BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 5/1 pp. 23-27
  • Kange Mwabanye Akya Kyasambakanya Lesa Ne

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kange Mwabanye Akya Kyasambakanya Lesa Ne
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kupwisha Makatazho
  • ‘Temwainga Bakazhi Benu’
  • Nanchi Mwakonsha Kumwena Byepi Bakazhi Benu?
  • Kutemwa Bakazhi Benu Kilumbulula Ka?
  • Banabakazhi Balondela Mafunde a mu Baibolo
  • Kukashijilwa byo Kuji
  • Mafunde Awama Ku Baji Mu Masongola
    Kyamba kya Usopa—2005
  • Bintu Bibiji Bilengela Masongola Kwikala a Myaka
    Kintu Kilengela Kisemi Kwikala kya Lusekelo
  • Kisemi Kyenu Kyafwainwa Kwikala Byepi Bulongo?—Lubaji 1
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
  • Anweba Banabalume—yukai Ne Kulonda Bumutwe Bwa Kilishitu
    Kyamba kya Usopa—2007
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2007
w07 5/1 pp. 23-27

Kange Mwabanye Akya Kyasambakanya Lesa Ne

“Byonkabyo, pano kechi baji babiji ne, ke mubiji umotu. Onkao mambo akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.”—MATEO 19:6.

1, 2. Mambo ka o kyaikela kya kine mu Binembelo kuba’mba aba baji mu masongola bakonsha kupita mu makatazho?

FWANYIKIZHAI kuba’mba mubena kunengezha kuya pa lwendo lwalepa bingi na motoka wenu. Abya mukapitapo mu makatazho pa lwendo lwenu nyi? Kechi kyakonsha kuyilamo kulanguluka amba kechi mukapitapo mu makatazho ne! Kya kumwenako, kimye kimo, mwakonsha kutalañana na makatazho nabiji mvula wa kinkunkwila, wimulengela ne kwenda bitendebitende kuchina’mba mwakatanwa mu mapuso. Apo kampe motoka wakonsha kwikala na lukatazho lo mwakonsha kukankalwa kuwamisha anweba bene kimye kyo muji pa lwendo. Luno lukatazho lwakonsha kwimulengela kushinjikila motoka kunsa ya mukwakwa ne kukeba muntu wa kwimukwashako kwiiwamisha. Nanchi bimye bya uno mutundu byakonsha kwimulengela kupwisha mu muchima amba mwalubankenye kufukula luno lwendo kabiji amba mwakonsha ne kusankilapo motoka wenu nyi? Ine. Umvwe muji pa lwendo lwalepa bingi, mwakonsha kuketekela kupita mu makatazho kabiji mwakonsha ne kumonapo mashinda amo awama mwakupwishisha ano makatazho.

2 Po pamotu ne mu masongola. Namo muji makatazho, kabiji aba bakeba kutwela mu masongola kechi bafwainwa kuketekela amba masongola abo akekalangatu a mutende kikupu ne. Mu 1 Kolinda 7:28, Baibolo waambamotu patoka amba aba baji mu masongola “bakamonanga byakatazha.” Mambo ka? Mambo baji mu masongola ke bambulwakoloka, kabiji babena kwikala mu “bimye byakatazha.” (2 Timoti 3:1; Loma 3:23) Onkao mambo, ne boba baikalatu bulongo mu masongola ne kulondela mikambizho ya Lesa nabo bapita mu makatazho.

3. (a) Lelo jino mu ntanda bantu bavula beamona byepi masongola? (b) Mambo ka bena Kilishitu kyo bebikilako kulama masongola abo?

3 Mu ano moba umvwe ba mulume ne mukazhi ke bapite mu makatazho, kintu kitanshi kyo banyemenapo ke kupwisha masongola. Mu byalo byavula masongola avula abena kupwa bingi. Bino bena Kilishitu bakine abo bapwisha makatazho mu kifulo kya kwikana. Mambo ka? Mambo bayuka’mba masongola ke bupe bwanema bingi kufuma kwi Yehoba. Yesu waambile pa ba mulume ne mukazhi amba: “Akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” (Mateo 19:6) Kya kine kuba’mba kechi kyapela kulondela uno muzhilo ne. Kya kumwenako, balongo ne bantu bakwabo kubikakotu ne boba bafundañana mu bya masongola babula kulondela mafunde a mu Baibolo javula batundaika bingi boba baji mu masongola amba babane nangwa kwikana mu jishinda jabula kwitabizhiwa mu binembelo.a Bino bena Kilishitu bayuka kuba’mba kyawama kupwisha makatazho ne kutwajijila kwikala mutende kukila kupwisha masongola bukiji bukiji. Aku makatazho atendekatu kyanema bingi kwiapwisha monka mwayila bikeba Yehoba, kechi kumvwaumvwa byamba bantu ne.—Byambo bya Mana 14:12.

Kupwisha Makatazho

4, 5. (a) Ñanyi makatazho akonsha kupitamo boba baji mu masongola? (b) Mambo ka mafunde aji mu Byambo bya Lesa kyo akwashañena kya kine kine nangwa kya kuba mu masongola muji makatazho?

4 Kishinka ke kya kuba’mba masongola onse akebewa kwiatako muchima pa kimye pa kimye kuba’mba muyukenga bya kupwisha makatazho. Javula kino kivwangamo kupwisha tumakatazho tucheche. Nangwa byonkabyo, mu masongola amo mwakonsha kwikala makatazho akatampe akonsha kwimwabanya. Kimye kimo mwakonsha kukeba bukwasho ku mukulumpe mu kipwilo wabanda mu masongola. Nangwa byonkabyo bintu bya uno mutundu inge ke bimwekane kechi kilumbulula amba masongola akimwa ne. Abye byonse bimweshatu kuba’mba kyanema bingi kulondela mafunde a mu Baibolo pa kupwisha makatazho.

5 Yehoba byo aji Mulenga wa bantu kabiji ye watendekeshe masongola, wayuka bingi bulongo bintu byo tukeba pa kuba’mba masongola etu ekale bulongo kukila muntu uji yense. Bwipuzho ke bwa kuba’mba, Abya tumvwinanga lujimuno luji mu Mambo anji ne kwilukokela nyi? Umvwe saka tumvwina lujimuno tukamwenangamo bingi. Yehoba waambijile bantu banji kala amba: “Mama! inge mwakokejile mikambizho yami, inge mutende wenu waikajile nobe mukola, kabiji inge bololoke bwenu bwaikajile nobe manyaki a pa kalunga ka mema.” (Isaya 48:18) Umvwe baji mu masongola ke balondele mikambizho ya mu Baibolo, masongola abo akonsha kuwama bingi. Akitwayai patanshi twisambe pa lujimuno lwaambiwapo mu Baibolo pa banabalume.

‘Temwainga Bakazhi Benu’

6. Ñanyi lujimuno lwa mu Binembelo banabalume lo bafwainwa kulondela?

6 Mutumwa Paulo mu nkalata yanji yo anembejile bena Efisesa muji mafunde awama bingi akonsha kukwasha banabalume. Wanembele’mba: ‘Anweba banabalume, temwainga bakazhi benu, byonka byo atemenwe Kilishitu kipwilo, ne kwipana mwine na mambo a akyo. Byonkabyo byo byo kyafwainwa banabalume nabo kutemwa bakazhi babo bene pamo nobe mibiji yabo abo bene. Awa watemwa mukazhanji, witemwa ne aye mwine: mambo kafwako muntu nangwa umo ushikwapo mubiji wanji mwine ne; kana kumujisha ne kumulela bulongo, byonka byo oba Kilishitu na kipwilo. Nangwa byonkabyo, anweba bonse kasa mutemwa bakazhi benu pamo byonka byo mwitemwa anwe bene, au mukazhanji, au mukazhanji.’—Efisesa 5:25, 28, 29, 33.

7. (a) Ñanyi kintu kyanemesha kyakonsha kukwasha bena Kilishitu baji mu masongola? (b) Banabalume batwajijila byepi na kutemwa bakazhi babo?

7 Paulo kechi waambatu pa makatazho onse akonsha kumwekela mulume ne mukazhi ne. Bino waambatu pa kyakonsha kukwasha umvwe bena Kilishitu baji mu masongola baikala na makatazho. Kino kintu ke butemwe. Mambo ne kine kyambo kya butemwe kyatongolwa kukilaila pa bimye bitanu na kimo mu byepelo byaambiwapo kala peulu po. Monai kabiji kuba’mba Paulo waambijile banabalume amba: ‘Temwainga bakazhi benu.’ Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Paulo wayukile kuba’mba kyapela bingi kwifwalama kukila kukelwa mu butemwe. Kino kimwekana bingi kikatakata mu ano ‘moba apelako,’ bantu bavula mo baikala “ba kwitemwa abo bene” ne “ba kubula kupwanañana.” (2 Timoti 3:1-3) Bino byubilo byatama bibena kupwisha masongola avula bingi lelo jino. Bino banabalume ba butemwe kechi bakonsha kuswisha byubilo bya ino ntanda kutamisha ndangulukilo ne byubilo byabo ne.—Loma 12:2.

Nanchi Mwakonsha Kumwena Byepi Bakazhi Benu?

8, 9. Mu ñanyi mashinda banabalume ba bwina Kilishitu mo bafwainwa kumwena bintu bikeba bakazhi babo?

8 Umvwe mwi banabalume ba bwina Kilishitu, mwakonsha kukana byepi miteeto yatama ne kutemwa bakazhi benu kya kine? Mu byambo byanji byo aambile ku bena Efisesa byaambiwapo kala, Paulo watongolamo bintu bibiji byo mwafwainwa kuba. Mwafwainwa kwibamwena bakazhi benu bintu byo bakajilwa, ne kwibalela bulongo byonka byo mulela mubiji wenu. Nanchi mwakonsha kumwena byepi bakazhi benu? Jishinda jimo ke kwibamwena bintu bikebewa ku mubiji. Paulo wanembejile Timoti amba: “Umvwe muntu wabula kwibamwena ba kwanji byafwainwa, kine ne ba mu nzubo yanji mwine bo bene, wilukana kala lwitabilo, wakila wabula kwitaba mu kutama.”—1 Timoti 5:8.

9 Nangwa byonkabyo, kuji bintu byavula bingi byavwangiwamo kukila kukebatu kajo, bya kuvwala, ne nzubo. Mambo ka? Mambo Mwanamulume wakonsha kuba sa akebela mukazhanji bintu byonse bya ku mubiji pano bino saka abula kumutemwa ne kubula kumukwasha ku mupashi. Kyanema bingi kumutemwa ne kumukwasha ku mupashi. Kya kine, banabalume ba bwina Kilishitu bavula baswikwa bingi na kwingila mingilo ya kipwilo. Pano bino kwikala na mingilo ya kipwilo yavula kechi kilumbulula’mba mwanamulume abulenga kwingila mingilo yanji yamupa Lesa ya kwikala mutwe wa kisemi kyanji ne. (1 Timoti 3:5, 12) Pa myaka yapitapo, kino Kyamba kya Usopa kyaambilepo amba: “Kwesakana na mwayila bikebewa byanembwa mu Baibolo, kyakonsha kwambiwa’mba bukafunga butendekela mu nzubo. Umvwe mukulumpe mu kipwilo wabula kuta muchima kisemi kyanji, bukulumpe bwakonsha kupwa.”b Onkao mambo, kyanema bingi kuba’mba mukebelenga bakazhi benu bintu bya ku mubiji, kwibatemwa, ne kyakilamo kunema, mwibakwashenga ku mupashi.

Kutemwa Bakazhi Benu Kilumbulula Ka?

10. Mwanamulume wakonsha kutemwa byepi mukazhanji?

10 Umvwe mwatemwa bakazhi benu, mwibalama bingi bulongo. Kuji mashinda avula bingi o mwakonsha kwibalaminamo bulongo. Jishinda jitanshi, ikalainga na bakazhi benu kimye kyabaya. Umvwe ke mubule kwikala na bakazhi benu, bakafumyamo mivuba mwi anweba. Kabiji yukai kuba’mba kimye kimo anweba mwakonsha kulanguluka’mba kimye kyo mwikala na bakazhi benu ne butemwe bo mwibamwesha byawaina, pano abo bene kechi bamona amba kijitu bulongo ne. Kechi mwafwainwatu kwamba’mba natemwa bakazhi bami ne. Bakazhi benu bo bafwainwa kumona amba mwibatemwa kya kine. Paulo wanembele’mba: “Kafwako nangwa umo ekebele byamuwamina mwine ne, kana byawamina mukwabo.” (1 Kolinda 10:24) Byo muji banabalume ba butemwe, mwafwainwa kuyuka bulongo bikeba bakazhi benu.—Filipai 2:4.

11. Jishinda mwanamulume jo alaminamo mukazhanji jakonsha kulengela bulunda bwanji na Lesa ne na kipwilo kwikala byepi?

11 Jishinda jikwabo jo mwafwainwa kumwesheshamo amba mwatemwa mukazhenu ke kupichila mu byo mwamba ne mu byubilo. (Byambo bya Mana 12:18) Paulo wanembejile bena Kolose amba: ‘Anweba banabalume, temwainga bakazhi benu, ne kwibashintaukila ne.’ (Kolose 3:19) Kwesakana na buku umo, byambo byapelako byaambile Paulo byakonsha kunembwa mu ñambilo ya kifwanyikizho amba, “kumulamanga nobe kaboyi ne” nangwa amba “kumulamanga nobe muzha ne.” Mwanamulume washinta kikale pabula bantu nangwa pa bantu kechi umwesha amba watemwa mukazhanji ne. Umvwe keashintaukile mukazhanji, bulunda bwanji na Lesa bwakonsha kupwa. Mutumwa Paulo wanembejile banabalume amba: ‘Anweba banabalume, byonkabyo, ikalai ne bakazhi benu monka mu maana, ne kumunemeka mwanamukazhi nobe kijiilo kyakila kikwabo mu kubula kukosa, byo muji banswanyi pamo ba bupe bwa bumi; kuchina’mba milombelo yenu yakeya kulubankana.’c—1 Petelo 3:7.

12. Mwanamulume wa bwina Kilishitu wakonsha kufunjilako ka kwi Yesu byo alaminenga kipwilo?

12 Kechi mwakonsha kulubakotu ku butemwe bwa bakazhi benu ne. Mweshainga’mba mwibatemwa bakazhi benu. Banabalume bakonsha kumwena kwi Yesu byo alamine kipwilo kya bwina Kilishitu. Wajinga bingi na kifyele ne lusa ku baana banji ba bwanga kabiji wibalekejilengako mambo nangwa kya kuba batwajijile na kuba bilubo. Kyo kine kintu Yesu kyo aambijile amba: “Iyai ko nji, . . . mambo amiwa ne kimote ne kukoka pa muchima: ne anweba mukamona kukokoloka kwa michima yenu.” (Mateo 11:28, 29) Byonka Yesu byo alaminenga kipwilo, ne mwanamulume wa bwina Kilishitu naye byo byo afwainwa kulama mukazhanji. Mwanamulume watemwa mukazhanji kya kine kine, mu byambo ne mu byubilo umulengela kwikala wa lusekelo.

Banabakazhi Balondela Mafunde a mu Baibolo

13. Ñanyi mafunde aji mu Baibolo akonsha kukwasha banabakazhi?

13 Kabiji mu Baibolo muji mafunde akonsha kukwasha banabakazhi. Ba Efisesa 5:22-24, 33 baamba’mba: ‘Anweba banabakazhi, nekenenai bamwata wenu, nobe Nkambo. Mambo mulume ye mutwe wa mukazhanji, byonka biji ne Kilishitu ye mutwe wa kipwilo, ye mwine upulusha mubiji. Kabiji kipwilo byo kyamunekenena Kilishitu, byonkabyo ne banabakazhi nabo banekenene bamwata wabo mu byonse. . . . Mwanamukazhi anemeke mwata wanji.’

14. Mambo ka jifunde ja mu Binembelo jaamba pa kunekenena o jibujila kumwesha amba banabakazhi basulwa?

14 Paulo waambapo bingi pa byambo bya kunekenena ne kunemeka. Mwanamukazhi bamuvululako kunekenena bamwata wanji. Muno mo mwayila lunengezho lwa Lesa. Bilengwa byonse bya mwiulu ne panopantanda kuji ye bikokela. Yesu naye unekenena Yehoba Lesa. (1 Kolinda 11:3) Umvwe mwanamulume ke amweshe bulongo bumutwe bwanji kino kilengela mukazhanji naye ku munekenena.

15. Ñanyi lujimuno lumo luji mu Baibolo lwapewa ku banabakazhi?

15 Kabiji Paulo naye waambile amba ‘mwanamukazhi anemeke mwata wanji.’ Mwanamukazhi wa bwina Kilishitu wafwainwa kumwesha “muchima wa bukimote ne wazhindama,” kechi utobosha mwata wanji nangwa kwiubila byanji mwine ne. (1 Petelo 3:4) Mwanamukazhi wakamwa Lesa wingila na ngovu mu kukwasha kisemi kyanji kabiji uleta munema ku mwata wanji. (Titusa 2:4, 5) Weseka na ngovu kwamba bulongo ku mwata wanji kabiji kechi uba bintu byakonsha kulengela bakwabo ku musula ne. Kabiji umukwasha kuba’mba byonse byo abena kufukula bingijiwenga bulongo.—Byambo bya Mana 14:1.

16. Banabakazhi ba bwina Kilishitu bakonsha kufunjilako ka kwi Sala ne Libeka?

16 Kwikala na muchima wa bukimote ne wazhindama kechi kilumbulula’mba mwanamukazhi wa bwina Kilishitu ufwalo lūsa lwa kwambapo ne, nangwa amba milanguluko yanji kechi yanema ne. Banabakazhi bajingako kala nabiji ba Sala ne Libeka baambangapo pa bintu byajinga ku michima yabo, kabiji Baibolo wamwesha’mba Yehoba waitabizhe byo baambile. (Ntendekelo 21:8-12; 27:46–28:4) Ne lelo jino banabakazhi ba bwina Kilishitu nabo bakonsha kwamba biji ku michima yabo. Nangwa byonkabyo, bafwainwa kuba bino na mushingi, kechi kwamba byambo bya kulengulula bamwata wabo ne. Bakonsha kutana kuba’mba bamwata wabo babena kwitabizha bintu byo bafuukulapo kuba.

Kukashijilwa byo Kuji

17, 18. Ñanyi mashinda amo banabalume ne banabakazhi o bakonsha kushinjilamo Satana mu meseko anji a kukeba konauna masongola?

17 Masongola afwainwa kwikala a myaka. Onkao mambo, bamulume ne mukazhi bafwainwa kuteshapo muchima kya kine kuba’mba masongola abo awame. Kubula kumvwañana mu nzubo kwakonsha kuletatu muzema wa makatazho akonsha kwimulengela kwabenamo. Javula mulume ne mukazhi bakonsha kuleka kumvwañana umvwe paikala makatazho, kino kilengela kwitala bibi. Bamulume ne mukazhi bamo bakebapo mashinda amo a kwipajilamo, kampe kupichila mu kwifwalama na muntu ungi. Yesu wajimwine’mba: “Awa utala mwanamukazhi na lwiso lwa kumukumbwa, waubila nanji jimo bukende monka mu muchima wanji.”—Mateo 5:28.

18 Mutumwa Paulo wajimwine bena Kilishitu bonse kubikakotu ne bena Kilishitu baji mu masongola amba: “Nangwa mwazhingila kechi mulenge mambo ne; kechi muleke juba jizhike kasa mwazhingila ne: nangwa kumushila mpunzha aye Diabola ne.” (Efisesa 4:26, 27) Mulwanyi wetu mukatampe aye Satana wakonsha kujimukila bena Kilishitu kupichila mu kwingijisha makatazho o bekala nao bene na bene. Kechi muleke emushinde ne kizhila! Umvwe paikala makatazho, kebakebai bishinka mu mabuku alumbulula Baibolo mumvwe byaamba Baibolo pe Yehoba byo alanguluka pa byobyo bintu. Isambai pa oo makatazho mu meso anteka ne mu bukishinka. Esakanyai byubilo byenu na byaamba mafunde a Yehoba mumone byo mwakonsha kwingijisha ano mafunde. (Yakoba 1:22-25) Kabiji pa mambo a masongola, monai kuba’mba anweba bonse babiji bamulume ne mukazhi mwatwajijila kwenda na Lesa, kabiji kange muleke muntu nangwa kiji kyonse kwabanya akya kyasambakanya Lesa ne!—Mika 6:8.

[Tubyambo twa mushi]

a Monai Kabokoshi kaamba’mba “Divorce and Separation” mu Awake! wa February 8, 2002, pa peja 10, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

b Monai Kyamba kya Usopa, kya Kibemba, kya May 15, 1989, peja 12.

c Pa kuba’mba mwanamulume atongolwe kwikala mukulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu, kechi wafwainwa kwikala “upumañana,” nangwa ushintaukilañana ne. O ene mambo Kyamba kya Usopa, kya Kibemba, kya September 1, 1990, pa peja 25 o kyaambila’mba: “Umvwe mwanamulume ku mapunzha akwabo ke obile bintu monka mukebela Lesa bino ku nzubo saka ashinta, kuba watongolwa kwikala pa kifulo mu kipwilo ne.”—1 Timoti 3:2-5, 12.

Mubena Kukivuluka Nyi?

• Mambo ka masongola a bwina Kilishitu nao kyo mwikela makatazho?

• Nanchi mwanamulume wakonsha kumwena byepi mukazhanji ne kumumwesha’mba wamutemwa bingi?

• Mwanamukazhi wafwainwa kuba byepi pa kuba’mba amweshe amba unemeka ba mwata wanji?

• Nga bamulume ne mukazhi bakonsha kukosesha byepi masongola abo?

[Kipikichala pa peja 24]

Mwanamulume wawama ukebela mukazhanji bintu, kechi bya ku mubijitu byonka ne bino ne ku mupashi

[Kipikichala pa peja 25]

Mwanamulume watemwa mukazhanji kya kine kine umulengela kwikala wa lusekelo

[Kipikichala pa peja 26]

Banabakazhi ba bwina Kilishitu bakonsha kwamba biji ku michima yabo mu mushingi

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu