Mwafwainwa Kutambula Bufumu Bwa Lesa
‘Kano ko kayukilo kamweka ka buchibamambo bwaoloka bwa kwa Lesa; amba mukatelwe’mba, bo bafwainwa bufumu bwa Lesa.’—2 TESA. 1:5.
1, 2. Nkebelo ya Lesa iji byepi pa mambo a kuchiba mambo, kabiji ñanyi ukachiba mambo?
MUTUMWA Paulo wajinga mu Atene nobe mu mwaka wa 50 C.E. Byo aumvwine kutama ku muchima pa kumona bantu bavula bapopwelanga bankishi, kyamulengejile kwamba jashi jawama bingi. Wapezhezheko kwamba jashi janji na byambo byafikile pa muchima wa bantu bapopwelanga bankishi. Waambile’mba: “pakuba pano [Lesa] ubena kukambizha bantu bonse konse konse amba balapile: mambo aye watongola juba jo akebachibilamo mambo ba panopantanda monka mu bololoke, konka ku yewa muntu ye atongola; kabiji byo akoba byonkabyo aye wibapa bonse kiyukilo kya kwibayukishakyo, byo amusangwile mu bafu.”—Byubilo 17:30, 31.
2 Kyanema bingi kulangulukishapo pa kishinka kya kuba’mba Lesa watongola juba jo akebachibilamo mambo bantu! Buno buchibamambo bukobiwa na muntu ye abujile kutongola pa jizhina Paulo mu jashi janji jo aambile ku Atene, bino uno muntu twamuyuka amba Yesu Kilishitu yenka wasangwilwe. Buchibamambo bwa kwa Yesu bukalumbulula mweo nangwa lufu.
3. Mambo ka Yehoba o alayañenejile ne Abalahama, kabiji ñanyi wingila mwingilo wanema mu kufikizha luno lulayañano?
3 Aja Juba ja Kije jikekala myaka 1,000. Yesu ye ukalamanga kyokya kimye mu jizhina ja Yehoba byo akekala Mfumu wa mu Bufumu bwa Lesa, bino kechi ukalamanga bunke ne. Yehoba wasala bakwabo kufuma mu bantu bakalama pamo ne Yesu ne kuchiba mambo mu myaka kiumbi kimo. (Esakanyaiko Luka 22:29, 30.) Myaka nobe 4,000 yapitapo, Yehoba waajile kitendekesho kya jino Juba ja Kije byo alayañene na kalume wanji wa kishinka aye Abalahama. (Tangai Ntendekelo 22:17, 18.) Luno lulayañano lwatendekele kwingila mu 1943 B.C.E. Abalahama kechi waumvwishishe lolwa lulayañano byo lwafwainwe kukwasha bantu ne. Nangwa byonkabyo, atweba lelo jino twamona kuba’mba mu lolwa lulayañano lwa kwa Abalahama, lukunwa wa kwa Abalahama wingila mwingilo wanema bingi wa kufikizha nkebelo ya Lesa ya kuchibila bantu mambo.
4, 5. (a) Ñanyi uji lubaji lutanshi lwa yewa lukunwa wa kwa Abalahama, kabiji waambile’mba ka pa mambo a Bufumu? (b) Kimye ka luketekelo lwa kwikala lubaji lwa mu Bufumu kyo lwaikeleko?
4 Lubaji lutanshi lwa uno lukunwa wa kwa Abalahama ke Yesu, awo washingilwe na mupashi wazhila mu 29 C.E. ne kwikala Mesiasa nangwa’mba Kilishitu walayiwe. (Nga. 3:16) Pa myaka isatu ne kichika Yesu wasapwijilenga mambo awama a Bufumu ku mukoka wa Bayudea. Panyuma ya kumukwata Yoano Mubatishi, Yesu waambile’mba kobaji bakwabo bakonsha kwikala mu buno Bufumu byo aambile’mba: “Kufuma ku moba a Yoano Mubatishi ne kufika ku jino, bufumu bwa mwiulu bebubila mukoyo, ne bantu ba mukoyo bebumona na lupata.”—Mat. 11:12.
5 Saka akyangye kwamba pa boba “bebumona” Bufumu bwa mwiulu, Yesu waambile’mba: “Kine nemwambila namba, mu basemwa ku banabakazhi kafwako wakila Yoano Mubatishi ne: nangwa byonkabyo awa wa mucheche mu bufumu bwa Lesa ye wamukila.” (Mat. 11:11) Mambo ka bino byambo kyo byaambijilwe? Mambo luketekelo lwa kwikala lubaji lwa mu Bufumu bwa Lesa kechi lwajinga ku bantu bakishinka ne, kufikatu ne kimye mupashi wazhila kyo aitulwilwe pa Pentekosita mu 33 C.E. Pa kyokya kimye, Yoano Mubatishi saka afwa kala.—Byubilo 2:1-4.
Lukunwa wa kwa Abalahama Watongwelwe Amba Waoloka
6, 7. (a) Mu ñanyi jishinda lukunwa wa kwa Abalahama mo afwainwe kwikela “nobe tubangabanga twa mwiulu”? (b) Ñanyi mfweto yatambwijile Abalahama, kabiji mfweto ka itambwila lukunwa wanji?
6 Abalahama bamubujile’mba lukunwa wanji ukavula ne kwikala “nobe tubangabanga twa mwiulu” kabiji pamo nobe musenga wa ku kitulu kya kalunga ka mema. (Nte. 13:16; 22:17) Mu ñambilo ikwabo, mu kimye kya Abalahama, bantu kechi bayukile kibelengelo kya bantu bafwainwe kulenga uno lukunwa ne. Nangwa byonkabyo, kibelengelo kine kya lukunwa wa ku mupashi kyaishile kuyukanyikwa. Kununga pe Yesu, kino kibelengelo kyafika bantu 144,000.—Lum. 7:4; 14:1.
7 Pa mambo a lwitabilo lwa kwa Abalahama, Mambo a Lesa aamba’mba: “[Abalahama] wamwitabijile Yehoba, kabiji aye wamutelejilekyo ke bololoke.” (Nte. 15:5, 6) Kya kine, kafwako muntu nangwa umo waoloka ne. (Yako. 3:2) Nangwa byonkabyo, na mambo a lwitabilo lwakosa lwa kwa Abalahama, Yehoba wamwingijishenga uba nobe waji waolokele ne kumutelatu’mba mulunda nanji. (Isa. 41:8) Aba balenga lukunwa wa ku mupashi wa kwa Abalahama pamo ne Yesu nabo batongolwa’mba baoloka, kabiji kino kibaletela bingi mfweto kukila ne yatambwile Abalahama.
8. Ñanyi mfweto iji na lukunwa wa kwa Abalahama?
8 Bena Kilishitu bashingwa batongolwa amba baoloka mambo baitabila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu. (Loma 3:24, 28) Ku meso a Yehoba, bakasululwa ku bundengamambo bwabo, kabiji bakonsha kushingwa na mupashi wazhila kuba’mba bekale baana ba Lesa ba ku mupashi, balongo ba kwa Yesu Kilishitu. (Yoa. 1:12, 13) Bekala mu lulayañano lupya ne kwikala mukoka mupya, “bena Isalela ba Lesa.” (Nga. 6:16; Luka 22:20) Ano byo aikalapo mashuko akatampe! Kyafumamo mu kwibobila bino kwi Lesa, bena Kilishitu bashingwa luketekelo lwabo kechi lwa kwikala myaka ne myaka panopantanda ne. Baji bingi na lusekelo, mambo bakekala pamo ne Yesu mu Juba ja Kije ne kulama nanji pamo mwiulu.—Tangai Loma 8:17.
9, 10. (a) Kimye ka kitanshi bena Kilishitu kyo bashingilwe na mupashi wazhila, kabiji ki ka kyafwainwe kubiwa kulutwe yabo? (b) Bukwasho ka bwatambwile bena Kilishitu bashingwa?
9 Pa Pentekosita mu 33 C.E., jibumba ja bantu bakishinka japewe jishuko ja kwikala pa boba bakalama pamo ne Yesu mu Juba ja Kije. Baana ba bwanga ba kwa Yesu 120 babatizwe na mupashi wazhila ne kwikala bena Kilishitu batanshi kushingwa. Pano bino, luno lwajingatu lubaji lutanshi lwa kutambula bumi bwa myaka mwiulu. Kufumatu kyokya kimye, bafwainwe kumwesha bukishinka bwabo kwi Yehoba nangwa kya kuba Satana waletelenga meseko pe abo. Bafwainwe kwikala bakishinka kufikatu ne ku lufu lwabo pa kuba’mba batambule munchinya wa bumi mwiulu.—Lum. 2:10.
10 Na mambo a kino, Yehoba kupichila mu Mambo anji, ne mu kipwilo kya bena Kilishitu wapele bena Kilishitu bashingwa lutundaiko lwibafwainwe. Kya kumwenako, mutumwa Paulo wanembejile bena Kilishitu bashingwa mu Tesalonika amba: ‘Monka mo obila shabo ne baana banji mwine, kasa twimufunda, ne kwimukosesha, ne kwimulayisha, amba mwendenga mwafwainwa kwi Lesa, yenkaye wimwita mu bufumu bwanji mwine ne mu lukumo.’—1 Tesa. 2:11, 12.
11. Ñanyi byambo byanembelwe, Yehoba byo anengezhejile “bena Isalela ba Lesa”?
11 Kukila pa myaka 60 yalondejilepo kufuma pasajijilwe bashingwa batanshi ba mu kipwilo kya bena Kilishitu, Yehoba wamwene kuba’mba mwingilo waingijile Yesu panopantanda anembwe kubikapotu ne byo akwashishenga ne kujimuna bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi. Mu jino jishinda, Yehoba wavwangileko Binembelo bikwabo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki byanembelwe na mupashi ku Binembelo byanembelwe kala na mupashi bya Kihebelu. Binembelo bya Kihebelu byanembejilwe mukoka wa bena Isalela bakisemwa kimye kyo bajinga na bulunda bwawama na Lesa. Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki byanembejilwe “bena Isalela ba Lesa,” aba bashingilwe kwikala balongo ba Kilishitu ne baana ba ku mupashi ba Lesa. Pano bino, kino kechi kimwesha’mba aba babujile kwikala bena Isalela kechi bafwainwe kumwenamo mu kufunda Binembelo bya Kihebelu ne. Popamotu, ne bena Kilishitu babula kushingwa na mupashi wazhila bamwenamo bingi mu kufunda ne kwikela monka mwayila lujimuno luji mu Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki.—Tangai 2 Timoti 3:15-17.
12. Paulo wavulwilemo bena Kilishitu bashingwa amba ka?
12 Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi batongwelwe’mba baoloka ne kushingwa na mupashi wazhila pa kuba’mba batambule kya buswanyi kyabo mwiulu. Kushingwa kwabo kechi kwibalengejile kwikala bamfumu pa bena Kilishitu bakwabo bashingwa bakiji panopantanda ne. Mu kuya kwa kimye, bena Kilishitu bamo batanshi balubilemo kino kishinka ne kutendeka kukeba kutumbalala mu balongo babo ba mu kipwilo. Kino kyalengejile Paulo kwipuzha amba: “Mwaikuta kala! mwaaluka kala ke muji banonshi! pa kubula atweba mwaaluka kala ke muji bamfumu: kine kabiji ne amiwa namba, inge mwajinga bamfumu inge kyawama bingi, inge ne atweba twaikala nenu mu bufumu.” (1 Ko. 4:8) Onkao mambo, Paulo wavulwilemo bashingwa bajingako mu moba anji amba: “Kechi mambo a kuba’mba, tuji na bunkambo bwa pa lwitabilo lwenu ne, twi bankwasho balusekelo lwenu.”—2 Ko. 1:24.
Kufikizha Kibelengelo Kyatongwejilwe Jimo
13. Kwitwa kwa bashingwa kwaubiwe byepi panyuma ya 33 C.E.?
13 Kechi bonse ba 144,000 bena Kilishitu bashingwa basajilwe mu myaka kitota kitanshi ne. Kusalwa kwa bano bashingwa kwatwajijile ne mu kimye kya batumwa, kabiji mu kupita kwa myaka, bachechetu bo baishile kusalwa. Nangwa byonkabyo, kusalwa kwa bashingwa kwatwajijila kufikatu ne lelo jino. (Mat. 28:20) Mu kuya kwa kimye, panyuma ya kuba Yesu watatula kulama mu 1914, bintu byatatwile kubiwa bingi bukiji bukiji.
14, 15. Ki ka kyamwekana mu kino kimye kyetu pa mambo a kwitwa kwa bashingwa?
14 Patanshi, Yesu watokeshe mwiulu kufumyamo bonse balengulwilenga bukalama bwa Lesa. (Tangai Lumwekesho 12:10, 12.) Panyuma ya bino, watendekele kukonkanya bashajilepo ba mu Bufumu bwanji pa kuba’mba afikizhe kibelengelo kya ba 144,000. Byo kyafikilenga mu ma 1930, uno mwingilo wajinga pepi na kupwa, kabiji bavula batambwijilenga mambo awama kechi bajingapo na luketekelo lwa kuya mwiulu ne. Mupashi kechi washimwinenga bukamonyi kwi abo amba baana ba Lesa ne. (Esakanyaiko Loma 8:16.) Mu kifulo kya byobyo, beyukanyikishe bene amba ba mu ‘mikooko ikwabo,’ iji na luketekelo lwa kwikala mu paladisa panopantanda myaka ne myaka. (Yoa. 10:16) Onkao mambo, panyuma ya 1935 mwingilo wa kusapwila wajinga wa kukonkanya ba mu “jibumba jikatampe,” bo amwene mu kimwesho mutumwa Yoano kabiji bakapuluka “malwa akatampe.”—Lum. 7:9, 10, 14.
15 Nangwa byonkabyo, pa myaka yavula yapitapo kufuma mu ma 1930, bamo baitwa kwikala na luketekelo lwa kuya mwiulu. Mambo ka? Mambo bapingizhiwenga pa boba basajilwe patanshi abo baishile konauna bukishinka bwabo. (Esakanyaiko Lumwekesho 3:16.) Paulo wayukilepo ne bamo bashile bukine. (Fili. 3:17-19) Bañanyi Yehoba bo afwainwa kwita kuba’mba bapingizhiwe pa bano bantu? Aye mwine ye wayuka. Pano bino kechi wakonsha kwita baiya katataka mu bukine ne, kana bantu baji byonka byajinga baana ba bwanga bo aambilengako Yesu kimye kyo atendekeshe Kivuluko, abo bamwesha kala bukishinka bwabo pa kimye kyabaya.a—Luka 22:28.
16. Mambo ka o tusanchila bashingwa, kabiji twafwainwa kuketekela ka?
16 Nangwa byonkabyo, kechi bonse baitwa kuya mwiulu kufuma mu ma 1930 bapingizhiwa pa boba basha bukine ne. Yehoba wakeba kuba’mba twikale na bena Kilishitu bashingwa mu ano moba a kupelako a buno bwikalo kufikatu ne kimye kikonaunwa “Babilona Mukatampe.”b (Lum. 17:5) Kabiji twafwainwa kusumininwa amba kibelengelo kyonse kya ba 144,000 kikakwana mu kimye kyanji mwine Yehoba ne kuba’mba bonse kikapelako bakatatula kulama mu Bufumu. Kabiji twafwainwa kuketekela Byambo bya bungauzhi byaamba’mba jibumba jikatampe jibena kuyatu na kubayilako jikatwajijila kwikala jakishinka. Katatakatu ‘jikafume mu aa malwa akatampe’ aleta ino ntanda ya kwa Satana ne kutwela mu ntanda ipya ya Lesa.
Ba mu Bufumu bwa Mwiulu Katatakatu Bakakwane!
17. Kwesakana na byaamba 1 Tesalonika 4:15-17 ne Lumwekesho 6:9-11, ki ka kyamwekela kala bena Kilishitu bashingwa bafwile mu bukishinka?
17 Kufumatu mu 33 C.E., bena Kilishitu bashingwa bavula bamwesha kala lwitabilo lwakosa ne kuchinchika mu bukishinka kufikatu ne ku lufu lwabo. Bano batongolwa kala amba bafwainwa kutambula Bufumu, kabiji kufumatu mu moba atanshi a kwikalapo kwa kwa Kilishitu, batambula kala mfweto yabo mwiulu.—Tangai 1 Tesalonika 4:15-17; Lumwekesho 6:9-11.
18. (a) Aba ba mu bashingwa bakiji panopantanda basumininwa amba ka? (b) Ba mu mikooko ikwabo bamona byepi balongo babo bena Kilishitu bashingwa?
18 Aba bena Kilishitu bashingwa bakiji panopantanda basumininwa kuba’mba umvwe batwajijila kwikala bakishinka, katatakatu bakatambule mfweto yabo mwiulu. Mikooko ikwabo byo ilanguluka pa lwitabilo lwa balongo bayo bashingwa, itaba byambo byaambile mutumwa Paulo pa balongo bashingwa bajingako mu Tesalonika amba: “Atwe bene tubenakwimutota mu bipwilo bya Lesa na mambo a butekanye bwenu ne lwitabilo lwenu mu kupatwa kwenu konse ne mu bya malwa byo mumona; nakyo ko kayukilo kamweka ka buchibamambo bwaoloka bwa kwa Lesa; amba mukatelwe’mba, bo bafwainwa bufumu bwa Lesa, i bo bo mumanamina ne anweba.” (2 Tesa. 1:3-5) Kimye kikafwa ukapelako wa mu bashingwa panopantanda, kikale kimye ka nangwa ka, kafulumende wa Lesa wa mwiulu po po akakwana. Kino byo kikaletapo lusekelo mwiulu ne panopantanda!
[Tubyambo twa mushi]
a Monai Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya March 1, 1992, peja 20, palagalafu 17.
b Monai “Mepuzho Kufuma Kubatanga” a mu Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya May 1, 2007.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Lesa wamubujile’mba ka Abalahama pa mambo a Juba ja Kije?
• Mambo ka Abalahama kyo atongwejilwe’mba waoloka?
• Kutongolwa’mba baoloka kulengela boba ba mu lukunwa wa kwa Abalahama kuba ka?
• Bena Kilishitu bonse baji na luketekelo ka?
[Kipikichala pa peja 20]
Yesu watundaikile baana banji ba bwanga kwibikako kuba’mba bakatwele mu Bufumu
[Kipikichala pa peja 21]
Pa Pentekosita mu 33 C.E., Yehoba watendekele kusala bantu bakwabo ba mu lukunwa wa kwa Abalahama
[Kipikichala pa peja 23]
Mikooko ikwabo isanta bingi kuba’mba bena Kilishitu bashingwa baji nayo mu ano moba apelako