo bwabo ne kupwañana na Lesa.—Loma 5:8; 1 Kolinda 6:9-11.

11. Ñanyi jishinda jawama kutemenwamo boba babula kwingijila Yehoba, kabiji mambo ka?

11 Pa kutemwa boba babula kwingijila Lesa, kyawama kulonda byuba Yehoba mwine. Nangwa kya kuba washikwa bubi, umwesha butemwe bubula kwaluka ku bonse kupichila mu kwibapa jishuko ja kusha mashinda abo atama ne kutambula bumi bwa myaka. (Ezikyo 18:23) Yehoba ‘wasaka’mba, bonse balapile.’ (2 Petelo 3:9) Ye wasaka’mba, “bantu bonse bapuluke, bakayukishe bya bukine.” (1 Timoti 2:4) O ene mambo Yesu o akambizhizhe baana banji ba bwanga amba basapwile ne kufunjisha “ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga.” (Mateo 28:19, 20) Umvwe saka twingila uno mwingilo, tumwesha’mba twatemwa Lesa ne bakwetu, kubikakotu ne balwanyi betu!

Kutemwa Balongo Betu Bena Kilishitu

12. Mutumwa Yoano wanembele’mba ka pa mambo a kutemwa balongo betu?

12 Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Twibobile bantu bonse byawama, pakuba bene bene bonka bakwetu ba mu lwitabilo.” (Ngalatiya 6:10) Atweba bena Kilishitu tuji na mutembo wa kutemwa bakwetu ba mu lwitabilo, ko kuba’mba balongo ne banyenga yetu ba ku mupashi. Buno butemwe bwanemena ka? Mutumwa Yoano waambile kishinka kyanema bingi amba: “Awa ushikwa mulongo wanji ye mbanzhi . . . Umvwe muntu waamba’mba, Natemwa Lesa, kasa ashikwa mulongo wanji, ye wa bubela: mambo awa wabula kutemwa mulongo wanji ye amona, kechi akonshe kutemwa Lesa ye abula kumona ne.” (1 Yoano 3:15; 4:20) Abino ke byambo byanema bingi. Yesu Kilishitu wamutelele Satana Diabola amba “mbanzhi” kabiji “wa bubela.” (Yoano 8:44) Twayai tumone’mba atweba kechi twatelwa bino ne!

13. Mashinda ka o twakonsha kutemenwamo bakwetu ba mu lwitabilo?

13 Bena Kilishitu bakine ‘bafunjishiwa kwi Lesa kwitemwa bene na bene.’ (1 Tesalonika 4:9) Kechi twafwainwa ‘kutemwa na byambo byonka, nangwa na lujimi yenka ine; poso mu byubilo ne bukine.’ (1 Yoano 3:18) Butemwe bwetu bwafwainwa kwikala “bwa kubula bujimbijimbi.” (Loma 12:9) Butemwe bo bwitulengela kuba lusa, kutekanya, kubula kuba kichima, kubula kwitota, kubula kwilundumika, ne kubula kwikebela bintu. (1 Kolinda 13:4, 5; Efisesa 4:32) Bwitutundaika ‘kwiingijila atwe bene na bene.’ (Ngalatiya 5:13) Yesu wabujile baana banji ba bwanga kwitemwa bene na bene byonka byo ebatemenwe aye. (Yoano 13:34) Onkao mambo, mwina Kilishitu wafwainwa ne kwipana kufwila bakwabo ba mu lwitabilo umvwe kyakonsheka.

14. Twakonsha kumwesha byepi butemwe mu kisemi?

14 Kikatakata butemwe bwafwainwa kubiwa ku ba mu kisemi kya bwina Kilishitu kabiji kikatakata pakachi ka mulume ne mukazhi. Masongola afwainwa kukosa byonka byaambile Paulo amba: ‘Banabalume bafwainwa kutemwa bakazhi babo bene pamo nobe mibiji yabo abo bene.’ Kabiji wanungilepo’mba: “Awa watemwa mukazhanji, witemwa ne aye mwine.” (Efisesa 5:28) Aluno lujimuno Paulo wilwambapo jibiji mu Efisesa 5:33. Mwanamulume watemwa mukazhanji kechi wakonsha kuba byonka byaubile bena Isalela bajingako mu moba a kwa Malakai bafutukilemo bakazhi babo ne. (Malakai 2:14) Wafwainwa kumutemwa. Wafwainwa kumutemwa byonka Kilishitu byo atemenwe kipwilo. Kabiji butemwe bo bwakonsha kulengela mukazhi naye kunemeka mulume wanji.—Efisesa 5:25, 29-33.

15. Bantu bamo byo bamwenenga butemwe bwimwesheshenga balongo kibalengejile kwamba’mba ka, kabiji baubilepo ka?

15 Kya kine, butemwe bwa uno mutundu kyo kiyukilo kya kuyukilako bena Kilishitu ba kine. Yesu waambile’mba: “Pa kyo kino po po bakayukila bonse amba anweba mwi baana bami ba bwanga, inge mwitemwe anwe bene na bene.” (Yoano 13:35) Butemwe bo twitemwa atwe bene na bene bo bukokela bantu kwi Lesa ye twatemwa kabiji ye twimenako. Kya kumwenako, ku Mozambique kwafuma sawakya waamba pa kisemi kya bwina Kilishitu. Kino kisemi kyashimwine’mba “monka tusemekelwa tukyangye kumonapo kino kintu ne. Kyajinga kimye kya mute po kwaishile kinkunkwila kya mwela wapupilenga, apa bino palondela ne mvula mukatampe wa mabwe. Kino kinkunkwila kyaonawine nzubo yetu kabiji ne malata beapamwinepo ku mwela. Balongo betu ba mu bipwilo byajinga kipi byo baishile na kwitukwashako kushimika nzubo yetu, kyalengejile bantu bo twaikala nabo kinkalankulo kwamba’mba: ‘Bupopweshi bwenu bwawama bingi. Atweba tukyangye kukwashiwapo bibye mu chechi yetu ne.’ Twazhikwile Baibolo ne kwibatangila Yoano 13:34, 35. Lelo jino jo tubena kwamba, bakwetu bavula bakinkalankulo babena kufunda Baibolo.”

Kutemwa Bantu umo Umo

16. Lupusano ka luji pa kutemwa jibumba ja bantu ne kutemwa muntu umo umo?

16 Kechi kyashupa kutemwa jibumba ja bantu ne. Pano bino butemwe bwa kutemwa muntu umo umo bwashupa bingi. Kya kumwenako, bantu bamo balanguluka’mba kutemwa bantu ke kupanatu bupe ku kipamo kikwasha balanda. Kyapela bingi kwamba amba twatemwa bakwetu kukila kutemwa mukwetu mo twingijila wabula kwitutemwa, muntu ye twikala nanji kipikipi wabula kwitutemwa, nangwa mukwetu witufichishishe ku muchima.

17, 18. Yesu watemenwe byepi bantu umo umo, kabiji waubijile ka bino?

17 Pa kuba’mba tutemwe bantu umo umo, twafwainwa kufunda kwi Yesu wamwesheshenga byubilo bya Lesa. Nangwa kya kuba waishile na kufumya bundengamambo bwa ba panopantanda, watemenwe bantu umo umo, nabiji yewa mwanamukazhi wabelabelanga, muntu wa mbumba, ne yewa mwana. (Mateo 9:20-22; Mako 1:40-42; 7:26, 29, 30; Yoano 1:29) Po pamotu, ne atweba tutemwa bakwetu bo tumonañana nabo pa juba pa juba kupichila mu byo tuba.

18 Pano bino kechi twafwainwa kulubamo ne kuba’mba butemwe bo twatemwa Lesa bo bwitulengela kutemwa bantu. Nangwa kya kuba Yesu wakwashishe bayanji, kubuka babela, ne kujisha bajinga na nzala, nkebelo ine yo aubijile bino bintu kabiji ne kufunjisha mabumba a bantu yajinga ya kukwasha bantu kuba’mba bapwañane na Yehoba. (2 Kolinda 5:19) Yesu wibyubijile bino byonse lukumo lwa Lesa ye atemenwe. (1 Kolinda 10:31) Umvwe ne atweba saka tuba byaubilenga Yesu, kyakonsha kwitulengela kutemwa bantu bino saka twabula kwikala ba panopantanda ya bantu babi.

Tutemwa Byepi Bakwetu Byonka byo Twitemwa Atwe Bene?

19, 20. Kutemwa bakwetu byonka byo twitemwa atwe bene kulumbulula ka?

19 Yesu waambile’mba: “Ukamutemwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.” Mwayilatu kisemwa, atweba bantu twita bingi muchima atwe bene. Umvwe kechi kyajinga bino ne, ko kuba’mba mukambizho inge kechi wanema ne. Buno butemwe bwa kwitemwa muntu mwine kechi ke bobwa bwa kichima bo aambilepo mutumwa Paulo pa 2 Timoti 3:2 ne. Ke butemwe bwa kine bwa kwinemeka. Shayuka umo wa Baibolo wibutelele buno butemwe amba “ke butemwe bwawama kechi bwa kwitota amba nakila bakwetu, nangwa bwa kwiumvwa amba kafwako kyonji ne.”

20 Kutemwa bakwetu byonka byo twitemwa atwe bene kulumbulula’mba twafwainwa kumonanga bakwetu byonka atweba byo tukeba’mba betumonenga ne kubila bakwetu byonka byo tukeba’mba ne atweba betubile. Yesu waambile’mba: “Byonkabyo, bintu byonse byo musaka’mba, bantu betubile, ne anweba sa mwibobila byonkabya.” (Mateo 7:12) Apano Yesu kechi waambile’mba twafwainwa kutanga muchima pa bintu bitubijile bakwetu kunyuma bino ne atweba twibapa byonkabyo bintu ne. Bino twafwainwatu kulanguluka bakwetu byo bakonsha kwitubila ne atweba bino twamona mwakubila. Kabiji Yesu kechi waambile amba twafwainwa kubilangatu balunda netu bo twatemwa ne balongo betu ne. Waingijishe kyambo kya “bantu,” mu kumwesha’mba twafwainwa kubila mu jino jishinda ku bantu bonse, yense ye tumonañana nanji.

21. Umvwe saka tutemwa bakwetu, tumwesha ka?

21 Kutemwa bakwetu kwakonsha kwitulengela kubula kuba byatama. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Ino mizhilo ya kwamba’mba, Kechi uba bukende ne, Kechi wipayañana ne, Kechi wiba ne, Kechi ukumbwa ne, kabiji nangwa kuji muzhilo mukwabo, nangwa wa byepi, yonse yapwila mu kyo kino kyambo, amba, Ukatemwa mukwenu byonka byo witemwa obe mwine. Butemwe kechi buba kibi ku mukwabo ne.” (Loma 13:9, 10) Butemwe bwitulengela kumonapo mashinda amo a kubilamo byawama ku bantu bonse. Umvwe saka tutemwa bakwetu, tumwesha’mba twatemwa ne mwine walengele bantu mu kipasha kyanji, aye Yehoba Lesa.—Ntendekelo 1:26.

Musakukumbula’mba Ka?

• Bañanyi bo twafwainwa kutemwa, kabiji mambo ka?

• Twakonsha kutemwa byepi boba babula kwingijila Yehoba?

• Baibolo wamba’mba butemwe bwa mutundu ka bo twafwainwa kutemwa balongo betu?

• Kutemwa bakwetu byonka byo twitemwa atwe bene kulumbulula ka?

[Kipikichala pa peja 24]

‘Nanchi kine mukwetu ye ñanyi?’

[Kipikichala pa peja 27]

Yesu watemwa bantu umo umo

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu