Ikalai Na Byubilo Byakonsha Kwimukwasha Kulenga Baana Ba Bwanga
‘Yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga.’—MATEO 28:19.
1. Ñanyi mingilo ne byubilo byakebewenga kwikala na bakalume ba Lesa bamo ba kala?
KIMO kimye bakalume ba Yehoba bafwainwa kuyukapo mingilo ne kwikala na byubilo byafwainwa kwibakwasha kwingila mwingilo wanji. Kya kumwenako, Lesa wakambizhe ba Abalahama ne Sala kusha muzhi wa bunonshi ne kuya ku Ula, kabiji bakebewenga kwikala na byubilo ne maana afwainwe kwibalengela kwikala mu matente. (Bahebelu 11:8, 9, 15) Pa kuba’mba Yoshua atangijile bena Isalela kuya mu Ntanda ya Mulaye, wafwainwe kwikala wakosa, kuketekela mwi Yehoba, ne kuyuka Mizhilo yanji. (Yoshua 1:7-9) Kabiji ba Bezalela ne Oholyaba mingilo yo bayukijile jimo baishile kwiiyukisha na mambo a mupashi wa Lesa wibakwashishe kuba’mba bengile ne kutangijila mwingilo wa kushimika tente wa lusambakeno ne mingilotu ikwabo.—Kulupuka 31:1-11.
2. Ñanyi mepuzho aamba pa mwingilo wa kulenga baana ba bwanga o twaya twisambepo?
2 Byo papichile myaka yavula, Yesu Kilishitu wapele baana banji ba bwanga uno mwingilo wa kuba’mba: ‘Yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga, ne kwibabatiza mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja Mupashi Wazhila: ne kwibafunjisha balamenga byonse byo nemukambizhe.’ (Mateo 28:19, 20) Kechi kyakimwekelepo kala kya kupana mwingilo wabaya wa kwingila bantu nabiji uno ne. Ñanyi byubilo bikebewa pa kwingila mwingilo wa kulenga baana ba bwanga? Twakonsha kwikala byepi na bino byubilo?
Temwai Lesa kya Kine
3. Mukambizho wa kulenga baana ba bwanga witulengela kuba ka?
3 Pa kuba’mba twisambe na bantu ne kwibetabisha kuba’mba bapopwelenga Lesa wa kine kikebewa kutemwa Yehoba kya kine. Bena Isalela bamwesheshe amba bamutemwa Lesa kupichila mu kulama mikambizho yanji, kulambula bitapisho byafwainwa, ne kumutota mu nyimbo. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:12, 13; 30:19, 20; Salamo 21:13; 96:1, 2; 138:5) Byo tuji na mwingilo wa kulenga baana ba bwanga, ne atweba tulondela mizhilo ya Lesa, bino tumwesha amba twamutemwa Yehoba kupichila mu kubulako bantu kuba’mba bamuyuke ne kuyuka nkebelo yanji. Twafwainwa kwamba na kusumininwa, kuyuka byambo byawama kwingijisha pa kuba’mba tulumbulule lusekelo lwetu kwi Lesa pa mambo a luketekelo lo etupa.—1 Tesalonika 1:5; 1 Petelo 3:15.
4. Mambo ka Yesu kyo atemwejile kufunjisha bantu pe Yehoba?
4 Byo atemenwe Yehoba kya kine, Yesu waikele na lusekelo lwa kwamba pa nkebelo ya Lesa, Bufumu, ne mpopwelo ya kine. (Luka 8:1; Yoano 4:23, 24, 31) Yesu waambile’mba: “Kajo kami ko kuba kyaswa muchima wa aye wantuma, ne kupwisha mwingilo wanji.” (Yoano 4:34) Abino byambo byaambile nyimbi wa masalamo bingila kwi Yesu. Byaamba’mba: “Nsekela bingi mu kuba kyaswa muchima wenu, anweba Lesa wami; Kine, mizhilo yenu yanembwa mukachi kami. Nsapwila mambo a lusekelo a bololoke mu kipwilo kikatampe; Talai, kechi nkanye kyakanwa kyami ne, Anweba Yehoba, anweba mwayuka.”—Salamo 40:8, 9; Bahebelu 10:7-10.
5, 6. Ñanyi kyubilo kyafwainwa kwitukwasha kulenga baana ba bwanga?
5 Byo batundaikwa na butemwe bwa kutemwa Lesa, aba bafunda katataka bukine bwa mu Baibolo kimo kimye bamba pe Yehoba ne pa Bufumu ku bantu kya kuba be betabisha nabo kutendeka kubalaulabalaula mu Binembelo. (Yoano 1:41) Butemwe bwa kutemwa Lesa bo bwitulengela kwingila mwingilo wa kulenga baana ba bwanga. Onkao mambo, twayai tutwajijile kwikala na buno butemwe kupichila mu kutanganga Mambo anji ne kulanguluka langulukangapo pa byo twatanga.—1 Timoti 4:6, 15; Lumwekesho 2:4.
6 Butemwe bwa kutemwa Yehoba bo bwamulengejile Yesu Kilishitu kwikala mufunjishi wabambakana. Pano bino, kino kechi kyo kyonka kishinka kyamulengejile kwikala utaya mbila ya Bufumu wawama ne. Pano ñanyi kyubilo kikwabo kyamukwashishe Yesu kulenga baana ba bwanga?
Temwai Bantu kya Kine
7, 8. Yesu wamonanga byepi bantu?
7 Yesu watele bingi bantu muchima ne kwibatemwa. Nangwatu saka akyangye kwiya panopantanda, byo akijinga na Lesa pamo nobe “sendwe mwine,” watemenwe bingi bintu byalamachile bantu. (Byambo bya Mana 8:30, 31) Byo aishile panopantanda, Yesu waubilanga bantu lusa, ne kutekenesha boba baiyanga kwi aye. (Mateo 11:28-30) Yesu wamwesheshe biji butemwe ne lusa lwa Yehoba, kabiji kino kyalengejile bantu kupopwela Lesa umotu yenka wa kine. Bantu ba mitundu yonse baumvwanga byaambanga Yesu mambo wibatemenwe ne kuta muchima bwikalo bwabo.—Luka 7:36-50; 18:15-17; 19:1-10.
8 Mwanamulume umo byo aipwizhe pa byo afwainwe kuba pa kuba’mba akekale na bumi bwa myaka, “Yesu, pa kumutala wamutemenwe.” (Mako 10:17-21) Pa mambo a bantu bamo bo afunjishe Yesu ku Betani, tutanga’mba: “Yesu watemenwe Mata ne mulongo wanji Maliya ne Lazalasa.” (Yoano 11:1, 5) Yesu watele bingi bantu muchima kya kuba’mba kimye kimo wakankalwanga ne kukokoloka mu kukebatu kwibafunjisha. (Mako 6:30-34) Buno butemwe bwa kine bwa kutemwa bantu bwamulengejile Yesu kukwasha bantu kwiya ku mpopwelo ya kine.
9. Paulo wajinga na byubilo ka byamukwashanga kulenga baana ba bwanga?
9 Mutumwa Paulo naye watele bingi muchima ku bantu bo asapwilanga. Kya kumwenako, waambijile boba baikele bena Kilishitu mu Tesalonika amba: “Byo twimutemwisha, twaswishishe kwimupa kechi mambo awama a Lesa onka ne, ne myeo yetu pamo, mambo mwaalukile ke muji batemwe betu.” Kyafuminemo ke kya kuba’mba, butemwe bo amwesheshe Paulo bwalengejile bamo mu Tesalonika ‘kuvundamina ku bankishi ne kwalulukila kwi Lesa, mu kwingijila Lesa mumi.’ (1 Tesalonika 1:9; 2:8) Ne atweba umvwe twatemwa bantu kya kine, byonka bibatemenwe Yesu ne Paulo, twakonsha kwikala na lusekelo pa kumona mambo awama byo abena kufika pa michima ya boba ‘baji na muchima wa bukishinka wa kukeba bumi bwa myaka.’—Byubilo 13:48, NW.
Ikalai na Muchima wa Kwipana
10, 11. Mambo ka o twafwainwa kwikela na muchima wa kwipana pa kulenga baana ba bwanga?
10 Aba bakwasha bantu kwikala baana ba bwanga bakebewa kwikala na muchima wa kwipana. Kechi bata muchima pa kwikala na bunonshi bwa ku mubiji ne. Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Kyakatazha bingi banonka byavula kutwela mu bufumu bwa Lesa!” Baana ba bwanga bakuminye bingi pa kumvwa kino, bino Yesu wanungilepo amba: ‘Anweba baana, kyakatazha bingi kutwela mu bufumu bwa Lesa aba baketekela bunonshi bwabo! Ngamela kupita mu jiso ja nguya kyapelako, kechi kyakatazha pamo ne munonshi kutwela mu bufumu bwa Lesa ne.’ (Mako 10:23-25) Yesu watundaikilenga baana banji ba bwanga kwikala bwikalo bwapela pa kuba’mba bate muchima mu kulenga baana ba bwanga. (Mateo 6:22-24, 33) Mambo ka kwikala na muchima wa kwipana kyo kwitukwashisha kulenga baana ba bwanga?
11 Kikebewa kwibikako bingi pa kubatu’mba tufunjishe bintu byakambizhe Yesu. Mwina Kilishitu ukeba kulenga baana ba bwanga wibikako bingi kufunjisha lufunjisho lwa Baibolo mulungu ne mulungu ku bantu bakeba kufunda bukine. Pa kuba’mba batane bantu bakeba kufunda bukine, bataya mbila ya Bufumu bamo baleka kwingila mingilo ya kimye kyonse, ne kutendeka kwingila mingilo yafwainwa kwibashilangako kimye. Bena Kilishitu bavula bafunda mulaka mukwabo pa kuba’mba basapwile ku bantu ba milaka yapusana pusana bekala monka mu mpunzha mo baji. Basapwishi bakwabo basha mazubo abo ne kuvilukila ku mapunzha nangwa ku byalo bingi pa kuba’mba bengile pabaya mu mwingilo wa kunowa. (Mateo 9:37, 38) Pa kuba’mba bino byonse byubiwe, kikebewa kwikala na muchima wa kwipana. Pano bino kuji bintu byavula bingi bikebewa pa kwikala musapwishi ulenga baana ba bwanga.
Ikalai Batekanya, Bino Kange Monaunenga Kimye Ne
12, 13. Mambo ka kutekanya kyo kwanemena pa kulenga baana ba bwanga?
12 Butekanye ke kyubilo kikwabo kitukwasha kulenga baana ba bwanga. Mambo etu a bwina Kilishitu akebewa kwiatambwila bukiji bukiji, bino kulenga baana ba bwanga javula kukebewa kimye ne butekanye. (1 Kolinda 7:29) Yesu kechi wamwesheshe muchima wa kubula kutekanya ku mulongo wanji Yakoba ne. Nangwa kya kuba Yakoba wayukile mafunjisho a kwa Yesu, papichile kimye pa kuba’mba ekale mwana wa bwanga. (Yoano 7:5) Nangwa byonkabyo, Yakoba waishile kwikala mwana wa bwanga Kilishitu saka afwa kala, kimye kya Pentekosita mu 33 C.E., mambo Binembelo bimwesha’mba bapwilanga pamo na bainanji, balongo banji, ne batumwa na kulombela pamo. (Byubilo 1:13, 14) Yakoba wanungulukile bingi ku mupashi, kabiji palutwe kacheche watatwile kwingila mingilo yanema bingi mu kipwilo kya bwina Kilishitu.—Byubilo 15:13; 1 Kolinda 15:7.
13 Byonka biji banjimi, ne bena Kilishitu nabo babena kujima bintu bibula kukoma lubilo, ko kuba’mba bantu babanda kumvwa mwatala Mambo a Lesa, butemwe bwa kutemwa Yehoba, ne muchima wa Kilishitu. Kino kikebewa kwibatekenya. Yakoba wanembele’mba: “Anwebakwetu, tekanyai kufika ne ku kwiya kwa Nkambo. Talai, njimi byo apembela kajo ka mutengo wanema kalupula mushiji, kasa atekanya, poso watambula mvula wa bañondo batanshi ne wa bapelako. Ne anweba nenuwa tekanyai, ikoseshai michima yenu: mambo kwiya kwa Nkambo kwafwenya kala ke pepi.” (Yakoba 5:7, 8) Yakoba wakambizhenga bakwabo ba mu lwitabilo kwikala ‘batekanya kufika ne ku kwiya kwa Nkambo.’ Baana ba bwanga inge babula kumvwisha mwatajile bintu bimo, Yesu wibalumbulwilanga mu butekanye ne kwibapa byakumwenako. (Mateo 13:10-23; Luka 19:11; 21:7; Byubilo 1:6-8) Byo tuji mu kimye kya kwikalapo kwa kwa Nkambo, ne atweba twafwainwa kwikala batekanya byo tubena kwibikako kulenga baana ba bwanga. Aba bekala baana ba bwanga ba kwa Yesu ano moba etu kikebewa kwibafunjisha saka twatekanya.—Yoano 14:9.
14. Nangwa kya kuba twatekanya, twakonsha kwingijisha byepi kimye kyetu bulongo pa kulenga baana ba bwanga?
14 Nangwa kya kuba twatekanya, mambo o tusapwila kechi apanga bipangwa mu bantu bavula bo tufunjisha Baibolo ne. (Mateo 13:18-23) Onkao mambo, inge twaingila papelela bulume bwetu na kwibakwasha, tuleka kutaya kimye na bano bantu ne kukeba bantu bakwabo bakonsha kunemeka bukine bwa mu Baibolo. (Musapwishi 3:1, 6) Bino nangwatu boba banemeka bukine bwa mu Baibolo bakonsha kukebewa kimye kyabaya kya kwibakwashishamo kupimpula milanguluko, byubilo, ne bintu byo boba mu bwikalo bwabo. Onkao mambo tutekanya, byonka Yesu byo atekenyejile baana banji ba bwanga bashupikilwe bingi pa kuba amba bekale na byubilo byawama.—Mako 9:33-37; 10:35-45.
Ikalai na Busendwe bwa Kufunjisha
15, 16. Mambo ka kwamba mu jishinda japela kumvwa ne kunengezha bulongo kyo kwanemena kimye kyo tubena kulenga baana ba bwanga?
15 Butemwe bwa kutemwa Lesa, kuta bantu muchima, muchima wa kwipana, ne kwikala batekanya ke bintu byanema bingi byakonsha kwitukwasha kulenga baana ba bwanga. Busendwe bwa kufunjisha bukebewa kwibunungulula, mambo bwitulengela kulondolola bintu mu jishinda japela kumvwa. Kya kumwenako, byambo byavula byaambanga Mufunjishi Wayukisha, aye Yesu Kilishitu, byajingamo na bulume mambo byapelele kumvwa. Mwakonsha kuvuluka byambo byaambile Yesu nabiji bya kuba’mba: “Ibikilai nsabo mwiulu.” “Ke kupana kyazhila ku bakabwa ne.” ‘Maana beabingisha ku mingilo yao.’ “Lubulai kwi Kesala bya kwa Kesala; ne kwi Lesa bya kwa Lesa.” (Mateo 6:20; 7:6; 11:19; 22:21) Pano bino Yesu kechi waambilengatu byambo bipi ne. Wafunjishanga byambo byaumvwanyikanga ne kulondolola bintu umvwe kyafwainwa. Nga anweba mwakonsha kulonda byepi mfunjishisho ya kwa Yesu?
16 Kunengezha bulongo kyo kintu kyanema kyakonsha kwitukwasha kufunjisha mu jishinda japela kumvwa. Umvwe musapwishi kechi wanengezha bulongo ne, kimulengela kwamba byavula. Kyakonsha kumulengela kuvweta pa bishinka byanema, na mambotu a kukeba kwamba byonse byo ayuka pa yewo mutwe ubena kwambiwapo. Pano musapwishi wanengezha bulongo ulanguluka pa muntu ye abena kufunjisha, ulanguluka pa mutwe, ne kwambatu bishinka bibena kukebewa. (Byambo bya Mana 15:28; 1 Kolinda 2:1, 2) Umwena jimo bishinka byayukapo kala yewo muntu ye abena kufunjisha, kabiji ne bishinka byo afwainwa kwambapo kyabaya kimye kya lufunjisho. Musapwishi wakonsha kuyuka bishinka byavula bingi byawama pa yewo mutwe, pano bishinka pa kuba’mba byumvwanyike, wafwainwa kwambatu bibena kukebewa kwapwa.
17. Twakonsha kukwasha byepi bantu kulanguluka mwatala Binembelo?
17 Kabiji Yesu wakwashanga bantu kulanguluka, mu kifulo kya kwibabulatu bishinka. Kya kumwenako, kimye kimo waipwizhe’mba: ‘I ki ka kyo walanguluka Shimona? Bamfumu ba pano panshi, batambula misonko ne milambo kwi bañanyi? Ku baana babo bene nyi, inyi ku bangi?’ (Mateo 17:25) Twakonsha kutemwa bingi kulumbulula byavula mu Baibolo kya kuba’mba twafwainwatu kwikanya atwe bene pa kuba’mba tuleke muntu ye tubena kufunjisha mwine elumbulwile nangwa kulondolola mutwe ubena kwisambiwapo kimye kya lufunjisho lwa Baibolo. Kechi twafwainwa kwipuzha bantu mepuzho avula ne. Mu kifulo kya byobyo, twafwainwatu kuyuka mwakubila, kwingijisha bya kumwenako byawama, ne kwipuzha mepuzho alangulukwapo bulongo. Abino byakonsha kwitulengela kwibakwasha kumvwisha mwatala bishinka bya mu Binembelo biji mu mabuku etu alumbulula Baibolo.
18. Mu ‘kufunjisha bulongo’ mwavwangwa ka?
18 Binembelo byamba pa ‘kufunjisha bulongo.’ (2 Timoti 4:2; Titusa 1:9) Akuno kufunjisha kwavwangamo bintu byavula kechi kukwashatu muntu kuba’mba aswate bishinka ne. Twafwainwa kukwasha ye tubena kufunjisha Baibolo kuba’mba omvwishe lupusano luji pakachi ka bukine ne bubela, byawama ne byatama, milangwe ne kubula milangwe. Umvwe muntu ke obe bino ne kwingila na ngovu kwikala na butemwe bwa kutemwa Yehoba, wakonsha kuyuka ene mambo o afwainwa kukokela Lesa.
Ikalai na Mukoyo wa Kulenga Baana ba Bwanga
19. Bena Kilishitu bonse bevwangamo byepi mu kulenga baana ba bwanga?
19 Kipwilo kya bwina Kilishitu ke jibumba jaimena pa kulenga baana ba bwanga. Umvwe muntu waaluka mwana wa bwanga, Kamonyi wa kwa Yehoba wamutaine ne kumukwasha kufunda bifunjisha Baibolo kechi ye yenkatu wafwainwa kusekela ne. Umvwe jibumba ja bantu jaumvwañana kuya na kukeba mwana walubilamo, muntu umotu mu jojo jibumba ye usakumutuluka. Pano umvwe mwana wabwela wakwatankana na bansemi yanji, bonse bayile na kumukeba basekela. (Luka 15:6, 7) Popamotu, kipwilo kyonse kingilako mwingilo wa kulenga baana ba bwanga. Bena Kilishitu bonse bevwangamo mu kukeba boba bakonsha kwikala baana ba bwanga ba kwa Yesu. Kabiji umvwe muntu watendeka kutanwa ku kipwilo pa Nzubo ya Bufumu, mwina Kilishitu yense watanwapo wingilako mwingilo wa kukosesha yewo muntu kuba’mba ekale na lusanchilo lwa mpopwelo ya kine. (1 Kolinda 14:24, 25) Kifumamo ke kya kuba’mba, bena Kilishitu bonse bakonsha kusekela pa kutana kuba’mba baana ba bwanga bakatataka babena kunungwako pa mwaka pa mwaka.
20. Mwafwainwa kuba ka umvwe mukeba kufunjisha bantu bukine bwa mu Baibolo?
20 Bena Kilishitu bavula bakishinka bakonsha kutemwa bingi kufunjisha muntu kuba’mba ayuke Yehoba ne mpopwelo yanji ya kine. Pano bino, nangwa kya kuba baingila na ngovu, kimo kimye kechi bakonsha kumukwasha mu jino jishinda ne. Umvwe ne anweba mukyangye kukwashapo muntu, twajijilaitu na kutemwa Yehoba, tainga bantu muchima, ikalainga na muchima wa kwipana, ikalainga batekanya, kabiji twajijilai na kuwamishako busendwe bwenu bwa kufunjisha. Kyakila byonse, lombai kuba’mba mwikale na kizaku kya kufunjisha bukine. (Musapwishi 11:1) Yukai kuba’mba byonse byo muba mu mwingilo wa Yehoba bikwashako mu mwingilo wa kulenga baana ba bwanga awo utumbijika Lesa.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Mambo ka mwingilo wa kulenga baana ba bwanga kyo esekela butemwe bo twatemwa Lesa?
• Ñanyi byubilo bikebewa kwikala na basapwishi balenga baana ba bwanga?
• Mu ‘kufunjisha bulongo’ mwavwangwa ka?
[Kipikichala pa peja 20]
Kupichila mu kulenga baana ba bwanga, bena Kilishitu bamwesha’mba bamutemwa Lesa kya kine
[Kipikichala pa peja 22]
Mambo ka basapwishi balenga baana ba bwanga kyo bafwainwa kutemenwa bantu?
[Kipikichala pa peja 23]
Ñanyi byubilo bimo byafwainwa kwikala na boba balenga baana ba bwanga?
[Kipikichala pa peja 24]
Bena Kilishitu bonse batemwa bingi kumona bipangwa byawama biji mu kulenga baana ba bwanga