Ikalai Byonka Byajinga Musapwishi Wayukisha Kulenga Baana Ba Bwanga
“Jimukai byo mumvwa.”—LUKA 8:18.
1, 2. Mambo ka o mwafwainwa kutela muchima kwi Yesu byo akwashanga bantu mu mwingilo wanji?
YESU KILISHITU byo aji Mufunjishi Wayukisha kabiji Musapwishi ulenga Baana ba bwanga, waingijilenga mwingilo wanji byo aambijile baana banji ba bwanga amba: “Jimukai byo mumvwa.” (Luka 8:16-18) Jino jifunde jingila ne ku mwingilo wenu byo muji bena Kilishitu. Umvwe mwatambwila mikambizho ya ku mupashi, ne kwiingijisha po po mukekala bataya mbila ya Bufumu ba mukoyo. Nangwa byonkabyo, kechi mwakonsha kumvwa jiwi ja kwa Yesu lelo jino ne, bino mwakonsha kutanga byo aambile ne kuba, byonka byo kyanembwa mu Binembelo. Abino bintu bimwesha ka pe Yesu byo akwashanga bantu mu mwingilo wanji?
2 Yesu wajinga musapwishi wayukisha kusapwila mambo awama kabiji wajinga sendwe wayukile kufunjisha bukine bwa mu Binembelo. (Luka 8:1; Yoano 8:28) Mwingilo wa kulenga baana ba bwanga wavwangamo kusapwila ne kufunjisha, bino bena Kilishitu bamo bayuka kusapwila kibashupa bingi kufunjisha bantu bulongo. Kusapwila ke kwambatu byambo, pano kufunjisha bantu kuba’mba bamuyuke Yehoba ne nkebelo yanji javula kikebewa musapwishi kuyuka bulongo ye abena kufunjisha. (Mateo 28:19, 20) Kino kyakonsha kubiwa kupichila mu kulonda Yesu Kilishitu Mufunjishi Wayukisha kabiji Musapwishi walenganga Baana ba bwanga.—Yoano 13:13.
3. Umvwe saka mulonda Yesu kyakonsha kwimukwasha byepi mu mwingilo wenu wa kulenga baana ba bwanga?
3 Umvwe ke mufunjishe byonka byafunjishanga Yesu, ko kuba’mba mubena kulondela lujimuno lwa mutumwa Paulo lwa kuba’mba: ‘Endainga mu maana kwi abo baji pangye, kasa mupulusha bimye. Byambo byenu bikale na bupe moba onse, byalungwa na mukele, muyuke mwafwainwa kwibalondolwela bonse, pa muntu pa muntu.’ (Kolose 4:5, 6) Kikebewa kwibikako bingi pa kuba’mba mwikale byonka byajinga Yesu mu mwingilo wa kulenga baana ba bwanga, pano bino kyakonsha kwimulengela kufunjishanga bulongo mambo kyakonsha kwimukwasha ‘kuyuka mwafwainwa kwibalondolwela bonse, pa muntu pa muntu’ monka mwayila bwikalo bwabo.
Yesu Watundaikanga Bantu Kwambapo
4. Mambo ka o kyakonsha kwambiwa’mba Yesu waumvwanga byaambanga bantu?
4 Kufumatu ku bwanyike bwanji, Yesu wajinga na muteeto wa kumvwa bibena kwamba bantu ne kwibatundaika kwamba biji ku michima yabo. Kya kumwenako, byo afikizhe myaka ya kusemwa 12, bansemi yanji bamutaine mu nzubo ya Lesa kasa aikala mukachi ka bafunjishi, na ‘kwibomvwa ne kwibepanguzha, nangwa’mba kwibepuzha.’ (Luka 2:46) Yesu kechi wayile ku nzubo ya Lesa na kulengesha bafunjishi bumvu na bintu byo ayukile ne. Wayile kokwa na kumvwa, nangwa kya kuba ne aye waipwizhenga mepuzho. Byo ajinga na muchima wawama wa kumvwa bibena kwambiwa kyo kyubilo kimo kyamulengejile kutalwa bulongo kwi Lesa ne ku bantu.—Luka 2:52.
5, 6. Twayuka byepi amba Yesu watelekanga byaambanga boba bo afunjishanga?
5 Panyuma ya lubatizhilo lwanji ne kushingwa kuba’mba ekale Mesiasa, Yesu watwajijiletu na kuteleka byaambanga bantu. Kechi wateletu muchima pa byo afunjishanga kya kuba walubamo ne kuteleka ku boba baiyanga ko aji na kumvwa byo aambanga ne. Javula watulumanangako ne kwibepuzha byo balangulukilengapo, kepo ne kwibateleka inge ke bambe. (Mateo 16:13-15) Kya kumwenako, panyuma ya lufu lwa mulongo wa kwa Mata aye Lazalasa, Yesu wamubujile Mata amba: “Bonse baji na bumi ne kungitabila amiwa kechi bakafwe myaka yonse nangwa pacheche ne.” Kepo amwipwizhe Mata amba: ‘Wibitabila bino nyi?’ Kabiji Yesu watelekelenga Mata byo akumbwilenga amba: “Ee, Nkambo: amiwa naitaba namba, anweba yenu Kilishitu, Mwana Lesa.” (Yoano 11:26, 27) Byo kyawaminepo kumvwa Mata saka amba lwitabilo lwanji mu jino jishinda!
6 Baana ba bwanga bavula byo balekele kwenda nanji Yesu, wakebele kumvwa byalangulukilenga batumwa banji. Kepo Yesu aipwizhe’mba: ‘Ne anweba nenuwa musaka kufumako nyi?’ Shimona Petelo wakumbwile’mba: “Nkambo, tukaya kwi ñanyi? Byambo bya bumi bwa myaka muji nabyo anweba. Kabiji atweba twaitabile ne kuyuka namba, Anweba mwi Wazhila wa kwa Lesa.” (Yoano 6:66-69) Abino byambo byo byasangajikilepo Yesu! Umvwe awa ubena kufunda Baibolo naye waamba bino byonka byambo bya lwitabilo, kyakonsha kwimusangajika bingi anweba.
Yesu Watelekanga na Mushingi
7. Mambo ka bena Samaliya bavula o bamwitabijile Yesu?
7 Kishinka kikwabo kyalengejile Yesu kwikala musapwishi walenganga bulongo baana ba bwanga kyajinga kya kuba’mba, watele bantu muchima ne kuteleka kwi abo na mushingi. Kya kumwenako, kimye kimo Yesu wasapwijile mwanamukazhi mwina Samaliya kwipi na ku mushima wa kwa Yakoba ku Saikala. Kimye kyo besambilenga, Yesu kechi waubiletu saka amba ne, watelekelenga kimye kyaambilenga yewa mwanamukazhi. Byo aumvwinenga byaambilenga yewa mwanamukazhi, Yesu wamwene amba watemwa mpopwelo, kepo amubujile’mba Lesa watemwa boba bakeba kumupopwela na mupashi ne na bukine. Yesu wamwesheshe mushingi ne kuta muchima ku yewa mwanamukazhi, kepo uno mwanamukazhi naye abujile bantu pe Yesu, kabiji “bavula bena Samaliya ba ku yewa muzhi bamwitabijile mambo a byambo bya mwanamukazhi.”—Yoano 4:5-29, 39-42.
8. Bantu byo batemwa kwamba biji ku michima yabo kyakonsha kwimukwasha byepi kutendeka mwisambo mu mwingilo?
8 Bantu batemwa bingi kwamba biji ku michima yabo. Kya kumwenako, bangikazhi ba ku Atene batemenwe bingi kwamba byo balangulukanga ne kufunjilapo bintu byakatataka. Kino kyalengejile mutumwa Paulo kwamba bulongo jashi janji ku Aleopagusa mu yewa muzhi. (Byubilo 17:18-34) Ne anweba kimye kyo mubena kutendeka kwisamba na mwina nzubo mu mwingilo wenu, mwakonsha kwamba’mba: “Nemufwakesha mambo natemwa bingi kumvwa byo mwamba [pa mutwe umo].” Telekeshai bibena kwamba yewo muntu, kepo mwiye mwambepo, nangwa kumwipuzha pa yewo mutwe. Bino mwabwela mwamumwesha Baibolo byo aamba pa yewo mutwe.
Yesu Wayukile bya Kwamba
9. Yesu waubile ka saka akyangye ‘kulumbulula Binembelo’ kwi Kileopasa ne mukwabo ye ajinga nanji?
9 Yesu kechi wakajilwanga bya kwamba ne. Kununga pa byo atelekanga bulongo, wayukanga ne byalangulukanga bantu, kabiji wayukanga ne bya kwamba. (Mateo 9:4; 12:22-30; Luka 9:46, 47) Kya kumwenako: Panyumatu ya lusanguko lwa kwa Yesu, baana banji ba bwanga babiji bafuminenga ku Yelusalema kuya ku Emasa. Jishimikila ja mu Mambo awama jashimuna’mba: ‘Byo besambilenga ne kwiipanguzha bene na bene, Yesu mwine wafwenyenye kwipi, kaye ne nabo pamo. Bino meso abo ashinkilwe’mba, bakamuyuka. Ne aye wibambile’mba, Lelo ñanyi byambo bino byo muya na kwisamba? Kepo baimene, sa bapopomenwa. Kumvwa umo, jizhina janji Kileopasa amba, Lelo anweba mwi mwenyi mu Yelusalema bunke bwenu byo mwabula kuyuka byalukutamo mu ano moba nyi? Kumvwa aye amba, i bi ka?’ Mufunjishi Wayukisha waumvwinenga byo balondolwelenga amba Yesu wa ku Nazala wafunjishanga bantu, kuba bya kukumya, kabiji bamwipayile. Pano bamo baambilenga amba bamusangula mu bafu. Yesu wamulekeletu Kileopasa ne mukwabo ye ajinga nanji saka besamba. Kepo ebalumbulwijile byo bafwainwe kuyuka, saka ‘ebalumbulwila Binembelo.’—Luka 24:13-27, 32.
10. Mwakonsha kuyuka byepi bibena kulangulukapo muntu ye mwasambakana mu mwingilo pa mwisambo umo wa mu bupopweshi?
10 Kimo kimye ne anweba kechi mwakonsha kuyuka byaitabilamo yewo mwina nzubo ne. Bino pa kuba’mba muyuke, mwakonsha kwamba kwi aye amba mwatemwa bingi kumvwa byamba bantu pa mambo a lulombelo. Kepo mwaipuzha’mba: “Nanchi mwalanguluka’mba bantu bonse bomvwa milombelo nyi?” Mukumbu ye akumbula wakonsha kuvumbulula byavula pa bibena kulangulukapo yewo muntu ne bupopweshi bo ajimo. Umvwe uyapo mu bupopweshi buji bonse, mwakonsha kutemwa kuyukilapo ne bikwabo kupichila mu kumwipuzha amba: “Nanchi mwalanguluka’mba Lesa umvwa milombelo yonse nyi, inyi kuji milombelo imo yo abula kumvwa?” Mepuzho a uno mutundu akonsha kulengela mwisambo kuwama. Umvwe kyafwainwa kumubulako byaamba Kinembelo pa yewo mwisambo, mwakonsha kuyuka mwa kubila, kechi kumushinawina pa byo aitabilamo ne. Umvwe watemwa kuteleka kwi anweba, wakonsha kutemwa bingi kuba’mba mukabweleko jibiji na kukesamba nanji. Pano mwafwainwa kuba byepi inge waipuzha bwipuzho bo mwakonsha kubula kukumbula? Mwakonsha kuya na kupesapesapo ne kubwela saka mwinengezha na ‘kwibakumbula mambo a luketekelo lo muji nalo, bino kasa muba na bukimote ne mushingi.’—1 Petelo 3:15.
Yesu Wafunjishanga Bantu Bajinga na Muchima wa Kukeba Kufunda Bukine
11. Ki ka kyafwainwa kwimukwasha kutana boba bakeba kwibafunjisha?
11 Yesu muntu waoloka wajinga na milangwe ya mukwashanga kuyuka bantu bajinga na muchima wa kukeba kufunda bukine. Atweba kitukatazha bingi kuyuka boba ‘baji na muchima wa bukishinka wa kukeba bumi bwa myaka.’ (Byubilo 13:48, NW) Byo byo kyajinga ne ku batumwa bo aambijile Yesu amba: “Mu mizhi yonse yo mukatwelamo, nangwa mukatampe nangwa muchuchu, ipuzhaimo muntu wafwainwa.” (Mateo 10:11) Byonka byajinga batumwa ba kwa Yesu, ne anweba mwafwainwa kwipuzhamo bantu bakeba kumvwa ne kufunda bukine bwa mu Binembelo. Mwakonsha kutana bantu bakeba kufunda bukine umvwe saka muteleka bibena kwamba bo mubena kwisamba nabo, saka mumona byubilo bya muntu umo umo.
12. Mwakonsha kutwajijila byepi na kukwasha muntu ukeba kufunda bukine?
12 Panyuma ya kwisamba na muntu wamwesha lusekelo mu mambo a Bufumu, mwafwainwa kutwajijila na kulanguluka pa bukine bwa mu Baibolo bo afwainwa kufunda. Umvwe mwanemba bishinka byo mwafunda panyuma ya kwisamba na muntu mambo awama, kino kyakonsha kwimukwasha kutwajijila na kumukwasha ku mupashi. Kimye kya kubwelako, mwafwainwa kutelekeshanga ku byo abena kwamba pa kuba’mba muyuke bulongo byo aitabilamo, byubilo byanji, nangwa bwikalo bwanji byo buji.
13. Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba muyuke bantu byo balanguluka pa Baibolo?
13 Mwakonsha kutundaika byepi bantu kuba’mba bemubule byo balanguluka pa Mambo a Lesa? Mu mapunzha amo, kijitu bulongo kwipuzha’mba: “Nanchi kimushupa kumvwa Baibolo byo aamba nyi?” Mukumbu ku bwipuzho bwa uno mutundu javula umwesha yewo muntu byo amona bintu bya ku mupashi. Jishinda jikwabo ke kutanga kinembelo ne kwipuzha’mba: “Mwaumvwa mo kyatala nyi?” Byonka byajinga Yesu, ne anweba mwakonsha kukwasha bantu mu mwingilo wenu umvwe saka mwipuzha mepuzho awama. Nangwa byonkabyo, kyawama kwikala bajimuka.
Yesu Waipuzhanga Bulongo Mepuzho
14. Kwa kubula kwipuzhaipuzha bantu, mwakonsha kumwesha byepi amba mwata muchima ku byo babena kwamba?
14 Mweshai amba mwata muchima ku bibena kwamba bantu kwa kubula kwibalengesha bumvu. Londelai byaubanga Yesu. Kechi waipuzhangatu kipuzheipuzhe ne, bino waipuzhanga mepuzho alengelanga bantu kulangulukapo. Kabiji Yesu waumvwanga byaambanga bantu, kino kibalengelanga kwikizha michima yabo ne kwikala bakasuluka. (Mateo 11:28) Bantu ba mitundu yonse bamukasulukilanga ne kumusolomoka na kumubula makatazho abo. (Mako 1:40; 5:35, 36; 10:13, 17, 46, 47) Ne anweba pa kuba’mba bantu bemukasulukile ne kwimubula byo balangulukapo pa Baibolo ne mafunjisho ajimo, kechi mwafwainwa kukizhamo kwibepuzha ne.
15, 16. Mwakonsha kulengela byepi bantu kuba’mba bambenga biji ku michima yabo pa mambo a bupopweshi?
15 Kununga pa kwipuzha bulongo mepuzho, mwakonsha kwibatundaika kuba’mba mwisambenga kupichila mu kwamba byambo byakonsha kwibasangajika kepo mwibapa kimye kya kuba’mba nabo bambepo. Kya kumwenako, Yesu wabujile Nikodema amba: “Inge muntu ne kusemwa jibiji ne, kechi akonshe kumona bufumu bwa Lesa ne.” (Yoano 3:3) Abino byambo byamufikile bingi pa muchima Nikodema kya kuba’mba kechi wakankelwe kukumbula ne kumvwa byaambilenga Yesu ne. (Yoano 3:4-20) Ne anweba mwakonsha kulengela bantu kutendeka kwisamba nabo.
16 Lelo jino, bupopweshi bwavula bingi nabiji mu Africa, Eastern Europe, ne ku Latin America. Mu ano mapunzha, javula mwakonsha kutendeka kwisamba na bantu kupichila mu kwamba’mba: “Kyangikala bingi ku muchima pa kumona bupopweshi byo bwavula. Bino naketekela namba katatakatu bantu ba mu mikoka yonse bakakwatankane mu mpopwelo ya kine. Nanchi mwakonsha kutemwa kino kubiwa nyi?” Umvwe mwaambapo kintu kimo kya kukumya pa mambo a lwitabilo lwenu, mwakonsha kulengela bantu kukasuluka kwamba biji ku michima yabo. Kabiji mepuzho apela bingi kukumbula umvwe mwa kukumbwila muji mubiji. (Mateo 17:25) Panyuma ya kuba mwina nzubo wakumbula bwipuzho bwenu, ne anweba panai mukumbu wenu ne kutangapo kinembelo kimo nangwa bibiji. (Isaya 11:9; Zefwaniya 3:9) Umvwe saka mutelekesha ne kumvwa bibena kukumbula muntu, mwakonsha kuyuka byo mukeya na kwisambapo kimye kikwabo kyo mukabwelako.
Yesu Waumvwanga Byaambanga Banyike
17. Ki ka kimwesha’mba Yesu watemenwe bingi banyike?
17 Yesu kechi watemenwetu bakulumpe bonka ne, bino watemenwe ne banyike. Wayukile makayo akayanga banyike ne bintu byo baambanga. Kimo kimye waitanga banyike kwiya ko aji. (Luka 7:31, 32; 18:15-17) Pa boba bantu baiyanga na kumvwa byaambanga Yesu patanwanga ne banyike bavula. Kimye banyike kyo babijikilenga na kumutota Mesiasa, Yesu wamwene ne kwibabula’mba Binembelo byaambijile jimo amba kino kikobiwa. (Mateo 14:21; 15:38; 21:15, 16) Lelo jino, banyike bavula babena kwikala ke baana ba bwanga ba kwa Yesu. Pano mwakonsha kwibakwasha byepi?
18, 19. Mwakonsha kukwasha byepi mwanenu ku mupashi?
18 Pa kuba’mba mukwashe mwanenu ku mupashi, mwafwainwa kumvwa byo abena kwamba. Mwafwainwa kuyuka bintu byo ayuka byapusana na bilanguluka Yehoba. Nangwa ambe bintu bya mutundu ka, kyawama patanshi kumutakaika. Apa bino mwatanga binembelo byakonsha kumukwasha kuyuka Yehoba byo alanguluka pa bintu.
19 Kwipuzha mepuzho kwakonsha kwimulengela kuyuka bibena kulanguluka mwanyike. Pano bino, banyike kechi batemwa kwibepuzha ipuzha byonka byo kikala ku bakulumpe ne. Mu kifulo kya kuba’mba mwanenu akumbulenga mepuzho ashupa, nga mambo ka a kubulatu kwambapo byambo bicheche pe anweba bene? Kwesakanatu na mutwe ubena kwambiwapo, Mwakonsha kwamba’mba kala mwiumvwanga bibye, ne kulondolola kimulengelanga kwiumvwa byobyo. Kepo mwakonsha kwipuzha’mba: “Nanchi ne obewa byo byo wiumvwa byonkabye nyi?” Mukumbu wakonsha kukumbula mwanenu wakonsha kwimulengela kwisamba mwisambo wanema bingi wa mu Binembelo.
Ikalai Byonka Byajinga Musapwishi Wayukisha Kulenga Baana ba Bwanga
20, 21. Mambo ka o mwafwainwa kutelekelanga byamba bantu mu mwingilo wenu wa kulenga baana ba bwanga?
20 Kikale mubena kwisambapo mutwe umo na mwanenu nangwa na muntu uji yense, kyawama bingi kutelekanga ku byo abena kwamba. Kino kimwesha’mba mwamutemwa. Umvwe saka muteleka, ko kuba’mba mwikepesha, kabiji awa ubena kwamba mwamupa mushingi ne kumumwesha butemwe. Pa kuba’mba mumvwe bibena kwamba muntu, kikebewa kuteshako muchima ku byo abena kwamba.
21 Kimye kyo muji mu mwingilo wa bwina Kilishitu, twajijilai na kumvwa byamba bantu. Umvwe saka muteleka byo babena kwamba, kikemulengela kuyuka mitwe yawama ya bukine bwa mu Baibolo yo bakonsha kutemwa. Apa bino mwibakwasha kupichila mu kwingijisha mashinda apusana pusana afunjishishangamo Yesu. Umvwe ke mube bino, mukekala balusekelo mambo a kwikala byonka byajinga Musapwishi Wayukisha kulenga Baana ba bwanga.
Musakukumbula’mba Ka?
• Yesu watundaikanga byepi bantu kwamba biji ku michima yabo?
• Mambo ka Yesu o aumvwinanga byaambanga boba bo afunjishanga?
• Mwakonsha kwingijisha byepi mepuzho mu mwingilo wenu?
• Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba mukwashe banyike ku mupashi?
[Kipikichala pa peja 26]
Kimye kyo mubena kusapwila monai’mba mubena kumvwa byamba bantu